İçeriğe atla

George Zweig

George Zweig
Doğum30 Mayıs 1937 (87 yaşında)
Moskova, Rusya
VatandaşlıkAmerika Birleşik Devletleri
Mezun olduğu okul(lar)Michigan Üniversitesi:BS
Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü: Doktora
ÖdüllerMacArthur Ödülü (1981); Birleşik Amerika Ulusal Bilimsel Akademisi üyeliği (1996)
Kariyeri
DalıFizik, Nörobiyoloji, Finans hizmetler
Çalıştığı kurumlarLos Alamos Ulusal Laboratuvarı ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü
Doktora
danışmanı		Richard Feynman ve Murray Gell-Mann

George Zweig (d. 30 Mayıs 1937, Moskova), Amerikalı teorik fizikçi.

Ailesi ve çocukluğu

Zweig 30 Mayıs 1937'de Moskova, Sovyetler Birliği'nde Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası bir inşaat mühendisiydi. Küçük yaşlarında ailesi ile Amerika Birleşik Devletleri'ne göçüp Amerikan vatandaşlığına geçmiştir.[1]

Yaşamı ve kariyeri

George Zweig lisans diplomasını 1959'da Ann Arbor'da bulunan Michigan Üniversitesi'den almıştır. Parçacık fiziği üzerinde diploma üstü çalışmalar yapmak için Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ne devam etmiş ve burada ünlü fizikçi Richard Feynman yanında çalışmıştır. Bu kurumdan Richard Feynman ve Murray Gell-Mann doktora hocalığı altında hazırladığı doktora tezi ile 1964'te doktora (Ph.D.) derecesi almıştır.[2]

Parçacık fiziği üzerinde doktora çalışmaları yapmakta iken (Murray Gell-Mann'dan bağımsız olarak) kuark modelini geliştirmiştir. Zweig dört farklı kuarkın var olduğunu düşünüyordu. O yüzden, iskambil destesindeki dört as kartından ilham alarak onlara "aslar" adını vermişti.[3][4] Parçacık fiziği için kuark modelinin ortaya atılması çok önemli bir temel taşı sağlamıştır ve günümüzde "kuark" modeli standart parçacık fiziğinin baş modeli olduğu kabul edilmiştir.

Georg Zweig bundan sonra Los Alamos Ulusal Laboratuvarı ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde bilimsel araştırmacı olarak çalışmıştır.

1969'da doktora hocası olan Murray Gell-Mann'a tek başına "Temel parçacıkların ve temel parçacıkların birbirleriyle etkisini sınıflandırmaya yönelik katkılarından ve buluşlarında ötürü"[5] Nobel Fizik Ödülü verilmiştir. Birçok bilimci Murray Gell-Mann'a tek olarak bu ödülün verilmesinin gayet uygun olduğunu kabul etmekle beraber[6] bazı fizikçiler ve diğer bilim adamları arasında bu ödül, George Zweig'ın parçacık fiziğine temel katkılarını inkâr eder gibi göründüğü için, bir bilimsel anlaşmazlık ortaya çıkarmıştır. Hatta 1997'de Zweig'ın hocası olan Richard Feynman, Nobel Fizik Ödülü Kuruluna Gell-Mann ve Zweig'a birlikte Nobel Fizik Ödülü verilmesi teklifini göndermiştir.[7]

Sonradan teorik fizik alanından ayrılan Zweig neurofizyoloji bilim dalında çalışmalara başlamıştır. İnsan iç kulağında ses dalgalarının iç kulaktaki salyangoz (cochlea) organında bulunan sinirler tarafından nasıl elektrik tepkilere dönüştürüldüğü incelemiştir. Bu çalışması sırasında 1975'te devamlı dalgacık dönüşümünün metematik prensiplerini ortaya atmıştır.

