İçeriğe atla

Gelecek Kuşak Görüntüleme Mimarisi

Gelecek Kuşak Görüntüleme Mimarisi (FIA - Future Imagery Architecture), ABD'nin Ulusal Keşif Ofisi (NRO) için öngördüğü optik ve radar görüntülemede keşif uydularının yeni nesil tasarımı için bir programıdır. 2005 yılında NRO Direktörü Donald Kerr projenin sona ermesini tavsiye etti ve program optik bileşeni nihayet Ulusal İstihbarat Direktörü John Negroponte tarafından 2005 yılı Eylül ayında iptal edildi. FIA, New York Times tarafından "Amerikan casus uydu projelerinin 50 yıllık tarihinin belki de en görkemli ve pahalı başarısızlığının adı olmuştur" şeklinde kamuoyuna yansıtıldı.[1] Optik bileşenlerin iptaline rağmen, Topaz olarak bilinen radar bileşeni, Şubat 2016 itibarıyla yörüngede dört uydu ile devam etmiştir.

Tarihçe

USA-215 fırlatılışı

1999 yılında FIA geliştirme sözleşmesi yaklaşık 1 milyar ABD doları (2015 yılında enflasyona göre düzeltilmiş 1.42 milyar dolar) ile Lockheed Martin'in daha düşük teklifli rakip önerisi olarak Boeing ekibine verildi.[2] 2005 yılına gelindiğinde, 10 milyar dolar Boeing'in birikmiş maliyet fazlalığı dahil olmak üzere, FIA, ABD hükûmeti tarafından tahminen 4'ten 5 milyar dolara ve tahmin edildiği üzere ABD'ye birikmiş maliyeti takip eden yirmi yılda 25 milyar dolar olmuştu.[3] 2005 yılı Eylül ayında elektro-optik uydular için sözleşme nedeniyle maliyet aşımları ve teslim tarihi gecikmeler dolayısıyla Lockheed Martin'e kaydırıldı.[4] Lockheed yeni yükseltmeleri ile KH-11 Kennan uydu sisteminin yeniden üretimine istendi.[1] Radar görüntüleme uydusu için sözleşme Boeing'te kaldı.[1]

NRO Başkanı projenin küçük ve daha hafif uydular oluşturmaya odaklanmak olacağını, 2001 yılında söyledi, ancak FIA tam kapsamı ve görevi sınıflandırılmıştır.[5] Bazı sektör uzmanları muhtemelen daha yüksek yörüngelerde yerleştirilmiş, önemli bir hedef uydu saldırılarını daha zor hale getirmek olduğuna inanıyor. Çünkü büyük bir programın boyutu yanı sıra katılan işçi sayısını, bazı uzmanlar 1940'larda Manhattan Projesi ile karşılaştırdı.[5]

2012 yılında NRO astronomide kullanılmak üzere bağışlanan FIA için inşa edilen iki sofistike ama gereksiz uzay teleskopları NASA'ya bildirildi.

Fırlatılışlar

İlk işlemsel FIA Radar uydusu, USA-215 veya NROL-41,[6] 21 Eylül 2010 tarihinde fırlatıldı. Bu bunu belirten bir yörünge yapılandırmada 123 derecede[7] SAR uydu olduğu eğimli geriye doğru giden (retrograd) bir yörüngede, 1100x1105 km'de olduğu bildirildi. Nisan 2012'de, ikinci uydu, USA-234 veya NROL-25 3, benzer bir yörüngeye fırlatıldı.

Erken 2006 yılında başlatılan USA-193 uydusu, FIA radar programı için sistemleri test ve geliştirme amacıyla bir teknoloji gösterisi uydusu olduğu düşünülmektedir.[8]

Uzay aracı

Adı COSPAR ID
SATCAT №		Fırlatma zamanı
(UTC) 		Fırlatma aracı Fırlatma yeri Fırlatma atanma Yörünge Bozunum tarihi Yorumlar
USA-2152010-046A
37162		21 Eylül 2010
04:03:30		Atlas V 501VAFB[a] Fırlatma Üssü 3 (SLC-3E)[b]NROL-411,102 km x 1,105 km x 123°yörüngede
USA-2342012-014A
38109		3 Nisan 2012
23:12:57		Delta IV-M+(5,2)VAFB[a] Fırlatma Üssü 6 (SLC-6)[b]NROL-25~1,100 km x ~1,100 km x 123°yörüngede
USA-2472013-072A
39462		6 Aralık 2013
07:14:30		Atlas V 501VAFB[a] Fırlatma Üssü 3 (SLC-3E)[b]NROL-391,108 km x 1,113 km x 123°[9]yörüngede
USA-2672016-010A
41334		10 Şubat 2016
11:40:32		Delta IV-M+(5,2)VAFB[a] Fırlatma Üssü 6 (SLC-6)[b]NROL-451,077 km x 1,086 km x 123.0°[10]yörüngede
TBD[c]TBD[c]
TBD		TBD[c]Atlas V 501VAFB[a] Fırlatma Üssü 3 (SLC-3E)[b]TBD[c]TBD[c]fırlatılışı bekliyor

