İçeriğe atla

Gelin yakma

Gelin yakma, Hindistan Yarımadası ve çevresindeki ülkelerde uygulanan aile içi şiddet türüdür. Çeyiz cinayetinin bir biçimi olan gelin yakma, genç bir kadın ailesinin ek çeyiz ödemeyi reddetmesi nedeniyle kocasının ailesi veya kendi ailesi tarafından öldürülmesi olarak tanımlanır. Kadın, tipik olarak gaz yağı, benzin veya diğer yanıcı sıvılarla ıslatılır ve öldürme amacıyla ateşe verilir.[1][2] Gaz yağı genellikle tehlikeli küçük benzin sobaları için pişirme yakıtı olarak kullanılır, bu da suçun bir kaza olduğu iddiasına açık kapı bırakır. En yaygın olduğu ülke Hindistan'dır ve 1993'ten beri bir sorun olarak gündeme gelmiştir.[3]

Bu suç, genellikle ömür boyu hapis veya idamla cezalandırılır.[1] Gelinin yakma, Hindistan'da[4] yılda yaklaşık 2.500 ölüme neden olan önemli bir sorun olarak kabul edilmiştir. 1995'te Time, Hindistan'da çeyiz ölümlerinin 1980'lerin başında yılda yaklaşık 400'den 1990'ların ortalarında yaklaşık 5.800'e yükseldiğini bildirdi.[5] Bir yıl sonra CNN, polisin her yıl 2.500'ten fazla gelinin yakıldığına dair rapor aldığını söyleyen bir haber yayımladı.[6] Hindistan Ulusal Suç Kayıt Bürosuna göre, 2008'de çeyiz ölüm davalarında 1.948 mahkûmiyet ve 3876 beraat verildi.[7]

Tarihi

Çeyiz cinayetleri

Başta Hindistan olmak üzere Güney Asya ülkelerinde kocası tarafından öldürülen veya intihara zorlanan genç kadınların ölümüne çeyiz cinayetleri denir. Bu; kocanın, gelinden veya ailesinden sürekli olarak daha ek çeyiz almaya çalışmasından kaynaklanır. Gelin yakma, çeyiz ölümünün sadece değişik bir şeklidir. Diğerleri arasında asit atma ve eve teasing bulunur. Çeyiz tipik olarak ekonomik sınıfa bağlı olup kişinin sosyoekonomik durumu hakkında ipuçları verdiğinden, kadınlar genellikle müstakbel kocalarının veya akrabalarının çeyiz baskılarına maruz kalırlar.[2]

Gelin yakmanın kökenleri

Avnita Lakhani'nin "Odadaki Fil Kontrolden Çıktı" başlıklı gelin yakma raporunda anlattığı üzere, gelinin yakmanın neden başladığına ve Güney Asya ülkelerinde varlığının nasıl hüküm sürdüğüne dair en az dört bakış açısı vardır. Bu teoriler, bir bütün olarak çeyizin toplum nezdinde yükselişine katkıda bulunan ve sonuç olarak gelin yakmaya uzanan uygulamaları tanımlamaktadır.

Kültürel temelli teorilerden biri, Hindistan gibi oldukça ataerkil bir toplumda, kadının rolünün doğmadan önce tanımlandığını ve sonuçta onun toplumsal yaşama erkeklerden daha az yerleştirdiğini savunuyor. Bir yük ve "beslenecek fazladan bir ağız" olarak görüldüğünden[2] kadının statüsü, fiziksel varlık olarak kabul edilen erkeklere ekonomik sorumluluğu gereği itaatkâr olarak davranabileceği fikrini desteklemektedir. Bir kadın evlendiğinde, kocasına ve iradesine bağlıdır çünkü "toplum kocasına itaat etmeyi zorunlu kılar".

