İçeriğe atla

Georgi Jukov

Georgy Zhukov
Георгий Константинович Жуков
Doğum19 Kasım 1896
Strelkovka, Kaluga
Ölüm18 Haziran 1974 (77 yaşında)
Moskova
Bağlılığı  Rus İmparatorluğu (1914-1917)
 Rusya SFSC (1917-1922)
 Sovyetler Birliği (1922-1957)
Hizmet yılları1915-1957
Rütbesi
Sovyetler Birliği Mareşali
Sovyetler Birliği Mareşali
Komutası4. Süvari Tümeni, 3. Süvari Kolordusu, 6. Süvari Kolordusu, 1. Ordu Grubu, Kiev Özel Askerî Bölgesi, Kızıl Ordu Genelkurmay Başkanı, Leningrad Askerî Bölgesi, SSCB Başkumandan Vekili, 1. Belarus Cephesi, Almanya'daki SSCB Başkumandanı, Odessa Askerî Bölgesi, Ural Askerî Bölgesi
Çatışma/savaşlarıI. Dünya Savaşı, Rusya İç Savaşı, Halhin Gol Muharebesi, II. Dünya Savaşı
ÖdülleriSovyetler Birliği Kahramanı Sovyetler Birliği Kahramanı Sovyetler Birliği Kahramanı Sovyetler Birliği Kahramanı Moğolistan Halk Cumhuriyeti Kahramanı
Zafer Nişanı Zafer Nişanı
Lenin Nişanı Lenin Nişanı Lenin Nişanı Lenin Nişanı Lenin Nişanı Lenin Nişanı Ekim Devrimi Nişanı Kızıl Yıldız Nişanı Kızıl Yıldız Nişanı Suvorov Nişanı (1. sınıf) Suvorov Nişanı (1. sınıf) Vladimir İlyiç Lenin 100. Doğum Günü Madalyası Büyük Vatanseverlik Savaşı Madalyası Moskova Savunması Madalyası Leningrad Savunması Madalyası Stalingrad Savunması Madalyası Kafkas Savunma Madalyası Büyük Vatanseverlik Savaşı 20. Yıldönümü Madalyası Japonya Zafer Madalyası Berlin İşgal Madalyası Varşova Kurtuluş Madalyası Kızıl Ordu 20. Yıl Madalyası SSCB Silahlı Kuvvetleri 30. Yıl Madalyası SSCB Silahlı Kuvvetleri 40. Yıl Madalyası "SSCB Silahlı Kuvvetlerinin 50. yılı" Madalyası Moskova 800. Yıl Madalyası Leningrad 250. Yıl Madalyası
Sonraki işiSavunma Bakanı
Politbüro üyesi
İmza

Georgi Jukov (Rusça: Гео́ргий Константи́нович Жу́ков / Georgy Konstantinoviç Jukov, 19 Kasım 1896; Strelkovka, Kaluga – 18 Haziran 1974, Moskova), II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun başlıca komutanlarından biri, Sovyet Mareşal (1943), Savunma Bakanı (1955-1957). Stalingrad Muharebesi'nin kaderini değiştiren en önemli komutan olmuştur.

Hayatı

Rokosovski ve Vasilevski ile aynı kuşaktandı. 1896'da yoksul bir köylü çocuğu olarak doğdu. Henüz çocukken Moskova’ya, amcasının yanına gönderildi. Orada günde 20 saat fabrikada çalışıp aynı fabrikanın zemininde uyuyarak büyüdü. Rokosovski gibi, o da çarlık ordusunda süvari olarak savaştı. Ekim Devrimi'nden sonra Bolşevik Partisine girdi. Yetenekleri ile Kızıl Ordu'da hızla terfi etti. 1923’te bir atlı süvari alayının komutanı oldu. Sovyet yönetimine yakın olduğu zamanlarda kararlı, çelikten bir disipline sahip, eğilmez biri, gözden düştüğünde ise zalim bir komutan olarak tanımlanan Jukov 1930’da 2. Süvari Tugayı Komutanı oldu. Bu dönemden sonra seminerler verip, askerî oyunlar ve manevralar üzerine çalıştı, çeşitli askerî konularda makaleler yazdı. Bu yıllarda tanklara özel bir ilgi gösterdi.