2003'te New York'ta bulunan bir finans hizmetler şirketi olan Renaissance Technologies'de çalışmaya başlamış, 2010'da firmadan ayrılmıştır. Renaissance Technologies ile yaptığı dört yıllık gizlilik anlaşmasının süresi dolunca yeniden Wall Street'e dönmüş, iki genç ortağıyla birlikte Signition adlı bir hedge fonu kurmuştur.

Ödülleri

  • MacArthur Ödülü Fellowship (1981)
  • Birleşik Amerika Ulusal Bilimsel Akademisi (1996)

Kaynakça

  1. ^ "Interview with George Zweig | EP News". web.archive.org. 24 Haziran 2023. 24 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2023. 
  2. ^ "Zweig'ın doktora tezi". 3 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2012. 
  3. ^ G. Zweig (1964), "An SU(3) model for strong ınteraction symmetry and its breaking", İn *Lichtenberg, D. B. ( Ed.), Rosen, S. P. ( Ed.): Developments İn The Quark Theory Of Hadrons, Vol. 1*, 22-101 and CERN Geneva - TH. 401 (REC.JAN. 64) 24p., 22 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Aralık 2012 
  4. ^ G. Zweig (1964), "An SU(3) model for strong ınteraction symmetry and its breaking II", 'Developments in the Quark Theory of Hadrons'. Volume 1. Edited by D. Lichtenberg and S. Rosen. Nonantum, Mass., Hadronic Press, 1980. pp. 22-101. []
  5. ^ "Nobel Fizik Ödülü 1969". Nobel Derneği. Erişim tarihi: 9 Ekim 2008. 
  6. ^ J. Gribbin (1995), Schrödinger's Kittens and the Search For Reality, Phoenix, s. ix, 261 p. : ill. ; 29 cm., ISBN 978-1-85799-402-5 
  7. ^ G.Zweig (2010), "Memories of Murray and the Quark Model", International Journal of Modern Physics A, cilt 25, s. 3863, arXiv:1007.0494 $2, Bibcode:2010IJMPA..25.3863Z, doi:10.1142/S0217751X10050494 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Richard Feynman</span> Amerikalı teorik fizikçi (1918 – 1988)

Richard Phillips Feynman, kuantum mekaniğinin ayrılmaz formülasyonu, kuantum elektrodinamiği teorisi, aşırı soğutulmuş sıvı helyumun süper-akışkan fiziği ve partonu önerdiği parçacık fiziğindeki çalışmaları ile 1965'te, Julian Schwinger ve Sin-Itiro Tomonaga ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülmüş Amerikalı teorik fizikçidir.

Temel etkileşimler veya Temel kuvvetler, fiziksel sistemlerde daha temel etkileşimlere indirgenemeyen etkileşimlerdir. Bilinen dört temel etkileşim vardır. Bunlar uzun mesafelerde etkileri olabilen kütleçekimsel, elektromanyetik etkileşimler ve atomaltı mesafelerde etkili olan güçlü nükleer ve zayıf nükleer etkileşimlerdir. Her biri bir alan dinamiği olarak anlaşılmalıdır. Bu dört etkileşim de matematiksel açıdan bir alan olarak modellenebilir. Kütleçekim, Einstein'ın genel görelilik kuramı tarafından tanımlanan uzay-zamanın eğriliğe atfedilirken diğer üçü ayrı kuantum alanlar olarak nitelendirilir ve etkileşimlerine Parçacık fiziğinin Standart Modeli tarafından tanımlanan temel parçacıklar aracılık eder.

Zayıf nükleer kuvvet ya da zayıf kuvvet, pek çok parçacığın ve hatta pek çok atom çekirdeğinin kararsız olmasından sorumludur. Zayıf kuvvetin etki ettiği parçacık, bozunarak, kendisiyle akraba bir parçacığa dönüşür. Bu esnada bir elektron ile bir nötrino çiftini ortaya çıkartır.