Başka bir teori, gelişmekte olan ülkelere yeni ithal edilen ve öncelikle Batılı bir ideal olan tüketimciliğin Hindistan gibi ülkelerin açgözlü olmasına yol açtığını iddia ediyor. Bu nedenle çeyiz daha yüksek bir sosyoekonomik statü kazanma aracı olarak kullanılmaktadır. Sürekli statü kazandıkça, sosyal merdiveni tırmanmak için gelin çeyizine olan talep artmaktadır.[2]

Lakhani ayrıca, tarihsel olarak, çeyiz sisteminin Müslümanları Hindu kültüründen ayırmanın bir yolu olarak düşünüldüğünü, kastlar arasında daha fazla bölünme yarattığını öne sürüyor. Daha yüksek bir çeyiz, daha yüksek bir statü ve İslam'dan farklılığı gösterir, böylece daha büyük bir çeyiz talep etme yönünde halkı teşvik eder.

Son olarak bazı bilim insanları, çeyiz uygulamasının İngiliz yönetiminden çıktığını ve Hindistan'daki kastlar arasında "farklı evlilik biçimlerini" ayırt etmek için icat edildiğini iddia ediyorlar.[2] Çeyiz sistemi üst kastlar içinde kurulduğunda, İngiliz hükûmeti, daha ritüelleştirilmiş evliliklerini ortadan kaldırmak için alt kastlarda bunu güçlendirmeye çalıştı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Ash (16 Temmuz 2003). "India's dowry deaths". BBC. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2007.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "autogenerated2003" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  2. ^ a b c d e Lakhani (2005). "Bride-burning: the "elephant in the room" is out of control". Pepperdine Dispute Resolution Law Journal. 5 (2): 249-298. 18 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.  pdf. 24 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Bride Burning" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  3. ^ "Brideburning claims hundreds in India – CNN". Articles.cnn.com. 18 Ağustos 1996. 26 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2012. 
  4. ^ Kumar (Aralık 2004). "Bride burning". The Lancet. 364 (special issue): 18-19. doi:10.1016/S0140-6736(04)17625-3. PMID 15967137. 
  5. ^ Pratap (11 Eylül 1995). "Killed by greed and oppression". Time Magazine. 146 (11). Time Inc. 
  6. ^ Yasui (18 Ağustos 1996). "Indian Society Needs To Change". CNN. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2007. 
  7. ^ Disposal of Cases by Courts (PDF). National Crime Records Bureau, India. 16 Ocak 2010. 27 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sarık</span> en çok Sihler ve Müslümanlarca kullanılan baş örtüsü

Sarık, genellikle pamuklu veya ipek kumaştan yapılmış, doğrudan başa veya fes, kavuk gibi bir başlığın üzerine sarılan kumaş baş örtüsü. Sih ve Müslüman toplumlarında, genellikle Asya ülkelerinde yaygındır. Türkçede sarık dendiğinde özel olarak Osmanlı'da kullanılan, fes veya kavuk üzerine sarılan sarık türü de kastedilir.

<span class="mw-page-title-main">Boşanma</span> Evlilik birliğinin sona ermesi

Boşanma, evliliğin yasal olarak sona ermesidir. Günümüzde daha yaygın olmakla birlikte, eski çağlardan beri bütün toplumlarda boşanmaya rastlanmaktadır.

Ölüm cezası olarak da bilinen ve daha önce adli cinayet olarak adlandırılan idam cezası, bir suçun cezası olarak bir kişinin öldürülmesinin devlet tarafından onaylanmış uygulamasıdır ve genellikle kişinin söz konusu cezayı gerektiren normları ihlal etmekten sorumlu olduğu sonucuna varmak için yetkili, kurallarla yönetilen bir süreci takip eder. Bir suçlunun bu şekilde cezalandırılmasını emreden hüküm, ölüm cezası olarak bilinir ve cezanın yerine getirilmesi eylemi infaz olarak adlandırılır. Ölüm cezasına çarptırılan veya infaz edilmeyi bekleyen mahkumlara "idam mahkumu" denir. Etimolojik olarak idam terimi, kafa kesme yoluyla infaz anlamına gelir, ancak infazlar asma, vurma, zehirli iğne, taşlama, elektrik verme ve gaz verme gibi birçok yöntemle gerçekleştirilir.

