İçeriğe atla

Geniş aile

1970 yılında bir geniş aile.

Geniş aile, anne-baba ve onlara bağımlı çocuklardan oluşan çekirdek ailenin genellikle tek yanlı (ana ya da baba yanlı) bir soy grubu çevresinde örgütlenmiş, büyükbaba, büyükanne, amca, hala, teyze gibi kan bağı olan yakın akrabalardan oluşan geniş biçimi.[1]

Kural olarak değilse de çoğunlukla ekonomik koşulların çekirdek ailenin kendine yeterli olmasını engellediği durumlarda ortaya çıkar. Gerekli iş birliği baba ya da ana soyundan akrabalarla sağlanır. Geniş aile daha uzak akrabaları da içerebilir, ama çoğunlukla bu amcalar, halalar ya da kuzenler de çekirdek soyun üyeleri ile aynı klandandır.

Geniş ailede çekirdek aile üyelerinin birbirleri için kullandıkları akrabalık terimleri klan içindeki daha geniş akraba grupları için kullanılır. Örneğin, anayanlı bir geniş ailede birey dayısını "baba", dayı çocuklarını "abla" ve "ağabey" diye çağırabilir. Geniş ailenin aynı çatı altında barınması şart değildir, ama genellikle üyeler birbirlerinin yakınında yaşar ve gruplar halinde çalışırlar. Aynı çatı altında yaşayan geniş aileye birleşik aile denir. Birleşik aile, evlenen bütün oğulların eş ve çocuklarıyla baba evinde birlikte yaşamaları ile şekillenir. Aile bütünlüğü kapsamında birden fazla çekirdek aile bulunur. Aile üyeleri yiyecek toplama, alışveriş, yemek hazırlama ve çocuk bakımı gibi işlerin tümünü ortaklaşa yaparlar.[1]

Genel kullanımda, geniş aile kavramına birçok değişik anlam yüklenmiştir. Örneğin, sözcük bir hane halkının çekirdek aile dışında akrabalar içermesi durumunda ya da yaşayan tüm kan akrabalarını belirtmek amacıyla kullanılabilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ a b "Aile Tipleri ve Özellikleri". 8 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aile</span> aralarında yakın akrabalık bağı bulunan kişiler grubu

Aile veya ocak, toplumun en küçük birimi olarak kabul edilen sosyal bir yapı. En küçük, yani "çekirdek" olarak adlandırılan bir aile; baba, anne ve çocuklardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Katil balina</span>

Katil balina, Orka olarak da bilinir, okyanus yunusları ailesinin en iri üyesidir. Yayılım genişliği olarak dünyada en yaygın ikinci memelidir ve tüm okyanuslarda bulunur. Çok yönlü bir yırtıcıdır ve balık, deniz kaplumbağası, kuş, fok, köpek balıkları ve hatta diğer genç ve küçük yunusları yer. Bu şekilde deniz besin zincirinin en üst noktasındadır. Katil balina ayrıca diğer balinalara özellikle gri balinalara da saldırır.

<span class="mw-page-title-main">Anne</span> çocuğun dişi ebeveyni

Anne ya da ana, bir çocuğu doğuran, bakımını üstlenen veya kendi doğurmadığı bir çocuğu evlat edinen ve bakımını üstlenen kadın. Genlerin yarısı anneden gelir. Bir çocuğu evlat edinen veya eşinin kendinden olmayan çocuklarına annelik yapan kadınlara üvey anne denir. Tanımlama amacıyla kullanılan bu terim çocuklar veya ebeveynler tarafından tercih edilmeyebilir. Bu durumda üvey olsun ya da olmasın ilgili şahıs, anne olarak adlandırılır. Bir çocuğun dünyaya gelmesinde yumurta hücresi kullanılan ve genellikle çocuğu dünyaya getiren anneye öz anne, tıbbi olarak da fizyolojik anne denir. Yumurta hücresini sağlamayan ve başka bir annenin çocuğunu dünyaya getiren kişiye de taşıyıcı anne denir. Taşıyıcı anneler, genellikle annelik haklarından feragat ederler ve bu işlemi, ya çocuk sahibi olamayan bir yakınlarına yardımcı olmak ya da maddi kazanç elde etmek için uygularlar.

Akrabalık, bireyleri, kan bağları, evlilik ya da evlat edinme yoluyla birbirine bağlayan bir ilişkidir.

Ataerkillik ya da patriyarki, erkek otoritesine dayanan bir tür toplumsal örgütlenme düzenidir. Bu düzenin temelini erkeğin üstünlüğü fikri oluşturur; soy erkekler tarafından belirlenir, hakimiyet erkeklerindir. Bu toplumlarda erkeklere kadınlardan daha çok saygı gösterilir. Bu erkek üstünlüğü ilkesi etrafında, toplumun kültürü, adetleri, inancı ve mitolojisi, anaerkil düzenli toplumunkinden farklı bir biçim oluşturur.

Aile hukuku, medeni hukukun kişilerin aile çevresindeki ilişkilerini düzenleyen kısmıdır.

Ensest, yakın akrabalar arasında gönüllü ya da gönülsüz cinsel ilişkidir. Çoğu kültürde ensest bir tabudur.

<span class="mw-page-title-main">Aile içi şiddet</span> Bir aile üyesinin; diğer veya eski üyesine fiziksel ya da psikolojik olarak hükmetmesi, zarar vermesi

Aile içi şiddet, bir aile üyesinin; diğer üyesi veya eski üyesine karşı fiziksel ya da psikolojik olarak hükmetme ya da zarar vermesidir.

