İçeriğe atla

George Olah

George Andrew Olah
Doğum22 Mayıs 1927
Budapeşte, Macaristan
Ölüm8 Mart 2017 (89 yaşında)
MilliyetMacaristan
EğitimBudapeşte Teknoloji ve Ekonomi Üniversitesi
Ödüller Nobel Kimya ödülü 1994
Kariyeri
DalıKimya
Çalıştığı kurumlarBatı Reserve Üniversitesi, Güney Kaliforniya Üniversitesi

George Andrew Olah (22 Mayıs 1927, Budapeşte - 8 Mart 2017), Macar-Amerikalı kimyager. Olah'a 1994 yılında Nobel Kimya ödülü verildi.[1] Ayrıca ona Priestley Madalyası verilmiştir. En yüksek onur Amerikan Kimya Derneği tarafından verilmiştir.

Hayatı

Olah Budapeşte Yahudi bir aileye 22 Mayıs 1927'de Macaristan'da doğdu. Liseden sonra Budapeşte Teknoloji ve Ekonomi Üniversitesinde okudu. Macar Devrimi (1956) sonucunda, o ve ailesi İngiltere'ye ve daha sonra Kanada'ya taşındı. Sarnia'daki Dow Chemical'a katıldı. Karbokatyonlar üzerine Olah öncü çalışmaları Dow ile yaptığı sekiz yıl içinde başladı.[2] 1965 yılında Batı Reserve Üniversitesi'ne ve 1977'de Güney Kaliforniya Üniversitesi'ne döndü. 1971 yılında, Olah Birleşik Devletleri vatandaşı oldu.

Olah Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde seçkin bir profesör ve Loker Hidrokarbon Araştırma Enstitüsü'nde direktördür. 2005 yılında, Olah metanol ekonomisini tanıtan bir makale yazdı.[3]

Olah ailesi olağanüstü kimyacılara yıllık ödül veren bir bağış fonu kurdu. Ödüller Amerikan Kimya Derneği tarafından seçilir.[4] Kendisi 8 Mart 2017'de 89 yaşında ölmüştür.

İş

Istikrarlı karbokatyonlar için superasitler stabilize edilerek protonlanmış metan keşfine yol açtı. FSO gibi 3H-SbF5 ("Sihirli Asit").

CH4 + H+ → CH5+

Son yıllarda yaptığı araştırma hidrokarbonlara kaymıştır. O ve katılanlar Robert Zubrin, Anne Korin ve James Woolsey'dir.

Kaynakça

  1. ^ "The Nobel Prize in Chemistry 1994". The Nobel Foundation. 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2008. 
  2. ^ George A. Olah (1965). Friedel-Crafts and Related Reactions. New York: John Wiley and Sons. 
  3. ^ George A. Olah (2005). "Beyond Oil and Gas: The Methanol Economy". Angewandte Chemie International Edition. 44 (18). ss. 2636-2639. doi:10.1002/anie.200462121. PMID 15800867. 
  4. ^ "George A. Olah Award in Hydrocarbon or Petroleum Chemistry", Chemical & Engineering News, January 19, 2009, p. 74

Teknik yayınlar

Bibliyografi

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Metanol</span> basit alkol

Metanol ya da metil alkol (CH3OH ya da kısaca MeOH), en basit yapılı alkoldür. Geçmişte odunun damıtılması ile elde edildiğinden odun alkolü ya da odun ruhu denir. Günümüzde metanol, karbonmonoksit ile hidrojenin yüksek basınç altında yüksek sıcaklıklara maruz bırakılması ile üretilir. Renksiz, uçucu, hafif alkol kokulu, suyla tamamen karışan bir sıvıdır. Metanol, sıklıkla kullanılan iyi bir çözücü ve yakıttır.

<span class="mw-page-title-main">Fritz Haber</span> Alman kimyager

Fritz Haber Alman kimyager. 1918 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. I. Dünya Savaşı süresince klor ve diğer zehirli gazları geliştirme ve dağıtımı konusundaki çalışmaları nedeniyle "kimyasal savaşın babası" olarak da tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Yves Chauvin</span> Fransız kimyager (1930-2015)

Yves Chauvin Fransız kimyager. Fransız Petrol Enstitüsü'nün onursal başkanı ve Fransız Bilimler Akademisi üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas A. Steitz</span> Amerikalı biyokimyager (1940 – 2018)

Thomas Arthur Steitz, Amerikalı biyokimyacı ve moleküler biyofizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Henry Taube</span>

Henry Taube, FRSC Kanada asıllı Amerikalı kimyager. 1983 yılında, "özellikle metal komplekslerindeki, elektron transfer reaksiyonlarının mekanizmaları üzerine çalışmaları için" Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Atmosfer kimyası</span> Dünyanın ve diğer gezegenlerin atmosferlerini çalışan atmosfer biliminin bir dalı

Atmosfer kimyası, Atmosfer biliminin bir dalıdır. Dünya atmosferi ile diğer gezegenlerin atmosferlerini inceler. Atmosfer kimyası disiplinler arası araştırma alanıdır ve çevre kimyası, fizik, meteoroloji, bilgisayar modelleme, volkanoloji, iklim bilimi gibi diğer alanlarla da çalışır.

