İçeriğe atla

Genel grev

1918-1919 Alman Devrimi başında Almanya'da "Vorwärts"'ta yayımlanan bir genel grev ilanı.
Makale serilerinden
İşçi hareketi
Dayanışmacı sendikacılık  · Yeni sendikacılık · Proletarya · Bilimsel sosyalizm · Sendikalizm · Anarko-sendikalizm · Emek hareketi · Sosyal demokrasi  · Sosyalizm · Demokratik sosyalizm
İşçi hakları
Asgari ücret · Ücretli izin · Yasal çalışma yaşı · Örgütlenme özgürlüğü · Çocuk işçiler · Eşit işe eşit ücret · Sekiz saatlik iş günü · Altı saatlik iş günü · Yıllık izin  · İş güvenliği ve sağlığı · İstihdamda ayrımcılık · İstihdamın korunması
Grev
Genel grev · Fazla mesai yasağı · İkincil eylem · Oturma grevi · Lokavt
Akademik disiplinler
İşçi tarihi
Endüstri ilişkileri
İşçi hakları · İş kanunu

Genel grev, bir şehir, bölge ya da ülkede, nitelik veya nicelik olarak önem taşıyan bir topluluk tarafından yapılan bir hak arama etkinliğidir. Genel grevlerin, siyasi, ekonomik veya bunların her ikisini birden içeren hedefleri olabilir. Bir genel grevin, kendi akış hızını kazanması veya katılanların ya da destekleyenlerin sempatileriyle gelişmesi olasıdır.

İşyerlerindeki çalışanların çoğunluk oluşturan kısmının ya da hayati önem taşıyan üretim araçlarını kontrol altında tutanların bir genel greve katılışı ve değişik toplulukların tümünü içermesi, genel grevin karakteristik bir özelliğidir. Sanayide bazı genel grevler dönemsel olarak belirli sektörlerde uygulanmıştır. Örneğin 1934 Tekstil İşçileri grevi gibi. 1934 Minneapolis genel grevinde ise, değişik meslek gruplarından binlerce çalışanın, esnaf ve sendikaların, kamyon sürücülerinin direnişine destek verdiği ve dayanışma amaçlı grev yaptıkları gözlemlenmektedir.

Genel grev dünyada kimi ülkelerde serbest kimi ülkelerde yasaktır. Türkiye'de ise kanunlar çerçevesinde ancak toplu menfaat uyuşmazlıkları neticesinde taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa greve gidilebilir, fakat genel grev, dayanışma grevi, siyasi grev vb. yasaktır. Ayrıca belirli yerlerde grevin her türlüsü yasaktır.[1]

Türk hukukunda genel grev yasağı, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 54. maddesinin 7. fıkrasında düzenlenmişken 2010 yılında yapılan Anayasa değişiklikleri ile söz konusu hüküm yürürlükten kaldırılmıştır.

Sendikal açıdan genel grev

Genel grevler ancak sendikalı işyerlerinde oluşturulabilmekle birlikte, dünya işçi hareketleri geçmişinde sendikasız çalışanların da genel greve gittikleri görülmektedir. Bir genel grevin ön koşullarının oluşması sonucunda direnişin yaygınlaşması, çalışanların sendikal örgütlenmelerinin gerekliliğini getirmektedir.

Tarihte genel grev

İlk genel direniş M.Ö. 494-287'de antik Roma'da görüldü.[2] 19 ve 20 yüzyılın başlarında, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya gibi ülkelerde sanayinin gelişmesiyle birlikte işçilerin örgütlenmeleri de arttı. İlk örgütlü genel grev 1842 yılında İngiltere'de yapıldı. Çalışanların 10.000 imzalı hak ve özgürlükler bildirgesi, mecliste reddedilince, İngiltere'de 500.000 işçiyi kapsayan bir genel grev başladı. Politik istek içermeyen bu eylem sonucunda, işçi maaşlarında düzelme ve 10 saatlik çalışma hakkı elde edildi.[3] Mayıs 1968 Fransa direnişi, en çok çalışanın katıldığı (11 milyon) ve en uzun süren, neredeyse tüm yaşamı felce uğratan genel grev olmuştur.[4]

