İçeriğe atla

Gemi adamı

Bir geminin hiyerarşik yapısı - Zabitan
Bir geminin hiyerarşik yapısı - Tayfalar

Gemi adamı bir gemide görev yapan tüm zabit, yardımcı zabit, stajyer, tayfa ve yardımcı hizmet personeline denir.

Her gemi adamının görevi gereği sahip olduğu resmi unvana yeterlilik denir. Her geminin bayrağına, sınıfına ve büyüklüğüne göre belirli sayıda yeterlilikte personel ile donatılması zorunludur.

Zabitler

Zabitler, aldıkları eğitimin kapsamına göre belirlenmiş olan gemilerde güverte zabitleri için tonaj, makine zabitleri için toplam ana makine gücüne göre görev alabilirler.

Tablolarda belirtilen yeterlilikler ilgili idare tarafından belirlenen yönergelere göre düzenlenen eğitim, sınav ve deniz hizmetinin ardından bir üst satırdaki yeterliliğe terfi eder. Her yeterlilik sahibi personel belirlenmiş olan görevleri gemi üzerinde kurallara uygun olarak yürütmek ile sorumludur.

Güverte sınıfı zabitler

Tonaj sınırı olmayan500 - 3000 GT500 GT altı
Uzakyol kaptanKaptanSınırlı kaptan
Uzakyol birinci zabitBirinci zabitSınırlı vardiya zabiti
Uzakyol vardiya zabitiVardiya zabiti

Makine sınıfı zabitler

Makine gücü sınırı olmayan750 - 3000 kW750 kW altı
Uzakyol başmühendisBaşmakinistSınırlı başmakinist
Uzakyol ikinci mühendisİkinci makinistSınırlı makine zabiti
Uzakyol vardiya mühendisiMakine zabiti

Yardımcı Zabitler

  • Telsiz Zabiti
  • Elektrik Zabiti
  • Doktor

Stajyerler

Güverte ya da makine zabiti olabilmek için gerekli olan uygulamalı eğitimi gören personeldir.

  • Güverte Stajyeri
  • Makine Stajyeri

Tayfalar

Güverte sınıfı tayfalar

  • Güverte lostromosu (reis, bosun)
  • Usta gemici
  • Gemici
  • Miço: Küçük yaştaki tayfa yamağıdır. (Miço için gemi adamı yeterliliği artık düzenlenmemektedir, kaldırılmıştır.)

Makine sınıfı tayfalar

  • Makine lostromosu
  • Yağcı
  • Silici (Silici için gemi adamı yeterliliği artık düzenlenmemektedir, kaldırılmıştır.)

Yardımcı hizmet personeli

Türk denizciliğinde gemi adamları

Kaptana gemi üzerinde Süvari bey şeklinde hitap edilmektedir. Her ne kadar gemide kaptan unvanını taşıyan bir kişi olsa da güverte sınıfı zabitler de derecesine göre 2. kaptan, 3. kaptan olarak bilinmekte, efendi kaptan biçiminde hitap edilmektedir.

Mühendis - makinist ayrımı ise mühendislik eğitimi verilen üniversite bölümü mezunları ile meslek lisesi/yüksek okulu mezunu olanlar hatta tayfalıktan yetişen personeli belirtmek için yapılır. Başmühendis / başmakinist'e, gemi üzerinde çarkçıbaşı olarak hitap edilmektedir. Diğer makine zabitlerine ise çarkçı olarak hitap edilir.

