İçeriğe atla

Gelibolu (film, 1981)

Gelibolu
Gallipoli
"Gelibolu" (Gallipoli) filminin Türkçe sinema afişi
YönetmenPeter Weir
YapımcıPatricia Lovell
Robert Stigwood
SenaristDavid Williamson
Ernest Raymond'un Tell England adlı romanından
OyuncularMel Gibson
Mark Lee
Bill Kerr
Görüntü yönetmeniRussell Boyd
KurguWilliam M. Anderson
StüdyoThe Australian Film Commission
R&R Films
DağıtıcıThe Australian Film Commission
Paramount Pictures
Roadshow
CinsiSinema filmi
TürüSavaş, dram, tarih
RenkRenkli (Eastmancolor)
Yapım yılı1981
Çıkış tarih(ler)i7 Ağustos 1981, Sydney, Avustralya (ilk gösterim)
28 Ağustos 1981, ABD
29 Ekim 1982, İstanbul (Site, Sinepop Sinemaları)
Süre110 dakika
ÜlkeAvustralya Avustralya
Dilİngilizce
Bütçe2,6 Milyon Avustralya Doları
Hasılat5,7 Milyon $ (ABD)
Diğer adlarıGli Anni spezzati (İtalya)
Gallipoli - An die Hölle verraten (Almanya)

Gelibolu, 1981 Avustralya yapımı dramatik bir savaş filmidir. Özgün adı Gallipoli olan film, Türkiye'de 29 Ekim 1982 tarihinde gösterime girmiştir.[1]

Senaryosunu Ernest Raymond'un Tell England (Anlatın İngiltere'ye) adlı romanından Peter Weir'in David Williamson'la birlikte uyarlayıp yazdıkları filmin yönetmeni de Peter Weir'dir.[2][3] Başlıca rollerinde Mel Gibson, Mark Lee, Bill Kerr ve Harold Hopkins oynamışlardır. I. Dünya Savaşı sırasında Avustralyalı iki sporcu gencin Anzak birlikleri safında Gelibolu'ya gönderilmeleri, savaş öncesi başlayan dostluklarının burada da sürmesi anlatılmaktadır. Film süresince, genç erkekler savaşın amacı hakkındaki masumiyetlerini yavaş yavaş kaybederler. Filmin zirvesi, Gelibolu'daki Anzak savaş alanında gerçekleşiyor ve 7 Ağustos 1915'te yapılan Nek Savaşı'ndaki (Kılıçbayır Muharebesi) nafile saldırı tasvir ediliyor. Film, olayları dramatik amaçlar için değiştirmekte ve bir dizi önemli tarihsel yanlışlıklar içermektedir.

"En iyi yabancı film" dalında Altın Küre Ödülüne aday gösterilen Gallipoli, Avustralya Film Enstitüsü'nün sinema ödüllerinin neredeyse tamamını almıştır.[4]

Özet

20.yy'ın başında Avustralya 'nın farklı kesimlerinden iki kısa mesafe koşucusu gencin spor yarışmaları sırasında başlayan dostlukları,ülkelerinin I. Dünya Savaşı'na dahil olması ile gönüllü olarak katıldıkları orduda da devam eder. İngiliz Milletler Topluluğunun 2. sınıf üyeleri olarak görülen Avustralya ve Yeni Zelanda'nın askerlerinden oluşan ve kısaca ANZAC adı verilen birliklere katılan Frank (Mel Gibson) ve Archy (Mark Lee) aslında kendilerini hiç ilgilendirmeyen bu savaşa serüven, heyecan ve değişiklik yaşamak, dünyayı görmek için katılmışlardır. Mısır'da geçen eğlenceli bir eğitim döneminin sonunda da 1915 yılında Çanakkale 'de Gelibolu'ya sevkedilirler. Burada vatanlarını canla başla savunan Türk askerinin müthiş direnişi ile karşılaşınca acı gerçekle yüz yüze gelirler.

