İçeriğe atla

Geciken Adalet

Geciken Adalet
Call Northside 777
"Geciken Adalet" (Call Northside 777) filminin özgün sinema afişi
YönetmenHenry Hathaway
YapımcıOtto Lang
SenaristJerome Cady
Jay Dratler
James P. McGuire (makaleler)
OyuncularJames Stewart
Richard Conte
Lee J. Cobb
MüzikAlfred Newman
Görüntü yönetmeniJoseph MacDonald
KurguJ. Watson Webb Jr.
Stüdyo20th Century Fox
Dağıtıcı20th Century Fox
CinsiSinema filmi
TürüKara film, suç, dram, gizem, tarihi
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1948
Çıkış tarih(ler)i1 Şubat 1948, ABD
Süre111 dakika
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri ABD
Dilİngilizce
Diğer adlarıGeciken Adalet (Türkiye)
Appelez nord 777 (Fransa)
Chiamate Nord 777 (İtalya)
Yo creo en ti (İspanya)
Kennwort 777 (Almanya)
Calling Northside 777 (alternatif ad)

Geciken Adalet,[1] 1948 ABD yapımı kara filmdir. Özgün adı Call Northside 777 olan film sinemalardan yıllar sonra TRT Televizyonunda da aynı Türkçe adla gösterilmiştir.

Gerçekten yaşanmış bir olaya dayanan film, James P. McGuire adlı gazetecinin kaleme almış olduğu makalelere dayanarak, Leonard Hoffman ve Quentin Reynolds'un uyarlamasını yaptığı ve Jerome Cady ile Jay Dratler'in birlikte yazdıkları senaryodan filme çekilmiştir. Yönetmenliğini Henry Hathaway'in yaptığı filmin başlıca rollerinde James Stewart, Richard Conte, Lee J. Cobb ve Helen Walker oynamışlardır. Filmin özgün müziğini Alfred Newman bestelemiştir.

"Geciken Adalet", 1932 yılında ABD'deki içki yasağı döneminde bir polis memurunu öldürdükleri iddiasıyla yargılanıp hüküm giyen iki adamdan birinin 11 yıl sonra, 1944 yılında suçsuz yere ceza almış olduğuna inanan inatçı bir gazetecinin (James Stewart) gerçekleri ortaya çıkarmak için gösterdiği çabayı anlatmaktadır.

Belgeseli andıran bir tarzda çekilen bu kara filme, 1949 yılında "en iyi film senaryosu" dalında Edgar Ödülü verilmişti.[2]

Konusu

Başrol oyuncusu P.J.'Jim' McNeal (James Stewart)

Film baştan sona ABD'nin Chicago kentinde geçer. Belgesele yakın bir anlatım tarzı olan bu kara filmin başındaki dış sesin anlattığına göre "Geciken Adalet" filmi bir bakıma bu kentin basınına (gazetelerine) da bir övgüde bulunmaktadır. ABD'de 1920 ve 1933 yılları arasında uygulanan ve başta gangsterlerin palazlanması olmak üzere birçok sosyal sorunu da beraberinde getiren "İçki Yasağı" döneminin sonlarında, 1932 yılında bir polis memuru maskeli iki şahıs tarafından bir bakkal dükkânında katledilir. Yakalanan iki şüpheli kısa bir yargılamanın ardından 99'ar yıl hapis cezası alırlar. O yıllarda her gün ortalama bir kişi içki kaçakçılığı ve buna bağlı çete olaylarında öldürülmektedir. Öldürülenler arasında polislerin sayısı hiç de az değildir.

Aradan 11 yıl geçmiştir. Artık 1944'e gelinmiştir ve içki yasağı çoktan sona ermiş, gansterlerin eski etkinlikleri artık kalmamıştır. Bir gazetenin yazı işleri müdürü Brian Kelly (Lee J. Cobb) gazeteye verilmiş bir küçük ilanın araştırılması görevini acar gazete muhabiri P.J. 'Jim' McNeal (James Stewart)'a verir. Üç satırlık ilanda: "1932 yılında öldürülen polis memuru Bundy'nin katillerini bildirene 5.000 dolar ödül verileceği, ilgilenenlerin Northside 777'yi aramaları" yazılıdır.

