Geçici Churchill Hükûmeti
Geçici Churchill Hükûmeti, İkinci Dünya Savaşı'nın ikinci aşamalarında, 23 Mayıs'tan 26 Temmuz 1945'e kadar kısa vadeli bir Birleşik Krallık (BK) hükûmetiydi. Başbakan, Muhafazakar Parti lideri Winston Churchill'di . Bu hükûmet, 10 Mayıs 1940'ta ilk kez başbakan olarak atanmasından sonra oluşturduğu ulusal koalisyonun yerini aldı. Koalisyon Muhafazakar, İşçi ve Liberal partilerin önde gelen üyelerinden oluşuyordu ve Nazi Almanyası'nın yenilgisinden kısa bir süre sonra sona erdi, çünkü koalisyon tarafları Japonya'nın yenilgisine kadar devam edip etmeme konusunda anlaşamadılar.
Geçici hükûmet Uzak Doğu'da Japonya'ya karşı savaşmaya devam etti, ancak Churchill'in odak noktası, kendisinin ve dışişleri sekreteri Anthony Eden'in Joseph Stalin ve Harry Truman ile buluşacağı Potsdam Konferansı'na hazırlanmaktı. Ancak iç işlerindeki ana endişe, eğitim, sağlık, konut, sanayi ve sosyal refah gibi kilit alanlarda reform ihtiyacı da dahil olmak üzere savaş sonrası toparlanmaydı. Çoğunlukla bu konularda kampanya yürüten partiler, 1935'ten bu yana İngiltere'de düzenlenen ilk genel seçimde destek aradılar. Genel seçim 5 Temmuz'da yapıldı, ancak denizaşırı hizmet personeli tarafından çok sayıda oy toplamak için zaman tanıyarak, sonuç 26 Temmuz'a kadar açıklanmadı ve İşçi Partisi için ezici bir zafer oldu. Bunun üzerine Churchill başbakanlıktan istifa etti ve yerine kuran eski koalisyon yardımcısı Clement Attlee geçti .
Arka plan
1935 genel seçimleri, muhafazakârların önemli çoğunlukla kazandığı zaferle sonuçlandı ve Stanley Baldwin Başbakan oldu. [1] Mayıs 1937'de Baldwin emekli oldu ve yerine Baldwin'in Alman, İtalyan ve Japon saldırganlığı karşısında yatıştırma dış politikasını sürdüren Neville Chamberlain geçti. [1] 1938'de Hitler ile Münih Anlaşması'nı imzalayan Chamberlain, diktatörün devam eden saldırganlığı karşısında alarma geçti ve Mart 1939'da, saldırıya uğrarsa Polonya'ya İngiliz desteğini garanti eden İngiliz-Polonya askeri ittifakını imzaladı. [1] Chamberlain, 3 Eylül 1939'da Nazi Almanyası'na karşı savaş ilanını yayınladı ve Amirallik Birinci Lordu olarak Winston Churchill'i içeren bir savaş kabinesi kurdu. [1]
Almanya'nın Norveç'i işgal etmesinden sonra 1940 baharında Chamberlain'in liderliğinden duyulan memnuniyetsizlik yaygınlaştı. Buna karşılık, Avam Kamarası Norveç Tartışmasını 7-9 Mayıs tarihleri arasında düzenledi. İkinci günün sonunda, İşçi partisi muhalefeti, aslında Chamberlain'a karşı güvensizlik önergesi olan bir teklifi zorladı. Hükûmetin 213'lük çoğunluğu 81'e düşürüldü, Chamberlain için sarsıcı bir darbe oldu. [1]
İki gün sonra, 10 Mayıs Cuma günü Almanya, Hollanda ve Belçika'yı işgal etmeye başladı . Chamberlain istifa etmeyi düşünüyordu, ancak daha sonra fikrini değiştirdi çünkü böyle bir zamanda hükûmet değişikliğinin uygun olmayacağını düşündü. [1] O günün ilerleyen saatlerinde İşçi Partisi, Chamberlain liderliğindeki ulusal bir koalisyona katılamayacaklarına karar verdi, ancak bunu farklı bir muhafazakâr başbakan altında yapmayı kabul etti. [1] Chamberlain istifa etti ve Kral'a Churchill'i halefi olarak atamasını tavsiye etti. Churchill hızla ulusal koalisyonu kurarak İşçi Partisi ve Liberal partilerin önde gelen isimlerine kilit roller verdi. [1] Koalisyon, bazı kritik aksiliklere rağmen kararlılığını korudu ve nihayetinde Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri ile ittifak içinde İngiltere, Nazi Almanyası'nı yenebildi. [1]
Koalisyonu genişletme planları
Ekim 1944'te Churchill, Nazi Almanyası'nın ve mümkünse Japonya'nın nihaî yenilgisine kadar Parlamento'yu bir yıl daha uzatmak için harekete geçti. 1935'ten beri genel seçim yapılmamıştı ve Churchill, düşmanlıklar biter bitmez bir genel seçim yapmaya kararlıydı. Japonya'ya karşı savaşın sonunu tam olarak tahmin edemese de, Almanya'nın 1945 yazına kadar yenileceğinden emindi ve Avam Kamarası'na şunları söyledi: "Nazizm'e karşı savaşın sona ermesine, bir sonraki genel seçimin tarihini belirleyecek bir işaretçi olarak bakmalıyız.". [2]
