İçeriğe atla

Geoffrey Marcy

Geoffrey Marcy
Marcy, 2007
DoğumGeoffrey William Marcy
29 Eylül 1954 (69 yaşında)
St. Clair Shores, Michigan, ABD[1]
MilliyetAmerikan
EğitimKaliforniya Üniversitesi, Los Angeles (BA)
Santa Cruz Üniversitesi, Kaliforniya (Doktor)
ÖdüllerHenry Draper Madalyası (2001)
Beatrice M. Tinsley Ödülü (2002)
Shaw Ödülü (2005)
Kariyeri
DalıAstronomi, Astrofizik

Geoffrey William Marcy (d. 29 Eylül 1954), Amerikalı gökbilimci. Ötegezegen tespiti, keşfi ve karakterizasyonu alanında tanınan Marcy, Ekim 2015'te istifa etmeden önce Berkeley, California Üniversitesi'nde Astronomi Profesörü ve San Francisco Eyalet Üniversitesi'nde Yardımcı Fizik ve Astronomi Profesörü idi. Berkeley Astronomi Departmanındaki meslektaşları, cinsel taciz iddialarının ardından onu istifaya zorladı.[2][3][4]

Marcy ve araştırma ekipleri, bilinen ilk 100 dış gezegenden[5] 70'ini ve ayrıca Güneş benzeri bir yıldız olan Upsilon Andromedae'nin etrafındaki ilk gezegen sistemi de dahil olmak üzere birçok ötegezegeni keşfetmeleriyle tanınmaktadırlar.[6][7] Marcy, NASA Kepler görevinde yardımcı araştırmacı olarak görev aldı.[8] İş arkadaşları arasında R. Paul Butler, Debra Fischer ve Steven S. Vogt, Jason Wright, Andrew Howard, Katie Peek, John Johnson, Erik Petigura, Lauren Weiss, Lea Hirsch ve Kepler Bilim Ekibi yer almaktaydı.[9]

Kaynakça

  1. ^ Overbye, Dennis (12 Mayıs 2013). "Finder of New Worlds". New York Times. 17 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2014. 
  2. ^ "Letter from UC Berkeley Astronomy faculty to Geoff Marcy" (PDF). 12 Ekim 2015. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  3. ^ Overbye (13 Ekim 2015). "Geoffrey Marcy's Berkeley Astronomy Colleagues Call for His Dismissal". New York Times. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2021. 
  4. ^ "Berkeley astronomers call for colleague's firing over sexual harassment: Multiple violations have few clear consequences for leading exoplanet researcher". 14 Ekim 2015. 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Marcy (2014). "Technology Enabling the First 100 Exoplanets". AAS Meeting Abstracts. 223: 91.03. 
  6. ^ "A Family of Giants: First System of Multiple Planets Found around a Sun-like Star". NASA Science News. NASA. 21 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015. 
  7. ^ "SFSU Public Affairs Press Release: First system of multiple planets found around a Sun-like star". San Francisco State University. Public Affairs Office at San Francisco State University. 18 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015. 
  8. ^ "Kepler Team". Kepler: A Search For Habitable Planets. Ames Research Center. 10 Nisan 2015. 28 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2015. 
  9. ^ Lemonick (16 Aralık 2009). "Super-Earth: Astronomers Find a Watery New Planet". Time. 26 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gezegen</span> bir yıldız veya yıldız kalıntısının yörüngesinde dolanan gök cismi

Gezegen; genellikle bir yıldız, yıldız kalıntısı ya da kahverengi cücenin yörüngesinde bulunan, yuvarlak hâle gelmiş bir astronomik cisimdir. Uluslararası Astronomi Birliğinin (IAU) tanımına göre Güneş Sistemi'nde sekiz gezegen bulunur. Bunlar, karasal gezegenler Merkür, Venüs, Dünya ve Mars; dev gezegenler Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün'dür. Gezegen oluşumu için bilimsel açıdan mevcut en iyi teori, bir bulutsunun kendi içine çökmesi sonucu bir yıldızlararası bulut meydana getirdiğini ve yıldızlararası bulutun da bir önyıldız ve bunun yörüngesinde dönen bir öngezegen diski oluşturduğunu öne süren bulutsu hipotezidir. Gezegenler bu disk içinde, kütleçekiminin etkisiyle maddelerin kademeli olarak birikmesi sonucu, yığılma (akresyon) olarak adlandırılan süreçte büyürler.