Halhin Gol

Haziran 1939'da Moğolistan Halk Cumhuriyeti sınırına gönderildi. Japon İmparatorluğu'nun olası bir istilâsına karşı Moğolistan Halk Cumhuriyeti'ni örgütledi. Japonların Moğolistan'a saldırıya geçtiğinde, üç aşamalı[] bir karşı saldırı örgütledi, zayıf komutanları görevden aldı, Japonları Halhin Gol Muharebesi'nde hızlı bir harekat sonucu dağıtmayı başardı[]. Jukov'un ani manevra taktikleri, askerlerine de kazandırdığı disiplin ve fedakarlık duygusu[], düşmanı zayıf noktalarından vuran sezgisi ve savunma durumunda bile asla saldırıdan vazgeçmeyen karakteri ile kendini ilk burada göstermiştir.[] Ayrıca bu yenilgi Japonya açısından çok büyük derslerle doludur.[] II. Dünya Savaşı boyunca Japonya Sovyetler Birliği'ne saldırmayacaktır.

II. Dünya Savaşı

Mareşal Jukov Berlin'de Almanya'nın teslimiyet belgesini imzalarken, 1945.

1940 Aralık ayında Stalin tarafından Moskova'ya çağrıldı. Burada, Almanların muhtemel bir saldırısı üzerine çok sayıda üst rütbeli subayla birlikte düzenlenen savaş oyunlarına katıldı. Jukov’un oyunlardaki rolü, «mavi taraf» olmaktı – yani o Almanları temsil ediyordu. Tutkulu karakteri ve kişiliği ile Stalin'i etkiledi. Sovyetler Birliği Genelkurmay Başkanlığına getirildi. Alman saldırısına kadar, günde 15 saat Sovyet savunma kuvvetlerinin reorganizasyonuyla uğraştı.

Büyük Vatanseverlik Savaşı

29 Haziran'da Sovyet Yüksek Kumandanlığı (Stavka) karargahında Alman ilerlemesinin nasıl durdurulacağı üzerine acil bir toplantı örgütlendi. Jukov burada, Kiev’in süratle bırakılması ve daha geride savunma hatları örgütlenmesi gerektiğini söyledi – bazı kaynaklar bunun üzerine Genelkurmay Başkanlığından alındığını söyler. Ancak Stalin onu başka bir önemli cephe olan süratle kuzey cephesine, Leningrad savunmasını örgütlemeye göndererek ona güvendiğini gösterdi. Şehir 900 gün boyunca Alman kuşatmasına karşı direndi.

Jukov'un daha sonra Moskova ve Stalingrad önlerinde Alman saldırısının püskürtmesinde de başarılı olmuştur. Stalingrad Kuşatması'nın kırılması için yapılan Uranüs Operasyonu'nu Vasilevski ile beraber yönetti. Sonraki en büyük başarısı da Berlin’in düşürülmesi olarak gösterilebilir. Sovyet birliklerinin Moskova'daki Kızıl Meydan'da 1945 Moskova Zafer Geçit Töreni'ninde beyaz bir atın üzerinde, en önde yürümüştür.

Savaş sonrası

1945-1946'da Almanya'daki Sovyet Orduları grubunun başkomutanı ve Sovyet Askeri yönetiminin başkanı oldu. Görevi Mart 1946'da Kara Kuvvetleri Başkanlığı'na kaydırıldı. 1946'dan itibaren kişisel zenginlik nedenli soruşturmalara maruz kaldı ve Odessa Askeri bölgesine kaydırıldı. 1948'den 1953'e kadar Ural Askeri Bölgesi Şefi oldu. Haziran 1953'te Beria'nın azledilmesine katıldı ve kısa bir süre sonra SBKP Merkez Komitesi Yönetim Kurulu üyesi oldu. 1957’de, Kruşçev tarafından Savunma Bakan Yardımcılığı görevinden uzaklaştırıldı ve tüm görevlerinden alındı. Jukov, sertliğiyle, kurduğu ceza taburları ve kurşuna dizme birlikleriyle Sovyet saflarında çelik bir disiplin kurmuştu, bu özellikleri savaş sonrasında eleştirilere konu oldu. Mart 1958'de emekliye ayrıldı. Savaş sonrası onun çok kaba olduğu söylentileri yayıldı. 1965’te, zaferin 20’nci yıldönümünde eski askerleriyle buluştu. 9 Mayıs 1965'te Jukov, Lenin'in Mozolesi kürsüsüne oturmaya davet edildi ve Kızıl Meydan'daki askeri güçlerin geçit törenini gözden geçirme şerefi verildi.