Floroantimonik asit (HSbF6) hidrojen florür ve antimon pentaflorürün farklı oranlardaki karışımıdır. Bu karışımlardan 1:1 kombinasyonu, bilinen en güçlü süperasit formunu oluşturur. Öyle ki, bu form, hidrokarbonları iyonize ederek karbokatyonlar ve H2 oluşturabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Frank Wilczek</span> Amerikalı fizikçi

Frank Anthony Wilczek Nobel Fizik ödülü sahibi Amerikalı kuramsal fizikçidir. Hâlen Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Herman Feshbach fizik profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">David Lee (fizikçi)</span> Amerikalı fizikçi

David Lee Morris "helyum-3 süperakışkanlık buluşları için" Robert C. Richardson ve Douglas Osheroff ile Fizik 1996 Nobel Ödülü'nü kazanan Amerikalı fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Henry Kendall (fizikçi)</span>

Henry Way Kendall, derin inelastik saçılma ilgili öncü niteliğindeki araştırmaları için "Jerome Isaac Friedman ve Richard E. Taylor ile birlikte 1990 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Amerikalı parçacık fizikçisi.

<span class="mw-page-title-main">Martinus Veltman</span>

Martinus Justinus Godefriedus Veltman, Hollandalı bir teorik fizikçi. Parçacık teorisi üzerindeki çalışmaları için eski öğrencisi Gerardus 't Hooft ile birlikte 1999 Nobel Fizik Ödülünü paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Robert Laughlin</span> Amerikalı fizikçi

Betts Robert Laughlin, Amerikalı fizikçi ve akademisyendir. Columbia Üniversitesi ve Princeton Üniversitesi'nden Daniel Tsui ve Horst Störmer ile birlikte, "kesirli yük taşıyan uyarılmalar içeren yeni bir kuantum akışkanı biçiminin keşfinden dolayı" 1998 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Douglas Osheroff</span> Amerikalı fizikçi

Douglas D. Osheroff "Helium-3 süperakışkanlık buluşları için" Robert C. Richardson ve David Morries Lee ile Fizik 1996 Nobel Ödülü'nü kazanan Amerikalı fizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Norman Ramsey</span> Amerikalı fizikçi (1915 – 2011)

Norman Foster Ramsey, Jr, Amerikalı fizikçi. 1947 yılından beri Harvard Üniversitesi'nde fizik profesörlüğü görevini yürütmektedir. Ramsey, aynı zamanda NATO ve ABD Atom Enerjisi Komisyonu gibi devlet ve uluslararası kuruluşlar ile çeşitli görevlerde bulunmuştur. Kendisinin atom saatleri yapımında önemli çalışmaları vardır. 1989 Nobel Ödülü'ne layık görüldü. Ödülü Hans G. Dehmelt ve Wolfgang Paul ile paylaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dan Şehtman</span>

Dan Shechtman 24 Ocak 1941 Tel Aviv'de doğmuştur. İsrail Teknoloji Enstitüsü - Technion'da Malzeme Bilimi Philip Tobias profesörüdür ve Iowa State Üniversitesi Malzeme Bilimi Profesörüdür. 8 Nisan 1982 tarihinde, Washington DC Ulusal Teknoloji Enstitüsü'nde tatilde iken, Shechtman quasiperiodik kristalleri keşfetti. quasikristallerin keşfi için 2011'de Kimya Nobel ödülü verildi. Shechtman 4. Kimya Nobel'ini alan bir İsrail'lidir.

<span class="mw-page-title-main">Akira Suzuki</span> Japon kimyager

Akira Suzuki, Japon kimyager ve 2010 Nobel Kimya Ödülü sahibi. Suzuki reaksiyonunu bulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Venkatraman Ramakrishnan</span>

Venkatraman "Venki" Ramakrishnan Hindistan doğumlu ABD ve Birleşik Krallık vatandaşı yapısal biyolog. 2009 yılında "ribozomun yapısı ve fonksiyonu" konulu çalışmalarıyla Thomas A. Steitz ve Ada E. Yonath ile birlikte Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı. Ramakrishnan halihazırda MRC'in Moleküler biyoloji laboratuvarında Cambridge, İngiltere'de çalışmaktadır.

Donald James Cram Amerikalı kimyacı. 1987 yılında Nobel Kimya Ödülü'nü Jean-Marie Lehn ve Charles J. Pedersen ile birlikte "yapıya özgü etkileşimi yüksek seçicilik gösteren moleküller geliştirme ve kullanmaları için" kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Townes</span> Amerikalı fizikçi (1915 – 2015)

Charles Hard Townes, Amerikan Nobel Ödüllü fizikçi ve eğitimci. Townes en çok maserler üzerindeki teori ve uygulama çalışmaları ile bilinir. Maserlerin ana patentini alan Townes ayrıca maser ve lazer araçları ile bağlantılı kuantum elektroniği üzerinde de çalışmıştır. Bu çalışmaları nedeniyle 1964 yılında Nikolay Basov ve Aleksandr Prohorov ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kimyanın zaman çizelgesi</span>

Bu kimya zaman çizelgesi, maddenin bileşiminin ve etkileşimlerinin bilimsel çalışması olarak tanımlanan ve kimya olarak bilinen modern bilim hakkında insanlığın anlayışını önemli ölçüde değiştiren çalışmaları, keşifleri, fikirleri, icatları ve deneyleri listelemektedir.