<span class="mw-page-title-main">Johannes Kepler</span> Alman gökbilimci, matematikçi ve astronom

Johannes Kepler ; Alman gök bilimci, matematikçi ve astronomdur. 17. yüzyılın bilimsel devriminde, "Astronoma Nova", "Harmonik Mundi" ve "Kopernik Astronomi Özeti" adlı çalışmalarına bağlı olarak şahsen ortaya çıkardığı Kepler'in gezegensel hareket yasaları ile tanınır. Bu çalışmaları Isaac Newton’un evrensel yer çekimi kuvveti teorisine dayanak sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">HD 209458 b</span>

HD 209458b, Dünya'dan 150 ışıkyılı uzakta bir Güneşdışı gezegendir. Bulucuları tarafından Mısırlıların verimlilik ve ölüm tanrıçası Osiris adıyla gayriresmî olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 581c</span>

Gliese 581 c Gliese 581 adlı bir "kırmızı cüce" sisteminde yer alan gezegendir. Gliese 581 yıldızı, 20,3 ışık yılı mesafesiyle Dünya'ya en yakın yıldızlardan birisidir ve Gliese 581 c, bu çok küçük yıldızın etrafında 13 günde bir dönmektedir. Yapılan ölçümler Gliese 581 c'nin yüzey sıcaklığının dünyadaki gibi 0 ile 40 derece arasında değiştiğini gösteriyor.

<span class="mw-page-title-main">Ötegezegen</span> Güneş Sistemi dışındaki gezegenler.

Ötegezegen veya Güneş dışı gezegen, Güneş'in baskın kütleçekim etkisinin dışında başka bir yıldızın veya kahverengi cücenin kütleçekim etkisi içinde olan gezegensel bir gök cismidir. Bir ötegezegenin ilk muhtemel kanıtı 1917 yılında kaydedilmiş, fakat o zamanlar bu şekilde kabul edilmemişti. Tespitin ilk teyidi 1992 yılında gerçekleşmiştir. 1988'de tespit edilen farklı bir gezegen ise 2003 yılında doğrulandı. 20 Ağustos 2024 itibarıyla, 4.963 gezegen sisteminde varlığı doğrulanmış 7.255 ötegezegen bulunmaktadır ve bu gezegen sistemlerinden 1.015 kadarı birden fazla gezegene sahiptir. James Webb Uzay Teleskobu'nun (JWST) daha fazla ötegezegen keşfetmesi ve bunların bileşimleri, çevresel koşulları ve yaşam potansiyelleri gibi özellikleri hakkında daha fazla fikir vermesi beklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kepler uzay teleskobu</span>

Kepler uzay teleskobu, NASA tarafından 2009 yılında diğer yıldızların yörüngesinde dönen Dünya büyüklüğündeki gezegenleri keşfetmek için fırlatılan ve artık kullanılmayan bir uzay teleskobudur. Astronom Johannes Kepler'in adını taşıyan uzay aracı, Dünya'yı takip eden güneş merkezli bir yörüngeye yerleştirildi. Baş araştırmacı William J. Borucki idi. Teleskobun reaksiyon kontrol sisteminin (RCS) yakıtı dokuz buçuk yıl süren operasyonun ardından tükendi ve NASA, 30 Ekim 2018'de devre dışı bırakıldığını duyurdu.