<span class="mw-page-title-main">Parçacık fiziği</span>

Parçacık fiziği, maddeyi ve ışınımı oluşturan parçacıkların doğasını araştıran bir fizik dalıdır. Parçacık kelimesi birçok küçük nesneyi andırsa da, parçacık fiziği genellikle gözlemlenebilen, indirgenemez en küçük parçacıkları ve onların davranışlarını anlamak için gerekli temel etkileşimleri araştırır. Şu anki anlayışımıza göre bu temel parçacıklar, onların etkileşimlerini de açıklayan kuantum alanlarının uyarımlarıdırlar. Günümüzde, bu temel parçacıkları ve alanları dinamikleriyle birlikte açıklayan en etkin teori Standart Model olarak adlandırılmaktadır. Bu yüzden günümüz parçacık fiziği genellikle Standart Modeli ve onun olası uzantılarını inceler.

<span class="mw-page-title-main">Kuark</span> Temel parçacık türü

Kuark, bir tür temel parçacık ve maddenin temel bileşenlerinden biridir. Kuarklar, bir araya gelerek hadronlar olarak bilinen bileşik parçacıkları oluşturur. Bunların en kararlıları, atom çekirdeğinin bileşenleri proton ve nötrondur. Renk hapsi olarak bilinen olgudan ötürü kuarklar asla yalnız bir şekilde bulunmaz, yalnızca baryonlar ve mezonlar gibi hadronlar dahilinde bulunabilir. Bu sebeple kuarklar hakkında bilinenlerin çoğu hadronların gözlenmesi sonucunda elde edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Murray Gell-Mann</span> Amerikalı fizikçi (1929 – 2019)

Murray Gell-Mann Amerikalı bir fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Kenneth Wilson</span>

Kenneth Geddes Wilson, Amerikalı teorik fizikçidir. 1982'de maddede ikinci mertebeden faz geçişleri konusunda, komşu moleküllere olan etkisini de hesaba katan bir teori geliştirdiği için Nobel Fizik Ödülüne layık görüldü. Diğer bir önemli çalışması da Kuvantum alan kuramında kullanılan renormalizasyon grupları tekniğini ve felsefesini geliştirmiş olmasıdır.

Yukarı kuark en hafif kuarktır, temel bir parçacıktır ve maddenin önemli bir bileşenidir. Aşağı kuarkla birlikte atom çekirdeğini meydana getiren proton ve nötronu oluşturur. Birinci nesil olarak sınıflandırılırlar. Elektrik yükü +2/3 e olup çıplak kütleleri 2,2+0,5
-0,4 MeV/c2 olarak ölçülmüştür. Bütün kuarklar gibi yukarı kuark da 1/2 spine sahip temel fermiyondur ve dört temel etkileşimin hepsinden etkilenir. Yukarı kuarkın antiparçacığı olan yukarı antikuark ile elektriksel yük işareti gibi birkaç özellikte farklılaşır.

<span class="mw-page-title-main">Kuantum renk dinamiği</span>

Kuantum renk dinamiği veya kuantum kromodinamiği, teorik fizikte kuantum kromodinamiği, kuarklar ve gluonlar arasındaki güçlü etkileşimin proton, nötron ve pion gibi kompozit hadronları oluşturan, temel parçacıkların teorisidir.

<span class="mw-page-title-main">Toshihide Maskawa</span>

Toshihide Maskawa ö. 23 Temmuz 2021, Kyoto, Japonya 2008'de CP ihlali üzerine yaptığı çalışmalarla bilinen, "atomaltı fizikte doğada en az 3 kuark ailesinin varlığını öngören spontane kırık simetrinin kökeninin keşfi" ile Nobel Fizik Ödülü nün dörtte biriyle ödüllendirilen Japon Kuramsal fizikçidir.

Kuark modeli 1964'te Murray Gell-Mann ve George Zweig tarafından birbirlerinden bağımsız olarak ortaya atılmıştır. Kuarklar hodronlar için oluşturulan bir düzenlenim şemasının parçaları olarak tanıtıldı ve 1968 yılına kadar onların varlığı ile ilgili çok az fiziksel kanıt bulunuyordu. Altı kuarkın tamamı hızlandırıcı deneylerinde gözlemlendi, keşfedilen son kuark olan üst kuark ilk kez 1995'te Fermilab'da gözlendi.