Oyuncu kadrosu

Mel Gibson ve Mark Lee filmin bir sahnesinde
Aktör/Aktris Rolü
Mel GibsonFrank Dunne
Mark LeeArchy Hamilton
Bill KerrJack
Harold HopkinsLes McCann
Charles Lathalu YunipingliZac
Heath HarrisStockman
Ron GrahamWallace Hamilton
Gerda NicolsonRose Hamilton
Robert GrubbBilly
Tim McKenzieBarney
David ArgueSnowy

Yapımı

Peter Weir, 1976'da Gelibolu'yu ziyaret ettikten ve plajda boş bir Eno şişesi keşfettikten sonra Gelibolu seferi hakkında bir film yapmak istedi.[5] Senaryonun taslağını yazdı ve senaryoya dönüşmesi için David Williamson'a verdi. Senaryo birçok varyasyondan geçti, Güney Avustralya Film Şirketi taslaktan hoşlanmadı ve daha sonra 4.5 milyon bütçe teklif edilen filmi finanse etmek istemediklerini söyledi. Mayıs 1979'da Weir, Patricia Lovell'den filmi yapmasını istedi. Senaryo daha sonra iki koşucunun hikâyesine odaklanmaya başladı. Lovell, 850.000 dolar toplamayı başardı, bu da filmi yapmak için yeterli değildi.

Daha sonra Mayıs 1980'de Rupert Murdoch ve Robert Stigwood, Associated R&R Films adlı bir film şirketi kurduklarını açıkladılar. Lovell elinde senaryo ile onlara geldi ve bütçenin 3 milyon doları aşmaması koşuluyla fona finansman sağlamayı kabul ettiler. Lovell daha sonra nihai bütçenin 2.8 milyon dolar ya da geri kalanı ücretlerden oluşan 2.4 milyon dolar olduğunu söyledi. Bu bir Avustralya filminin bugüne kadarki en yüksek bütçesi idi.[6] Rupert Murdoch'un babası Keith Murdoch, Birinci Dünya Savaşı sırasında bir gazeteciydi. Eylül 1915'te Gelibolu'yu kısa bir süre ziyaret etmiş ve seferin İngilizler tarafından yürütülmesine karşı etkili bir tahrikçi olmuştur.

Gelibolu özellikle Güney Avustralya'da çekildi.[7] Sığır istasyonu sahneleri Beltana, Torrens Gölü'ndeki tuz gölü, Adelaide tren istasyonundaki istasyon ve Port Lincoln yakınlarındaki sahil şeridi Gelibolu Yarımadası'na dönüştürüldü. Mısır'da piramit ve çarşı sahneleri çekildi. Veda topu sahnesi orijinal senaryoda değildi, ancak çekim sırasında Weir'in fikriydi. Yapması fazladan 60.000 dolara mal oldu.

Peter Weir, Mel Gibson'a Frank Dunne rolünü verdi ve yeni gelen Mark Lee, yönetmen için bir fotoğraf oturumuna katıldıktan sonra idealist Archy Hamilton'u oynamak için işe alındı. Gibson filmi "Gerçekten bir savaş filmi değil" olarak nitelendirdi. Bu sadece arka plan. Gerçekten iki gencin hikâyesi." Gibson yönetmenin iki ipucunu yayınlama nedenlerini açıkladı:

Daha önceki bir film için seçmelere katıldım ve bana ön tarafta, “Seni bu kısım için atmayacağım. Yeterince yaşlı değilsin. Ama geldiğin için teşekkürler, sadece seninle tanışmak istedim.” Bana birkaç yıl sonra Gelibolu için istediğini söyledi çünkü arketipik Avustralyalı değildim. Melek görünümlü, ideal Avustralyalı çocuk Mark Lee vardı ve modern bir duyarlılık istiyordu. Seyircinin kendi zamanıyla ilgili birisine ihtiyacı olduğunu düşünüyordu."[8]

Film hakkında notlar

  • Arka planında bir savaşı gösterse de "Gelibolu" filmi bir savaş ve hamaset filmi değildir. Tam tersine savaş karşıtı,barışçı bir filmdir. Her iki tarafın da kahramanlıkları ile ilgilenmez, hatta İngiliz sömürgeciliğine de bir anlamda eleştiri getirir.Aslında iki insanın dostluk ve arkadaşlıkları üzerine kurulu bir filmdir. Zaten savaş sahneleri filmin son bölümünde yer alır.
  • Bu filmden üç yıl önce çevrilen önyargılı Gece Yarısı Ekspresi (Midnight Express) (1978,Alan Parker) filminin aksine bu filmde herhangi bir önyargı yoktur. tarafta savaşanlar aleyhinde tek bir söz ya da sahne görülmez. Herhangi bir ulusun kahramanlıkları da anlatılmaz filmde. Hatta Avustralyalıları acımasızca ölüme gönderen basiretsiz İngiliz komutanların nezdinde İngiliz sömürgeciliği de eleştirilir.
  • Filmde diğer klasik parçalarla birlikte bol bol kullanılan Albinoni 'nin Adagio'su filmin romantizmine büyük katkıda bulunur.