Gliese 436, Aslan takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 33 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cüce yıldızdır. Görünen parlaklığı 10,59 kadir olan yıldız, çıplak gözle gözlenemeyecek kadar soluktur. Ancak, 6 cm açıklığa sahip bir teleskopla kolayca gözlenebilir. 2004 yılında, yıldızın yörüngesindeki ötegezegen Gliese 436 b'nin varlığı doğrulanmış ve 2012 yılında da bir diğer gezegen, UCF-1.01'in varlığı doğrulanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gliese 876</span>

Gliese 876, Kova takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 15 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir kırmızı cüce yıldızdır. 2011 yılında yıldızı yörüngeleyen dört güneş dışı gezegen onaylanmıştır. Orta gezegenlerin ikisi Jüpiter benzeri iken, en yakın gezegenin küçük bir Neptüne ya da geniş bir karasal gezegene benzediği, en dıştaki gezegeninse kütlece Uranüs'e benzediği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dev Dünya</span>

Dev Dünya veya süper Dünya, astronomide Dünya'dan daha fazla kütleye sahip, fakat Güneş Sistemi'nin buz devleri olan Uranüs ve Neptün'den çok daha az kütleye sahip olan bir tür ötegezegendir. Bu terim yalnızca gezegenin kütlesine işaret eder ve yüzey koşulları ya da yaşanabilirlik konusunda bir şey ima etmez. Kütle ölçeğinin üst ucundaki gezegenler için alternatif olarak "gaz cüceleri" terimi daha doğru olsa da, yaygın olarak "mini-Neptün" terimi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kepler-452b</span> Güneş dışı gezegen

Kepler-452b, Kuğu takımyıldızı bölgesinde G sınıfı yıldız Kepler-452 yörüngesindeki bir güneş dışı gezegendir. Kepler-452b, Kepler uzay aracı tarafından keşfedilmiştir ve keşfi, 23 Temmuz 2015 tarihinde açıklanmıştır. Kepler-452b, Güneş'e çok benzeyen bir yıldızın yaşanabilir bölgesi içindeki bir yörüngede keşfedilen, Dünya büyüklüğüne yakın ilk gezegendir. Bugüne kadar bilinen dördüncü Dünya benzeri güneş dışı gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">Kepler-452</span>

Kepler-452, Kuğu takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 1.400 ışık yılı uzaklıkta bulunan G-tipi anakol yıldızıdır. Güneş ile hemen hemen aynı sıcaklığa sahiptir fakat Güneş'ten %20 daha parlak, %3,7 daha büyük kütleye ve %11 daha büyük çapa sahiptir. Yüzey kütleçekimi 4,32±0,09 cgs'dir. Altı milyar yıllık yaşa sahip olan Kepler-452, Güneş'ten 1,5 milyar yıl daha yaşlıdır. Bu yüzden evrim sürecinde Güneş'ten daha ileri bir seviyededir fakat halen bir anakol yıldızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kepler-438b</span> Güneş dışı gezegen

Kepler-438b, dünyaya yakın, onaylanmış bir öte gezegendir. Yüzeyi, muhtemelen kayalıktır. Çalgı takımyıldızı bölgesinde yer alan Kepler-438b, Dünya'dan yaklaşık olarak 472,9 ışık yılı uzaklıkta, bir kırmızı cüce yıldızın yaşanabilir bölgesinin iç kenarındaki yörüngesinde dönüyor. Güneş'in ışık akısından 1,4 kat fazlasını alır. Gezegen, NASA'nın Kepler uzay aracı tarafından, bir gezegenin yıldızının önünden geçerken neden olduğu karartma etkisinin ölçüldüğü geçiş yöntemi kullanılarak keşfedildi. NASA, 6 Ocak 2015 tarihinde gezegenin bir öte gezegen olduğunu resmi olarak açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Debra Fischer</span> Amerikalı gökbilimci

Debra Ann Fischer, Yale Üniversitesi'nde dış gezegenlerin tespiti ve karakterizasyonunu araştıran bir astronomi profesörüdür. Bilinen ilk çoklu gezegen sistemini keşfeden ekibin bir parçasıydı. Dr Tabetha Suzanne Boyajian ile birlikte çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sara Seager</span> Kanadalı astronom