Kızıl Ordu askerleri, savaş boyunca öyle güvenmişlerdi ki Jukov’a, şu söz saflarda hep söylenir olmuştu:

«Jukov’u bulduğunuz yerde zaferi de bulursunuz.»

Jukov Sovyetler Birliği'nin en değerli madalyası olan Sovyet Kahramanlık Madalyası ile dört kez ödüllendirilen iki kişiden biridir.

Jukov 1958'de hatıralarını yazmaya başlamıştı. İstikrarlı bir şekilde kötüye giden sağlığı ile birlikte, kalp hastalığını kötüleştirmeye devam etti. Aralık 1967'de Jukov ciddi bir kriz geçirdi. Haziran 1968'e kadar hastaneye yatırıldı ve rehabilitasyon tedavisini almaya başladı. İkinci eşi Tıp Kolordusu'ndaki eski subay Galina Semyonova'nın bakımı altında kaldı. Sol tarafına felç indi, konuşması düştü ve sadece yardımla yürüyebildi.

Anıları 1969'da yayınlandı ve en çok satan kitap oldu. Anılarının yayınlandığı tarihten birkaç ay sonra Jukov, yorum yapan, şükran duyan, tavsiye veren veya kendisine övgüyle bahseden okuyuculardan 10.000'den fazla mektup aldı. Komünist Parti, Jukov'u 1971'de yapılan Sovyetler Birliği Komünist Partisi 24. Kongresine katılmaya davet etti, ancak davet iptal edildi.[1]

Ölümü

18 Haziran 1974'te Jukov geçirdiği başka bir kalp krizi sonrasında öldü. Jukov'un bir Ortodoks Hristiyan cenaze töreni için son isteğinin aksine ve ailenin ülkenin üst düzey liderlerine yönelik taleplerine rağmen,[2] cesedi yakıldı ve külleri Kremlin Duvarı Mezarlığı'na gömüldü.

1995 yılında Devlet Tarihi Müzesi önünde büyük bir Zhukov heykeli dikilmiş ve onu at üstünde tasvir etmiştir.[3] 1996'da, Jukov'un doğumunun 100. yıldönümünde, Kremlin Duvarı Mezarlığı tarihinin ilk örneği olan mezarında panikhida Ortodoks anma töreni yapıldı.[4]

Galeri

Kaynakça

Askerî görevi
Önce gelen:
Kirill Meretskov
Kızıl Ordu Kurmay Başkanı
Şubat 1941 - 29 Temmuz 1941
Sonra gelen:
Boris Şapoşnikov
Siyasi görevi
Önce gelen:
Nikolay Bulganin
Sovyetler Birliği Savunma Bakanı
1955-1957
Sonra gelen:
Rodion Malinovski

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Rokossovski</span> Polonyalı kumandan ve siyasetçi (1896-1968)

Konstantin Rokossovski Sovyet askeri komutanı ve Polonya Halk Cumhuriyeti Savunma Bakanı. Jukov ve Vasilevski ile birlikte en çok öne çıkan Sovyet stratejistleri arasında sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Stalingrad Muharebesi</span> II. Dünya Savaşının dönüm noktası kabul edilen muharebe

Stalingrad Muharebesi, Stalingrad Meydan Muharebesi ya da Stalingrad Savaşı, II. Dünya Savaşı’nın Doğu Cephesi'nde, Mihver ordularıyla Kızıl Ordu arasında, Stalingrad kenti için yapılan savaştır. Hemen hemen tüm tarihçiler tarafından II. Dünya Savaşı’nın kesin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir. Bu savaş, tarafların tüm güç ve azimlerini ortaya koydukları, kıran kırana süren ve sonuçta, toplam kayıpların neredeyse iki milyona ulaşmasıyla askeri tarihin en kanlı savaşları arasında yer almaktadır. Savaşın sonu Almanya açısından bir yıkım oldu. Mihver güçlerin savaşı kendi lehlerine döndürmeleri çabasında bir dönüm noktasıydı. ve Doğu Cephesi'nde Alman zaferini olanaksız kıldı. Doğu Cephesi'ndeki Mihver kuvvetleri toplamının neredeyse dörtte biri bu muharebe sırasında kaybedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Barbarossa Harekâtı</span> Nazi Almanyasının 1941de Sovyetler Birliğini işgal harekâtı