Güverte lostromosu, güverte tayfasının başı olarak görev yapar ve reis olarak çağrılır.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deniz Harp Okulu</span> Türk Deniz Kuvvetlerine muvazzaf subay yetiştiren lisans düzeyindeki okul, bahriye

Deniz Harp Okulu (DHO) ya da geleneksel adıyla Bahriye; 1773 yılında Cezayirli Gazi Hasan Paşa tarafından Kasımpaşa, İstanbul'da Tersane Hendesehanesi adıyla kurulmuş olan ve 1985'ten itibaren Tuzla, İstanbul'da bulunan Türk Deniz Kuvvetleri'ne muharip subay yetiştiren askeri eğitim kurumu. Mezuniyet törenleri her yıl 31 Ağustos'ta yapılan Deniz Harp Okulu'nda, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı bağlısı birliklerde görev yapmak üzere subay yetiştirilmektedir. Okulda endüstri, elektrik-elektronik, bilgisayar, makine ve gemi inşa mühendisliği bölümleri vardır. Ayrıca okulun Pusula adında bir de öğrenci dergisi mevcuttur. Okulun komutanlığını Tuğamiral Ramazan Özoğul yapmaktadır. Öğrencilere bahriyeli denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Astsubay</span> silahlı kuvvetlerde subaydan kıdemsiz, er ve erbaşlardan kıdemli olan askerdir.

Astsubay, askerî hiyerarşide subaya yardımcı olarak görevlendirilen asker kişilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kara Harp Okulu</span> Türk Kara Kuvvetlerine muvazzaf subay yetiştiren lisans seviyesinde eğitim veren askerî okul, harbiye

Kara Harp Okulu (KHO) ya da geleneksel adıyla Harbiye; Ankara'da bulunan ve Türk Kara Kuvvetlerinin muvazzaf subay kaynağı olan, lisans seviyesinde eğitim veren askerî okuldur.

<span class="mw-page-title-main">Pitcairn Adaları</span> Büyük Okyanusta Birleşik Krallıka bağlı bölge

Pitcairn Adaları ya da resmî kullanımı ile Pitcairn, Henderson, Ducie ve Oeno Adaları, Büyük Okyanus'un güneyinde volkanik kökenli dört adadan oluşan adalar topluluğu. Pitcairn Adaları, Britanya Denizaşırı Toprakları olarak Birleşik Krallık'a bağlı bir bölgedir. Tahiti'nin 2170 km güneydoğusunda yer almaktadır ve dünyanın nüfus bakımından en küçük ülkesidir. Adalar topluluğunda üzerinde yerleşim bulunan tek ada olan Pitcairn Adası dışında, üzerinde yerleşme bulunmayan Oeno, Henderson ve Ducie adalarından oluşmaktadır. Deniz yüzeyinden yaklaşık 300 metre yükseklikte engebeli bir yarı kraterdir. Sarp kayalarla çevrili olan adada astropik bir iklim hüküm sürer.

<i>Ertuğrul</i> (fırkateyn) Japonya dönüşü sırasında batan Türk fırkateyni

Ertuğrul, Sultan Abdülaziz döneminde yaptırılmış ve 19 Ekim 1863 Pazartesi günü Padişah huzurunda denize indirilmiş Osmanlı fırkateyni. Makine ve kazanları 1864’te Büyük Britanya'da monte edilmiştir. 1865’te Kosova ve Hüdavendigâr gemileriyle birlikte Britanya'dan ülkeye dönerken Cherburg, Toulon ve bazı İspanyol limanlarına uğramış, İstanbul’a gelişinde de Beşiktaş Sahil Saray-ı Hümayunu önünde demirli kalmış, bir süre sonra da Haliç’e kapatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gemi</span> Ulaşım aracı

Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.

Osmanlı donanması, Osmanlı Devleti'nin askerî deniz gücü. XIV. yüzyılda kuruldu. Osmanlı Devleti, 1323 yılında Karamürsel'i fethederek denize ulaştı, Kara Mürsel komutasında ilk donanma oluşturuldu ve Kocaeli'nde yapılan savaşlarda denizden destek sağlandı. 1327 yılında Karamürsel'de ilk Osmanlı tersanesi kuruldu ve böylece deniz gücünün kurumsallaşma çalışmaları başladı. Osmanlı donanmasında hiyerarşik sisteme geçildi, ilk Derya Beyi, Kara Mürsel Bey oldu. 1337 yılında Kocaeli ele geçirildi; böylece 1353 yılında gerçekleşecek olan Rumeli'ye geçişin önü açıldı. Bundan sonra donanmanın merkezi sırasıyla İzmit, Gelibolu ve son olarak da İstanbul oldu.

