İçeriğe atla

Gentoo Linux

Gentoo Linux
Geliştirici(ler)Gentoo Vakfı
İşletim sistemi ailesiLinux
Paket yöneticisiPortage
Üretime hazır olduğu tarih31 Mart 2002
Kaynak türüAçık kaynak
LisansBaşta GPL ve diğer özgür yazılım lisansları
Çekirdek türüMonolitik çekirdek
Platform desteğii386, x86-64, PowerPC, PowerPC 64, SPARC, DEC Alpha, ARM, MIPS, HPPA, S390, IA-64, sh, m68k
Web sitesiwww.gentoo.org

Gentoo, kaynak kod temelli bir Linux dağıtımıdır.[1] Kaynak kod tabanlı kurulumunun zorluğu sebebiyle, diğer Linux dağıtımları kadar popüler olamasa da; kaynak kurulumlu dağıtımlar arasında en popüleridir. Özelleşmiş Linux dağıtımları hazırlanırken temel olarak kullanılmaya uygundur. Gentoo, adını bir çeşit penguen olan Gentoo Pengueni'nden almıştır.

Tarihçe

İlk sürümü 31 Mart 2002 tarihinde sunulan Gentoo, 2004 yılına kadar 1.4 sürümüne kadar ulaşmış, bu tarihten sonra yıl içerisindeki sürümler 2004.0, 2004.1, 2004.2 ve 2004.3 olarak gelişmiştir. Hemen hemen tüm bilgisayar mimarilerinde çalışabilen Gentoo; kurucusu Daniel Robbins'in 26 Nisan 2004 tarihinde Gentoo Foundation'u kurarak başından ayrılmasıyla demokratik olarak seçimlerle işleyişine devam etmektedir.

Kurulum

Gentoo kurulumu canlı CD aracılığıyla yapılmaktadır. Canlı CD'ler içinde üç temel seçenek bulunmaktadır. İlki Minimal canlı CD'dir. Bu canlı CD sadece komut satırı araçları içermektedir ve kurulum sırasında yapılacak işlerin büyük bir kısmı kullanıcı tarafından elle yapılmalıdır, kaynak kodları ve Portage verileri İnternetten indirilmelidir. İkinci seçenek olan Universal CD, Minimal CD'ye ek olarak kaynak kodlar ve Portage verileri içerir; ağ bağlantısı olmayan bilgisayarlara kurulum için tasarlanmıştır. Üçüncü seçenek Gentoo Installer LiveCD kullanmaktır. Bu seçenek grafik ortamda çalışan bir gentoo kurulumunun denenmesine olanak sağlar, ayrıca kurulum işlemi de grafik arayüz ile yapılmaktadır.

Kurulumu; derleme işlemleri ve kurulum adımların elle uygulanmak zorunda olması sebebiyle uzun sürebilen Gentoo'nun resmi web sitesinde, kurulumunu adım adım anlatan detaylı bir kurulum belgesi 24 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bulunmaktadır. Büyük bir sorun yaşanmadığı müddetçe bu belge takip edilerek kurulum başarıyla tamamlanabilir. Kurulum işlemi sırasında Linux Çekirdeğini derlemek, disk bölümlerini bağlamak(mount), açılış yöneticisini ayarlamak tamamen kullanıcıya bırakılmıştır. Gentoo kurulumunun tamamen kullanıcıya bırakılması, olası zorluklarının yanında kullanıcıya sistemin işleyişini ve detaylarını öğrenebilmesi için büyük olanak sağlamaktadır. Kullanıcı Gentoo'yu ilk defa kurarken edindiği deneyim sayesinde, daha sonraki kurulumları çok fazla zorlanmadan ve zaman harcamadan tamamlayabilir. Gentoo'da edindiği genel Linux bilgisinden diğer sistemleri kullanırken de faydalanabilir.