Kaynakça

  1. ^ "Milliyet Gazetesi Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2010. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  5. ^ Weir, Peter; Tibbetts, John C.; Thomson, David (6 Şubat 2004). Peter Weir: Interviews. Univ. Press of Mississippi. 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2020. 
  6. ^ Thomas, Bob (18 Eylül 1981). "Welcome Star Watch: Mel Gibson, Mark Lee and Gallipoli". Associated Press. 
  7. ^ Gallipoli Filming locations 10 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at IMDb. Retrieved 29 April 2016.
  8. ^ Fleming, Michael (Temmuz 2000). "Mel's Movies". Movieline. 

Dış bağlantılar

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Savaşı</span> I. Dünya Savaşında, 1915–1916 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan savaş

Çanakkale Savaşı veya Çanakkale Muharebeleri, I. Dünya Savaşı sırasında 1915-1916 yılları arasında Gelibolu Yarımadası'nda Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri arasında yapılan deniz ve kara muharebeleridir. İtilaf Devletleri; Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti İstanbul'u alarak İstanbul ve Çanakkale boğazlarının kontrolünü ele geçirmek, Rusya ile güvenli bir erzak tedarik ve askeri ikmal yolu açmak, başkent İstanbul'u zapt etmek suretiyle Almanya'nın müttefiklerinden birini savaş dışı bırakarak İttifak Devletleri'ni zayıflatma amaçları ile ilk hedef olarak Çanakkale Boğazı'nı seçmişlerdir. Ancak saldırıları başarısız olmuş ve geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Kara ve deniz savaşı sonucunda iki taraf da çok ağır kayıplar vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gelibolu</span> Çanakkale ilçesi

Gelibolu, Türkiye'nin Çanakkale ilinde, Gelibolu ilçesinin merkezi olan yerleşim. Avrupa yakasındaki Doğu Trakya'da, kendi adını taşıyan yarımadanın güney kıyısında, Marmara Bölgesi'nin Çanakkale Boğazı'nın Avrupa tarafında, karşı kıyı Lapseki'den 3 km uzaklıkta kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Mel Gibson</span> Amerikalı film yönetmeni ve sinema oyuncusu

Mel Columcille Gerard Gibson, Avustralya asıllı Amerikalı oyuncu, film yönetmeni ve yapımcıdır. Aksiyon kahramanı rolleriyle, özellikle de kıyamet sonrası aksiyon serisi Mad Max'in ilk üç filmindeki Max Rockatansky ve dost polis aksiyon-komedi film serisi Lethal Weapon'daki Martin Riggs rolleriyle tanınır.

<i>Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği</i> Yüzüklerin Efendisi serisinin ilk filmi (2001)

Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği (İngilizce: The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring), Peter Jackson'ın yönettiği Yüzüklerin Efendisi üçlemesinin birinci filmidir ve 2001 yılında gösterime girmiştir. J. R. R. Tolkien'in aynı adlı fantezi roman üçlemesinin birinci kitabından uyarlanmış olan film, üçlemenin sırasıyla diğer iki filmi olan İki Kule ve Kralın Dönüşü filmleri ile eş zamanlı olarak, Yeni Zelanda'da çekilmiştir. Birleşik bütçeleri yaklaşık 270 milyon $ olan filmlerin çekimleri 15 ay, çekim sonrası aşamaları da yaklaşık bir yıl sürmüştür.

<i>Cesur Yürek</i>

Cesur Yürek; (İngilizce: Braveheart) Mel Gibson'in yönettiği ve başrolünü oynadığı tarihî, yarı kurgusal film. William Wallace'ın hayatını anlatır. Film Türkiye sinemalarında yıllarca gösterilerek bir rekora imza atmıştır. 1996 yılında 10 dalda Oscar'a aday olan yapım, yönetim, görüntü yönetimi, efekt, makyaj ve en iyi film dallarında ödüle layık görülmüştü.

<i>Trainspotting</i>

Trainspotting, 1996 yılında Danny Boyle tarafından yönetilen ve Irvine Welsh'in yazdığı aynı isimli romandan sinemaya uyarlanan bir filmdir.