<span class="mw-page-title-main">Piyale Paşa</span>

Piyale Paşa, Sultan I. Süleyman ve II. Selim döneminde 14 yıl kaptan-ı derya görevinde bulunmuş ve önemli zaferler kazanmış bir Osmanlı devlet adamı ve komutandır.

<span class="mw-page-title-main">Korsanlık</span> deniz taşıtlarına saldıran, yağmalayan haydut

Korsan, deniz taşıtlarına saldıran, yağmalayan haydut. Korsanlar bir milleti ya da orduyu temsil etmezler ve amaçları çoğunlukla ganimet ele geçirmektir.

<span class="mw-page-title-main">Kruvazör</span> ağır savaş gemisi

Kruvazör büyük savaş gemilerinin sınıfıdır. Muhrip sınıfı gibi dışarıda destek ihtiyacı olan bir sınıftı fakat modern zamanda bu fark ortadan kalkmıştır. Geçmişte bağımsız operasyonlar için en küçük gemi olarak düşünülürdü. Modern savaşta kruvazörün eski işlevi ortadan kalkmış, yerlerini muhriplere terk etmiştir. Askeri işlev nedeniyle kruvazör adı en büyük gemiler için kullanılmaktadır.

Deniz ticareti hukuku, deniz üzerinde yürütülen ticari ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. 29/06/1956 tarihli ve 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda deniz ticaretini konu alan bazı başlıklar şunlardır:

<i>Turgut Reis</i> (zırhlı)

Turgut Reis veya SMS Weißenburg, Alman İmparatorluğu Donanması'nın ilk okyanus ötesi savaş gemilerinden biridir. Alman İmparatorluğu Donanması'nın ardından son olarak Osmanlı donanmasında görev yapmıştır. Alman İmparatorluğu'nda 1890'larda yapılan Brandenburg sınıfı dört ön-dretnot zırhlısından üçüncüsüdür. 1890 yılında AG Vulcan firmasının Stettin tersanesinde inşası başlamış, 1891'de denize indirilmiş, 1894 yılında tamamlanmıştı. Brandenburg sınıfı zırhlılar, üç adet ikiz tarette taşıdıkları altı büyük kalibre top ile, dönemin standardı olan iki adet ikiz taret taşıyan zırhlılardan farklıydılar. İngiliz Kraliyet Donanması, bu gemilere "whaler" adını vermişti. Turgut Reis, kendisiyle aynı sınıftan gemiler olan SMS Brandenburg, SMS Wörth ve SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm ile aynı yıllarda suya indi.

<i>Potemkin</i> (zırhlı) 1904lü yılların Rus savaş gemisi

Potemkin, 1904 yılında suya indirilen ön-dretnot tipi Rus savaş gemisi.

RMS <i>Titanic</i> 1912de batan İngiliz gemisi

RMS Titanic, 15 Nisan 1912 tarihinde Southampton, İngiltere'den New York City, Amerika Birleşik Devletleri'ne yaptığı ilk seferinde bir buzdağına çarpması sonucu batan bir İngiliz okyanus gemisiydi. Gemideki tahmini 2.224 yolcu ve mürettebattan yaklaşık 1.500 kişi hayatını kaybetti ve bu olay barış zamanında tek bir geminin battığı en ölümcül olaylardan biri oldu. White Star Line tarafından işletilen Titanic, dünyanın en zengin insanlarından bazılarının yanı sıra, Britanya Adaları, İskandinavya ve Avrupa'nın başka yerlerinden Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da yeni bir hayat arayan yüzlerce göçmeni taşıyordu. Felaket, kamuoyunun dikkatini çekerek deniz güvenliği düzenlemelerinde önemli değişikliklere yol açtı ve popüler kültürde kalıcı bir mirasa ilham verdi.