Kan davası, aile bireyleri arasındaki ilişkilerin sıkı olduğu ve törelere önem verilen toplumlarda öç alma duygusundan kaynaklanan, misilleme biçiminde karşılıklı cinayetlerle süren aileler ve gruplar arası öldürme silsileleri durumu. Kan davasında silsileyi başlatan, farklı bir ifadeyle ilk katil kim olursa olsun, katile karşı sürekli katil çıkar, yıllarca, onyıllarca silsile halinde sürer.

Irsî monarşi, kalıtsal monarşi ya da hanedanlık sistemi, monarşi yönetim sisteminin en yaygın olan ve günümüzde süregelen monarşilerin çoğunun kullandığı yöntemidir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya kraliyet ailesi</span>

Britanya kraliyet ailesi'ni Britanya monarkı ile çok yakın bir akrabalık bağı bulunan bir grup insan oluşturur. Kimin aileye dahil olduğuna veya olmadığına dair kesin kanuni bir ayrım söz konusu olmadığı halde genellikle His Majesty/Her Majesty, HM (Majesteleri) veya His Royal Highness/Her Royal Highness unvanlarını taşıyanlar bu gruba dahil kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">İzlandaca isimler</span>

İzlandaca isimler, İzlandalılar tarafından kullanılan isimlerdir.

Kişi adı, bir bireyin kolaylıkla tanınması amacıyla kullanılan uygun isimlerden oluşan kişi adı olup, genellikle doğumda veya genç yaşlarda soyadı ile birlikte verilir. Verilen bu ad bir insan için nadir durumlar dışında neredeyse evrenseldir. Bu durumlara bir örnek olarak, herhangi bir yazılı kayıt bulunmadan doğal afet veya başka türlü nedenlerle tek başına büyümüş vahşi çocuklar gösterilebilir. Çocuk Hakları Sözleşmesi'nde bir çocuğun doğumdan itibaren isim hakkına sahip olduğunu belirtilir. Amazon ormanlarında yaşayan Machiguenga insanı gibi bazı dünyadan izole olmuş kabilelerde ise özel isimler bulunmayabilir.

Disfonksiyonel aile sürekli ve düzenli olarak çatışma yaşanan, nezâketsizlik görülen, sıklıkla ebeveynden birinin çocukları ihmâl ettiği ya da istismar ettiği ve diğer aile üyelerinin de bu eylemlere uyduğu dolayısıyla da temel aile işlevlerinin yerine getirilmesinde bozukluklar görünen aileler için kullanılan bir terimdir. Bazen böyle ailelerde büyüyen çocuklar, aile içinde görülen bu işlevsizlikleri sosyal norm olarak algılarlar. Disfonksiyonel aileler asıl olarak eş bağımlı erişkinlerden kaynaklanır ve alkol ile uyuşturucu gibi madde bağımlılığı ya da tedavi edilmemiş zihinsel rahatsızlıklar da etkili olabilir. Disfonksiyonel ebeveyn kendi disfonksiyonel anne ve babalarını taklit edebilir ya da onların davranışlarını düzelttiklerini sanarak yanlış davranabilir. Bazı vakalarda da "çocuksu" anne ya da baba baskın olan diğerinin çocuklarını istismar etmelerine izin verir.

Parlamento grubu, bir parlamento veya belediye meclisi gibi yasama organında aynı siyasi partinin veya siyasi partilerin birleşiminden oluşan bir gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Kurumlar sosyolojisi</span>

Toplum, ortak bir coğrafi mekandan, kurumsallaşma davranış biçimleri sergileyen ve bir arada yaşayan bireylerden oluşmuş bir bütündür. Toplumu oluşturan bireyler arasında düzenli ilişkiler ve davranış kalıpları vardır. Davranış kalıpları, dil ve kültür sayesinde oluşur. Toplumun sahip olduğu bu davranış kalıpları zamanla değişebilir.

Friedrich Engels'in geniş bir biçimde Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni adlı kitabında bahsettiği ve Lewis H. Morgan'ın saptadığı, insanlık tarihinde kandaş aileden sonra gelen aile tipidir. Bu aile tipinin özellikleri şunlardır: Grup evliliği vardır. Birinci dereceden akrabalar birbirinin eşi sayılmaz, ancak onun dışındaki uygun yaştaki herkes birbiriyle evli sayılır. Çocuklarsa herkesin ortak sorumluluğundadır.

<span class="mw-page-title-main">Taç grup</span>

Filogenetikte taç grup bir türler topluluğudur ve o topluluğun yaşayan üyeleri, topluluğun en son ortak atası ile birlikte en son ortak atanın soyundan gelen tüm türler bu topluluğu oluşturur. Dolayısıyla, bir tür ile birlikte onun soyundan gelen tüm yaşayan ve soyu tükenmiş türleri de içine alan bir grup olarak bir klad tanımlama yöntemidir. Örneğin, tüm günümüz kuşlarının en son ortak atası ile birlikte onun soyundan gelen tüm yaşayan ve soyu tükenmiş türleri de içine alan Neornithes bir taç grup olarak tanımlanabilir.

Aile Değişim Kuramı, sosyal psikolog Çiğdem Kağıtçıbaşı tarafından kültür, aile ve benlik arasındaki bağları anlamak için geliştirilmiş bir modeldir.

<span class="mw-page-title-main">Çekirdek aile</span>

Çekirdek aile, ebeveynlerden ve çocuklardan oluşan ve tipik olarak bir evde yaşayan bir aile grubudur. Bazı sosyologlar ve antropologlar çekirdek aileyi en temel toplumsal örgütlenme biçimi olarak görürler. Dğerleri ise geniş aile yapısının çoğu kültürde ve çoğu zaman en yaygın aile yapısı olduğunu düşünüyor.