Halef program

20 Ocak 2011 tarihinde başlatılan USA-224'ün, Lockheed tarafından inşa edilen FIA sonrası optik keşif uyduların ilk büyüğü olduğuna inanılıyor.[11]

Amaç, FIA Programının aksine Gelecek Kuşak Elektro-Optik (EO) Programıyla başarılı olunmasıdır. NGEO aşamalı kullanım ömrü boyunca değiştirilebilir bir düşük riskli modüler bir sistem olarak tasarlanmıştır.[12]

Açıklamalar

[a] ^a VAFB: Vandenberg Air Force Base (Vandenberg Hava Kuvvetleri Üssü),
[b] ^b SLC-XX: Space Launch Complex XX (Uzaya Fırlatma Üssü XX),
[c] ^c TBD: to be determined (belirlenecek).

Kaynakça

  1. ^ a b c Philip Taubman (11 Kasım 2007). "In Death of Spy Satellite Program, Lofty Plans and Unrealistic Bids". The New York Times. 23 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010. 
  2. ^ "Future Imagery Architecture [FIA] - Phase C". Globalsecurity.org. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2016. 
  3. ^ Pae, Peter. "Massive Spy-Satellite Program to Cost Billions 9 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Los Angeles Times, 18 Mart 2001. Erişim 10 Ekim 2006.
  4. ^ Charles P. Vick. "Future Imagery Architecture". Globalsecurity.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2016. 
  5. ^ a b Sullivan, Laura. "A peek into secrets most jealously guarded 30 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Baltimore Sun, 8 Eylül 2001. Erişim 10 Ekim 2006.
  6. ^ "SeeSat-L Sep-10 : Updated elements". Satobs.org. 24 Eylül 2010. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016. 
  7. ^ "SeeSat-L Oct-10 : Updated elements". Satobs.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016. 
  8. ^ John Pike. "FIA - RADSAT Spacecraft Family". Globalsecurity.org. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016. 
  9. ^ Peat, Chris (22 Ocak 2015). "USA 247 - Orbit". Heavens-Above. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2015. 
  10. ^ Peat, Chris (12 Şubat 2016). "USA 267 - Orbit". Heavens-Above. 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2016. 
  11. ^ "SeeSat-L Jan-11 : NROL-49 search elements". Satobs.org. 20 Ocak 2011. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2016. 
  12. ^ Dr. Bruce Berkowitz (Eylül 2011). "The National Reconnaissance Office At 50 Years: A Brief History" (PDF). Center for the Study of National Reconnaissance. 14 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2011. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Boeing</span> Amerikan havacılık ve savunma şirketi

The Boeing Company, dünya çapında başta uçak, helikopter, roket, uydu, telekomünikasyon ekipmanları ve füzeler tasarlayan ve üreten çok uluslu bir Amerikan havacılık şirketidir.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed Martin F-35 Lightning II</span> ABD yapımı 5. nesil savaş uçağı

Lockheed Martin F-35 Lightning II, hem hava üstünlük hem de saldırı görevlerini yerine getirmek ve savaştaki her amaç için farklı uçak geliştirmenin masraflı olmasından dolayı tek bir uçağın tüm görevleri yerine getirmesi amacıyla tasarlanan ve üretilen, 5. nesil, tek kişilik ve tek motorlu, tüm hava koşullarına uygun çok görevli bir Amerikan savaş uçağı ailesidir. Aynı zamanda elektronik harp ve istihbarat, gözetleme, hedef tespit ve keşif (ISTAR) yeteneklerini etkili bir şekilde sağlayabilir. Lockheed Martin, ana ortakları Northrop Grumman ve BAE Systems ile birlikte ana F-35 yüklenicisidir. Uçağın üç ana çeşidi vardır: geleneksel kalkış ve iniş modeli olan F-35A (CTOL), kısa kalkış ve dikey iniş özellikli olan F-35B (STOVL) ve gemiye konuşlu F-35C (CV/CATOBAR).