<i>Mary Celeste</i> 1872de Atlantik Okyanusunda terk edilmiş olarak bulunan gemi

Mary Celeste 4 Aralık 1872 tarihinde Atlantik Okyanusu'nda terk edilmiş olarak bulunduğundan beri gizemini koruyan bir ticari gemidir. Gemi bulunduğunda bir filikası kayıptı ve iyi bir durumdaydı, rüzgarın da etkisiyle Cebelitarık Boğazı'na doğru ilerliyordu. Yaklaşık bir ay önce yola çıkmıştı ve halihazırda güvertesinde altı aylık su ve erzak mevcut idi. Kargosuna dokunulmamıştı, yolcu ve tayfaların da şahsi eşyaları yerlerinde duruyordu. Gemi mürettebatı bir daha hiç bulunamadı ve hiç haber alınamadı. Bu terk edilmiş ve başıboş gemi denizcilik tarihinin en gizemli hikâyelerinden biri olarak hala çözümlenememiş sebepsel teorilere sahiptir.

<i>Reşadiye</i> sınıfı zırhlı

Reşadiye sınıfı zırhlı savaş gemisi veya Reşadiye sınıfı dretnot, Osmanlı donanması için planlanan ve 1910'larda Birleşik Krallık'tan sipariş edilen iki adet dretnot savaş gemisinin sınıfıdır. Sınıfın tasarımı İngiliz King George V sınıfının tasarımına dayanmakta olup kapsamlı geliştirmeler yapılmıştır. Gemilerde İngiliz gemileriyle aynı 13,5-inç (340 mm) ana batarya yer almakta, ikincil bataryalar ise 4-inç (100 mm) yerine 6-inç (150 mm) sınıfı toplardan oluşmaktadır. İlk gemi olan Reşadiye 1911'de kızağa konulmuş ve Ağustos 1914'te tamamlanmıştır.

<i>Brandenburg</i> sınıfı zırhlı

Brandenburg sınıfı, Alman İmparatorluğu'nun okyanus ötesi ilk dört ön dretnot zırhlının dahil olduğu sınıf. Bu gemiler aynı zamanda kablosuz iletişim yapabilen ilk Alman savaş gemileridir. Bu sınıfta üretilen savaş gemilerinin adları SMS Brandenburg, SMS Kurfürst Friedrich Wilhelm, SMS Weißenburg ve SMS Wörth'tür. Dört geminin inşasına 1890 yılında başlandı, üçü 1893'te tamamlanırken SMS Weißenburg 1894'te bitirildi. Öncü gemi olan Brandenburg 9,3 milyon marka, Kurfürst Friedrich Wilhelm ise 11,23 milyon marka mal oldu. Birleşik Krallık Kraliyet Donanması, bu gemileri alaya alarak "balina avcıları" olarak nitelendirmiştir.

<i>Deutschland</i> sınıfı zırhlı Alman İmparatorluk Donanması için inşa edilen beş ön dretnot savaş gemisinden oluşan gemi sınıfı

Deutschland sınıfı, Alman İmparatorluk Donanması için inşa edilen beş ön dretnot savaş gemisinden oluşan gemi sınıfıdır. Sınıf Deutschland, Hannover, Pommern, Schlesien ve Schleswig-Holstein gemilerinden oluşmaktaydı. 1903-1908 arasında inşa edilen gemiler, daha önceki Braunschweig sınıfı zırhlılara çok benzerdi; ancak daha iyi koruma sağlayan zırhları vardı. İngiliz Kraliyet Donanması'nın devrimci gemisi HMS Dreadnought'un hizmete girişiyle daha inşaları tamamlanamadan teknolojinin gerisinde kalan Deutschland sınıfı, Alman donanmasına katılan son ön dretnot gemiler oldular. Deutschland sınıfının ardından inşa edilen Nassau sınıfı zırhlılar ise Almanya'nın ilk dretnot sınıfı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Salih Zeki Çakır</span>

Salih Zeki Çakır, Türk denizci, iş insanı, armatör, aktivist, siyasetçi.

Fahrettin Küçükşahin, gemi makineleri işletme mühendisi, gemi makineleri öğretim görevlisi, teknik kitap yazarı.