İçeriğe atla

Geçici Egemenlik Konseyi

Geçici Egemenlik Konseyi, Afrika ülkesi Sudan'da 21 Ağustos 2019 tarihinden bu yana devlet başkanlığı yetkilerini üzerinde toplayan yetkili organ.

Nisan 2019 tarihinde gerçekleştirilen askerî darbe neticesinde 30 yıldır iktidarda bulunan Ömer el-Beşir'in görevden uzaklaştırılması ile yönetime el koyan orduda, bu görev ilk olarak Ahmed Avad bin Avf tarafından üstlenilmiştir. Ancak bir gün sonra görevinden istifa eden bin Avf, görevi Abdulfettah el-Burhan devretmiştir.

Ülkede yönetime el koyan askerî geçiş hükûmeti ile sivil muhalif koalisyonu arasında varılan mutabakat ile ortak geçiş yönetimi başlatan anayasa bildirisi 4 Ağustos 2019 tarihinde imzalanmıştır. Bu anlaşmanın ardından sivil yönetime götürecek süreci başlatabilmesi adına askerî geçiş konseyi lağvedilerek 21 Ağustos 2019 tarihinde Egemenlik Konseyi kurulmuştur.[1]

Bu sürece kadar askeri geçiş yönetiminde yetkileri kendisinde toplayan el-Burhan, oluşturulan yeni konseyin de başkanlığını üstlenmiştir. Konsey, altısı sivil ve beşi askerî üye olmak üzere toplam on bir üyeden oluşmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Sudan'da anlaşma sağlandı". 1 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Parlamentosu</span> Avrupa Birliğinin doğrudan seçilmiş parlamentosu

Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği'nde yaşayan 450 milyon nüfusu temsil eder ve temel işlevi bir siyasi güç olarak topluluk politikalarının hazırlanması için gereken kararları üretmektir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi</span> BMnin uluslararası güvenliği sağlamakla görevli altı ana organından biri

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Birleşmiş Milletler'in üye ülkeler arasında güvenlik ve barışı korumakla yükümlü en güçlü organı. Birleşmiş Milletler'in diğer organları sadece tavsiye kararı alabilirken, Uluslararası Adalet Divanı ile birlikte bağlayıcı karar alma yetkisine sahip iki Birleşmiş Milletler organından biridir. Bu bağlayıcılık, üye ülkelerin tamamına yakını tarafından imzalanmış olan Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda açık bir şekilde belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ömer el-Beşir</span>

Ömer Hasan Ahmed el-Beşir, Sudanlı asker ve siyasetçi. 1989-2019 yılları arasında Sudan devlet başkanı ve Ulusal Kongre Partisi'nin lideri. 1989'da tuğgeneral rütbesiyle görev yaptığı Sudan ordusu kansız bir darbeyle hükûmeti devralmış, Ekim 1993'te cuntanın kendisini feshetmesinden sonra devlet başkanlığına getirilmiştir.

Bu liste günümüzdeki devlet ve hükûmet başkanlarının listesi olarak, halen görevde olan devlet başkanları ve hükûmet başkanlarını göstermektedir. Parlamenter sistem'de bu görevler farklı kişilerdeyken, başkanlık sistemi ve diktatörlükler'de aynı kişinin elindedir. Yarı başkanlık sisteminin olduğu bazı ülkelerde devlet başkanlığı, hükûmet başkanlığına ait görevlerin birçoğuna sahiptir.

Başkomutan veya başkumandan; silahlı kuvvetler veya askerî birim üzerinde kara, deniz ve hava kuvvetlerini komuta eden en üst rütbeli komutandır. Terim teknik olarak, bir ülkenin yürütme liderliğinde, devlet veya hükûmet başkanında bulunan askerî yeterliliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Geçici Ulusal Konsey</span>

Geçici Ulusal Konsey ya da Ulusal Geçiş Konseyi, 2011 Libya İç Savaşı sırasında Kaddafi karşıtı isyancılar tarafından kurulan bir hükûmettir. Geçici Ulusal Konsey ya da Libya Ulusal Konseyi olarak da bilinir. Oluşum "devrimin siyasi yüzü" olarak hareket etmektir. Bingazi kentinde 27 Şubat 2011'de ilan edilmiştir. 5 Mart 2011 tarihinde, konsey içinde kendisini "bütün Libya tek temsilcisi" olarak ilan eden bir bildiri yayınladı. Geçici hükûmet 23 Mart 2011 tarihinde konsey tarafından kuruldu. Konseyin başkanlığını Libya eski Adalet bakanı olan Mustafa Abdül Celil yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Onlar Konseyi</span>

Onlar Konseyi 1310-1797 yılları arasında Venedik Cumhuriyetinde iktidarın önde gelen yönetim kurullarından birisi olan gizli topluluk. Venedik genelinde kurulun varlığı genel olarak onaylansa da kurula karşı muhalefet de bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Sudan cumhurbaşkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Sudan'ın 1956'daki bağımsızlığından bu yana devlet başkanlarını listeler.