<span class="mw-page-title-main">Sputnik 1</span> Uzaya gönderilen ilk yapay uydu (1957)

Sputnik 1, Dünya'nın ilk yapay uydusu. Sputnik serisinden ilk uzay aracı. SSCB tarafından 4 Ekim 1957'de yörüngeye oturtuldu. Sputnik 1'in uzaya gönderilmesi soğuk savaş yıllarında gerçekleşti ve süper güçler arasında yeni bir rekabet olan Uzay Yarışı'nı başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed F-117 Nighthawk</span>

Lockheed Martin F-117A Nighthawk ; radara yakalanmama teknolojisiyle geliştirilmiş ve hizmete girmiş ilk hava aracı. Körfez Savaşı döneminde kullanılması nedeniyle basında geniş yer bulmuş ve popüler kültür içerisinde de yayılmıştır. Dünyada sadece ABD Hava Kuvvetleri tarafından kullanılmıştır, ancak ABD Hava Kuvvetleri, elindeki F-117'leri daha başarılı olan yeni nesil F-22'lerle değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yapay uydu</span> bir astronomik cismin yörüngesine oturtulmuş insan yapımı nesne

Yapay uydular, insanoğlunun geliştirip Dünya'nın veya başka gezegenlerin yörüngesine yerleştirdiği uydulardır. Bu uydular genellikle yarı-bağımsız bilgisayar kontrollü sistemlerdir.

Lockheed Martin çok uluslu, 1995 yılında Lockheed Corporation ve Martin Marietta iştiraki olarak kurulmuş ileri teknoloji ve havacılık şirketidir. Merkezi Maryland eyaletinin Bethesda şehrinde olmak üzere, dünya çapında 56 ülkede faaliyet göstermekte ve 140,000 çalışanı bulunmaktadır. Şu anki icra kurulu başkanı ve şirket başkanı James D. Taicklet'dir. Şirket ABD ordusunun bel kemiğidir ve son olarak beşinci nesil F35 savaş uçağı ile dikkatleri üzerine çekmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing E-3 Sentry</span>

Boeing E-3 Sentry Amerika Birleşik Devletleri üretimi bir Havadan Erken Uyarı ve Kontrol uçağıdır. ABD, Birleşik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan ve NATO hava savunma kuvvetlerinde her türlü hava şartında gözetleme, komuta, kontrol ve iletişim görevlerinde kullanılmaktadır. Toplam 68 adet üretildikten sonra 1992 yılında üretimi sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğal uydu</span> bir gezegenin yörüngesinde dönen gök cismi

Doğal uydu, en yaygın kullanımıyla, bir gezegenin, cüce gezegenin veya küçük bir Güneş Sistemi cisminin yörüngesinde dönen astronomik bir cisimdir.

<span class="mw-page-title-main">Göktürk-2</span> Yer gözetleme uydusu

Göktürk-2, TÜBİTAK UZAY, TAI iş birliği ile geliştirilen keşif uydusudur. 18 Aralık 2012 tarihinde Çin'deki Jiuquan Fırlatma Üssü'nden uzaya fırlatılmıştır. 409 kg ağırlığındaki uydu 2,5 metre siyah-beyaz ve 5 metre renkli çözünürlüğe sahiptir. Uydunun görev bilgisayarı ve görev yazılımı tamamen Türkiye'de Türk mühendislerce üretilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca yüksek çözünürlüklü görüntü alınması için üretilen ilk uydudur.

<span class="mw-page-title-main">Casus uydu</span> askerî ve/veya istihbarat donanım ve uygulamaları içeren bir yapay uydu türü

Casus uydu veya diğer adıyla keşif uydusu, yer gözlem uydusu veya iletişim uydusu gibi geliştirilmiş ve askerî ve/veya istihbarat donanım ve uygulamaları içeren bir yapay uydu türüdür. Esasen uzay teleskopları gibi fakat farklı bir görüntü mekanizmasıyla uzaya doğru değil yeryüzüne doğru görüş alanına sahiptir. İlk nesil casus uyduları uzay yarışı ile 60'ların teknolojisiyle geliştirilen, sadece fotoğraf çekebilen uydulardı. Fotografik film malzemesi yeryüzüne indirilerek keşif görüntüleri elde edilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Evrilmiş Harcanabilir Fırlatma Aracı</span>

Evrilmiş Harcanabilir Fırlatma Aracı - EHFA, ABD Hava Kuvvetleri (USAF) bünyesindeki bir harcanabilir fırlatma sistemi programıdır, ABD Savunma Bakanlığına ve ABD Hükümetine ait diğer görev-yüklerinin uzaya erişimini sağlama amacı gütmektedir. 1990'larda hükûmetin uzaya fırlatışlarını daha ucuz ve güvenilir hale getirme amacıyla başlatılan bu programın sonucunda Delta IV ve Atlas V isimli iki adet fırlatma sistemi geliştirilmiştir. Bu iki fırlatma sistemi, ABD askeri uydularının fırlatılmasında kullanılan asıl yöntemlerdir. ABD Hava Kuvvetleri, EHFA ailesindeki fırlatma araçlarını, en azından, 2030 sonlarına kadar kullanmayı planlamaktadır. Ayrıca geliştirme süreci devamında oluşan (Follow-on) teknolojiler üzerinde duruluyor, bunlardan birisi aslen, iptal edilene kadar, Tekrar-kullanılabilir Hızlandırıcı Sistemiydi.

