İrlanda Cumhuriyet Ordusu ya da kısaca IRA, Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını savunan, 1969 yılında aynı adı taşıyan yapının parçalanmasıyla ortaya çıkan ayrılıkçı örgüt.
Müttefik Devletler, II. Dünya Savaşı sırasında Birleşik Krallık, Fransa, Sovyetler Birliği, ABD ve Çin Cumhuriyeti başta olmak üzere Mihver Devletler'e karşı oluşturulan blok. Günümüzde ise ABD ve ona destek verip müttefiki olan ülkelere verilen ad.
Cumhuriyetçi Sinn Féin veya RSF İrlanda'daki cumhuriyetçi bir siyasi partidir.
İrlanda Bağımsızlık Savaşı ya da Anglo-İrlanda Savaşı, İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun Britanya Hükûmeti'ne ve İrlanda'da bulunan kuvvetlerine karşı sürdürdüğü gerilla savaşıdır.
Özgür Suriye Ordusu Suriye Arap Cumhuriyeti'nde kurulan ve Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın temsil ettiği rejimi devirmek için savaşan, silahlı örgüttür. Kuruluş bildirisinde örgütün amacı, "rejimi sona erdirmek olduğu ve rejime destek veren tüm güvenlik birimlerinin hedeflerinde olduğu” biçimde ifade edilmektedir. Suriye İç Savaşı sırasında rejimi yıkmak isteyen, firar eden askerler tarafından, 29 Temmuz 2011 tarihinde Riyad el-Esad liderliğinde kurulmuştur. 2012 yılının başlarına kadar bütünüyle yerli isyancılar tarafından oluşmuştur. Siyasi kanadı Suriye Ulusal Konseyi'dir ve ona bağlıdır.
Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu, Kuzey İrlanda'yı silah zoruyla ve siyasi ikna yoluyla Birleşik Krallık'tan ayırıp birleşik bir İrlanda içinde sosyalist bir cumhuriyet kurmayı amaçlayan İrlandalı cumhuriyetçi paramiliter örgüttür. İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun ideolojik farklılıklardan ve milliyetçi topluma karşı uygulanan şiddete verilecek tepki konusunda yaşanan fikir ayrılıklarından ötürü Aralık 1969'da bölünmesiyle oraya çıktı. Toplumun sivil hak taleplerini takip eden şiddet olayları, 1969 Kuzey İrlanda ayaklanmaları ile sonuçlandı.
İrlanda Ulusal Kurtuluş Ordusu, 8 Aralık 1974 tarihinde kurulan İrlanda cumhuriyetçisi sosyalist paramiliter bir örgüttür. Hedefi Kuzey İrlanda'yı Birleşik Krallık'tan ayırıp, sosyalist Birleşik İrlanda devletini kurmaktır.
1981 İrlanda açlık grevi, Kuzey İrlanda'da cumhuriyetçi mahkûmlar tarafından beş yıl boyunca sürdürülen protestoların doruk noktası sayılan açlık grevidir. Protestolar, 1976 yılında Birleşik Krallık'ın hükümlü paramiliter mahkûmlara tanınan Özel Kategori Statüsü'nü geri almasıyla bir battaniye protestosu olarak başladı. 1978'de, hücrelerindeki dışkı dolu kovaları boşaltmak için hücrelerinden dışarı çıkan mahkûmlara yönelik gerçekleştirilen bir dizi saldırının ardından tedirginlik iyice tırmandı. Mahkûmlar, yıkanmak için kendi hücrelerini terk etmeyi reddedip dışkı ile hücrelerin duvarlarını kapladı.