Barbarossa Harekâtı, Alman Silahlı Kuvvetleri'nin 22 Haziran 1941 günü başlayan Sovyetler Birliği'nin işgali harekâtına Alman kaynaklarında verilmiş olan kapalı addır. Aynı zamanda II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'ni açan harekâttır. Tarihin en geniş çaplı askerî harekâtı olarak nitelendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Muharebesi</span> Nazi Ordularının Moskova üzerine başlattıkları genel taaruzlar

Moskova Muharebesi veya Moskova Meydan Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, 1941 yılında Alman ordularının, bir duraklamanın ardından Moskova yönünde yeniden başlattıkları genel taarruzlarıdır. Moskova Muharebesi bazı tarihçiler tarafından II. Dünya Savaşı'nın dönüm noktalarından biri olarak kabul edilmektedir. Sovyet savunması, Hitler'in Barbarossa Operasyonu'nun önemli stratejik hedeflerinden biri olan Moskova'nın ele geçirilmesini engelleyerek savaşın uzamasına ve Barbarossa harekâtının başarısızlıkla sonuçlanmasına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kursk Muharebesi</span> Alman-Sovyet muharebesi

Kursk Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde, Alman kuvvetlerinin Kursk çıkıntısına karşı 1943 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında giriştikleri genel taarruzdur. II. Dünya Savaşı sırasında yapılmış en büyük tank çarpışmalarından biri ve bir günde en fazla kayıp verilmiş hava çatışmaları bu muharebede gerçekleşmiştir. Almanların Doğu Cephesi'nde gerçekleştirdiği son stratejik taarruzdur. Sonucundaki Sovyet zaferi, Doğu Cephesi'nde inisiyatifi Sovyetlere vermiştir ve savaşın sonuna kadar da öyle kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Durum</span>

Mavi Durum Mihver kuvvetlerin II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde 1942 genel taarruzunun esas kısmıdır. Bu genel taarruz, cephenin güney kesiminde 28 Haziran - 19 Ağustos 1942 tarihleri arasında yer almıştır. Wehrmacht'ın harekâta verdiği kapalı ad olan Mavi Durum, taarruzun bu şekilde adlandırılmasının nedeni Alman askeri planlarının, "durumlar" ya da sorunlara getirilen çözümler olarak görülmesidir. Esasen "Mavi Durum" 48 saat geçmeden yeni bir kapalı ad almıştır, Braunschweig Harekâtı Mihver kuvvetlerin 1942 genel taarruzunun daha dar kapsamlı bölümü kuzeyde Leningrad'ın düşürülmesini hedef almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Tuhaçevski</span> Sovyet Mareşal

Mihail Tuhaçevski görevini 1918 ila 1937 sürdürmüş, Kızıl Napolyon lakaplı Sovyet mareşal ve teorisyen

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nin askerî tarihi</span> Sovyet Askeri Tarihi

Sovyetler Birliği'nin askerî tarihi Kızıl Ordu ve Sovyetler Birliği Silahlı Kuvvetlerinin askerî tarihini kapsar. Bolşeviklerin iktidara geldiği 1917 Ekim Devrimini izleyen günlerde başlar. Yeni hükûmet Rus İç Savaşı'nda değişik rakipleriyle başa çıkabilmek amacıyla Kızıl Ordu'yu kurdu. 1939'da Mançukuo ile Moğolistan arasındaki sınır anlaşmazlığında Moğolistan'ı destekleyerek Halhin Gol Muharebesi'nde Mançukuo'yu sahiplenen Japonya ile çarpıştı. Molotov-Ribbentrop paktıyla Nazi Almanyası ile anlaşarak Polonya'nın doğu illerine saldırdı ve kuvvetlerini konuşlandırdı. Baltık Devletleri'ni, Romanya'dan Besarabya ve Kuzey Bukovina'yı ilhak etti. 1939-1940'ta Finlandiya'yı işgal etti. II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nı yenilgiye uğratan ana askerî kuvvet Kızıl Ordu'ydu. Savaştan sonra Almanya'nın doğu yarısı ile Orta ve Doğu Avrupa'daki birçok ülkeyi işgal etti, bunlar daha sonra Doğu Bloğu'nun uydu devletleri olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kış Fırtınası Harekâtı</span>