Nisan 1945'in başlarında, Churchill, koalisyonun geleceğini tartışmak üzere İşçi Partisi lideri olan başbakan yardımcısı Clement Attlee ile bir araya geldi. Attlee, Birleşmiş Milletler'in kurulmasıyla ilgili San Francisco Konferansı'na katılmak üzere 17 Nisan'da Amerika'ya gidecekti. Onunla birlikte bakanlar Anthony Eden, Florence Horsbrugh ve Ellen Wilkinson vardı . 16 Mayıs'a kadar ülke dışında olacaklardı ve Churchill, Attlee'ye Parlamentonun onların yokluğunda feshedilmeyeceğine dair güvence verdi. 8 Mayısta, Churchill erken seçim konusundaki fikrini değiştirdi ve Japonya'nın yenilgisinden sonraya kadar koalisyonun devamını önermeye karar verdi. [2]
Ancak bu arada, koalisyonda içişleri bakanı olan İşçi Partisi'nden Herbert Morrison, seçim için etkin bir parti manifestosu olan Geleceğe İzin Verelim adlı bir bildiri yayınlamıştı. Birkaç önde gelen muhafazakâr yanıt olarak konuşma yaptı. 11 Mayıs'ta Churchill, Morrison ve koalisyonun çalışma bakanı Ernest Bevin ile bir araya geldi ve onlara Japonya yenilene kadar koalisyonu sürdürmek istediğini söyledi. [2] İşçi Ulusal Yürütme Komitesi (NEC) tarafından benimsenen görüş, genel seçimlerin Uzak Doğu'daki duruma bakılmaksızın Ekim ayında yapılması gerektiğiydi, çünkü o zamanlar Japonya'ya karşı savaşın 18 ay daha devam edebileceği yaygın olarak düşünülüyordu.[2] [3] İşçi Partisi koalisyonu Ekim'in ötesine taşımayı reddedince, Churchill kendi partisinden haziran veya temmuz ayında bir seçim ilan etmesi için çağrılar almaya başladı.[3]
Attlee ve Eden 16 Mayıs'ta Amerika'dan döndüler ve Attlee o akşam Churchill ile tanıştı. Attlee, Japonya'nın yenilgisine kadar devam etmekten yana olsa da, İşçi Partisi üyelerinin çoğunluğunun farklı düşündüğünü biliyordu. [2] [3] Churchill bir uzlaşma aradı ve NEC'e bir mektup yazdı ve bu mektup Bevin tarafından sosyal reform taahhüdünü içerecek şekilde değiştirildi, ancak bu yeterli değildi.[2]
23 Mayıs Çarşamba günü öğle saatlerinde Churchill, Kral VI. George'a istifasını sundu. [4] Kral'ın bir sonraki hükûmeti kurmak için kime görev vereceği konusunda özgür bir seçime sahip olduğu iddiasını sürdürdü. Churchill Buckingham Sarayı'na geri çağrıldı ve Kral, genel seçimlerin sonucunu bekleyene kadar yeni bir yönetim kurmasını istedi. Churchill kabul etti. [4] [5] Parlamentonun 15 Haziran'da feshedilmesi ve seçimin 5 Temmuz'da yapılması kararlaştırıldı. Çok sayıda personelin yurt dışında olması nedeniyle, 26 Temmuz'a kadar oyların sayılmamasına karar verilerek,oyların toplanmasına zaman tanındı. [2]
Geçici hükûmetin oluşumu
Churchill'in yeni hükûmeti resmî olarak Ulusal Hükûmet ve gayri resmî olarak Geçici hükûmet olarak biliniyordu. Resmî unvan, özellikle Liberal Ulusal parti ve bu hükûmetle ilişkili olan Sir John Anderson gibi diğer bazı kişiler tarafından desteklenen çoğunlukla muhafazakârlardan oluştuğu için 1930'ların muhafazakâr ağırlıklı koalisyonunun devamı anlamına geliyordu. [2] Churchill, 26 Mayıs sabahı eşi Clementine ile birlikte, seçim kampanyasının ilk konuşmasını yaptığı Woodford seçim bölgesine gitti. [4] O, "bekçi" lakabıyla ilgili olarak şunları söyledi: "Bize 'Bekçi' diyorlar; bu unvanı onaylıyoruz, çünkü bu, Britanya'nın ve tüm sınıfların refahını etkileyen her şeye her türlü özeni göstereceğimiz anlamına geliyor." [2] [4] Churchill, 28 Mayıs'ta Kral tarafından resmen yeniden başbakan olarak atandı. [2]
İşçi ve Liberal partiler muhalefeti kurdular, ancak bir Liberal üye olan Gwilym Lloyd George, Churchill'in 3 Haziran 1942'den beri sahip olduğu Yakıt ve Güç Bakanı olarak devam etme davetini kabul etti. Churchill, koalisyondaki diğer tüm Çalışma ve Liberal bakanları değiştirmek zorunda kalırken, hükûmetin yapısında önemli bir değişiklik yapmadı. Sadece iki yeni görev vardı: Savaş Ulaştırma Bakanlığı'na bir Parlamento sekreteri (Peter Thorneycroft) atandı ve ek bir Parlamento Dışişleri Bakanı Müsteşarı vardı.[6]
