İrlanda ya da İrlanda Cumhuriyeti, kuzeybatı Avrupa'da bulunan ülke. Büyük Britanya'nın batısındaki İrlanda adasının yaklaşık altıda beşini kaplamaktadır. Başkenti ve en büyük şehri Dublin'dir, 4,9 milyonluk nüfusun yaklaşık %40'ı bu şehir ve banliyölerinde yaşar. Tek kara sınırı kuzeydoğudaki Birleşik Krallık'a bağlı Kuzey İrlanda ile olan İrlanda'nın batısı Atlas Okyanusu, doğusu İrlanda Denizi, güneydoğusu St George Kanalı, güneyi ise Kelt Denizi ile çevrilidir. Ülke, üniter bir yapıya sahiptir ve parlamenter demokrasi ile yönetilmektedir. Yasama gücü alt meclis Dáil Éireann ve üst meclis Seanad Éireann 'ndan oluşan Oireachtas (Parlamento)'nun elindedir. Cumhurbaşkanının görevleri semboliktir ancak bazı önemli güçleri ve görevleri bulunur. Başbakan (Taoiseach) Meclis tarafından seçilir ve cumhurbaşkanınca atanır.
İrlanda Cumhuriyet Ordusu ya da kısaca IRA, Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını savunan, 1969 yılında aynı adı taşıyan yapının parçalanmasıyla ortaya çıkan ayrılıkçı örgüt.
Kuzey İrlanda, İrlanda Adası'nda İrlanda'nın kuzeyinde yer alan Birleşik Krallık'a bağlı özerk ülke.
İrlanda tarihi bugünkü İrlanda topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.
Kızıl Ordu kelimesi şu anlamlara gelebilir:
Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.
Britanya Ordusu, Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri'nin kara kuvvetleridir. Kraliyet Donanması ve Kraliyet Hava Kuvvetleri ile birlikte Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri'nin üç ana komutanlığından biridir.
İrlanda milliyetçiliği, İrlandalıların bir millet olduğunu ileri sürmektedir. Bu terim, İrlanda'nın bölünmesinden bu yana genellikle birleşik bir İrlanda'nın desteklenmesi anlamına geliyor. İrlandalı milliyetçiler, İngiltere'nin 12. yüzyılın sonlarından beri İrlanda üzerinde değişen derecelerde hüküm ve etki sürdürdüğünü iddia etmektedirler.
İrlanda Halk Kurtuluş Örgütü, muhbir davalarından sonra fraksiyonları birleşen İrlanda Ulusal Kurtuluş Ordusu'ndan ihraç edilen ve ayrılan örgüt üyeleri tarafından 1986 yılında kurulan İrlanda cumhuriyetçisi paramiliter örgüttür. Cumhuriyetçiler arasında şiddet ve suç olaylarına karışan bir örgüt olarak tanınan IPLO, 1992 yılında Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu (PIRA) tarafından zorla dağıtıldı.
İrlanda Ulusal Kurtuluş Ordusu, 8 Aralık 1974 tarihinde kurulan İrlanda cumhuriyetçisi sosyalist paramiliter bir örgüttür. Hedefi Kuzey İrlanda'yı Birleşik Krallık'tan ayırıp, sosyalist Birleşik İrlanda devletini kurmaktır.
Gerçek İrlanda Cumhuriyet Ordusu, Birleşik İrlanda devletini kurmayı amaçlayan İrlanda cumhuriyetçisi paramiliter bir örgüttür.
Kanlı Pazar veya Bogside katliamı, 30 Ocak 1972 tarihinde Kuzey İrlanda'nın Derry kentinin Bogside bölgesinde, 26 silahsız sivil haklar protestocusunun ve çevredekilerin Britanya Ordusu askerleri tarafından vurularak öldürülmesi olayıdır. Aralarında yedi gencin bulunduğu 13 erkek olay sırasında veya hemen ardından öldü, bir kişi ise o gün aldığı yaralardan dolayı dört buçuk ay sonra öldü. İki protestocu, üzerlerine sürülen askeri araçların altında kalarak yaralandı. Yaralılardan beş kişi arkasından vuruldu. Olay, Kuzey İrlanda Sivil Haklar Derneği'nin düzenlediği bir yürüyüş sırasında meydana geldi. Katliama katılan askerler Paraşüt Alayı Birinci Tabur üyeleriydi.