Gazeteye ilânı mahkûmlardan Frank W. Wiecek (Richard Conte)'in annesi Tillie (Kasia Orzazewski) vermiştir. Oğlunun masumiyetine inanan kadın, temizlikçilik yaparak hayatını kazanmaktadır. Önceleri Frank'in suçsuz olabileceğine pek inanmayan Jim yine de bundan ilgi çekici bir hikâye çıkabileceğini düşünerek bir makale kaleme alır. Okuyuculardan makaleye gelen yoğun ve olumlu tepkiler üzerine yazı işleri müdürü Jim'den olayın adli yönünü de araştırmasını ister. Frank'in hapishanede yapılan bir yalan makinesi testinden başarıyla geçmesi ve masum olabileceği ihtimalinin güçlenmesi Jim'i şaşırtır ve cinayet dosyası üzerine daha fazla yoğunlaşır. Dosya üzerinde araştırmalarını derinleştirdikçe, ilk soruşturmada yapılmış çok fazla hataya rastlar. Delillerin çoğu eksiktir, olanlar da fazla inandırıcı değildir.

Jim McNeal, Frank'in masum olabileceğini gösteren birkaç belgeye ulaşır, 11 yıl önce yalancı şahitlik yapmış olan Wanda Skutnik (Betty Garde)'i de bulur ama kadın o tarihteki ifadesini değiştirmez. Jim, Illinois Eyaleti af kurulu duruşması sırasında Wanda'nın yalan söylediğini kanıtlamak için son şansını kullanacaktır, o da bir gazete fotoğrafında Wanda ve Frank'in 22 Aralıkta birlikte görüldükleri fotoğraftır (oysa Wanda Frank'i o tarihte hiç tanımadığını ileri sürmüştür). Ancak kurul başkanı bu fotoğrafın başka bir tarihte de çekilmiş olabileceğini söyleyince fotoğrafın bir köşesindeki küçük günlük gazete görüntüsü yüzlerce kez büyütülerek faksimile ile kurula gönderilir ve Wanda'nın mahkemede yalancı şahitlik yapmış olduğu böylece ortaya çıkar. Frank affedilerek salıverilir. (Bu arada 1940'lı yıllarda ABD'de gazetelerin ve polis teşkilatı kriminal laboratuvarlarının, şimdi demode gibi görülen ama o zaman için çok yüksek teknolojiyle ve hangi metodlarla çalışıyor oldukları da adeta bir belgesel tarzında sergilenmiş olur).

Film hakkında notlar

  • Cezaevinde mahkûm Frank (Richard Conte)'e yalan makinesi (poligraf) testi uygulayan şahıs gerçek hayatta bu cihazı icad etmiş olan Leonard Keeler'dır.[3]
  • Filmde bugün için çok demode olan ama 1940'lar için yüksek bir teknoloji ürünü olan bazı cihazlar, çok yakın çekimlerle ve detaylarıyla gösterilir. Filmin belgesele yakın tarzına katkıda bulunan bu teknolojik aletler arasında o yıllarda popüler olan yalan makinesi (poligraf), gazete matbaalarındaki linotip makineleri, tek bir görüntüyü bir şehirden diğer bir şehire telefon hatları üzerinden dakikalar süren eziyetli bir süreç sonunda iletebilen devasa faksimile makineleri vb sayılabilir. Bu aletlerin çalışırlarken gösterilmeleri filmin dramatik etkisini güçlendirmekte de kullanılmıştır. Örneğin final sahnesinde bir fotoğraf karesinde minicik gözüken gazeteci çocuğun sattığı günlük gazetenin sırf tarihini öğrenebilmek için fotoğrafın yüzlerce kat büyütülmesine aslında hiç gerek yoktur. Çünkü gazetenin sayfa düzeninden hangi günün gazetesi olduğunu anlamak çok kolaydır. Ama bu teknolojik gösterinin finale eklenmesi gerilimi doruğa çıkartarak dramatik etkiyi güçlendirmiştir.[3]