Kanlı Pazar veya Bogside katliamı, 30 Ocak 1972 tarihinde Kuzey İrlanda'nın Derry kentinin Bogside bölgesinde, 26 silahsız sivil haklar protestocusunun ve çevredekilerin Britanya Ordusu askerleri tarafından vurularak öldürülmesi olayıdır. Aralarında yedi gencin bulunduğu 13 erkek olay sırasında veya hemen ardından öldü, bir kişi ise o gün aldığı yaralardan dolayı dört buçuk ay sonra öldü. İki protestocu, üzerlerine sürülen askeri araçların altında kalarak yaralandı. Yaralılardan beş kişi arkasından vuruldu. Olay, Kuzey İrlanda Sivil Haklar Derneği'nin düzenlediği bir yürüyüş sırasında meydana geldi. Katliama katılan askerler Paraşüt Alayı Birinci Tabur üyeleriydi.
Omagh bombalaması, Hayırlı Cuma Anlaşması'nın imzalanmasına itiraz eden eski Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu üyelerinden oluşan Gerçek İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun 15 Ağustos 1998 tarihinde Omagh, County Tyrone, Kuzey İrlanda'da düzenlediği bir bombalı saldırıdır. 29 kişi saldırı sonucu öldü ve yaklaşık 220 kişi yaralandı. Saldırı, BBC tarafından "Kuzey İrlanda'nın tek en kötü terör vahşeti" ve dönemin Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair tarafından "dehşet verici bir vahşet ve kötülük eylemi" olarak nitelendirildi.
1996 Manchester bombalaması, Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun 15 Haziran 1996 tarihinde İngiltere'nin Manchester şehrinde düzenlediği bir bombalı saldırıdır. Manchester kent merkezinde Corporation Caddesi üzerinde bir minibüse yerleştirilen ve şehrin altyapısını ve ekonomisini hedef alan bomba, sigortacılar tarafından tahminen 700 milyon sterlin değerinde büyük çapta maddi zarara neden oldu. 212 kişinin yaralandığı olayda can kaybı olmadı.
Brighton otel bombalaması, 12 Ekim 1984 tarihinde İngiltere'nin Brighton kentindeki Grand Hotel'de meydana gelen bombalı saldırıdır. Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) üyesi Patrick Magee tarafından otele yerleştirilen uzun gecikmeli zamanlı bombanın hadefinde Muhafazakâr Parti konferansı için otelde kalmakta olan Başbakan Margaret Thatcher ve kabine üyeleri vardı. Thatcher'in yara almadan kurtulduğu olayda, Muhafazakâr Parti milletvekili Anthony Berry dahil beş kişi öldü ve 31 kişi de yaralandı.
Milltown Mezarlığı saldırısı veya Milltown katliamı, 16 Mart 1988 tarihinde Kuzey İrlanda'nın başkenti Belfast'taki Milltown Mezarlığı'nda gerçekleştirilen bir saldırıdır. Ulster Savunma Birliği (UDA) gönüllüsü Michael Stone, Cebelitarık'ta öldürülen üç Geçici IRA gönüllüsünün mezar törenine katılan yaslı kalabalığa el bombaları ve tabancalarla saldırdı. Mezarlığın yakınındaki bir otoyola doğru koşan Stone, kendisini kovalayan büyük kalabalığa doğru ateş açmaya ve el bombası atmaya devam etti. Yakalanıp darp edildiği sırada polis tarafından kurtarıldı ve tutuklandı. Olayda üç kişi öldü ve 60'tan fazla kişi de yaralandı. "Benzeri görülmemiş, tek kişilik saldırı" televizyon haber ekipleri tarafından görüntülendi ve dünya çapında şok etkisi yarattı.
Operasyon Flavius, 6 Mart 1988 tarihinde Cebelitarık'ta, Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) tarafından planlanan bir bombalı saldırıyı önlemek için görevlendirilmiş Special Air Service (SAS) timinin düzenlediği bir operasyondur. IRA'nın Aktif Servis Birimi (ASU) üyeleri Danny McCann, Seán Savage ve Mairéad Farrell, bir askeri bandonun haftalık nöbet değişimi için toplandığı valilik konutunda bomba yüklü araç patlatmak için plan kurdular. Amacının bir tutuklama operasyonu olduğu belirtilmesine rağmen, operasyon McCann, Savage ve Farrell'in ölümüyle sonuçlandı. Olaydan sonra yürütülen soruşturmada ölümlerin meşru olduğu sonucuna varıldı.