Önemli genel grevler

  • M.Ö. 494-287 Secessio plebis, Antik Roma
  • 1842 - 1842 genel grev, İngiltere
  • 1905 - Büyük Ekim grevi, Rusya
  • 1909 - 1909 - İsveç genel grevi
  • 1912 - Brisbane genel grevi, Avustralya
  • 1917 - Avustralya genel grevi
  • 1917 - Brezilya genel grevi
  • 1917 - İspanyol genel grevi
  • 1919 - Barselona genel grevi, İspanya
  • 1919 - Winnipeg genel grevi, Kanada
  • 1919 - Seattle genel grevi, ABD
  • 1920 - Alman Kapp Direnişi
  • 1922 - İtalyan genel grevi
  • 1926 - İngiltere genel grevi
  • 1934 - West Coast Longshoremen's direnişi, ABD
  • 1934 - Minneapolis Teamsters direnişi, ABD
  • 1934 - Toledo Auto-Lite grevi, ABD
  • 1936 - Filistin genel grevi
  • 1936 - Suriye genel grevi
  • 1941 - Şubat grevi, Hollanda
  • 1942 - Lüksemburg genel grevi
  • 1946 - Hint genel grevi
  • 1956 - Finlandiya genel grevi
  • 1968 - Fransa büyük Genel grevi
  • 1973 - Uruguay genel grevi
  • 1974 - Ulster İşçi Konseyi grevi, Kuzey İrlanda.
  • 1984 - Uruguay genel grevi
  • 1988 - İspanyol genel grevi
  • 1992 - Nepal genel grevi
  • 1995 - Fransız Kamu Sektörü direnişi
  • 1995 - Kanada eylem günleri
  • 2000 - Cochabamba genel grevi, Bolivya
  • 2002 - İtalyan genel grevi
  • 2005 - Bolivya Gaz Çatışması
  • 2007 - Gine genel grevi
  • 2009 - Fransız Karayipler genel grevi

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Algun ÇİFTER. "Yasal Grev ve Unsurları" (PDF). İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. []
  2. ^ Wikipedia. "Secessio plebis" (İngilizce). Wikipedia. 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. 
  3. ^ İç-Kavram Atölyesi. "genel Grev nedir?". İşçi Cephesi. 12 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. 
  4. ^ Çev.Ken Knabb. "The Beginning of an Era". www.cddc.vt.edu. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Grev</span>

Grev; çalışanların, yaptıkları işi toplu reddedişinden kaynaklanan iş durdurma eylemidir. Grev genellikle çalışanların yaşadıkları memnuniyetsizliklere karşılık olarak meydana gelir. Grevler, fabrikalarda ve madenlerde toplu işgücünün öneminin arttığı Sanayi Devrimi sırasında önemli hale gelmiştir ancak fabrika sahiplerinin işçilerden çok daha fazla siyasi gücü olması nedeniyle çoğu ülkede grevler çabucak yasa dışı hale getirilmiştir. Çoğu batı ülkeleri 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarında grevi kısmen yasallaştırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu</span> Türkiyede bir işçi sendikaları konfederasyonu

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu, 13 Şubat 1967 tarihinde Türk-İş'ten ayrılan Maden-İş, Lastik-İş, Basın-İş ve bağımsız Gıda-İş, Türk Maden-İş (Zonguldak) sendikaları ve onların genel başkanları olan Kemal Türkler, Rıza Kuas, İbrahim Güzelce, Mehmet Alpdündar ve Kemal Nebioğlu tarafından kurulan işçi sendikaları konfederasyonudur. 12 Eylül Askeri Darbesi ile kapatılmasının ardından 19 Ocak 1992 tarihinde yeniden kurulmuştur. DİSK, bağımsız bir sınıf ve kitle örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">İtilaf Devletleri</span> I. Dünya Savaşında Britanya, Fransa ve Rusyadan oluşan ittifak

İtilaf Devletleri, Anlaşma Devletleri ya da Müttefik Devletler, Britanya İmparatorluğu, Fransa ve Rusya'dan oluşan ittifaktır. I. Dünya Savaşı'ndaki iki ana ittifaktan biridir. İtilaf Devletleri Almanya'nın önderliğindeki İttifak Devletleri'ne karşı savaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Ulusal Kongresi</span>

Afrika Ulusal Konseyi, Güney Afrika Cumhuriyeti'nde çoğunluk yönetiminin kurulduğu Mayıs 1994'ten bu yana hükûmette bulunan merkez-sol çizgideki partidir. Parti Güney Afrika Sendikalar Birliği (COSATU) ve Güney Afrika Komünist Partisi'yle (SACP) birlikte bir üç parçalı ittifak içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ramsay MacDonald</span> Birleşik Krallığın Başbakanı (1929-1935)

James Ramsay MacDonald Büyük Britanyalı siyasetçi, Birleşik Krallık'ın İşçi Partili ilk başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Karl Kautsky</span> Alman Marksist, sosyal demokrasi kuramcısı ve lider

Karl Kautsky, Alman Marksist, sosyal demokrasi kuramcısı ve lider. Felsefe ve tarih öğrenimi gören Kautsky, Avrupa işçi sınıfı hareketinin en önemli liderlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Emek Konfederasyonu</span>