Kış Fırtınası Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, Stalingrad Muharebesi sonucunda kuşatılan Mihver kuvvetleri kurtarmak için girişilen bir Alman taarruz harekâtıdır. Taarruz, 12 - 23 Aralık 1942 tarihleri arasında esas olarak Alman 4. Panzer Ordusu tarafından yürütülmüştür. Kızıl Ordu 19 ve 20 Kasım 1942 tarihlerinde başlattığı bir karşı taarruzla (Uranüs Harekâtı Stalingrad'daki Mihver kuvvetleri kuşatmıştı. Hitler'in kararıyla, esas olarak Alman 4. Panzer Ordusu'nun takviye edilmesiyle oluşturulan Don Ordular Grubu, dışarıdan bir yarma hareketiyle Kızıl Ordu kuşatmasına saldırmıştır. Stalingrad'da kuşatılmış bulunan Mihver kuvvetleri General Friedrich Paulus komutasında yeniden tertiplenirken Don Ordular Grubu da General von Manstein komutasına verilmişti. Don Ordular Grubu, B Ordular Grubu yerine geçtiği için aslında bütün bu teşkiller Mareşal von Manstein emrindedir. Bu arada Stavka, Kafkasya'da petrol sahalarını ele geçirmek için muharebe halindeki A Ordular Grubu'nu, geri çekilme hattını keserek tecrit etme planları içindedir. Bu harekât planına Satürn Harekâtı kapalı adı verilmiştir. Stalingrad'da kuşatılmış birliklerin, Kurtarma harekâtına kadar ikmali için tek çözüm Luftwaffe'nin hava köprüsüyle ikmal sağlamasıydı. Luftwaffe bu görevi yerine getirmekte başarısız oldu. Bu durumda, başarılı bir yardım hareketi ancak mümkün olduğunca erken başlarsa, işe yarar olabileceği açıkça ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Uranüs Harekâtı</span> II. Dünya Savaşı sırasında Stalingrad Cephesinin son evrelerinde gerçekleşen imhaya yönelik oprasyonunun gizli adıdır.

Uranüs Harekâtı II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde Rumen 3. Ordusu, 4. Ordusu, Alman 6. Ordu ile 4. Panzer Ordusu'ndan bazı birliklerin Stalingrad ve batısında kuşatılmasıyla sonuçlanan bir Sovyet stratejik taarruzunun kapalı adıdır. Harekât, Stalingrad Muharebesi'nin son evrelerinde, Stalingrad ve civarındaki Mihver kuvvetleri imha etmeyi amaçlamıştır. Harekâta ilişkin planlar 1942 yılının Eylül ayı ortaları gibi erken bir tarihte oluşturulmaya başlanmıştı. Esas olarak Kafkasya'daki Mihver kuvvetlerini ve Stalingrad'a taarruz durumundaki B Ordular Grubu'nu kuşatmayı ve imha etmeyi, eş zamanlı olarak planlıyordu. Kızıl Ordu, Alman kuvvetlerinin Stalingrad içindeki yırtıcı çatışmalara çekmiş, zaman kazanmak için toprak vermiş, inatçı bir savunma sürdürerek bu kuvvetlerin gücünü zayıflatmış ve moral olarak yıpratmıştır. Öte yandan Mihver kanatlarının savunması, zayıf donanımlı ve fazlasıyla yayılmış Macar, Rumen ve İtalyan birlikleri tarafından tutulmaktaydı. Kızıl Ordu taarruzu da Rumen kuvvetlerin cephesi üzerinden yapılmıştır. Ayrıca bu birliklerin, Kızıl Ordu taarruzlarını göğüslemeyi sağlayacak ağır silahları yoktu ya da yetersizdi.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Kahramanı</span>

"Sovyetler Birliği Kahramanı", Sovyetler Birliği'nin en yüksek dereceli onur madalyası.