Kullanım

Sistemde temel işleyiş için ihtiyaç duyulanlar dışında hiçbir paketin kurulu gelmemesi, kurulum aşamasının tamamen kullanıcıya bırakılmasının getirilerindendir. Bu sayede kullanıcı, ihtiyacı olmayan hiçbir paketin getireceği ek sorunlar ve güvenlik açıklarıyla uğraşmak zorunda kalmaz. Bu özellik, Gentoo'yu özellikle sunucu sistemlerde tercih edilen bir dağıtım yapmaktadır. Bir masaüstü sistemde kurulduğunda ise ihtiyaç duyulan bütün çokluortam uygulamaları, grafik tabanlı uygulamalar vb. Gentoo'nun paketleri arasından bulunup sadece birkaç komut ile kurulabilir. Gentoo'nun diğer bir avantajı da, hakkında yazılmış kapsamlı belgeleri, wiki sayfası ve pek çok soruna hazır çözüm bulunabilen forumlarıdır.

Gentoo'da her ne kadar programların kurulumları uzun sürebilse de programların derlenmesi sırasında yapılacak ayarlarla, programların çalışma zamanındaki hızları attırılabilmektedir. Bunun yanında, bütün programlar kurulu olduğu sistemin özelliklerinden en iyi faydalanacak şekilde derlenebileceği için, kullanılan sistemden verimli bir şekilde yararlanılabilir.

Gentoo 10. yıla özel sürüm Çalışan DVD ekran görüntüsü.

Paket yöneticisi olarak portage'ı kullanan Gentoo; uçbirimde yazacağınız basit bir "emerge world" komutu ile tüm programlarınızı en son sürümleriyle güncelleştirebilmektedir. Portage ile paket bağımlılıklarını otomatik olarak çözen gentoo, paketleri indirmek, derlemek ve sistemde gereken yerlere kopyalamak adımlarının hepsini otomatik olarak yapmaktadır. Paketlerin derlenmesi sırasındaki seçenekleri "/etc/make.conf" dosyasında tanımlanmış olan değerlerden alır. Ayrıca bu dosyada çeşitli "use flag"ler tanımlanabilir. Use flagler sayesinde, her programın derleme zamanında kazanabileceği özellikler belirtilebilir. Örneğin "jpeg" use flaginin varlığı, programların Jpeg desteğine sahip olacağını belirtirken, "-jpeg" şeklinde kapatılmış bir use flag, derlenen programların Jpeg desteğini içermeyeceğini belirtir. Use flag mekanizması ile, tam olarak kullanıcının isteklerine göre şekillenmiş bir sistem elde edilir. Kullanıcı ihtiyaç duyduğu bütün özelliklere use flagleri kullanarak sahip olurken, istemediği hiçbir özelliği kurmak zorunda değildir. Gentoo'nun esnekliğinin ve özelleştirilebilirliğinin bir kısmı, paket yöneticisi portage'ın bu özelliklerinden ötürüdür.

