İçeriğe atla

Georg Henrik von Wright

Georg Henrik von Wright
von Wright 60'larda
Doğumu14 Haziran 1916
Helsinki, Finlandiya
Ölümü16 Eylül 2003 (87 yaşında)
Helsinki, Finlandiya

Georg Henrik von Wright (İsveççe: [ˈJěːɔrj ˈhɛ̌nːrɪk fɔn ˈvrɪkːt] ; 14 Haziran 1916 – 16 Haziran 2003) Finlandiyalı filozoftu .

Yaşamı

1948'de Cambridge Üniversitesi'nde profesör olan Ludwig Wittgenstein'ın emekli olması üzerine von Wright, 32 yaşında başkanlığına seçildi.[1] Finlandiya'nın İsveççe konuşan azınlığından olduğu için İngilizce, Fince, Almanca ve İsveççe yayın yaptı. Von Wright, hem Fin hem de 17. yüzyıl İskoç soyundan geliyordu.[2]

İş

Von Wright'ın yazıları iki geniş kategoriye ayrılır. Birincisi, Anglo-Amerikan damarında analitik felsefe ve felsefi mantıktır. 1951'de yazdığı kitapları, An Essay in Modal Logic ve Deontic Logic, biçimsel modal mantığın ve onun deontik versiyonunun savaş sonrası yükselişinde dönüm noktasıydı . Wittgenstein'da daha sonraki çalışmalarını düzenleyen bir otoriteydi. Felsefi mantık, felsefi çözümleme, eylem felsefesi, dil felsefesi, zihin felsefesi üzerine uzmanlaşmıştı ve Charles Sanders Peirce üzerine de yakın bir biçimde çalışıyordu. Zamanının Fin felsefesinin önde gelen figürüydü.

Von Wright'ın yazılarındaki diğer damar, ahlakçı ve kötümserdir. Oswald Spengler, Jürgen Habermas ve Frankfurt Okulu'nun modern rasyonalite hakkındaki düşüncelerinin etkisiyle hayatının son yirmi yılında üretken bir şekilde yazdı. Bu dönemde onun en iyi bilinen makalesi "İlerleme Miti" (1993) başlığını taşıyordu. Bu makale materyal ve teknolojik ilerlemenin gerçekten ilerleme olarak nitelendirebileceği konusuna kafa yoruyordu.

Ödülleri

Hayatının son yılında, diğer fahri derecelerinin yanı sıra, Bergen Üniversitesi'nden fahri derece aldı.[3] Ayrıca 1968'de İsveç Akademisi Finlandiya Ödülü'ne layık görüldü.

Kaynakça

  1. ^ Hacker (4 Temmuz 2003). "Obituary: Georg Henrik von Wright". The Guardian. 21 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020. 
  2. ^ "Georg Wrightin jälkeläisiä" (PDF). suvut.genealogia.fi. 20 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Nisan 2009. 
  3. ^ "Nytt om navn". Aftenposten (Norveççe). 17 Ocak 2002. s. 14. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya</span> Kuzey Avrupa ya da diğer adıyla İskandinavya yarım adasında yer alan devlet, ülke

Finlandiya, resmî adıyla Finlandiya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki bir İskandinav ülkesi. Doğuda Rusya, kuzeyde Norveç ve batıda İsveç'le komşudur. Batıda Botniya ve güneyde Finlandiya körfezlerine kıyısı vardır. Yüz ölçümü 338.455 km² ve nüfusu 5,5 milyondur. Helsinki ülkenin başkenti ve en büyük şehridir. Finlerin ana dili olan Fince, yeryüzündeki az sayıda Baltık-Fin dilinden biridir. Finlandiya'nın iklim özellikleri enleme göre değişkenlik gösterir: Güneyde nemli karasal iklim, kuzeyde kutup altı iklimi görülür. Ülke genel olarak tayga biyomuna dahildir. Ayrıca Finlandiya'da 180 binden fazla göl bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ludwig Wittgenstein</span> Avusturyalı-İngiliz filozof (1889-1951)

Ludwig Josef Johann Wittgenstein, Avusturya doğumlu filozof, matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Mantık</span> bilginin yapısını inceleyen, doğru ile yanlış arasındaki akıl yürütmenin ayrımını yapan disiplin

Mantık ya da eseme, bilginin yapısını inceleyen, doğru ile yanlış arasındaki akıl yürütmenin ayrımını yapan disiplindir, doğru düşüncenin aletidir. Önceleri bir felsefe dalıyken daha sonra kendi başına bir ihtisas alanı olmuştur. Matematik ve bilgisayar biliminin de parçası haline gelmiştir. Bir disiplin olarak Aristoteles tarafından kurulmuştur. Aristoteles'den etkilenen Farabi tarafından iki kısımda kategorize edilmiştir. İbn-i Sina geçicilik ve içerme arasındaki ilişkiyi geliştirmiştir. Çağdaş zamanlarda Frege, Russell ve Wittgenstein önemli katkılar yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jürgen Habermas</span> Alman felsefeci/felsefe profesörü, sosyolog ve siyaset bilimci

Jürgen Habermas, Alman felsefeci/felsefe profesörü, sosyolog ve siyaset bilimci. Müzakereci demokrasinin babası olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich August von Hayek</span> Avusturyalı ve İngiliz ekonomist (1899-1992)