Oyuncu kadrosu

Frank W. Wiecek (Richard Conte)'e cezaevinde yalan makinesi testi yapılıyor. Testi uygulayan ise gerçek hayatta da bu cihazı icad eden ve geliştirenlerden Leonard Keeler'dır.
Oyuncu Rolü
James StewartP.J. 'Jim' McNeal
Richard ConteFrank W. Wiecek
Lee J. CobbBrian Kelly
Helen WalkerLaura McNeal
Betty GardeWanda Skutnik
Kasia OrzazewskiTillie Wiecek
Joanne De BerghHelen Wiecek
Howard SmithK.L. Palmer
Moroni OlsenŞartlı Tahlike Kurulu Başkanı
John McIntireSam Faxon
Paul HarveyMartin J. Burns
E.G. MarshallRayska

Kaynakça

  1. ^ Dorsay, Atilla (1995). 100 Yılın 100 Yönetmeni. Remzi Kitabevi. ss. sayfa 177.  Türkçe isim için referans
  2. ^ "Call Northside 777 (1948)" (İngilizce). IMDb. 27 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2009. 
  3. ^ a b "Call Northside 777 (1948)" (İngilizce). IMDb. 4 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ara Güler</span> Türk fotoğrafçı ve foto muhabiri

Ara Güler, Türkiye Ermenisi gazeteci, foto muhabiri ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Fotoğrafçılık</span> sanat, bilim ve ışık ya da diğer elektromanyetik radyasyonu kaydederek dayanıklı görüntüler yaratma pratiği

Fotoğrafçılık, Kullanılacak düzene göre farklı sistemleri içermekle beraber, görüntü sensörü, film, karanlık oda, lens ve ışık kullanarak, gözle görebildiğimiz cisim ve şekilleri, film ya da dijital ortam üzerine kaydederek görüntü oluşturma işidir. İşlevsel uygulamaları nedeniyle bir zanaat olduğu gibi, estetik yönüyle bir sanat olarak kabul edilir.

<i>Ölüm Korkusu</i> (film, 1958) Alfred Hitchcockun bir filmi

Ölüm Korkusu, 1958 ABD yapımı gerilim filmidir. Özgün adı Vertigo olan film 2 Ocak 1961'de Türkiye'de sinemalarda gösterime girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Al Capone</span> Amerikalı çeteci (1899 – 1947)

Alphonse Capone veya kısaca Al Capone, İtalyan asıllı Amerikalı mafya lideridir. Tarihin en büyük ve ünlü mafya liderlerinden biri olan Capone, 1920-1933 yılları arasındaki ABD alkol yasağından yararlanarak güçlendi. 1929'da Amerikan ekonomisinin zor günler yaşadığı Büyük Bunalım dönemindeki fırsatlardan yararlanarak gücünü artırdı.

<span class="mw-page-title-main">Jim Thorpe</span> Amerikan basketbol oyuncusu

Jacobus Franciscus "Jim" Thorpe, Amerikalı sporcu. Modern spor dünyasının çok yönlü atletlerinden birisi sayılmaktadır. Olimpiyatlarda pentatlon ve dekatlon dallarında altın madalya sahibi olan, Amerikan futbolunda kolej ve profesyonel liglerde yıldız oyunculuk, Amerika Ulusal Beyzbol Ligi’nde oyunculuk ve basketbolda kariyer yapmış bir sporcudur. Olimpiyatlarda yarışmadan önce, İkinci Beyzbol Liginde iki sezon profesyonel olarak oynadığı ortaya çıkınca amatör yarışma kurallarına aykırı olması nedeniyle madalyalarını kaybetmiştir. Ancak ölümünden otuz yıl sonra 1983'te bu madalyalar tekrar verilmiştir.