Sürüm tarihçesi

  • 1.0, 31 Mart 2002
  • 1.2, Haziran 2002
  • 1.4 5 Ağustos 2003
  • 1.4 bakım sürümü 1 11 Eylül 2003
  • 2004.0 1 Mart 2004[2] (sürümler yılda dört tane olacak şekilde değiştirildi)
  • 2004.1 28 Nisan 2004[3]
  • 2004.2 26 Temmuz 2004[4]
  • 2004.3 15 Kasım 2004[5]
  • 2005.0 27 Mart 2005[6] (sürümler yılda iki tane olacak şekilde değiştirildi)
  • 2005.1 8 Ağustos 2005[7]
  • 2005.1-r1 21 Kasım 2005[8] (bakım sürümü 1)
  • 2006.0 27 Şubat 2006[9]
  • 2006.1 30 Ağustos 2006[10]
  • 2007.0 7 Mayıs 2007[11]
  • 2008.0_beta1 1 Nisan 2008[12]
  • 2008.0 6 Temmuz 2008[13]
  • 2010.0 4 Ekim 2009[14]
  • 2011.0 8 Mart 2011[15]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "A.Murat Eren - Dağıtımlar Kılavuzu (2004)". 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2014. 
  2. ^ "Gentoo Linux Duyuruları". 19 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  3. ^ http://archives.gentoo.org/gentoo-announce/msg_02473.xml[]
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  5. ^ "Gentoo Linux Duyuruları". 22 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  6. ^ "Gentoo Linux - Sürüm duyurusu: Gentoo Linux 2005.0". 22 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  7. ^ "Gentoo Linux - Sürüm duyurusu: Gentoo Linux 2005.1". 3 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  8. ^ "Gentoo Linux - Kurulum ortamı yenilenmesi: Gentoo Linux 2005.1-r1". 21 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  9. ^ "Gentoo Linux - Sürüm duyurusu: Gentoo Linux 2006.0". 5 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  10. ^ "Gentoo Linux - Gentoo Linux 2006.1". 4 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  11. ^ "Gentoo Linux - Gentoo Linux 2007.0 duyuruldu". 4 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  12. ^ "Gentoo Linux - Gentoo Linux 2008.0_beta1 duyuruldu". 6 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2008. 
  13. ^ "Gentoo Linux - Gentoo Linux 2008.0 duyuruldu". 28 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2008. 
  14. ^ "Gentoo Linux - Gentoo Linux 2010 duyuruldu". 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2010. 
  15. ^ "Gentoo Linux - Gentoo Linux 2011.0 duyuruldu". 13 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Debian</span> Linux çekirdeği kullanan işletim sistemi

Debian, 1993 yılında başlatılmış, Dünya'nın çeşitli bölgelerindeki gönüllüler tarafından hazırlanan; GNU/Hurd, GNU/Linux gibi farklı çekirdek seçeneklerine dayalı tamamen özgür bir Linux dağıtımıdır. En yaygın GNU/Linux dağıtımlarından biri konumundaki Debian, aynı zamanda Elive, Knoppix, Linux Mint, Mepis, Pardus, Parsix, Ubuntu, Peppermint OS ve Xandros gibi birçok GNU/Linux dağıtımına da kaynak teşkil etmekte ve Google başta olmak üzere iyi tanınan birçok Web sitesinde de tercih edilmektedir. Debian, farklı işletim sistemi çekirdekleriyle birlikte AMD64, ARM, DEC Alpha, i386, IA-64, PowerPC, SPARC, MIPS, HPPA, S390 gibi çok sayıda donanım platformunda da çalışabilmektedir. Desteklediği donanım ve çekirdek zenginliğinin yanı sıra Debian'ı diğer dağıtımlara nispetle özgün kılan en önemli husus, dağıtım kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması, yazılım özgürlüğünü denetlemek ve sürekli kılmaya yönelik bir Debian Sosyal Sözleşmesi'nin bulunmasıdır.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

Pardus, Türkiye'de TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımı olan işletim sistemi. Planlamasına 2003 yılında başlanmış olup, ilk kararlı sürümü 27 Aralık 2005'te yayınlanmıştır. Kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik olarak geliştirilmekte olup bireysel kullanıcılar tarafından da kullanılabilmektedir. Masaüstü, bulut, ARM, sunucu, konteyner ve akıllı tahta sürümleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">OpenSUSE</span> topluluk destekli Linux dağıtımı

openSUSE ( ), eskiden SUSE Linux, ana destekçisi SUSE olan bir GNU/Linux dağıtımıdır. "Leap" sürümü, ticari amaçlı geliştirilen SUSE Linux Enterprise Server ve SUSE Linux Enterprise Desktop için bir taban ve deneme ortamı oluşturur. Leap, ticari SUSE Linux ürünlerine doğrudan yükseltme imkanı sunar. En popüler dağıtımlardan biridir. Geliştirilmesinin odak noktası, kullanıcı dostu bir masaüstü ve zengin özellikli sunucu ortamı sağlarken, yazılım geliştiriciler ve sistem yöneticileri için kullanılabilir açık kaynaklı araçlar sunmaktır.