Suç, kanunlar tarafından yanlış veya zararlı olduğu için ceza tehdidiyle yasaklanan ve bazı durumlarda cezalandırılabilen davranıştır. Genel olarak suç, saptanan ve saptanamayan suçlar olarak ikiye ayrılır. Saptanamayan suçların gerçekleşip gerçekleşmedikleri belirsiz olduğu veya kanıtlanamadıkları için cezalandırılmaları söz konusu değildir. Ceza hukukunda suça göre para cezası, tutuklama, hapis, hatta ölüm cezası verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Mara Salvatrucha</span> Uluslararası suç örgütü

MS-13 veya Mara Salvatrucha, 1970 ve 1980'lerde Kaliforniya'nın Los Angeles şehrinde ortaya çıkan uluslararası bir suç çetesidir. Bu çete Salvador göçmenlerini Los Angeles bölgesindeki diğer çetelerden korumak için kuruldu. Çete zamanla daha geleneksel bir suç örgütüne dönüştü. MS-13 genellikle zalimliği ve 18. Cadde Çetesi ile rekabeti ile tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal tabakalaşma</span> bir toplumda benzer özelliklere sahip nüfus

Toplum biliminde ve diğer sosyal bilimlerde, toplumsal tabakalaşma kavramı hiyerarşik bir düzene ve toplum içerisindeki güç ve refahın bölümlenmesine, bireylerin bu bölümlenmedeki konumlarına atıfta bulunur. Kavram, sosyo-ekonomik bir içerik taşıyan sınıf kavramıyla ilişkilidir ve ekonomik, toplumsal, siyasi ve ideolojik eşitsizlikler ya da farklılıklar temelindeki sosyo-ekonomik koşulların farklı görüngüleri üzerine kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Maratha İmparatorluğu</span>

Maratha İmparatorluğu ya da Maratha Konfedarasyonu, 1674-1818 yılları arasında varlığını sürdürmüş Hint devletidir. Güney Asya'da yayılmış ve 2.8 milyon km²'lik bir alana hükmetmişlerdir.

Kast sistemi veya kast, bir bireyin belirli bir sosyal tabakalaşma sistemi içinde doğduğu sabit bir toplumsal gruptur. Böyle bir sistem içinde, bireylerin yalnızca aynı kast içinde evlenmeleri (endogami), genellikle belirli bir meslekle bağlantılı yaşam tarzlarını takip etmeleri, bir hiyerarşi içinde gözlemlenen ritüel bir statüye sahip olmaları ve belirli kastların diğerlerinden daha saf veya daha kirli olduğu düşünülen kültürel dışlama kavramlarına dayalı olarak diğerleriyle etkileşimde bulunmaları beklenir. “Kast” terimi ayrıca karıncalar, arılar ve termitler gibi ösosyal böceklerdeki morfolojik gruplara da uygulanır.

<i>Genç ve Güzel</i> Truffautun yönettiği 1972 yapımı kara komedi filmi

Genç ve Güzel, 1972 Fransa yapımı kara komedi filmidir. Özgün adı Une belle fille comme moi olan film, İngilizce konuşulan ülkelerde Such a Gorgeous Kid Like Me, A Gorgeous Girl Like Me ve A Gorgeous Bird Like Me gibi adlarla gösterilmiştir. Film Türkiye'de 9 Nisan 1973'te sinemalarda gösterime verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiliğin evliliğe bakış açısı</span>

Yahudilikte evlilik, Tanrı'nın müdahil olduğu bir Yahudi erkek ve bir Yahudi kadın arasında yapılan birleşme anlaşmasının belgelenmesidir. Evliliğin tek koşulu çocuk yapmak olmamasına rağmen bu emrin yerine getirilmesi beklenir. Esas merkezi odak kadın ile erkeğin ilişkisidir. Ruhani anlamda evlilik, kadın ile erkeğin ruhlarının bir bütün olmasıdır. Bu sebeple evlenmemiş adam "tam" sayılmaz çünkü ruhu henüz tamamlanmamıştır ve yarımdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de suç</span>