<i>Donnie Darko</i>

Donnie Darko, 2001 yapımı, yönetmenliğini Richard Kelly'nin yaptığı fantastik filmdir. Başrollerini Jake Gyllenhaal, Jena Malone ve Drew Barrymore paylaşmaktadır. Filmin özgün şarkısı, Gary Jules'in Mad World şarkısıdır.

<i>Şahane Hayat</i> 1946 yapımı Amerikan filmi

Şahane Hayat, 1946 ABD yapımı fantastik drama filmidir. Özgün adı It's a Wonderful Life olan filmin, bazı kaynaklara göre Türkiye'de Yaşamak Güzeldir adı ile de gösterildiğine dair kayıtlar vardır.

<i>Dokunulmazlar</i> (film, 1987) Brian De Palma’nın 1987 tarihli filmi

Dokunulmazlar, yönetmenliğini Brian De Palma’nın yaptığı, 1959 ABC televizyon dizisi üzerine kurulu olarak, Eliot Ness’in Al Capone’u adalete teslim edişini otobiyografik bir anlatımla ele alan 1987 yapımı bir film. Başrollerini Memur Eliot Ness rolünde Kevin Costner, İrlanda asıllı Amerikalı devriye polisi Jim Malone rolünde Sean Connery ve Al Capone rolünde Robert de Niro’nun paylaştığı filmi, David Mamet uyarladı. Filmdeki rolüyle Connery En iyi Yardımcı Erkek Oyuncu dalında “Oskar” olarak da anılan Akademi Ödülü’nü kazandı. Film kısa zamanda büyük etki yarattı ve 76 milyon $’u açan hasılatıyla “hit” oldu. Film bunun dışında 3 Akademi Ödülüne aday gösterildi.

<i>Arka Pencere</i>

Arka Pencere, başrollerde James Stewart ve Grace Kelly' nin yer aldığı, 1954 yapımı bir Alfred Hitchcock filmidir. Cornell Woolrich'in It Had to Be Murder adlı kısa hikâyesinden uyarlanmıştır.

<i>İnsanlar Yaşadıkça</i> (film, 1953)

İnsanlar Yaşadıkça, 1953 ABD yapımı dramatik savaş filmidir.

<i>Gizli Teşkilat</i> Amerikan Sinema Filmi

Gizli Teşkilat, 1959 ABD yapımı gerilim filmidir. Özgün adı North by Northwest olan film Türkiye'de 13 Ocak 1962'de sinemalarda gösterime girmiştir.

<i>Gazap Üzümleri</i> (film) 1940 ABD yapımı 2 oscar ödüllü dramatik film

Gazap Üzümleri, 1940 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı The Grapes of Wrath'tır. John Steinbeck'in 1939 yılında yazdığı, kendisine Pulitzer Ödülü'nü getiren aynı adlı romanından senaryosunu Nunnally Johnson'ın uyarlayıp yazdığı filmi John Ford yönetmiştir. Yapımcılığını Darryl F. Zanuck'un üstlendiği filmin siyah beyaz görüntüleri Gregg Toland'a aittir. Başlıca rollerinde Henry Fonda, Jane Darwell ve John Carradine oynamışlardır. Filmde 1930'lu yıllarda ABD'de hüküm süren Büyük Ekonomik Buhran sırasında fakirleşen Oklahoma'lı bir ailenin kuraklığın da etkisi ile verimsiz hale gelen topraklarını terkederek mevsimlik işler için Kaliforniya'ya doğru çetin şartlarda yola çıkmaları anlatılmaktadır. Film 1941 yılında 7 dalda aday gösterildiği Oscar ödüllerinden ikisini aldı; En İyi Yönetmen Akademi Ödülü John Ford'a, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü de Jane Darwell'a verildi. Ayrıca film çeşitli yarışmalarda 5 ödül daha kazanmıştır. Kongre Kütüphanesi'ne bağlı Ulusal Film Arşivi'nin ilk kez olarak 1989 yılında seçmeye başladığı "korunma altına alınması gereken filmler" arasında "Gazap Üzümleri" de vardı. "Gazap Üzümleri" nin John Ford'un en iyi filmi olduğu söylenmektedir. Aynı zamanda uyarlandığı edebiyat eserinden daha üstün olan ender Hollywood filmlerinden biridir, bu fikre romanın yazarı John Steinbeck de katılmaktaydı.

