İçeriğe atla

Geoffrey Lewis Lewis

Geoffrey Lewis Lewis (d. 19 Haziran 1920 - ö. 9 Şubat 2008) önde gelen Türkçe araştırmacılarındandır. Oxford Üniversitesi emekli profesörüdür.

İngilizce konuşulan ülkelerde Teach Yourself Turkish yazarı olarak bilinen Lewis Türkiye'de Türk Dil Devrimi ile ilgili yazdığı Turkish Language Reform: A Catastrophic Success (Türk Dil Devrimi: Yıkıcı Bir Başarı) kitabı ile tanınır.

II. Dünya Savaşı ertesinde Türkiye hakkında çalışmalarına başlayan Lewis Türkiye ve Türk dili hakkında 60 yıllık bir deneyime sahiptir. Geoffrey Lewis Türkiye ve Türk dili hakkında birçok önemli esere ve çeviriye imza atmış ve 1998 yılında, Türkoloji bilimine katkılarından dolayı Türkiye Cumhuriyeti Liyakat Nişanı kendisine sunulmuştur.

Türk Dil Devrimi: Yıkıcı Bir Başarı kitabında çoğunlukla dil devrimini eleştirmiştir, dil devriminin bilimsellikten uzak yönleri üzerinde durmuştur.

Gençliği ve Eğitimi

1920 yılında Londra'da doğan Lewis University College School ve St John's College, Oxford'da eğitim gördü. 1945'te M.A., 1947'de James Mew Arabic Scholar ve 1950'de doktora derecelerini edindi.

St John's College'da eğitimine klasik çalışmalarıyla başlayan Lewis II. Dünya Savaşı'nın başlamasıyla eğitimine ara vererek 1947-1950 arasında Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde radar operatörü olarak hizmet etti. Başlıca görev yerleri Libya ve Mısır olan Lewis Oxford'a döndükten sonra Arap ve Fars dili araştırmalarına başladı.

Başlangıçta Lewis için Türkçe bir hobiydi. Lewis akademisyen olarak atanana dek Türkçe Oxford'da eğitilen diller arasında değildi.

Kariyeri

  • Türkçe Eğitmeni, 1950–54, İslami Araştırmalar'da Kıdemli Eğitmen, 1954–64, Kıdemli Türkçe Eğitmeni, 1964–86, Oxford
  • Akademisyen, St Antony's College, Oxford, 1961.[1]
  • Misafir Profesör: Robert College, İstanbul, 1959–68; Princeton University, 1970–71, 1974; UCLA, 1975
  • British Academy Leverhulme Visiting Professor, Türkiye, 1984
  • Türkçe Profesörü, Oxford Üniversitesi, 1986.[2]

Kaynakça

  1. ^ "ST ANTONY'S COLLEGE RECORD 2005" (PDF). 6 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  2. ^ Lewis, Geoffrey L. (1999), Turkish Language Reform: A Catastrophic Reform, Oxford University Press 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkçe</span> Türk halkının Oğuz Türkçesi dili

Türkçe ya da Türk dili, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da konuşulan, Türk dilleri dil ailesine ait sondan eklemeli bir dildir. Türk dilleri ailesinin Oğuz dilleri grubundan bir Batı Oğuz dili olan Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Dil, başta Türkiye olmak üzere Balkanlar, Ege Adaları, Kıbrıs ve Orta Doğu'yu kapsayan eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulur. Ethnologue'a göre Türkçe, yaklaşık 90 milyon konuşanı ile dünyada en çok konuşulan 18. dildir. Türkçe, Türkiye, Kuzey Kıbrıs ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal resmî dil statüsüne sahiptir.

Gey, eşcinsel anlamında bir sıfat, terim ve isim. Genellikle eşcinsel erkekleri belirtmek üzere kullanılan terim, aynı zamanda eşcinsel kadınları tanımlamak için de kullanılmaktadır. Türkçeye İngilizcedeki "gay" kelimesinden; İngilizceye ise Eski Fransızcadaki "gai" kökeninden geçmiştir. Aslen "neşeli, umursamaz" ve "canlı renkli, gösterişli" anlamlarına gelen gey terimi ilk olarak 1960'lı yıllardan itibaren erkek eşcinseller tarafından kendilerini tanımlamak amacıyla kullanılmaya başlanmıştır. İngilizcedeki "gay" kelimesinin diğer anlamlarında kullanımı da zamanla yok olmaya yüz tutmuştur. Kadın eşcinsel anlamına gelen lezbiyen kelimesi ise 1800'lü yıllardan beri kullanılmaktadır.

Etimoloji veya kökenbilim, sözcüklerin köklerini, hangi dile ait olduklarını, ne zaman ortaya çıktıklarını, ilk olarak hangi kaynakta kayıt altına alındıklarını, ses ve anlam bakımından geçirdikleri dönüşümleri inceleyen bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Oxford Üniversitesi</span> İngilterede Oxfordda kurulu devlet üniversitesi

Oxford Üniversitesi, Birleşik Krallık'ta, İngiltere'nin Oxford kentinde bulunan bir üniversitedir. Kurulduğu tarih bilinmemesine rağmen, 1096 tarihinde bu kentte eğitim olduğuna dair belgeler üniversiteyi İngilizce konuşulan dünyanın en eski üniversitesi, kuruluşundan itibaren var olmaya devam eden en eski ikinci üniversite yapmaktadır. Üniversite 1167 yılında II. Henry'nin, İngiliz öğrencilerin Paris Üniversitesinde okumasını yasaklamasıyla hızla büyümüştür. 1209 yılında Oxford halkıyla yaşanan anlaşmazlıklar sonucu bazı akademisyenler kuzeydoğudaki Cambridge kasabasına gitmiş ve burada Cambridge Üniversitesi’ni kurmuşlardır. Bugün bu iki eski üniversite Oxbridge adıyla anılır.