<span class="mw-page-title-main">Uzay Tabanlı Kızılötesi Sistemi</span>

Uzay Tabanlı Kızılötesi Sistemi ABD'nin kızılötesi uzay gözetimi için 21. yüzyılın ilk iki ya da üç on yılları boyunca ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmış bir birleştirilmiş sistemidir. SBIRS programı füze uyarı, füze savunması ve savaş alanı tanımlaması alanlarında önemli özellikleri sağlamak için tasarlanmıştır.

Türkmenistan Ulusal Uzay Ajansı, Türkmenistan'ın uzay araştırma programlarını bilimsel ve ticari hedeflerle koordine eden bir hükûmet organıdır. 2011'de kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Boeing F/A-18E/F Super Hornet</span> Savaş jeti

Boeing F/A-18E veya F/A-18F Super Hornet, McDonnell Douglas F/A-18 Hornet'i temel alan çift motorlu, taşıyıcı özellikli, çok amaçlı savaş uçağı varyantlarıdır. F/A-18E tek kişilik ve F/A-18F tandem koltuk çeşitleri, F/A-18C ve D Hornet'in daha büyük ve daha gelişmiş türevleridir.

<span class="mw-page-title-main">Altıncı nesil jet avcı uçağı</span>

Altıncı nesil jet avcı uçağı, şu anda hizmette olan veya geliştirilen beşinci nesil jet avcı uçaklarından daha gelişmiş, kavramsal bir avcı uçağı tasarımı sınıfıdır. ABD, Çin, İngiltere, Rusya, İtalya, Japonya, Almanya, İspanya, Tayvan ve Fransa dahil olmak üzere birçok ülke altıncı nesil bir uçak programını geliştirdiğini duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Landsat 7</span>

Landsat 7, USGS ve NASA tarafından geliştirilen bir yer gözlem uydusudur. Uydu, Landsat programı kapsamında geliştirilmiş olup ana hedefi, uydu fotoğraflarının küresel arşivini yenilemek, güncel ve bulutsuz görüntüler sunmaktır. Program, USGS tarafından yönetilir ve işletilir ve Landsat 7'den gelen veriler USGS tarafından toplanır ve dağıtılır. NASA WorldWind projesi, Landsat 7 ve diğer kaynaklardan gelen 3D görüntülerin her açıdan serbestçe gezilmesine ve izlenmesine olanak tanımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uydu görüntüleri</span> Yapay bir uydudan alınan Dünya veya başka bir gök bilimsel cismin görüntüsü

Uydu görüntüleri, dünyada devletler ve işletmeler tarafından işletilen görüntüleme uyduları tarafından toplanan Dünya'nın görüntüleridir. Uydu görüntüleme şirketleri, Apple Haritalar ve Google Haritalar gibi işletmelere ve hükûmetlere lisans vererek görüntüleri satar.

<span class="mw-page-title-main">Safair</span>

Safair, Kempton Park, Güney Afrika'daki OR Tambo Uluslararası Havaalanı'nda bulunan bir havayolu şirketidir. Dünyanın en büyük sivil Lockheed L-100 Hercules kargo uçağı filolarından birinin işletmecisi olup ayrıca uçak kiralama da yapmaktadır. Bununla birlikte; kiralama ve satış, sözleşme işlemleri ve leasing hizmetleri, uçuş mürettebatı kiralama ve eğitimi, uçak bakımı ve modifikasyonu; havacılık güvenliği ve tıbbi eğitim; ve operasyon desteği de sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uzay tabanlı radar sistemi</span>

Uzay tabanlı radar, çeşitli amaçlara sahip olabilen uzay tabanlı radar sistemleridir. RADARSAT gibi bir dizi Dünya gözlemci radar uydusu, Dünya hakkında arazi ve arazi örtüsü bilgilerini elde etmek için sentetik açıklıklı radar (SAR) kullanmıştır.

International Launch Services, Inc. (ILS), ticari Angara ve Proton roket fırlatma hizmetlerinin dünya çapında satışına ilişkin münhasır haklara sahip bir ortak girişimdir. Proton fırlatıcıları Kazakistan'daki Baikonur Cosmodrome'da gerçekleşirken Angara, Rusya'daki Plesetsk ve Vostochny Cosmodrome'dan fırlatılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.