<span class="mw-page-title-main">Richard Taylor (fizikçi)</span> Kanadalı fizikçi (1929–2018)

Richard E. Taylor, Kanadalı fizikçi ve 1990 Nobel Fizik Ödülü sahibi. Stanford Üniversitesi'nden emekli olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Haim Harari</span> Fizikçi

Haim Harari, özellikle parçacık fiziği üzerine ve diğer alanlarda yaptığı çalışmalar ile tanınan İsrailli kuramsal fizikçidir.

Mark Brian Wise Kanadalı-Amerikalı teorik fizikçi. Temel parçacık fiziği ve Kozmoloji üzerine araştırma yapmıştır. Ağır kuark etkili teorisi'nin (HQET) gelişimindeki rolüyle tanınmaktadır. Ayrıca finans ve risk değerlendirmesi için matematiksel modeller üzerinde çalışmıştır.

Preonlar parçacık fiziğinde, kuarklar ve leptonların altparçacıkları olan nokta parçacıklardır. Terim 1974’te, Jogesh Pati ve Muhammed Abdüsselam tarafından oluşturulmuştur. Preon modellerine olan ilgi, 1980’lerde zirve noktasına ulaşmıştır ancak parçacık fiziği Standart Model'i, fiziğin kendisini en başarılı şekilde tanımlamaya devam ettiğinden ve lepton ile kuark kompozitleri hakkında hiçbir deneysel veri bulunmadığından dolayı bu ilgi azalmıştır.

Renk yükü, kuantum renk dinamiği teorisindeki parçacıkların güçlü etkileşimiyle alakalı olan kuark ve gluonların bir özelliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Pentakuark</span>

Pentakuark, birbirlerine bağlı durumdaki dört kuark ile bir antikuarktan oluşan atomaltı parçacıktır. Kuarkların +1/3, antikuarkların ise - 1/3 baryon sayısına sahip olmalarından ötürü pentakuarkların toplam baryon sayısı 1'dir ve bu da pentakuarkların baryon olarak tanımlanmasını sağlar. Normal baryonların aksine üç değil de beş kuark bulundurmasından ötürü egzotik baryon olarak sınıflandırılır.

Parton, Richard Feynman tarafından ortaya atılan bir hadron modelidir. Stanford Doğrusal Hızlandırıcı Merkezi'nde (SLAC) 1968 yılında yapılan derin inelastik saçılma deneyleri, protonun daha küçük, nokta benzeri parçacıklardan oluştuğunu ve böylece bir temel parçacık olmadığını gösterdi. O dönemde fizikçiler bu nesneleri kuarklar ile ilişkilendirmek konusunda tereddütlü olduklarından parçacıklar, Feynman tarafından türetilen "parton" olarak adlandırdı. Bu deneyler sırasında gözlemlenen cisimler, diğer çeşnilerin de keşfedilmesiyle daha sonra yukarı ve aşağı kuark olarak tanımlanacaktı. Buna rağmen parton, hadronların bileşenlerini tanımlayan ortak bir terim olarak kullanımda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Sekiz katlı yol</span> atomaltı hadronların organize oluşlarının teorisi

Sekiz katlı yol, atomaltı hadronların organize oluşlarının teorisidir. Bu isim Amerikalı fizikçi Murray Gell-Mann tarafından Budizmin sekiz aşamalı asil yol' una ima ederek verilmiştir. Bu teori kuark modelinin gelişmesine imkân sağladı. Buna eşdeğer bir teori, bundan bağımsız şekilde, İsrailli fizikçi Yuval Ne'eman tarafından ortaya atıldı.

<span class="mw-page-title-main">Yuval Ne'eman</span>

Yuval Ne'eman İsrailli teoretik fizikçi, askeri bilim insanı ve politikacı. 1980' lerde ve 1990' ların başlarında ülkesinin Bilim ve Gelişim Bakanıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.