<i>Yanlış Karar</i> (film) film

Yanlış Karar, 1981 ABD yapımı dramatik film. "Absence of malice" hukuki bir terim olup "kasıt (taammüt) yok" anlamını taşır.

<span class="mw-page-title-main">Jack Cardiff</span> İngiliz görüntü yönetmeni (1914-2009)

Jack Cardiff, Oscar ödüllü İngiliz görüntü yönetmeni, yönetmen. Cardiff aynı zamanda bir fotoğraf sanatçısıdır. Sinemada 1930'lu yıllardan 1980'li yıllara kadar aktif olarak çalışmıştır.

<i>Atlantik Fatihi</i>

Atlantik Fatihi, 1957 ABD yapımı biyografik filmdir. 1927 yılında Atlas Okyanusu'nu uçakla tek başına geçen ilk pilot olan Amerikalı Charles Lindbergh'in maceralı yolcuğunun öyküsünü anlatan film adını bu öncü havacının rekorunu kırarken bindiği uçağın adından almıştır. Uçağın/filmin adı St. Louis'in Ruhu anlamına gelmektedir ve Lindbergh, uçağı satın alabilmesi için gerekli olan parayı kendisine inanan dokuz St. Louis’ li iş insanı ve bankacıdan bulduğu için uçağına bu adı vermişti. Film 1970'li yıllarda Türkiye'de TRT televizyonunda Büyük Uçuş adıyla da gösterilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Henry Hathaway</span> Amerikalı film yapımcısı ve yönetmeni (1898 – 1985)

Henry Hathaway, Amerikalı ödüllü film yönetmeni ve yapımcı.

John Augustus Larson, ABD Kaliforniya'da bulunan Berkeley Polis Departmanına bağlı polis memuru ve adli soruşturmalarda kullanılan modern poligraf 'ın mucididir.

<i>Hayat Avcısı</i> 2012 Birleşik Krallık yapımı belgesel biyografi filmi

Hayat Avcısı, 1994 yılında ABD'nin Teksas eyaletinde ikamet eden 13 yaşındaki Nicholas Barclay'in ortadan kaybolmasının ardından, 1997 yılında Fransız şarlatan ve dolandırıcı Frédéric Bourdin'in kaybolan Nicholas Barclay olduğunu iddia ederek ortaya çıkmasını anlatan gerçek bir olaya dayanan 2012 Birleşik Krallık yapımı belgesel biyografi filmidir.

<i>Mr. Smith Washingtona Gidiyor</i> Frank Capra tarafından yönetilen 1939 yapımı film

Mr. Smith Washington'a Gidiyor 1939 ABD yapımı politik komedi-drama filmidir. Başrollerinde James Stewart ve Jean Arthur yer alır. Yönetmenliğiniyse Frank Capra yapmıştır.

33. Akademi Ödülleri töreni, 1960 yılının en iyi filmlerini ödüllendirmek 17 Nisan 1961'de Santa Monica, California'daki Santa Monica Civic Oditoryumu'nda gerçekleştirildi. Bob Hope törenin ev sahipliğini yaptı. Bu, ABC televizyonunda yayınlanan ilk törendi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.