Türkiye'de suç ile polis ve jandarma teşkilatı mücadele etmektedir. 1990-2014 yılları arasında suç oranlarında önemli artış (%400) olmuştur. Hırsızlık, insan öldürme ve uyuşturucu suçlarında artış %600'e ulaşmıştır. 2015 yılında günde ortalama 4 kişi öldürüldü. Cinayetlerin çoğunun nedeni namus ve para iken, 369 kadın aile içi şiddet kurbanı oldu. Aynı yıl 18 yaşından küçük 193 çocuk öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Cinsiyet eşitsizliği</span>

Cinsiyet eşitsizliği, bireylerin cinsiyetlerine göre maruz kaldıkları eşit olmayan davranışlar, tutumlar ve algıları anlatmak için kullanılan bir kavramdır. Kökeni, toplumsal cinsiyet rollerindeki farklılıklardır. Cinsiyet sistemleri genellikle kesin hatlarla ikiye ayrılmış ve hiyerarşik yapıya sahiptir; cinsiyet ikiliği sistemleri günlük yaşamın sayısız boyutunda kendini gösteren eşitsizlikleri yansıtabilmektedir. Cinsiyet eşitsizliği deneysel temellere dayandırılmış ya da toplumsal olarak kabul edilmiş ayrıcalıklardan kaynaklanır.

Kadın cinayeti, tanımı kültürel bağlama bağlı olarak değişen, genelde "kadınların, kadın veya kız oldukları için kasıtlı olarak öldürülmeleri" olarak tanımlanan, cinsiyete dayalı bir nefret suçu terimidir.

<span class="mw-page-title-main">Hipergami</span>

Hipergami, sosyal bilimlerde kendisinden daha yüksek kast veya sosyal statüye sahip bir eşle evlenen bir kişinin eylemi veya uygulaması için kullanılan bir terimdir.

Kız bebek katliamı, yeni doğan kız çocuklarının kasıtlı olarak öldürülmesidir. Kız bebek katliamı geçmişi olan ülkelerde, modern uygulaması olan cinsiyete dayalı kürtaj sıklıkla yakından ilgili bir konu olarak tartışılmaktadır. Kız çocuklarının öldürülmesi Çin, Hindistan ve Pakistan gibi birçok ülkede önemli bir endişe kaynağıdır. Ataerkil toplumlarda kadınlara bakıldığında görülen düşük statünün kadınlara karşı bir ön yargı yarattığı ileri sürülmüştür.

Cinsiyet suçlarının kovuşturulması, tecavüz ve diğer cinsel şiddet suçlarının kovuşturulmasına yönelik yasal işlemlerdir.

Çeyiz cinayetleri, evli kadınların öldürülmesi veya tahrik altında intihar etmesidir. Kocalarının veya kayınpederlerinin çeyizleri hakkında tacizde bulunması nedeniyle bu adı almıştır. Çeyiz cinayetleri ağırlıklı olarak Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve İran'da görülmektedir. Hindistan, 2010 yılında rapor edilen bu tür 8.391 ölümle en yüksek toplam çeyiz cinayeti sayısını bildirmiştir. Bu 100.000 kadın başına 1,4 ölüm anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ram Mohan Roy</span>

Raja Ram Mohan Roy veya Rammohan Roy, Hinduizmin önemli bir reformcusu ve Brahmo Samaj'ın kurucusudur. Aynı zamanda gazeteci ve sosyal yanlış anlaşılmalara karşı mücadeleci kişiliğiyle tanınan Bengalli bir yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Anız yakma</span>

Anız yakma, hasat edildikten sonra ekinlerin toprakta kalan kök ve saplarının kasıtlı olarak yakılmasına verilen isimdir. Mısır (%43), pirinç (%24), buğday (%23) ve şeker kamışı (%5) artıkları dünyada kütle açısından başlıca yakılan anızı oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kim Dae-doo</span>

Kim Dae-doo, 1975'te 55 gün süren bir seri cinayet zincirine başlayan ve bu süreçte 17 kişiyi öldüren Güney Koreli seri katil. Ülke tarihindeki en kötü suçlulardan biri olarak anılan Kim, işlediği suçlar nedeniyle 1976 yılında idam edildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.