İçeriğe atla

Georgy Gapon

Georgy Gapon
Гео́ргий Аполло́нович Гапо́н
DoğumGeorgy Apollonovich Gapon
17 Şubat 1870
Poltava Guberniyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm10 Nisan 1906 (36 yaşında)
Sankt-Peterburg, Rus İmparatorluğu
Ölüm sebebiSuikast
MilliyetRus
MeslekDin adamı
EvlilikVera
İmza

Georgy Apollonovich Gapon (17 Şubat 1870 -10 Nisan 1906) bir Rus Ortodoks rahibi ve 1905 Rus Devrimi öncesinde popüler bir işçi sınıfı lideriydi. Polis muhbiri olduğu ortaya çıktıktan sonra Gapon, Sosyalist Devrimci Parti üyeleri tarafından öldürüldü. Peder Gapon daha çok Kanlı Pazar'da barışçıl bir protestocu kalabalığının Rus İmparatorluk Ordusu'nun ateş mangaları tarafından karşılanmasına önderlik eden bir ajan provokatör olarak hatırlanmaktadır.

Gapon, Japon İmparatorluk Ordusu'ndan Albay Akashi Motojiro'nun mali desteğiyle[1] Polis Departmanı ve Ohranka tarafından da himaye edilen Petersburg Rus Fabrika ve Değirmen İşçileri Meclisini organize etti. Meclisin amaçları işçilerin haklarını savunmak ve onların ahlaki ve dini statülerini yükseltmekti. O, 1905 yılında sanayi işçilerini Rusya'nın başkentine götüren kişiydi. Sadece Rus Ortodoks inancına sahip kişiler saflara katılabiliyordu. Okhrana Şefi Sergei Zubatov tarafından 1903 yılında dağıtılmadan önce kurulan polis destekli sendikalardan destek aldı. Örgüt Rus İmparatorluğu'na sadakatini ilan ediyor, toplantılarına Babamız Duası ile başlıyor ve imparatorluk milli marşı "Tanrı Çarı Korusun!" ile bitiriyordu. Aynı zamanda bu Meclis'in radikal talepleri de vardı. Gapon, 1905 Rus Devrimi'nden önce Çar'ın köklü reformlar yapmak isteyen ancak Boyarlartarafından sürekli engellenen ilahi hakla atanmış hayırsever bir lider olduğunu vaaz ediyordu.[2] Kısa süre içinde örgütün on iki şubesi ve 8.000 üyesi oldu ve Gapon faaliyetleri Kiev ve Moskova'ya genişletmeye çalıştı. Gapon sadece polis muhbiri değil, işçilerle işbirliği yaparak Rusya'da işçi sınıfının devletle uyumlu değişimine yönelik planını gerçekleştirmeye çalıştı.

Gapon 1904 sonundan itibaren Çarlık otokrasisinin kaldırılmasını savunan radikallerle işbirliği yapmaya başladı. Petersburg'da genel grevin patlak vermesinden bir gün sonra, 22 Ocak 1905'te Gapon, Çar'a duygu yüklü yazılı bir dilekçe sunmak üzere bir işçi alayı düzenledi. Gösteri trajik bir şekilde sona erdi (Kanlı Pazar).[3] Gapon'un hayatı, onu silah seslerinden uzaklaştıran ve rahip giysilerini sıradan bir adamınkilerle değiştiren Pinhas Rutenberg tarafından kurtarıldı. Daha sonra Maksim Gorki'nin misafiri oldu.[4]

Kanlı Pazar'ın ardından Gapon Çar'ı lanetledi ve işçileri rejime karşı harekete geçmeye çağırdı, ancak kısa süre sonra yurtdışına kaçtı. Gapon ve Rutenberg Avrupa'da hem önde gelen Rus göçmenler Georgi Plehanov, Vladimir Lenin, Pyotr Kropotkin hem de Fransız sosyalist liderler Jean Jaurès ve Georges Clemenceautarafından karşılandı. Cenevre'de[5] ve Londra'da 33 Dunstan House, Stepney'de anarşistler Peter Kropotkin ve Rudolf Rocker ile birlikte sığınak buldu. Ekim Manifestosu'ndan sonra, 1905'in sonunda Gapon Rusya'ya döndü ve Okhrana ile temaslarını sürdürdü.