Ulusal Emek Konfederasyonu anarkosendikalist ideolojik çizgide, özerk sendika konfederasyonu olarak İspanya Krallığı’nda örgütlenmiş konfederal bir birliktir. Anarşist toplumsal hareketler içinde önemli rol oynamış örgüt ayrıca ulusötesi yapıya sahip Uluslararası Emekçiler Birliği (AIT) üyesidir ve bu yüzden CNT-AIT adı ile de tanınır.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'na katılan ülkeler</span> Vikimedya liste maddesi

I. Dünya Savaşı'nın başlamasının çok öncesinde ve savaşa yakın zamanlarda gruplaşmalar olmuş ve bu gruplaşmalar sonucu İtilaf Devletleri ve İttifak Devletleri olmak üzere iki grup ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ernest Bevin</span> İngiliz siyasetçi

Ernest Bevin, 20. yüzyılın ilk yarısında İngiltere'nin en güçlü sendika önderlerinden biri ve devlet adamı. II. Dünya Savaşı sırasında çalışma ve sosyal işler bakanlığı yapmış, savaştan hemen sonra dışişleri bakanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Halk Cumhuriyeti</span>

Polonya Halk Cumhuriyeti, Polonya'nın 1952-1989 yılları arasındaki resmî adı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda, savaş öncesi Polonya topraklarının bir kısımına Sovyetlerin Almanlardan aldıkları toprakların da dahil edilmesiyle kuruldu. Polonya Halk Cumhuriyeti COMECON ve Varşova Paktına üyeydi.

Kıbrıs Türk Öğretmenler Sendikası (KTÖS), 1968 yılında kurulan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde bulunan bir sendikadır. KTÖS, Kıbrıs Cumhuriyeti’ne kayıtlıdır ve bu nedenle uluslararası platformlarda da tanınmaktadır. Dünyadaki tüm eğitim sendikalarını çatısı altında toplayan Eğitim Enternasyoneli (EI) ve Avrupa Eğitim Sendikaları Komitesi (ETUCE)’nin aktif bir üyesi olan KTÖS, üyelerinin haklarını koruma, savunma ve geliştirmenin yanı sıra Kıbrıs Türk toplumunun ilerlemesine katkıda bulunmak amacıyla hareket etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Geçici Hükûmet (Rusya)</span> Rusya’da Şubat Devriminin ardından Çar II. Nikolay’ın tahttan feragat etmesi üzerine kurulan ve ülkeyi yönetmeye çalışan hükûmet

Rusya Geçici Hükûmeti, Rusya'da Şubat Devriminin ardından Çar II. Nikolay’ın tahttan feragat etmesi üzerine kurulan ve ülkeyi yönetmeye çalışan hükûmet. Geçici Hükûmet, öne çıkan lideri ve başbakan Aleksandr Kerenski’den dolayı Kerenski Hükûmeti olarak da bilinir. Ekim Devrimi ile birlikte iktidarı alan Bolşevikler, Geçici Hükûmetin ve hükûmetin kurduğu Rusya Cumhuriyeti'nin yaklaşık sekiz aylık iktidarına son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Süfrajet</span>

20. yüzyılın başlarında Birleşik Krallık ve ABD’de pasif direniş, kamu toplantılarını bölme, açlık grevi yapma gibi yollarla kadınların seçme ve seçilme hakkını savunan, az çok organize olmuş radikal kadın hakları savunucuları süfrajet olarak nitelendirilmiştir. Süfrajet hareketleri ağırlıklı olarak orta sınıftan gelen kadınlar tarafından yürütülmüştür.

1970 FIFA Dünya Kupası elemeleri, 1970 FIFA Dünya Kupası'na katılacak olan takımların belirlenmesi için yapılan ön turnuvadır. Elemelere toplamda 55 ülke katılmış ve bu takımlardan 16'sı turnuvaya katılma hakkı kazanmıştır. Turnuvanın ev sahibi Meksika ile son şampiyon İngiltere, turnuvaya otomatikman katılırken kalan 14 takım ise elemeler sonucu belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1918-1919 Alman Devrimi</span> devrim

1918–1919 Alman Devrimi ya da Kasım Devrimi, I. Dünya Savaşı'nın sonunda Friedrich Ebert önderliğinde anayasal monarşiden parlamenter demokrasiye geçiş sürecidir. Savaşın Almanya’nın aleyhine gelişmesinden dolayı Alman halkının üzerinde oluşan gerilim, ülkede yeni bir rejimin kurulması gerektiği düşüncesini ön plana çıkarmıştı. Devrimin amacı monarşi rejiminin yerine demokratik bir cumhuriyet kurmaktı. Bu hedef, İmparator II. Wilhelm’in tahttan çekilmesiyle sonuçlanan, 1 hafta, 4 gün süren ilk aşamada gerçekleşti. Almanya’daki radikal solcular komünist bir rejim kurmak istediği için bu devrim, komünist devrimciler ile anti-komünistler arasındaki bir iç savaşa dönüştü; bu durum, devrimin ikinci aşamasını yarattı. İkinci aşama tam olarak 9 ay, 1 hafta sürdü ve yönetim biçimi parlamenter demokrasiye dayanan Weimar Cumhuriyeti'nin zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Pullman Şirketi</span>