Downing Street Deklarasyonu, Birleşik Krallık Başbakanı John Major ve İrlanda Başbakanı Albert Reynolds tarafından 15 Aralık 1993 tarihinde Downing Sokağı 10 Numara başbakanlık ofisinde yayınlanan bir ortak deklarasyondur.
İrlanda İç Savaşı, İrlanda Bağımsızlık Savaşı'nın ardından Birleşik Krallık'tan bağımsız ancak Britanya İmparatorluğu'nun bir parçası olan Serbest İrlanda Devleti'nin kurulmasına eşlik eden iç savaştır.
Muhalif cumhuriyetçi, dönek cumhuriyetçi, anlaşma karşıtı cumhuriyetçi ve ateşkes karşıtı cumhuriyetçi terimleri Kuzey İrlanda'da şu an var olan barış anlaşmalarını desteklemeyen İrlanda cumhuriyetçiliğini tanımlamak için kullanılır. Barış anlaşması 3,500'ün üzerinde cana mal olan ve İngiltere'de kuzey irlanda sorunu olarak bilinen 30 yıllık çatışma dönemini sonunda imzalanabildi. Çatışmalar esnasında, Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu olarak bilinen cumhuriyetçi paramiliter grup Birleşik İrlanda Cumhuriyeti'ni kurmak için bir savaş yürüttü. 1990'lardaki barış görüşmeleri 1997'de IRA ateşkesine ve 1998'de Hayırlı Cuma Anlaşması'nın imzalanmasına zemin hazırladı. Sinn Féin tarafından temsil edilen ana cumhuriyetçiler, İrlanda barış birliği anlamına gelen anlaşmayı destekledi fakat muhalifler anlaşmayı Birleşik İrlanda idealinden vazgeçme ve Büyük Britanya'nın parçası olmayı kabul etmek olarak görüyordu. Bu yüzden muhalifler Kuzey İrlanda Meclisini ve Kuzey İrlanda Polis teşkilatını illegal olarak addetti ve polis teşkilatını Britanyalı paramiliter polis gücü olarak gördüler.
Ulster Savunma Birliği, Kuzey İrlanda'daki en büyük Ulster sadakatçisi paramiliter örgüttür. Örgüt, Eylül 1971 tarihinde kurulmuş olup Kuzey İrlanda sorunu sırasında yaklaşık 24 yıl boyunca bir mücadele yürüttü. Örgütün başlıca amacı Ulster Protestan sadakatçisi bölgeleri savunmak ve İrlanda cumhuriyetçiliği, özellikle Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) ile savaşmaktı.
Ulster Gönüllü Gücü, Kuzey İrlanda'da faaliyet gösteren bir Ulster sadakatçisi paramiliter örgüttür. Örgüt, 1966 yılında kurulmuş olup adını 20. yüzyılın başındaki Ulster Gönüllüleri örgütünden almaktadır. Örgütün başlıca amacı Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'a bağlılığını korumak ile İrlanda cumhuriyetçiliği ve İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) ile savaşmaktı.
Warrington bombalamaları, 1993 yıllarında Birleşik Krallık'ın kentleri olan; Warrington ve Chesire'de yaşanan iki bombalı saldırı. İlk saldırı 26 Şubat'ta, bir gaz depolama tesisinde gerçekleşti. Bu ilk saldırı büyük maddi zarara sebep oldu fakat hiçbir yaralanma yaşanmadı. Bu sırada saldırıdan sorumlu kişiler bir polisi yaraladı ve bunlardan ikisi araç kovalamasıyla yakalandı. İkinci saldırı 20 Mart'ta yaşandı, iki küçük bomba Warrington kentindeki Bridge Street'te patladı; iki çocuk öldü ve 56 kişi yaralandı.