Uluslararası etkinlikler
Japonya'ya karşı savaş, geçici hükûmet süresince devam etti ve Churchill'in istifasından üç hafta sonra 15 Ağustos'ta sona erdi.[7] Churchill, Almanya'nın yenilgisinden önce bile Amerikalılara, Kraliyet Donanmasının Japonya'nın yenilgisinde ve İngiltere'nin Asya kolonilerinin, özellikle Singapur'un kurtuluşunda önemli bir rol oynamasını istediğini söylemişti. Amerikalılar, Churchill'in niyetlerinin öncelikle emperyalist olduğundan şüphelenerek hevessizdiler. Ne Franklin Roosevelt ne de Harry Truman'ın Britanya İmparatorluğu'nu sürdürmeye yardım etme niyeti yoktu. [1]
Potsdam Konferansı
Churchill, 17 Temmuz'da savaş sonrası Potsdam Konferansı'nda Büyük Britanya'nın temsilcisiydi. Sovyetler Birliği'ni temsil eden Joseph Stalin ve Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman ile bir "Üç Büyük" olaydı. Konferans ilk teklif edildiğinden beri Churchill, Doğu Avrupa ülkeleri, özellikle de Kızıl Ordu tarafından işgal edilen Polonya için endişeliydi. [4] Oturumlarda kendisine sadece Dışişleri Bakanı olarak Eden değil, aynı zamanda 5 Temmuz'da yapılacak genel seçimin sonucunu bekleyen Attlee de eşlik etti. [3] [4] Seçim sayımları için İngiltere'ye dönmeden önce dokuz gün içinde dokuz oturuma katıldılar. İşçi Partisi'nin ezici zaferinden sonra, Attlee yeni Dışişleri Bakanı olarak Ernest Bevin ile Potsdam'a döndü. [1]
Eden'e göre, Churchill'in Potsdam'daki performansı "dehşet vericiydi" çünkü hazırlıksız ve ayrıntılıydı. Eden, Churchill'in Çinlileri üzdüğünü, Amerikalıları çileden çıkardığını ve kolayca direnmesi gereken Stalin tarafından yönetildiğini söyledi. [1] Olayların bu olumsuz versiyonu, Churchill'in Stalin ve Truman ile tartışmalara hevesli katılımını anlatan Gilbert ile çelişiyor. Stalin, sınırı batıya doğru Oder ve Batı Neisse nehirlerine kadar genişletmek, Oder–Neisse hattını oluşturmak ve böylece Silezya'nın çoğunu Polonya'ya dahil etmek konusunda ısrar etti. Churchill ve Truman bu öneriye karşı çıktılar ama sonuç alamadılar. Gilbert, Mareşal Montgomery'nin Churchill'in sağlığı için endişelendiğini ve Churchill'in "onu son gördüğümden bu yana on yıl geçirdiğini" söylediğini anlatıyor. [4]
Genel seçim ve Churchill'in istifası
Oy verme günü 5 Temmuz'du ve yurt dışı hizmet oylarının toplanması için kararlaştırılan gecikmenin ardından 26 Temmuz'da sonuçlar açıklandı. [2] Sonuç, İşçi Partisi için diğer tüm partilere karşı 146 Avam çoğunluğu ile ezici bir zaferdi. [4] Churchill'in, Avam Kamarası'nda bir güven oyu ile mağlup edilene kadar görevde kalma konusunda anayasal bir hakkı vardı. Kısmen Potsdam'a başbakan olarak dönebilmek için bu hakkı kullanmak istedi, ancak bunun yerine o akşam istifa etmeye ikna edildi ve yerine Attlee geçti. [4] [2] [1] [3]
Geçici hükûmetin kısa görev süresi, performansının eleştirel bir değerlendirmesinin zor olduğu anlamına geliyor, ancak Stuart Ball, Churchill'i "iyi bir kabine üreticisi" olarak görüyor ve "sağlam ve yetenekliydi" diyor." [8] Gilbert, hükûmetin çabalarının, Churchill'in kamuoyunun ilgi odağı olduğu genel seçim tarafından gölgede bırakıldığına dikkat çekiyor. [4]
 Birleşik Krallık hükûmetleri | ||
|---|---|---|
 (1707–1801) |
|  |
 (1801–1922) |
| |
| (1922– ) |
| |
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m Jenkins 2001.
- ^ a b c d e f g h i j k l Hermiston 2016.
- ^ a b c d e Pelling 1980.
- ^ a b c d e f g h i j Gilbert 1991.
- ^ Roberts 2018.
- ^ Butler & Butler 1994.
- ^ "Text of Hirohito's Radio Rescript". The New York Times. New York City. 15 Ağustos 1945. s. 3. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2020.
- ^ Ball 2001.