Sara Seager Kanadalı-Amerikalı astronom ve gezegen bilimcidir. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde profesördür ve güneş dışı gezegenler ve atmosferleri üzerine yaptığı çalışmalarla tanınır. Bu konularda iki ders kitabının yazarıdır ve Popular Science, Discover, Nature, ve Time tarafından araştırmalarıyla tanınmaktadır. Seager, 2013 yılında, ötegezegen atmosferlerindeki kimyasal izleri tespit etme ve gezegen geçişlerini gözlemlemek için düşük maliyetli uzay gözlemevleri geliştirme konusundaki teorik çalışmasına atıfta bulunarak bir MacArthur Bursu ile ödüllendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Elisa Quintana</span>

Elisa Victoria Quintana, NASA Goddard Uzay Uçuş Merkezi'nde astronomi ve gezegen bilimi alanında çalışan bir bilim insanıdır. Ötegezegenlerin nasıl oluştuğuna ve tespit edilmelerine dair çalışmalar yapmaktadır. Dünya büyüklüğünde ve Güneş dışında başka bir yıldızın yaşanabilir bölgesinde olduğu keşfedilen ilk gezegen olan Kepler-186f, Elisa Quintana tarafından tespit edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Olası yaşanabilir ötegezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, potansiyel olarak yaşanabilir ötegezegenlerin bir listesini sunmaktadır. Liste büyük ölçüde Yaşanabilir Ötegezegenler Kataloğu tarafından yapılan yaşanabilirlik tahminlerine ve NASA Ötegezegen Arşivi'nden alınan verilere dayanmaktadır. HEC, Arecibo'daki Porto Riko Üniversitesi Planetary Habitability Laboratory tarafından sürdürülmektedir. Ayrıca, süper yaşanabilir gezegenlerin spekülatif bir listesi de geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gezegen listeleri</span> Vikimedya liste maddesi

Bu, gezegenlerin bir listesidir. Gezegen, bir yıldız veya yıldız kalıntısı olmayan büyük, yuvarlak bir astronomik cisimdir.

En yakın karasal ötegezegen adaylarının bu listesi, Güneş Sisteminden 50 ışıkyılı kadar uzaklıkta bulunan ve artan mesafeye göre sıralanmış olası karasal ("kayalık") ötegezegenleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Kepler-11</span>

Kepler-11, Kuğu takımyıldızında Dünya'dan yaklaşık 2.110 ışık yılı uzaklıkta bulunan, Güneş'ten biraz daha büyük Güneş benzeri bir yıldızdır. NASA'nın Kepler Görevi kapsamında, yıldızlarının önünden geçiş yapan gezegenleri tespit etmek için kullandığı Kepler uzay aracının görüş alanı içinde yer almaktadır. 2 Şubat 2011'de keşfedildiği duyurulan yıldız sistemi, şimdiye kadar keşfedilen en kompakt ve en düz sistemler arasında yer almaktadır. Altı gezegenin geçiş yaptığı ilk keşfedilen yıldız sistemidir. Sistemde keşfedilen tüm gezegenler Dünya'dan daha büyüktür ve en büyükleri yaklaşık Neptün boyutlarındadır.

<span class="mw-page-title-main">Kepler uzay teleskobunun keşfettiği ötegezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kepler uzay teleskobu tarafından tespit edilen ötegezegenlerin listesi, yörünge uzaklıkları, kütleler, yarıçaplar, bileşimler, yaşanabilirlik ve ana yıldız türü açısından kayda değer aralıklara sahip, çeşitli özelliklere sahip gök cisimlerini içerir. 16 Haziran 2023 itibarıyla Kepler uzay teleskobu ve takip eden gözlemleri, sıcak Jüpiterler, dev Dünyalar, çift yörüngeli gezegenler ve ana yıldızlarının çevresel yaşanabilir bölgelerinde bulunan gezegenler dahil olmak üzere toplam 2.778 gezegen tespit etti. Kepler, 3.601'den fazla doğrulanmamış gezegen adayı ve 2.165 tutulmalı çift yıldız da tespit etmiştir.