<span class="mw-page-title-main">Sudan başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, 1952 yılında başbakanlık makamının kurulmasından günümüze kadar Sudan'ın hükûmet başkanlarını listelemektedir. Başbakanlık makamı 1989 darbesinden sonra kaldırılmış ve 2017 yılında Bekri Hasan Salih'in Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir tarafından başbakan olarak atanmasıyla yeniden kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Irak cumhurbaşkanı</span> Irakın devlet başkanı

Irak cumhurbaşkanı, Irak'ın devlet başkanıdır. Irak cumhurbaşkanı "Anayasaya bağlılığı ve Irak'ın bağımsızlığını, egemenliğini, birliğini, topraklarının anayasanın hükümlerine uygun olarak korunmasını" garanti eder. Irak Anayasası'nın koyduğu hükümler gereğince; Irak cumhurbaşkanı, Irak vatandaşı olan Kürtlerin arasından, Temsilciler Meclisi tarafından üçte iki çoğunlukla seçilir ve cumhurbaşkanının görev süresi dört yıllık iki dönem ile sınırlıdır. Cumhurbaşkanı, Temsilciler Meclisi tarafından kabul edilen anlaşmaları ve yasaları onaylamaktan, başbakanın tavsiyesi üzerine af çıkarmaktan ve "törensel ve onursal amaçlarla Silahlı Kuvvetlerin Yüksek Komutanlığı görevini" yerine getirmekten sorumludur. 2000'lerin ortalarından bu yana cumhurbaşkanlığı, Ekim 2005'te kabul edilen anayasaya göre Irak cumhurbaşkanı, ülke içinde önemli bir güce sahip olmadığı için büyük ölçüde törensel ve sembolik bir makamdır. Parlamenter sistemin 'cumhurbaşkanlığı, devlet başkanlığı'' sınırlarına uygun bir makamdır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Devlet Konseyi</span>

Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Devlet Konseyi veya kısaltmayla SSCB Devlet Konseyi (Rusça: Государственный Совет СССР veya Devlet Sovyeti, Sovyetler Birliği'nde Ağustos 1991 Sovyetler Birliği darbe girişimi sonrası 5 Eylül 1991'de kurulan devlet sovyeti. Konseyin üyeleri Sovyetler Birliği Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov ile birlikte tüm Sovyet cumhuriyetlerinin en üst düzey yetkilileri idi. Darbe girişimi sonrasında o dönemki yasalara göre devlet başkanı Gorbaçov'un yerini alacak Başkan Yardımlığı kurumu lağvedildi. Konsey Halk Komiserleri Konseyi Başkanı'nı seçme yetkisine sahipti.

2019 Sudan askerî darbesi, 19 Aralık 2018'de protesto gösterileriyle başlayan Sudan Devrimi sırasında, 10 Nisan 2019 akşamı, Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in görevine Sudan Silahlı Kuvvetleri tarafından son verildiği askerî darbedir. Sudan ordusu, kabineyi ve Ulusal Yasama Meclisini feshetti ve 2 yıllık bir geçiş döneminin izleyeceği 3 ay sürecek bir olağanüstü hâl yaşanacağını açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Abdülfettah el-Burhan</span> Sudanlı politikacı, Sudan Egemenlik Konseyinin başkanı

Abdülfettah Abdurrahman el-Burhan, Sudan'ın fiili yöneticisi olan Sudanlı bir ordu generalidir. Nisan 2019'daki Sudan Devrimi'nin ardından, protestocuların ilk lider Ahmed Avad bin Avf'dan memnuniyetsizliği nedeniyle, kurulduktan bir gün sonra askeri cunta olan Geçici Askeri Konsey'in kontrolü kendisine verildi. Ağustos 2019'da sivillerle imzalanan anayasa deklarasyonu taslağı yürürlüğe girene ve yine başlangıçta el-Burhan'ın başkanlık edeceği kolektif bir devlet başkanı Geçici Egemenlik Konseyi kurulana kadar AGK'nin başkanı olarak görev yaptı.

