İçeriğe atla

Gdańsk

Koordinatlar: 54°21′K 18°40′D / 54.350°K 18.667°D / 54.350; 18.667
Gdańsk
Danzig (Almanca)
Gdańsk Danzig (Almanca) bayrağı
Bayrak
Gdańsk Danzig (Almanca) arması
Arma
Sloganlar:
Nec Temere, Nec Timide! (Ne atılgan, ne de çekingen! )
ÜlkePolonya
VoyvodalıkPomeranya
İdare
 • Belediye BaşkanıAleksandra Dulkiewicz
Yüzölçümü
 • Şehir263 km²
Nüfus
 (2019)
 • Şehir470.907
 • Metropol
1.080.700
Zaman dilimiUTC+01.00 (OAS)
 • Yaz (YSU)UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu+48 58
Plaka koduGD[1]

Gdańsk (Almanca: Danzig), Polonya'da bulunan bir şehirdir.

Tarihçe

Gdańsk (Eski adı Danzig), 12. yüzyıldan beri Polonya ile Almanya arasında ihtilafa konu olmuştur. İki ülke de şehri kendi toprakları altına almak ister. Almanya I. Dünya Savaşı sonunda yenildiğinde ve özgür Polonya deklare edildiğinde, Versay Antlaşması'yla Gdańsk, nüfusunun %95'i Alman asıllı olmasına rağmen, "özgür şehir" olarak ilan edildi ve yetkisi Milletler Cemiyeti'ne verildi. Böylece Polonya'nın erişebileceği ve kullanabileceği bir liman olacaktı. Adolf Hitler buna "Versay Antlaşması'nın en kötü tarafı" diyordu, çünkü o zamanki Alman toprakları Polonya'nın denize ulaşması için ikiye bölünmüştü.1933'te, seçimler sonrası şehir parlamentosunun büyük bir kısmı Nazilerden oluşuyordu. 1 Eylül 1939'da sabah saat 5.35'te 2. Dünya Savaşı'nın ilk top atışları bu şehre karşı yapıldı ve Gdańsk yeniden Almanya'ya katıldı.

II. Dünya Savaşı'nın sonunda ise, Gdańsk adını alarak Polonya'ya bağlı bir şehir oldu. Şehirde bulunan Almanlar ise gitmeye zorlandılar. 1980'lerde şehir Solidarność (Türkçe: Dayanışma Sendikası) hareketinin yuvası oldu. 1990'da ise şehrin Polonya'ya bağlı olduğu, resmen Almanlar tarafından kabul edildi.

Gdańsk, tarihteki olayda yer almış önemli bir Avrupa şehridir. Aynı zamanda birçok büyük düşünürün de zaman zaman evi olmuştur.

İklim

 Gdańsk iklimi 
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
En yüksek sıcaklık (°C) 13,4 18,1 24,5 30,6 32,3 34,6 36,0 35,8 31,7 28,1 21,1 13,7 36,0
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 1,4 2,1 5,5 10,1 15,6 19,0 21,0 21,3 16,9 12,0 6,0 2,9 11,2
Ortalama sıcaklık (°C) −1 −0,5 2,5 6,4 11,5 15,0 17,2 17,2 13,3 8,9 3,8 0,7 8,0
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) −3,4 −3 −0,5 2,7 7,4 11,0 13,3 13,1 9,7 5,8 1,5 −1,6 4,7
En düşük sıcaklık (°C) −27,4 −29,8 −22,8 −7,7 −4,3 −0,5 2,1 4,4 −1,9 −7 −16,9 −23,3 −29,8
Ortalama yağış (mm) 24,6 17,9 22,4 29,5 48,9 63,5 66,7 55,8 54,9 47,4 42,0 33,7 507,3
Kaynak: Dünya Meteoroloji Örgütü[2]


Kardeş şehirler

Kaynakça

  1. ^ "GD – Tablica rejestracyjna Gdańsk". auto.wprost.pl. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2022. 
  2. ^ "World Weather Information Service – Gdańsk". WMO. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015. 
  3. ^ "Partner Cities". www.gdansk.pl (Lehçe). 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı</span> Avrupada başlayan küresel savaş (1914–1918)

I. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914 tarihinde başlayıp 11 Kasım 1918 tarihinde sona eren Avrupa merkezli küresel bir savaştır. II. Dünya Savaşı'na (1939-1945) kadar Dünya Savaşı veya Büyük Savaş olarak adlandırılmıştır. Savaşın taraflarından biri olan Osmanlı İmparatorluğu'nda "Genel Savaş" anlamında Harb-i Umumi, halk arasında ise Seferberlik olarak adlandırılmıştır. 1917'de Amerika Birleşik Devletleri'nin savaşa katılmasına kadar bu savaş ABD basınında Avrupa Savaşı olarak anılmıştır. Savaşan taraflar, çoğunlukla Avrupa, Kafkasya, Amerika, Orta Doğu ve Afrika ile Asya'nın bazı bölgelerinde çatıştılar.

<span class="mw-page-title-main">Prag</span> Çek Cumhuriyetinin başkenti

Prag, Çekya'nın başkenti ve en büyük şehri. Geçmişte Çekoslovakya'nın da başkentiydi. Orta Bohemya'da Vltava Nehri'nin üzerinde yer alır ve 1.2 milyon nüfusu vardır. İş dünyası istatistiklerine göre bu sayıya ek olarak 300.000 kişi de resmi kaydı olmaksızın Prag'da yaşamaktadır. Prag, geniş bir kitle tarafından dünyanın en güzel şehirlerinden biri olarak gösterilir. Prag "Altın Şehir", "Doksanların Sol Bankası", "Masal Şehri", "Şehirlerin Anası" ve "Avrupa'nın Kalbi" gibi isimlerle de anılır. Prag konumu gereği çevresindeki ülkeler ile merkezi bir konum oluşturur. Avrupa'daki en fazla iç kaleye sahip 3 şehirden birisidir. Bu şehrin gölgesi Franz Kafka olmuştur. Kafka için bile fazlasıyla turist çeken bir Orta Çağ şehridir. Prag Şehri 5 Nobel ödülüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Töton Şövalyeleri</span> Hristiyan tarikatı

Töton Şövalyeleri ya da Teutonik Şövalyeler, yahut tam adıyla Kudüs Azize Meryem Hastanesi ve Töton Şövalyeleri Tarikatı, bir Cermen-Roma dini tarikatıdır. Tarikat, Katolik hacılara, hac yolunda yardım etmek, hasta ve yaralı Katoliklerin bakımlarını sağlamak üzere hastane kurmak amacıyla kurulmuştur. Adlarını özellikle Orta Çağ’da Haçlı Seferleri'ne katılarak duyurdular. Normalde asıl üyelerin sayısı her zaman sınırlıydı ancak ihtiyaç durumunda gerek gönüllülerin gerekse paralı askerlerin katılımıyla sayıları hayli artmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Danzig Koridoru</span>

Danzig Koridoru, Versay Antlaşması'yla oluşturulan bir düzenlemedir. Bu düzenlemeyle Doğu Prusya ile Almanya arasındaki bir arazi şeridi Polonya topraklarına katılmıştır. Danzig (Gdansk) liman kentini de içine alan bu arazi şeridi, Polonya'nın Baltık Denizi'ne bağlantısını sağlamaktadır bu şekilde. Ne var ki bu yüzden Almanya'nın yönetiminde olan Doğu Prusya ile Almanya arasındaki kara bağlantısı kesilmiş oluyordu.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Seferi</span> Avrupada II. Dünya Savaşının ilk çatışması

Polonya Seferi veya Polonya'nın İşgali, II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir. Nazi Almanyası'nın işgal harekâtı Alman-Sovyet Saldırmazlık Paktı'nın imzalanmasından bir hafta sonra, 1 Eylül 1939'da başlamış ve 6 Ekim 1939'da Almanya ve Sovyetler Birliği'nin Polonya'nın tamamını işgal etmeleriyle son bulmuştur. Alman saldırısı, savaş ilanı olmadan yapılmıştı. Bu saldırı uluslararası hukuka aykırı bir saldırı savaşıdır.