<span class="mw-page-title-main">İvan Konev</span> Sovyet askeri kumandanı

İvan Konev, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanya'sının yenilgiye uğratılmasında önemli rol oynayan SSCB'li general, Sovyetler Birliği Mareşali.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Vasilevski</span>

Aleksandr Mihayloviç Vasilevski, Rus asker. Sovyetler Birliği Mareşali.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span>

II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi (Almanca: Die Ostfront 1941-1945, der Rußlandfeldzug 1941-1945 veya der Ostfeldzug 1941-1945 Rusça: Великая Отечественная война Avrupalı Mihver Devletleri ve Finlandiya'nın Sovyetler Birliği, Polonya ve diğer Müttefik Devletlere karşı verdikleri savaşı anlatır. Nazi propagandası savaşa Bolşevizme karşı haçlı seferi anlamı yüklemiş, Sovyetlere karşı savaşmak üzere Avrupa'nın neredeyse tamamından gönüllüleri Waffen SS birliklerine dahil etmiştir. Savaş 22 Haziran 1941 - 9 Mayıs 1945 tarihleri arasında orta, doğu, kuzeydoğu ve güneydoğu Avrupa topraklarında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Semyon Budyonni</span>

Semyon Mihayloviç Budyonni, Ailesi Rus asıllı olmasına rağmen, Don Kazakları bölgesine yerleşmesinden ve o gelenekle büyütülmesinden dolayı genellikle Kazak asıllı sanılan Rusya İmparatorluğu'nun süvari subayı ve Sovyetler Birliği mareşali, Sovyetler Birliği Kahramanı, Rus İç Savaşı, Sovyet-Polonya Savaşı ve II. Dünya Savaşı sırasında komutanlık yapmış Josef Stalin'in yakın siyasi müttefiki olan politikacıydı.

<span class="mw-page-title-main">Rodion Malinovski</span> Sovyet ordu komutanı ve siyasetçi

Rodion Yakovleviç Malinovski, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali, Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi ve Yüksek Sovyet üyesi, Savunma Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Kuznetsov</span>

Nikolay Gerasimoviç Kuznetsov, Kızıl Donanma'nın komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Filo Amirali.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Harkov Muharebesi</span>

İkinci Harkov Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nda Mihver kuvvetlerin Sovyet İzyum köprübaşına yönelik karşı taarruzlarına Alman Silahlı Kuvvetler Üst Komutanığı (OKW) Başkanı Wilhelm Keitel'in verdiği addır. Alman karşı taarruzu, 12 - 28 Mayıs 1942 tarihlerindeki Sovyet kuvvetlerinin İzyum köprübaşından başlatılan taarruzuna karşı yapılmıştır. Alman taarruzunun operatif hedefi, Sovyet taarruzlarının yürütüldüğü Donets Nehri üzerindeki Sovyet İzyum köprübaşını ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır. Kızıl Ordu'nun 1941 -1942 kış karşı taarruzları Alman Merkez Ordular Grubu'nu Moskova önlerinden geri sürmüştü. Ancak bu karşı taarruzlar sırasında Stavka ihtiyat kuvvetlerinin tümünü kullanmıştı. Devamında sürpriz bir karşı taarruzla başarısızlığa uğrayan Kızıl Ordu Harkov Taarruzu da, Stavka'nın stratejik inisiyatifi pekiştirmek için giriştiği bir atılımdı.

<span class="mw-page-title-main">Kahraman şehir</span>

Kahraman şehir II. Dünya Savaşı sırasında çarpışmalar sırasında olağanüstü direniş gösterilen yerleşim yerlerine verilen onursal Sovyet unvanıdır. Aynı zamanda Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti de şehirlere bu unvanı vermiştir. Brest Kalesi ise benzer şekilde "kahraman tahkimat" unvanına layık görülmüştür. Unvan, kişilere verilen Sovyetler Birliği Kahramanı unvanının şehirlere verilen hali olarak düşünülebilir. İlgili yasa uyarınca kahraman ilan edilen şehre Lenin Nişanı ile birlikte kahramanlık madalyasının yanı sıra Yüksek Sovyet Prezidyumu tarafından hazırlanan sertifika verilmekteydi. Ayrıca şehre kahramanlık anıtı yapılırdı.

<span class="mw-page-title-main">1945 Moskova Zafer Geçit Töreni</span>

1945 Moskova Zafer Geçit Töreni, Sovyetler Birliği'nin II. Dünya Savaşı kapsamında Büyük Vatanseverlik Savaşı'nda Nazi Almanyası'nı mağlup etmesinden sonra Kızıl Ordu tarafından Kızıl Meydan'da, Lenin'in Mozolesi önünde 24 Haziran 1945 günü düzenlenen tarihi askerî geçit töreni. Moskova Zafer Günü Geçit Törenleri'nin ilkidir.