Gapon kısa süre sonra Rutenberg'e polisle olan bağlantılarını ifşa etti ve çifte bağlılığın işçilerin davasına yardımcı olacağı gerekçesiyle onu da yanına çekmeye çalıştı. Ancak Rutenberg bu provokasyonu parti liderlerine, kendisi de gizli bir polis ajanı olan Yevno Azef'e [6] ve Boris Savinkov'a bildirdi. Gapon 26 Mart 1906'da Rutenberg'le buluşmak üzere Petersburg dışında kiraladığı bir kulübeye geldi ve bir ay sonra orada asılmış olarak bulundu. Rutenberg daha sonra Gapon'un bir yoldaşlar mahkemesi tarafından mahkûm edildiğini iddia etti. Gerçekte, üç SR mensubu yan odadan konuşmalarına kulak misafiri olmuştur. Gapon işbirliği teklifini tekrarladıktan sonra, Rutenberg yoldaşları odaya çağırdı ve oradan ayrıldı. Döndüğünde Gapon ölmüştü. Gapon 10 Nisan 1906'da öldü.

Kaynakça

  1. ^ Busch 1969, s. 121.
  2. ^ Figes, Orlando (1996). A People's Tragedy: The Russian Revolution, 1891-1924. London: Jonathan Cape. pp. 168–169. 0-224-04162-2. OCLC 35657827.
  3. ^ Blunden, Andy ((Ed.)). "Gapon, Georgi Apollonovich (1870–1906)". Encyclopedia of Marxism. Marxists Internet Archive. 16 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019. 
  4. ^ Yedin 1999, s. 49.
  5. ^ "George Gapon". Spartacus Educational. 13 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2007. 
  6. ^ Evans, Charles T. "Father Gapon". novaonline.nvcc.edu. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bolşevizm</span> Devrimci Marksist ideoloji

Bolşevik, çoğunluktan yana anlamına gelen Rusça kelime, 1903 yılında düzenlenen Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Vladimir Lenin ve Julius Martov arasında yeni kurulmakta olan partinin üyelik tanımı üzerine başlayan görüş ayrılığı sonucu yaşanan ayrışmadaki taraflardan Lenin yanlısı grup. Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça çoğunluk anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Pyotr Kropotkin</span> Rus sosyalist filozof (1842-1921)

Pyotr Alekseyeviç Kropotkin Rus anarşist, sosyalist, devrimci, ekonomist, sosyolog, tarihçi, jeolog, zoolog, siyaset bilimci, insan coğrafyacısı, anarşist komünist yazar, anarşizm kuramcısı.

<span class="mw-page-title-main">Maksim Gorki</span> Sovyet Rus yazar

Aleksey Maksimoviç Peşkov, en çok bilinen adı ile Maksim Gorki, Sovyet Rus yazar, sosyalist gerçekçi yazımın öncüsü politik eylemci.

<span class="mw-page-title-main">II. Nikolay</span> son Rus İmparatorluğu hükümdarı (1868-1918; çar 1894-1917)

II. Nikolay ya da Nikolay Aleksandroviç Romanov, Romanov hanedanına mensup tüm Rusya imparatoru, Polonya çarı ve Finlandiya büyük prensi, Albay (1892); buna ek olarak, İngiliz Filo Amirali ve İngiliz Ordusu Saha Mareşali idi. Saltanatı sırasında Rus İmparatorluğu, dünyanın önde gelen büyük güçlerinden biriydi ancak ekonomik ve askeri çöküşe geçti. Sovyet tarihçiler tarafından verdiği kararlar sebebiyle askeri yenilgilere ve milyonlarca insanın ölümüne yol açan zayıf ve beceriksiz bir lider olduğu ifade edildi. Batılı tarihçiler ise genel anlamda II. Nikolay'ı Sovyet sistemiyle eşdeğer gördü. Aleksey Tolstoy "Çar'ın rejimi hakkında birçok kötü şey vardı, ama otokrasiyi miras aldı, eylemleri şimdi perspektifte ve Sovyetler tarafından işlenen korkunç suçlarla karşılaştırıldığında görülüyor." ifadelerini kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Volin</span> Rus yazar (1882-1945)

Vsevolod Mihailoviç Eyhenbaum ilerleyen yıllarda Volin (Волин) ismiyle tanınan Rus anarşist.