Pullman Şirketi, 1867 yılında George Pullman tarafından kurulmuş olan demiryolu vagonu üretim şirketidir. ABD'de sanayi devrimi sırasında artan demiryolu taşıma ihtiyacını karşılayan şirketin geliştirdiği vagon tasarımı günümüzde hala şirketin ismi olan pulman adıyla anılmaktadır. Şirketin faaliyet gösterdiği alanda yapılan işçi örgütlenmeleri ve grevleri de tarihe mal olmuştur. Şirket bünyesinde hammallık yapan Vagon Hamalları Sendikası 20.yüzyılda ABD'deki en güçlü Afrikalı-Amerikalı sendikası olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası İşçi Filmleri Festivali</span>

Uluslararası İşçi Filmleri Festivali veya İşçi Filmleri Festivali, Türkiye'de 2006 yılından itibaren her yıl, 1 Mayıs İşçi Bayramı'ndan başlayarak 8 Mayıs'a kadar devam eden bir film festivalidir.

<span class="mw-page-title-main">Jones Ana</span> İrlandalı-Amerikalı sendikacı (1830 – 1930)

Mary Harris Jones, Amerikalı öğretmen, terzi, aktivist.

<span class="mw-page-title-main">Senetli kölelik</span>

Senetli kölelik, özellikle gençlerin Yeni Dünya'ya geçiş karşılığında belirli bir süre, bir işveren için çalışmak zorunda olduğu çalışma rejimiydi. Başta Kuzey Amerika olmak üzere 18. yüzyılda Britanya İmparatorluğu sömürgelerinde çok yaygındı. Britanya ve Almanya'daki yoksul gençler için bir fırsat olarak değerlendirilmiştir. Belirli bir süre zorunlu çalışmanın ardından kişi istediği yerde çalışma hakkını kazanabiliyordu. İşyeri sahibi patron gençleri geldikleri gemi kaptanından satın almaktaydı. Gelişen imalat sanayisinin yanı sıra çiftliklerde yoğun bir işgücü talebi bulunmaktaydı. Her iki taraf da sözleşmenin şartlarını yerini getirmekle mesuldü, bu konuda Amerikan mahkemeleri yetkiliydi. İşyerinden kaçanlar yakalanıp geri getirilirdi. 17 ve 18. yüzyılda Amerikan sömürgelerine gelen beyazların neredeyse yarısı bu şekilde senetli köleydi. İngiltere ve Fransa çocuk yaşta yoksul gençleri kaçırıp Karayipler'de senetli köle olarak satan suç örgütleri mevcuttu, sözleşmeleri alınıp satılarak sürekli el değiştiren bu çocukların bazıları özgürlüklerine hiç kavuşamazdı.

Pullman Grevi 11 Mayıs 1894 günü başlayıp farklı şekillerde bir aydan çok süren grevleri anlatır. American Railway Union (ARU) sendikası düşük ücretler, şirketin sağladığı kalacak yerlerin yüksek kiraları, sendikal faaliyete izin verilmemesi gibi sebeplerle Pullman Şirketine karşı greve çıkar. Chicago'daki grev başarısız olunca ARU, Pullman tarafından işletilen vagonlara karşı tüm ülke çapında iş bırakılmasını örgütlemiştir. Detroit'in batısındaki tüm demiryolu taşımacılığını etkileyen grev oldukça büyük yankı yapar. Ancak ABD Başkanı Grover Cleveland'ın şirketten yana taraf alması ve ARU sendikasının diğer sendikalar tarafından yalnız bırakması sonucunda grevcilere geri adım attırılır. Bunda başkanın talimatıyla ordu birliklerinin grevin kırılmasında kullanılması belirleyici olur. Grevin lideri konumundaki Eugene V. Debs tutuklanıp, ARU yasadışı ilan edilse de 27 eyalette yaklaşık 250 bin işçinin katıldığı grev ABD işçi tarihi için belirleyici öneme sahip olmuştur. Grevin bastırılmasının ardından demiryollarında örgütlenme ve hak arama faaliyetleri artmış, Pullman Şirketinin yaptığı keyfi uygulamalar iptal edilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.