<span class="mw-page-title-main">Fedora Linux</span> GNU/Linux dağıtımı

Fedora Linux, açık kaynak kodlu ve özgür bir Linux dağıtımı. Dünya çapında bir özgür yazılım topluluğu olan Fedora Projesi tarafından geliştirilmekte ve yönetilmekte, Red Hat tarafından desteklenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">PCLinuxOS</span>

PCLinuxOS veya kısaca PCLOS, kişisel bilgisayarlar için kolay kullanılması amaçlanan ücretsiz bir Linux dağıtımıdır. CD'de ya da USB bellekte çalıştırılabilir veya sabit diske kurulumu yapılabilir. Ayrıca birçok Linux dağıtımında olduğu gibi 6 veya 12 ayda bir çıkarılan güncel sürümü kurmadan da mevcut sürümde güncelleme yapılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Xgl</span>

Xgl, X Pencere Sistemi için geliştirilmiş ve günümüzde artık kullanılmayan bir görüntü sunucusudur; zamanının modern ekran kartlarının OpenGL sürücüleriyle birlikte sağladığı avantajları X Pencere Sistemi'ne kazandırabilmek amacıyla tasarlanmıştır. Linux masaüstüne çeşitli şeffaflaştırma, gölgelendirme, animasyon gibi görsel ögelerin ilâve olmasını sağlar. Bu ögelerin kullanılması, ekran kartını kullandığı için, işlemci gücüne ihtiyaç duymaz, böylece uygulanan efektler sistemin performansını düşürmez.

Lapis Linux, GNOME ve KDE masaüstü ortamını ve RPM paket sistemlerini kullanan Türkçe bir Linux dağıtımı idi.

<span class="mw-page-title-main">Pardus 2008</span>

Pardus 2008, Pardus Linux dağıtımının 27 Haziran 2008 tarihinde çıkan kararlı sürümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Nexenta OS</span>

Nexenta OS OpenSolaris projesi ile Oracle firmasının Solaris'in kaynak kodlarını açmasından sonra ortaya çıkan OpenSolaris dağıtımıdır. Nexenta OS, Solaris (SunOS) çekirdeğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Portage (yazılım)</span>

Portage, Gentoo Linux'un paket yöneticisidir. FreeBSD Ports sistemine benzer bir sistemdir. Tam olarak bir yazılım ağacıda denebilir. İçerisinde özenle kategorilere ayrılmış stabil sürümlerde 24000'e yakın program bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sabayon Linux</span> Gentoo tabanlı bir linux dağıtımı

Sabayon Linux veya Sabayon, Gentoo tabanlı bir linux dağıtımıdır. Gentoo'dan farklı olarak, Sabayon önceden derlenmiş olarak kurulur. x86 ve x86 64 işlemci mimarilerini desteklemektedir.

Pisi Linux; PiSi paket yönetim sistemini içeren Pardus 2011 sürümünü taban alan, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen, bilgisayar kullanıcılarına kurulum, yapılandırma ve kullanım konusunda büyük kolaylık sağlayan ve onların başlıca masaüstü gereksinimlerini karşılamayı amaçlayan, son kullanıcı odaklı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Anka takımı tarafından geliştirilme süreci devam eden Pisi Linux, 10 Temmuz 2015'te 1.2 sürümü yayımlandı. İçerisinde 6000'den fazla güncellenmiş paketi bulunan 1.2 sürümü sonrası ise büyük değişimler getirecek olan 2.1 sürümü ile tüm paketler yeni sürümlerine geçirildi ve birçok hata giderildi, bu sayede Pisi Linux'un hızı ve stabilitesi artırılmış oldu.