Güneş Dil Teorisi, Türkçenin dünya tarihindeki ilk dillerden biri olduğunu savunan sözdebilimsel ve sözdedilbilimsel bir teoridir. Teori, 1930'lu yıllarda Mustafa Kemal Atatürk tarafından desteklendi ve bizzat geliştirildi, ancak dilbilimciler tarafından kabul görmedi ve kısa sürede önemini yitirdi. Terimin kökeni, "dili Güneşe saygı göstermek için yarattığı varsayılan Güneş'e tapan Orta Asyalılardı".

Leyla Neyzi, 29 Temmuz 1961, İstanbul doğumlu bir Türk akademisyendir. Halen Sabancı Üniversitesi'nde öğretim üyesidir.

Türkçe dil bilgisi, Türkçeyi meydana getiren ses, sözcük yapılışı, sözcük hazinesi, anlam değişmeleri, tümce kuruluşu ve yapısı gibi ögeleri inceleyip kurallara bağlayan dil bilgisi bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Karakalpakça</span>

Karakalpakça, Türk dillerinin Kıpçak grubuna bağlı bir dildir. Aynı gruba mensup olduğu Kazakça ile aralarında karşılıklı anlaşılabilirlik vardır.

<span class="mw-page-title-main">Oğuz dil grubu</span> Türki diller dil ailesinden Şaz Türkçesinin güneybatı kolu

Oğuz grubu Türkî diller dil ailesinden Şaz Türkçesinin güneybatı koludur. Bu gruba ait dillerin toplam konuşan sayısı 120 milyon civarında olup Azerice, Türkçe ve Türkmence, bu gruptaki dillerin yaklaşık %95'ini oluştururlar. Gagauzca, Balkan Gagauz Türkçesinden farklı bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Harf Devrimi</span> Türkiyede Arap harflerinin yerini Latin harflerinin alması

Harf Devrimi veya Harf İnkılâbı, Türkiye'de 1 Kasım 1928 tarihinde 1353 sayılı "Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun"un kabul edilmesi ve yeni alfabenin yerleştirilmesi sürecine genel olarak verilen isimdir. Yasa, 3 Kasım 1928 günü Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yasanın onaylanmasıyla o güne değin kullanılan Arap harfleri esaslı Osmanlı alfabesinin geçerliliği son buldu ve Latin harflerini esas alan Türk alfabesi yürürlüğe kondu.

Dil Devrimi, Türkçe yazı dilinin Arapça, Farsça ve Fransızca gibi dillerden alınan alıntı sözcük ve kurallardan arındırılıp konuşma diline yaklaştırılmasını amaçlayan ve 12 Temmuz 1932 tarihinde Cumhurbaşkanı Atatürk öncülüğünde Türk Dil Kurumu aracılığıyla başlatılan devrimdir.

Büyük ünlü uyumu ya da kalınlık-incelik kuralı, Türkçedeki iki ses uyumundan biri. Kökeni Türkçe sözcüklerin ayırt edilmesinde kullanılır. Türkçedeki öz Türkçe sözcüklere ait ortak bir özelliktir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Ülke Kaynak</span> Türk akademisyen, Mahir Kaynakın kızı

Deniz Ülke Kaynak, Türk akademisyen.

Muhammed Şahin,, Türk mühendis, akademisyen ve eski İstanbul Teknik Üniversitesi rektörü.

Hasan Eren. Türk sözlükçü ve etimoloji konusuna yoğunlaşmış Türkolog.

<i>Geometri</i> (kitap) Mustafa Kemal Atatürkün eseri

Geometri, Atatürk tarafından ilk defa Türkçe geometri terimleri kullanılarak 1936 yılının sonunda yazılmış olan 44 sayfalık kitap.

Türkçedeki alıntı sözcüklerin değiştirilmesi, Atatürk'ün Türkleştirme politikasının bir parçasıdır. Osmanlı Türkçesi, Arapça ve Farsçadan birçok alıntı sözcüğe sahipti, aynı zamanda Fransızca, Yunanca ve İtalyanca gibi Avrupa dillerinden bulunan diğer alıntı sözcükler de resmî olarak Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından önerilen Türkçe karşılıkları ile değiştirildi. Türkçedeki yabancı kökenli sözcüklerin (alıntı) Türkçeleştirilmesi, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan sonra Atatürk Devrimlerinin daha geniş çerçevesindeki kültürel reformların bir parçasıdır.

Ana Türkçe, Ön Türkçe veya Proto Türkçe, Türk dilleri ailesinin Şaz ve Oğur dallarına ayrılmadan önceki dönemlerine ait varsayımsal bir anadildir. Diğer anadiller gibi, geçmişteki konuşma dili ile birebir aynı olmayabilir. "İlk" ve "en eski" anlamlarına gelen proto sözcüğünün ifade ettiği gibi, ilk Türkçe olarak görülebilir.

Alıntı kelime veya alıntı sözcük bir dilden başka bir dile çevrilmeden geçmiş sözcüktür. Alıntı sözcükler, ortak bir kökene sahip oldukları için iki veya daha fazla dilde birbirlerine benzer olan soydaş sözcüklerden farklıdır. Ayrıca başka bir dilden geçmiş olan, ancak geçerken o dile çevrilmiş, calque olarak adlandırılan sözcükler de alıntı olarak sınıflandırılmaz.

Bernt Brendemoen, Norveçli Türkolog.