Ahmed Avad bin Avf, Sudanlı asker ve siyasetçi. Afrika ülkesi Sudan'da ordunun yönetime el koyması neticesinde 11 Nisan 2019 ile 12 Nisan 2019 tarihleri arasında Askeri Geçiş Konseyi Başkanı sıfatıyla fiilen devlet başkanlığı görevlerini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Hamduk</span> Sudan başbakanı (2019-2021;2021-2022)

Abdullah Hamduk, 2019-2022 arası Sudan'ın 15. başbakanı olarak görev yapan Sudanlı bir kamu yöneticisidir. Hamduk başbakanlığa atanmadan önce çok sayıda ulusal ve uluslararası idari pozisyonda görev yaptı. Kasım 2011'den Ekim 2018'e kadar Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Kurulu (UNECA) Genel Sekreter Yardımcısı olarak görev yaptı. UNECA personeli Hamdok'u "[bir] diplomat, alçakgönüllü bir adam, parlak ve disiplinli bir zihin" olarak nitelendirdi. Ağustos 2019'da Hamduk, 2019 Sudan'ın demokrasiye geçiş süreci için olası bir Sudan Başbakanı adayı olarak önerildi.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Demokratik Güçleri askerî konseyleri</span>

Suriye Demokratik Güçleri askerî konseyleri, Suriye Demokratik Güçleri'nin pek çok yerde faaliyet yürüttüğü askerî karar alma meclisleridir. Meclisler, yerel güvenlik, savunma gibi konularda karar alma yetkisine sahiptir. Meclisler içerisinde yalnızca askerî yetkililer değil, siviller de yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Askerî cunta</span> Askerî liderlerden oluşan bir komite tarafından yönetilen hükûmet

Askeri cunta askeri liderler komitesi tarafından yönetilen bir hükûmettir. Cunta terimi "toplantı" veya "komite" anlamına gelir ve köken olarak 1808'de Napolyon'un İspanya'yı işgaline karşı İspanyol direnişinin düzenlediği ulusal ve yerel cuntaya dayanır. Günümüzde bu terim oligarşik askeri diktatörlük tipine sahip otoriter hükûmetler için kullanılır. Bu hükûmetler güçlü adam, makine ve patronculuk tipinde olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sudan Devrimi</span> Aralık 2018de Sudanda başlayan kitlesel protestolar

Sudan Devrimi, Sudan'da ekonomik kriz ve otoriter yönetime karşı gerçekleştirilen protesto gösterileridir. Gösteriler, 19 Aralık 2018'de sokak protestolarıyla başladı ve yaklaşık sekiz ay boyunca devam eden sivil itaatsizlikle devam etti. 11 Nisan 2019 tarihinde gerçekleşen askerî darbe sonucunda, 4 Mart 2009 tarihinde Uluslararası Ceza Mahkemesi'nce Darfur'daki çatışmaların sorumlusu olarak resmen soykırımla suçlanmış olan Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in 30 yıllık iktidarı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Özgürlük ve Değişim Güçleri</span> Sudanda bir siyasi koalisyon

Özgürlük ve Değişim 2018-19 Sudan protestoları sırasında Ocak 2019'da Sudan Meslek Odaları, Kadına Karşı Baskıya Hayır Girişimi, MANSAM, Sudan Devrimci Cephesi, Ulusal Mutabakat Güçleri, Sudan Çağrısı, Birlik Derneği ve Sudan direniş komiteleri dahil olmak üzere Sudanlı grupların sivil ve isyancı koalisyonlarından oluşan geniş bir siyasi koalisyondur. ÖDG, Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in iktidardan uzaklaştırılması çağrısında bulunan bir "Özgürlük ve Değişim Bildirgesi" ve "Özgürlük ve Değişim Tüzüğü" hazırladı. Beşir, birkaç ay daha süren protestodan sonra meydana gelen Nisan 2019 Sudan Darbesi ile devrildi. ÖDG, protesto eylemlerini koordine etmeye devam etti ve Temmuz 2019'da, demokrasiye dönüşe geçiş için Askeri Geçiş Konseyi (AGK) ile bir güç paylaşımı planı müzakere etti. Anlaşma 17 Temmuz 2019 tarihinde imzalandı.