<span class="mw-page-title-main">Odessa</span> Ukraynanın güneybatısında yer alan Odesa Oblastının yönetim merkezi olan şehir

Odessa, Ukrayna'da Karadeniz kıyısında, Dniestr ve Dinyeper sığlıkları arasında bulunan kent. 1.015.826 nüf. (2021). "Karadeniz'in İncisi" olarak anılan şehir, 19. yüzyılda Rus İmparatorluğu'nda Moskova, Sankt Peterburg ve Varşova'den sonraki en büyük şehriydi. Ukrayna'nın güneybatısında bulunan ve Odessa Oblastı'nın yönetim merkezi ve önemli bir turizm, liman ve ulaşım merkezi olan şehir, ülkenin 3. en kalabalık şehridir. Zaman zaman "Karadeniz'in incisi", şehirde doğan Yahudi komedyenler yüzünden "Mizah başkenti" veya "Güney Palmira" olarak da adlandırılır. Kültür ve bilim merkezi Odessa, aynı zamanda Slav'dan çok Akdeniz tarzındaki mimarisiyle ülkenin en büyük sayfiye merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Trianon Antlaşması</span>

Triyanon Antlaşması ya da Trianon Antlaşması, 4 Haziran 1920 tarihinde, I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında, Fransa'nın Versay kentindeki Trianon Sarayı'nda imzalanan ve savaşı resmen sona erdiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Polonya tarihi</span>

Polonya tarihi ya da Lehistan tarihi bugünkü Polonya Cumhuriyeti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Versay</span> Fransada komün

Versay, Paris'in Batı banliyösündeki bir Fransız şehri. Paris'e 17,1 km uzaklıkta yer alır. İdari bakımdan İle-de-France bölgesinin Yvelines departmanınında bulunan bir komündür ve Yvelines departmanının merkez kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Çekoslovakya'nın İşgali</span>

Çekoslovakya'nın İşgali (1938-1945), Münih Antlaşması sonucu Almanya'nın, Südetler olarak bilinen bölgeyi işgal etmesiyle başlamıştır. 16 Mart 1939'da Alman birlikleri Çekoslovakya'nın geri kalanını da işgal ederek II. Dünya Savaşı'nın sonuna kadar ülkenin varlığına son vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Westerplatte</span>

Westerplatte, Baltık Denizi'nde Polonya'nın Gdańsk şehrinde yer alan bir yarımadadır. 1926-1939 yılları arasında Polonya Ordusu Transit Deposu (WST) olarak kullanılan yarımada, Özgür Danzig Şehri sınırları dahilindeydi.

<span class="mw-page-title-main">Alman sorunu</span> 19. yüzyılın ortalarında Almanyanın birleşmesine ilişkin tartışmalar

Alman sorunu, 19. yüzyılda, özellikle de 1848 Devrimleri boyunca süren Almanya'nın birleşmesinin en iyi yolu hakkındaki bir tartışmadır. 1815'ten 1871'e kadar, Alman Konfederasyonu'nda 37 bağımsız Almanca konuşulan eyalet bulunuyordu. Großdeutsche Lösung tüm Almanca konuşan insanları bir devlet altında birleştirmeyi amaçlıyordu ve Avusturya İmparatorluğu ile onun destekçileri tarafından benimsenmişti. Kleindeutsche Lösung ise Avusturya'yı içermeyecek şekilde sadece kuzey Alman eyaletlerini birleştirmeyi amaçlıyordu ve Prusya Krallığı tarafından benimsenmişti.

<span class="mw-page-title-main">Danzig Serbest Şehri</span>

Özgür Danzig Şehri, Baltık Denizi kıyısındaki liman kenti Danzig ve etrafındaki 200 kadar kasabanın oluşturduğu, 1920 ile 1939 hüküm sürmüş yarı bağımsız bir şehir devleti. I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1919'da imzalanan Versay Barış Antlaşması'nın 100. maddesi uyarınca kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Dünya Savaşı'nda Macaristan</span>

Macaristan I. Dünya Savaşı'ndan yenilgiyle ayrılan devletlerden birisi oldu. Savaştan sonra imzalanan Trianon Antlaşması ile hem toprak kaybedilmişti hem de silah konusunda sınırlandırılmalar mevcuttu. Ayrıca ekonomi konusunda da maddeler vardı. Antlaşmadan önce kaybedilen toprakları geri kazanmak için ülkede komünist devrim Béla Kun harekâtlar düzenlese de başarılı olamadı. Hatta komünist rejim yıkıldı. Bu durumda I. Dünya Savaşı'nda aynı kaderi yaşayan Almanya ile ittifak yapması işten bile değildi. Tabi hükûmet pek istemese de hem kralın isteği hem de Almanlar'ın baskısı sonucunda Anti-Komintern Paktı imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Gdansk Teknik Üniversitesi</span>