BioLinux aşağıdaki metodların birini veya birden fazlasını kullanarak bir Linux platformunda biyoinformatik yazılımlarına erişimi daha kolay yapmayı hedefleyen çeşitli projeler için kullanılan terimdir:

<span class="mw-page-title-main">SUSE Linux Enterprise Desktop</span>

Novell Linux Masaüstü olarak tanıtılan SUSE Linux Enterprise Desktop (SLED), SUSE tarafından geliştirilen, pazarlanan ve kurumsal müşterilere hitap etmeyi amaçlayan bir GNU/Linux dağıtımıdır. Özel olarak kurumsal masaüstü bilgisayar kullanımı için tasarlanmıştır. Yeni ana sürümler 24-36 ay arayla piyasaya sürülürken, ikincil sürümler 9-12 ayda bir çıkarılır. SUSE Linux Enterprise Desktop da dahil olmak üzere SUSE Linux Enterprise ürünleri, dahil edilen bileşenlerin yalnızca olgun, kararlı sürümlerinin piyasaya sürülen kurumsal ürüne eklenmesini sağlamak amacıyla openSUSE gibi topluluk ürününlerinden çok daha yoğun ve sıkı bir test sürecine alınır.

<span class="mw-page-title-main">Calculate Linux</span>

Calculate Linux, bir Linux dağıtımıdır. Gentoo Linux tabanlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Anaconda (kurulum yazılımı)</span>

Anaconda, Linux dağıtımları için tasarlanmış ücretsiz ve açık kaynaklı bir sistem yükleyicisidir.

<span class="mw-page-title-main">Pentoo</span> Sızma testleri için Gentoo tabanlı Linux dağıtımı

Pentoo, sızma testi ve güvenlik değerlendirmesi için tasarlanmış bir Canlı CD ve Canlı USB Linux dağıtımıdır. Gentoo Linux tabanlı olan Pentoo, hem 32 hem de 64 bit yüklenebilir canlı CD olarak sunulmaktadır. Pentoo, mevcut Gentoo kurulumu için bir kaplama olarak da mevcuttur. Paket enjeksiyon yamalı Wi-Fi sürücüleri, GPGPU kırma yazılımı ve sızma testi ve güvenlik değerlendirmesi için birçok araç içerir. Pentoo çekirdeği, grsecurity ve PAX sıkılaştırmalarını ve ekstra yamaları içerir - ikili dosyalar, bazı araçların en son gecelik sürümleriyle birlikte sıkılaştırılmış bir araç zincirinden derlenir.

<span class="mw-page-title-main">GoboLinux</span>

GoboLinux, en belirgin özelliği geleneksel Linux dosya sisteminin yeniden düzenlenmesi olan bir Linux dağıtımıdır. Çoğu Unix benzeri sistem gibi Dosya Sistemi Hiyerarşi Standardını takip etmek yerine, bir GoboLinux sistemindeki her programın, tüm dosyalarının bulunabileceği kendi alt dizin ağacı vardır. Böylece, bir "Foo" programının tüm özel dosyaları ve kütüphaneleri /Programs/Foo dizininde, bu programın ilgili sürümü altında bulunur. Örneğin, yaygın olarak bilinen GCC derleyici paketinin 8.1.0 sürümü /Programs/GCC/8.1.0. dizini altında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Finnix</span>

Finnix, Ryan Finnie tarafından geliştirilen ve dosya sistemi kurtarma, ağ izleme ve işletim sistemi kurulumu gibi görevler için sistem yöneticilerine yönelik Debian tabanlı bir Canlı CD işletim sistemidir. Finnix, yaklaşık 100 MiB'lik bir ISO indirme boyutuyla nispeten küçük bir dağıtımdır ve x86 ve PowerPC mimarileri ile yarı sanallaştırılmış sistemler için kullanılabilir. Finnix, önyüklenebilir bir CD, USB flash sürücü, sabit sürücü veya ağ önyüklemesinden (PXE) çalıştırılabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.