<span class="mw-page-title-main">Kanlı Pazar (1905)</span> II.Nikolayın askerleri tarafından işçilere karşı yapılan silahlı katliam

Kanlı Pazar, 22 Ocak 1905'te Petersburg'da işçilerin Çar II. Nikolay'a bir dilekçe sunmak üzere Kışlık Saray'a doğru sakin ve barışçıl bir yürüyüşe geçmeleri üzerine çarın askerleri tarafından bu barışçı yürüyüşe katılan silahsız yaklaşık 100.000 işçiye toplu tüfekli acımasızca açılan ateş sonucu 1000'den fazla ölü, 2000'den fazla yaralı ile sonuçlanan tarihi olay. Bu yürüyüşü Papaz Georgy Gapon adında bir Ohranka ajanı örgütlemişti. Eylemciler iş gününün 8 saate indirilmesini, asgari ücretin daha adil olmasını ve fazla mesainin kaldırılmasını istemekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Şubat Devrimi</span>

Şubat Devrimi, I. Dünya Savaşı sırasında 1917'de ortaya çıkan devrimci harekettir. Devrim, 1917'de Rusya'da gerçekleşen iki devrimden ilkiydi.

<span class="mw-page-title-main">Rus Devrimi (1905)</span>

1905 Rus Devrimi, Rus İmparatorluğu çapında geniş yankı bulan kitlesel siyasi eylemlerdir. 1905 Moskova Ayaklanması örneğinde olduğu gibi, bazı eylemler doğrudan hükûmeti hedef almıştır. Saldırılar, işçi grevleri, köylü ayaklanmaları ve askeri isyanlar şeklinde gelişmiştir. Olaylar sonucunda anayasal monarşiye geçiş yapılmış ve Çarlık Duması kurulmuş, çok partili seçimler yapılmış, 1906 Anayasası meydana getirilmiştir. Ancak Çarlık rejiminin yıkılması ve bazı bölgelerdeki bağımsızlık yönünde yapılan silahlı ayaklanma girişimleri başarısız olmuş ve bastırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyalist Devrimci Parti</span>

Sosyalist Devrimci Parti veya SR'ler, 20. yüzyıl başlarında Rus İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği'nde faaliyet gösteren siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Roman Malinovski</span>

Roman Vatslavoviç Malinovski Rus Bolşevik Partisi Merkez Komitesine kadar yükselmiş Ohranka ajanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yevno Azef</span>

Evgeni Filipoviç “Yevno” Azef (1869—1918) Yahudi Rus ajan provokatör. Hem Rus Sosyalist Devrimci Parti (SR'lar) üyesi olarak siyasi cinayetlerin örgütleyicisi hem de Çarlık gizli polis servisi Okhrana ajanıydı. Polisin tutuklamalar yapabilmesini sağlayacak terör eylemleri gerçekleştiren bir provokatördü.

<span class="mw-page-title-main">Ohranka</span> Rus Gizli Polis Birimi

Ohranka veya Kamu Güvenliğinin ve Düzeninin Korunması Departmanı, Rusya'da Ohranka denilir, 19. ve 20. yüzyılda Rus Çarlığında bağlı gizli polis servisidir.