Omagh bombalaması, Hayırlı Cuma Anlaşması'nın imzalanmasına itiraz eden eski Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu üyelerinden oluşan Gerçek İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun 15 Ağustos 1998 tarihinde Omagh, County Tyrone, Kuzey İrlanda'da düzenlediği bir bombalı saldırıdır. 29 kişi saldırı sonucu öldü ve yaklaşık 220 kişi yaralandı. Saldırı, BBC tarafından "Kuzey İrlanda'nın tek en kötü terör vahşeti" ve dönemin Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair tarafından "dehşet verici bir vahşet ve kötülük eylemi" olarak nitelendirildi.
1996 Manchester bombalaması, Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun 15 Haziran 1996 tarihinde İngiltere'nin Manchester şehrinde düzenlediği bir bombalı saldırıdır. Manchester kent merkezinde Corporation Caddesi üzerinde bir minibüse yerleştirilen ve şehrin altyapısını ve ekonomisini hedef alan bomba, sigortacılar tarafından tahminen 700 milyon sterlin değerinde büyük çapta maddi zarara neden oldu. 212 kişinin yaralandığı olayda can kaybı olmadı.
Downing Street Deklarasyonu, Birleşik Krallık Başbakanı John Major ve İrlanda Başbakanı Albert Reynolds tarafından 15 Aralık 1993 tarihinde Downing Sokağı 10 Numara başbakanlık ofisinde yayınlanan bir ortak deklarasyondur.
İrlanda İç Savaşı, İrlanda Bağımsızlık Savaşı'nın ardından Birleşik Krallık'tan bağımsız ancak Britanya İmparatorluğu'nun bir parçası olan Serbest İrlanda Devleti'nin kurulmasına eşlik eden iç savaştır.
Muhalif cumhuriyetçi, dönek cumhuriyetçi, anlaşma karşıtı cumhuriyetçi ve ateşkes karşıtı cumhuriyetçi terimleri Kuzey İrlanda'da şu an var olan barış anlaşmalarını desteklemeyen İrlanda cumhuriyetçiliğini tanımlamak için kullanılır. Barış anlaşması 3,500'ün üzerinde cana mal olan ve İngiltere'de kuzey irlanda sorunu olarak bilinen 30 yıllık çatışma dönemini sonunda imzalanabildi. Çatışmalar esnasında, Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu olarak bilinen cumhuriyetçi paramiliter grup Birleşik İrlanda Cumhuriyeti'ni kurmak için bir savaş yürüttü. 1990'lardaki barış görüşmeleri 1997'de IRA ateşkesine ve 1998'de Hayırlı Cuma Anlaşması'nın imzalanmasına zemin hazırladı. Sinn Féin tarafından temsil edilen ana cumhuriyetçiler, İrlanda barış birliği anlamına gelen anlaşmayı destekledi fakat muhalifler anlaşmayı Birleşik İrlanda idealinden vazgeçme ve Büyük Britanya'nın parçası olmayı kabul etmek olarak görüyordu. Bu yüzden muhalifler Kuzey İrlanda Meclisini ve Kuzey İrlanda Polis teşkilatını illegal olarak addetti ve polis teşkilatını Britanyalı paramiliter polis gücü olarak gördüler.
Ulster Savunma Birliği, Kuzey İrlanda'daki en büyük Ulster sadakatçisi paramiliter örgüttür. Örgüt, Eylül 1971 tarihinde kurulmuş olup Kuzey İrlanda sorunu sırasında yaklaşık 24 yıl boyunca bir mücadele yürüttü. Örgütün başlıca amacı Ulster Protestan sadakatçisi bölgeleri savunmak ve İrlanda cumhuriyetçiliği, özellikle Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) ile savaşmaktı.
Ulster Gönüllü Gücü, Kuzey İrlanda'da faaliyet gösteren bir Ulster sadakatçisi paramiliter örgüttür. Örgüt, 1966 yılında kurulmuş olup adını 20. yüzyılın başındaki Ulster Gönüllüleri örgütünden almaktadır. Örgütün başlıca amacı Kuzey İrlanda'nın Birleşik Krallık'a bağlılığını korumak ile İrlanda cumhuriyetçiliği ve İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) ile savaşmaktı.
Warrington bombalamaları, 1993 yıllarında Birleşik Krallık'ın kentleri olan; Warrington ve Chesire'de yaşanan iki bombalı saldırı. İlk saldırı 26 Şubat'ta, bir gaz depolama tesisinde gerçekleşti. Bu ilk saldırı büyük maddi zarara sebep oldu fakat hiçbir yaralanma yaşanmadı. Bu sırada saldırıdan sorumlu kişiler bir polisi yaraladı ve bunlardan ikisi araç kovalamasıyla yakalandı. İkinci saldırı 20 Mart'ta yaşandı, iki küçük bomba Warrington kentindeki Bridge Street'te patladı; iki çocuk öldü ve 56 kişi yaralandı.