Friedrich August von Hayek, Avusturya ekolüne bağlı ekonomist ve siyaset bilimcidir. Serbest piyasa ekonomisini 20. yüzyıl ortasında yükselen sosyalist dalgaya karşı savunmasıyla tanındı. Hukuk ve epistemolojiye önemli katkılar yaptı. 1974'te Nobel Ekonomi Ödülü'nü düşünsel rakibi Gunnar Myrdal ile paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Gottlob Frege</span>

Friedrich Ludwig Gottlob Frege, modern matematiksel mantığın ve analitik felsefenin kurucusu sayılan Alman matematikçi, mantıkçı ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Helsinki</span> Finlandiyanın başkenti

Helsinki, Finlandiya'nın başkenti ve en büyük şehridir. Şehir, Finlandiya'nın güneyinde Finlandiya Körfezi'nin kıyısında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2016 yılı itibari ile 642.045 olup metropol alanının nüfusu ise 1.47 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Fince</span> Sondan eklemeli Finlandiyanın resmi dili

Fince (

<span class="mw-page-title-main">Olli Rehn</span> Finli siyasetçi

Olli Ilmari Rehn, Fin politikacı. Doğu Finlandiya'da doğdu. ABD Macalester College'da ekonomi, uluslararası ilişkiler ve gazetecilik okuduktan sonra 1989'da Helsinki Üniversitesi'nde siyasal bilgiler alanında yüksek lisansını tamamladı. 1996'da "Küçük Avrupa ülkelerinde siyasal kooperatifçilik ve endüstriyel rekabet" konulu doktora tezi ile Oxford Üniversitesi'nde felsefe doktoru unvanını aldı.

<span class="mw-page-title-main">Hans Reichenbach</span> Alman–Amerikan filozof

Hans Reichenbach, Alman düşünür.

Rudolf Carnap 1935'ten önce Avrupa'da, sonrasında Amerika'da etkin olan Alman filozof. Viyana Çevresinin önemli bir üyesi ve mantıksal olguculuğun bir destekçisiydi. "Yirminci yüzyıl filozofları arasında bir dev" sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ernst Cassirer</span>

Ernst Cassirer, Alman filozoftur.

<span class="mw-page-title-main">Johan Vilhelm Snellman</span> Finli yazar, filozof, gazeteci ve devlet adamı (1806-1881)

Johan Vilhelm Snellman, Fin filozof, yazar, diplomat.

<span class="mw-page-title-main">Analitik felsefe</span> felsefenin ana işlevinin analiz olması gerektiğini öne süren felsefe geleneği

Analitik felsefe, felsefenin ana işlevinin analiz olması gerektiğini öne süren felsefe geleneğidir. Ezici çoğunlukla Anglosfer ve İskandinav dünyasında yaygındır. Kıta felsefesi ile birlikte, çağdaş felsefede ön planda olan iki gelenekten biridir. Nadir bir kullanım olsa da, çözümleyici felsefe ismiyle de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Saul Kripke</span> Amerikalı filozof (1940 – 2022)

Saul Aaron Kripke Princeton Üniversitesi'nden emekli Amerikalı filozof ve mantıkçı. Rockefeller Üniversitesi ve Princeton Üniversitesi'nde dersler verdi. Emekli olduktan sonra, 2003'ten itibaren New York Şehir Üniversitesi'nde öğretim görevlisi oldu. Model mantığın anlambilimine büyük katkılar yaptı. 1960'larda önemli yayınlar çıkardı. İsimlendirme ve Gereklilik adlı kitabı en önemli çalışması olarak bilinir. Ludwig Wittgenstein'ın Felsefi Soruşturmalar adlı eserindeki önermelerinden ilham alarak dilbilimsel anlama şüphecilikle yaklaştı. Wittgenstein ve dilbilim hakkında yayınları vardır.

Gertrude Elizabeth Margaret Anscombe, genellikle G. E. M. Anscombe veya Elizabeth Anscombe olarak anılan, bir İngiliz analitik filozofuydu. Zihin felsefesi, eylem felsefesi, felsefi mantık, dil felsefesi ve etik üzerine yazdı. Analitik Thomizm'in önde gelen isimlerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Eino Kaila</span>

Eino Sakari Kaila, Fin filozof, eleştirmen ve öğretmendi. Psikoloji, fizik ve tiyatro gibi birçok alanda çalıştı. Toplum ve doğa bilimlerinin çeşitli dallarının arkasında birleştirici ilkeler bulmaya çalıştı.

<span class="mw-page-title-main">Oiva Ketonen</span>

Oiva Toivo Ketonen, Fin filozoftu.

<span class="mw-page-title-main">Jaakko Hintikka</span>

Kaarlo Jaakko Juhani Hintikka, Fin filozof ve mantıkçıdır.

Bastiaan Cornelis van Fraassen, bilim felsefesi, epistemoloji ve biçimsel mantığa katkılarından dolayı tanınan Hollandalı-Amerikalı bir filozoftur. San Francisco Eyalet Üniversitesi'nde Seçkin bir Felsefe Profesörü ve Princeton Üniversitesi'nde McCosh Fahri Felsefe Profesörüdür.