<span class="mw-page-title-main">Karayüzler</span>

Karayüzler, 20. yüzyılın başlarında Rus İmparatorluğu'nda faaliyet göstermiş Çarlık rejimi yanlısı ve gelişmekte olan sosyalist devrimci harekete karşı örgütlenmiş bir hareketti. Özellikle devrimcilere karşı uyguladığı şiddet, aşırı milliyetçilik ve Yahudi karşıtlığıyla öne çıkmış, çok sayıda pogrom gerçekleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1905 Moskova Ayaklanması</span>

1905 Moskova Ayaklanması, 1905 yılında gerçekleşen Rus Devrimi kapsamında 7-17 Aralık 1905 tarihinde Moskova'da ortaya çıkan ayaklanma. İlk 2 gün barışçıl geçen ayaklanma, 9 Aralık günü silahlı çatışmalara dönüşmüş ve Çarlık ordusu saldırıları sonucu yüzlerce kişi ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Anayasal Demokrat Parti</span> Rus İmparatorluğunda liberal bir siyasi parti

Anayasal Demokrat Parti veya Kadetler, Rus İmparatorluğunda liberal bir siyasi partiydi. Parti üyelerine Kadetler denilirdi. Bu isim partinin Rusça isminin kısaltmasından ileri gelir; K-D harflerinden oluşan parti adının kısaltmasının Rusça okunmasıdır. Kadetler ismi, Rus İmparatorluğunda askeri okul öğrencilerine verilen kadet ismiyle karıştırılmamalıdır. Partinin teorik hattını Konstantin Kavelin'in eserleri çizmiştir. Tarihçi ve siyasetçi Pavel Milyukov partinin varlığı süresince tek lideri olmuştur. Kadetler özellikle teknokratlar ve sanayiciler tarafından destek görmüştür. Ekim Devriminden sonra yasa dışı ilan edilmiş ve kapatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ekim Manifestosu</span>

Ekim Manifestosu Resmî adı Devlet Düzenini İyileştirme Konulu Manifesto, ertesi yıl kabul edilen Rus İmparatorluğu'nun ilk anayasasının habercisi olan belgedir. Manifesto, Sergey Vitte'nin etkisi altındaki İmparator II. Nikolay tarafından 1905 Rus Devrimi'ne yanıt olarak 30 Ekim [E.U. 17 Ekim] 1905 günü yayınlandı. Nikolay bu fikirlere şiddetle direndi, ancak ilk tercih olarak askeri bir diktatörlüğe başkanlık ettikten sonra kararını verdi. Grandük Nikola Nikolayeviç, eğer Çar Vitte'nin önerisini kabul etmezse, kendisini başından vurmakla tehdit etti. Nikolay gönülsüzce kabul etti ve temel sivil hakları ve gelecekte Rusya'da onayı olmadan hiçbir kanunun çıkarılamayacağı seçilen bir Duma adlı parlamentoyu vadeden Ekim Manifestosu olarak bilinen manifestoyu onayladı. Vitte anılarında, Çar'ı Ekim Bildirisini imzalamaya zorlamadığını ve Ekim Bildirisi'nin bütün kiliselerde ilan edildiğini yazar.

17 Ekim Birliği yaygın olarak Ekimci Part olarak bilinir, Rus İmparatorluğu'nun son döneminde liberal-reformist Meşrutî monarşist siyasi partidir.

Rus Halk Birliği (RHB), 1905 arasında ve 1917 yılları arasında etkin olan, Rus İmparatorluğu'na sadık, monarşistler ve Karayüzler gibi örgütler arasında en önemli yere sahip, aşırı sağ milliyetçi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Rus İmparatorluğu'nda pogromlar</span>

Rus İmparatorluğu'ndaki Yahudi pogromları ya da Rus İmparatorluğu'ndaki pogromlar.

<span class="mw-page-title-main">Devlet Duması (Rus İmparatorluğu)</span>

Devlet Duması veya İmparatorluk Duması, Sankt-Peterburg'daki Taurida Sarayı'nda toplantılarını düzenleyen, Rus İmparatorluğu'nun son dönemindeki yasama meclisinin bir parçası olan alt meclis. 27 Nisan 1906 ile Şubat 1917 tarihleri arasında İmparatorluğun çöküşü arasında dört kez toplandı. Birinci ve İkinci Duma daha demokratikti ve haleflerinden daha fazla sayıda ulusal unsurları temsil ediyordu. Üçüncü Duma, eşraflar, toprak sahipleri ve işadamlarının hâkimiyetindeydi. Dördüncü Duma beş oturum düzenledi; 2 Mart 1917'ye kadar varlığını sürdürdü ve 6 Ekim 1917'de resmen feshedildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.