<span class="mw-page-title-main">Arıburnu Cephesi</span> Çanakkale Savaşının bir parçası olan I. Dünya Savaşı cephesi

Arıburnu Cephesi, 25 Nisan 1915 tarihindeki Arıburnu Çıkarması ile başlayan ve 6 Ağustos 1915 tarihine kadar süren çarpışmaları kapsayan, Çanakkale Savaşı'nın bir parçası olan cephedir. Bu tarihte Müttefik kuvvetlerce üçüncü bir cephe olarak açılan Anafartalar Cephesi ile birleşmiştir. Arıburnu Çıkarması, 25 Nisan 1915 günü Gelibolu Yarımadası’nın Ege Denizi sahillerinde, “Anzak Koyu” olarak bilinecek olan kumsal ve civarına Anzak Kolordusu tarafından yapılan çıkarmadır.

<span class="mw-page-title-main">Eric Bana</span> Avustralyalı sinema oyuncusu (d. 1968)

Eric Banadinovich, Avustralyalı oyuncu, film yapımcısı ve komedyendir.

<span class="mw-page-title-main">Kılıçbayır Muharebesi</span>

Kılıçbayır Muharebesi I. Dünya Savaşı'nın Çanakkale Cephesi'nde, Sarı Bayır Harekâtı’nın bir parçası olarak 7 Ağustos 1915 tarihinde gerçekleşmiş muharebedir. Muharebe, Cesaret Tepe bölgesindeki Osmanlı siperlerine taarruz eden Avustralya birliklerinin ağır kayıplar vererek saldırıyı durdurmasıyla sonuçlanmıştır. Müttefik yazınında "Nek Muharebesi" olarak geçen taarruz, Çanakkale Savaşı'nın en dramatik olaylarından biri olarak kabul edilir. Hazırlık ateşine komuta eden topçu komutanıyla taarruza komuta eden komutanın saatleri arasındaki 7 dakikalık fark, taarruza katılan birliklerin ağır kayıplara uğramasına yol açmıştır.

<i>Ölüm Oyunu</i> (film, 1978)

Game of Death, Ağustos ve Ekim 1972 arasında çekilen, Bruce Lee'nin yönettiği, yazdığı, yapımcılığını yaptığı ve son film projesinde başrol oynadığı tamamlanmamış bir Hong Kong dövüş sanatları filmi. 1978'de gösterime girmiştir. Lee filmin yapımı sırasında hayatını kaybetti. Ölümünden önce 100 dakikadan fazla görüntü çekildi ve bu daha sonra Golden Harvest arşivlerinde yanlış yerleştirildi. Geri kalan görüntüler o zamandan beri Lee'nin orijinal Kantonca ve İngilizce diyaloguyla yayınlandı ve John Little, Lee'nin Hai Tien karakterini seslendirdi.

<i>Çılgın Max</i>

Mad Max, 1979 Avustralya yapımı, kıyamet senaryosu üzerine kurulu bir aksiyon filmidir. Yönetmenliğini George Miller yapmış, senaryosu Miller ve Byron Kenndy tarafından yazılmıştır. Filmin, başrol oyuncusu Mel Gibson bu filmden önce fazla tanınmış bir oyuncu değilken, filmin 1980 yılında uluslararası gösterimi ile yıldızı parlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Peter Weir</span> Avustralyalı film yönetmeni (d. 1944)

Peter Lindsay Weir, Avustralyalı film yönetmeni. Weir en çok Avustralya'da çektiği Picnic at Hanging Rock, The Last Wave, Gelibolu (1981) ve Amerika'da çektiği Tanık (1985), Ölü Ozanlar Derneği (1988), The Truman Show (1998), Dünyanın Uzak Ucu (2003) filmleriyle tanınır.

<i>Piyano</i> (film) Amerikan dram filmi

The Piano 1993 yapımı Amerikan dram filmi. Film dilsiz bir piyanist ve onun kızını hikâye edinir. Zaman 19. yüzyılın sonlarına doğrudur ve yer bol yağışlı ve çamurlu olan Yeni Zelanda'danın batı kıyılarıdır. Film Jane Campion tarafından yazılıp yönetilmiştir. Oyuncu kadrosunda Holly Hunter, Harvey Keitel, Sam Neill ve Anna Paquin yer alır. Filmin müzikleri Michael Nyman tarafından bestelenmiştir ve filmin soundtrack albümü çok satanlar listesine girmiştir. Ayrıca Hunter film için kendi piyano parçasını çalmıştır ve Paquin'e çekilmesi gereken üç sahne için işaret dili öğretmenliği yapmıştır. Filmi Avustralyalı Jan Chapman ve fransız yapım şirketi Ciby 2000 birlikte prodükte etmiştir.