21 Ocak 2015'te Gdansk Teknik Üniversitesi senatosu tarafından "Geçmiş bilgeliktir, gelecek ise mücadeledir" sloganıyla eğitim vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Heim ins Reich</span>

Heim ins Reich, 1938'de başlayan, II. Dünya Savaşı sırasında Adolf Hitler tarafından izlenen bir dış politikaydı. Hitler'in girişiminin amacı, Nazi Almanyasının dışında yaşayan tüm Volksdeutsche'yi ikna etmekti. Nazi-Sovyet paktına uygun olarak Polonya'nın fethini takiben, bu bölgeleri Büyük Almanya'ya "yuva" getirmek için çabalamalılar, ancak aynı zamanda Alman kontrolü altında olmayan topraklardan yeniden yerleştirilmelilerdi. Heim ins Reich manifestosu, Versay Antlaşmasında yeni yeniden doğmuş Polonya ulusuna bırakılan bölgeleri, çeşitli göç alanlarını ve 6 Ekim 1939'dan sonra Avrupa'nın güneydoğu ve kuzeydoğu bölgelerini ve ayrıca Sudetenland, Danzig gibi önemli Alman nüfusunun yaşadığı diğer alanları hedef almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Potsdam Anlaşması</span> 1945 yılında 3 büyük Müttefik arasında İkinci Dünya Savaşının sona ermesine ilişkin anlaşma

Potsdam Anlaşması,, Ağustos 1945'te İkinci Dünya Savaşı'nın galibi üç büyük Müttefik devlet olan Birleşik Krallık, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği arasında yapılan anlaşmadır. Potsdam Konferansı'nın bir sonucu olan bu anlaşma, Almanya'nın sınırlarının ve Alman işgalinden kurtarılan bölgede sınırların belirlenmesi ve yeniden inşası ile ilgiliydi. Ayrıca Almanya'nın silahsızlandırılması ve ödeyeceği savaş tazminatları, savaş suçlularının yargılanması ve etnik Almanların Avrupa'nın çeşitli bölgelerinden toplu olarak sınır dışı edilmesi konularını da ele almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Danzig-Batı Prusya Reich Gausu</span>

Reichsgau Danzig-Batı Prusya, Nazi Almanyası'nın 8 Ekim 19a39'da Serbest Şehir Danzig, Büyük Pomeranya Voyvodalığı ve Regierungsbezirk Batı Prusya'nın ilhak edilmiş topraklarından oluşturulan idari bir bölümüydü. Gau Doğu Prusya.

<span class="mw-page-title-main">Leh-Töton Savaşı (1326-1332)</span>

Leh-Töton Savaşı (1326-1332) Polonya Krallığı ile Töton Tarikatı Devleti arasında Pomerelia üzerinde 1326'dan 1332'ye kadar yapılan savaş.

<span class="mw-page-title-main">Tötonların Danzig'i (Gdańsk) alması</span>

Danzig (Gdańsk) şehri, 13 Kasım 1308'de Töton Tarikatı Devleti tarafından ele geçirilmesi ve sakinleri katledildilmesi, Polonya ile Töton Tarikatı arasındaki gerilimin başlangıcı olmuştur. Başlangıçta şövalyeler, Brandenburg Margravlığı'na karşı Polonya'nın müttefiki olarak kaleye taşındılar. Ancak, Tarikat ile Polonya Kralı arasında şehrin kontrolüne ilişkin anlaşmazlıklar ortaya çıktıktan sonra şövalyeler şehirdeki birçok vatandaşı öldürdüler ve burayı sahiplendiler. Bu nedenle olay aynı zamanda Gdańsk katliamı veya Gdańsk kırımı olarak da bilinir. Geçmişte tarihçiler arasında tartışma konusu olsa da, ele geçirme kapsamında birçok kişinin öldürüldüğü ve kasabanın önemli bir bölümünün yok edildiği konusunda fikir birliği oluşmuştur.