<i>Son Umut</i> (film, 2014) Russell Croweun yönettiği 2014 Avustralya, Türkiye, ABD ortak yapımı film

Son Umut, senaryosunu Andrew Anastasios ve Andrew Knight'in yazdığı, yönetmenliğini Russell Crowe'un yaptığı 2014 Avustralya, Türkiye, ABD ortak yapımı film. Filmin başrollerini ise; Russell Crowe, Olga Kurylenko, Jai Courtney, Cem Yılmaz ve Yılmaz Erdoğan paylaşmaktadırlar. Filmde Çanakkale Savaşı'nda kaybolan üç oğlunu arayan Avustralyalı bir babanın Türkiye'ye gelişi anlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan sineması</span>

Amerika Birleşik Devletleri sineması, Amerikan sineması veya genellikle kullanılan ismiyle Hollywood, 20. yüzyılın başlarından bu yana dünya çapında sinema üzerinde derin bir etkisi olan ABD menşeli sinema sektörüdür. Bu sektörün geçmişi dört ana döneme ayrılmaktadır: Sessiz film dönemi, klasik Hollywood sineması, Yeni Hollywood ve çağdaş dönem. Fransız Lumière Kardeşler modern sinemanın kurucusu olarak kabul edilmelerine rağmen, hızla gelişen bu sektörde Amerikan sineması en baskın güç haline gelmiştir. 1920'lerden bu yana, Amerikan film endüstrisi her yıl herhangi başka bir ülkeden daha fazla hasılat elde etmektedir.

"North by North Quahog", Amerikan komedi dizisi Family Guy'ın dördüncü sezonunun birinci bölümüdür. Bölüm, dizinin 2002 yılında yayından kaldırılmasının ardından yayınlanan ilk bölümü oldu. Peter Shin'in yönetmenliğini ve dizinin yaratıcısı Seth MacFarlane'in yazarlığını yaptığı bölüm ilk olarak 1 Mayıs 2005'te Fox kanalında yayımlandı ancak bundan üç gün önce Burlington'daki Vermont Üniversitesi'nde düzenlenen bir etkinlikte bölümün özel gösterimi yapıldı. "North by North Quahog" isimli bu bölümde programın ana karakterleri Peter ve Lois Griffin gittikçe sönükleşen evliliklerine yeni bir heyecan katmak için ikinci bir balayına çıkmaya karar verirler ancak ikili, bir süre sonra Peter'ın İsa'nın Çilesi filminin devamına ait film makaralarını Mel Gibson'ın özel otel odasından çalmasının ardından Gibson tarafından kovalanmaya başlar. O sırada Griffin ailesinin insansı köpeği Brian ve bebeği Stewie, ailenin ergenlik çağındaki çocukları Chris ve Meg'e bakmakla görevlendirilirler.

<i>Mad Max: Fury Road</i>

Mad Max: Fury Road, 2015 Avustralya yapımı kıyamet sonrası türündeki aksiyon filmidir. George Miller'in yazıp yönettiği film, Çılgın Max serisinin dördüncü filmi olma özelliğini taşımaktadır. Serinin diğer filmlerinde Mel Gibson tarafından canlandırılan "Mad" Max Rockatansky karakterini bu filmde Tom Hardy canlandırmaktadır. Ek olarak Charlize Theron, Nicholas Hoult ve Hugh Keays-Byrne gibi isimler oyuncu kadrosunda yer almaktadır.

<i>Savaş Vadisi</i> 2016 yılı ABD yapımı biyografik savaş filmi

Savaş Vadisi, İkinci Dünya Savaşı'nda ateşli silah ya da savaş aleti taşımayı reddeden barış yanlısı Amerikalı savaş doktoru Desmond Doss hakkındaki, 2016 Amerikan yapımı biyografik savaş filmi.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya-Türkiye ilişkileri</span> Avustralya ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler

Avustralya-Türkiye ilişkileri, Avustralya ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Periskop tüfeği</span>

Periskop tüfeği, periskop kullanılarak üretilen bir tüfektir. Tüfek, I. Dünya Savaşı'nda siper arkası kullanılması için üretilmiştir. Periskop tüfeğini ilk olarak hangi ordunun kullandığı bilinmemekle birlikte silahların 1914'te kullanılmaya başlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.