İçeriğe atla

Gazze Şeridi

Koordinatlar: 31°25′K 34°20′D / 31.417°K 34.333°D / 31.417; 34.333
قطاع غزة
Gazze Şeridi
Gazze Bayrağı
Başkent

En Büyük Şehir		Gazze
31 25 K, 34 20 D
Gazze
Resmî dilArapça
Yüzölçümü
- Toplam
- Su(%)
363 km²(212.)
%0
Nüfus (2022)
- Toplam
- Yoğunluk
2.375.259
6,54 kişi/km²
GSMH
- Toplam
- Kişi Başına
768 milyon $
600 $
Para BirimiYeni İsrail Şekeli
Zaman dilimi
- Yaz saati		UTC+02.00
UTC+03.00
İnternet Alan Adı.ps
Uluslararası Arama Kodu+970

Gazze Şeridi (Arapça: قطاع غزة, Kıta'a Gazze, İbranice: רצועת עזה Retzu'at 'Azza), Filistin'in batısında, Akdeniz kıyısında bir sahil şeridi. Hamas kontrolündedir.[1]

Adını en büyük şehri Gazze'den alır.[1] Güneybatı'da Mısır, kuzeyde ve doğuda İsrail ile komşu, uzunluğu 41 km, genişliği ise 6 ile 12 km arasında değişen Gazze Şeridi'nin 363 km²lik alanında 2.375 milyon insan barınır.[2]

1967 yılından 2005 yılına kadar İsrail tarafından yönetilen Gazze Şeridinde İsrail, Filistin Özerk Yönetimi ile yapılan Oslo Anlaşmasına uygun olarak hava sahasının, su kaynaklarının ve kıyı boyundaki deniz ulaşımını kontrol etmeye devam etmektedir.

Coğrafya

Gazze Şeridi Orta Doğu'da, 31-25 Kuzey enlemleri, 34-20 Doğu boylamları arasında bulunmaktadır. İsrail ile 51 kilometre ve Mısır ile 11 kilometre uzunluğunda kara sınırı vardır. Akdeniz'de 40 kilometre uzunluğunda bir sahil şeridine sahiptir.

Gazze Şeridi ılıman bir iklime sahiptir. Kışları serin yazları sıcaktır. En yüksek noktası denizden 105 metre yüksekte olan Abu 'Awdah'dır. Doğal kaynakları; ekilebilir arazi ve yeni keşfedilmeye başlanan doğal gazdır.

Doğal tehlikeler erozyon, temiz su kaynağı eksikliği ve yeraltı sularının kurumaya başlamasıdır.

Demografi

Gazze Şeridi'nde yaklaşık 2 milyon 375 bin Filistinli yaşar.[2] Bunların çoğunluğu 1948 İsrail-Filistin Savaşı sırasında İsrail'den kaçan veya atılanlardır. 1967 yılına gelindiğinde nüfus 1948'e göre 5 kat artmıştı. Yoksulluk ve işsizlik de aşırı nüfus artışı, savaş vb. nedenlerden dolayı çok yükselmiştir. 1970'ten bu yana Gazze Şeridi'nde 25 tane İsrail'e ait bina inşa edilmiş ama Ağustos 2005'te yıkılmıştır. Bölgede yaşayanların %99'undan fazlası Filistinli Müslüman ve %0.7'si Filistinli Hristiyan'dır.

Bazı demografik veriler

  • Yaş Yapısı:
    • 0-14 yaş: %50 (erkek 289,954; kadın 275,628)
    • 15-64 yaş: %47 (erkek 271,365; kadın 263,197)
    • 65 Yaş ve üstü: %3 (erkek13,792; kadın 18,127) (2001 tahmini)
  • Nüfus artış oranı: %4.01 (2001 verileri)
  • Mülteci oranı: 1.8 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
  • Cinsiyet oranı:
    • Doğumda: 1.05 erkek/ kadın
    • 15 yaş altında: 1.05 erkek / kadın
    • 15-64 yaş: 1.03 erkek / kadın
    • 65 yaş ve üstü: 0.76 erkek / kadın
    • Toplam nüfus: 1.03 erkek / kadın (2001 tahmini)
  • Bebek ölüm oranı: 25.37 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
  • Ortalama hayat süresi:
    • Toplam nüfus: 71.01 yıl
    • Erkeklerde: 69.76 yıl
    • Kadınlarda: 72.32 yıl (2001 verileri)
  • Ortalama çocuk sayısı: 6.42 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
  • Nüfusun etnik dağılımı: Filistinli Arap ve diğer %99.4, Yahudi %0.6
  • Din: Müslüman (çoğunlukla Sünni) %98.7, Hristiyan %0.7, Musevi %0.6
  • Dil: Arapça, İbranice, İngilizce

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410. 
  2. ^ a b "مليونان و375 ألف نسمة عدد سكان قطاع غزة مع نهاية 2022". arabic.news.cn. 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fiji</span> Okyanusyada bulunan bir ada devleti

Fiji ya da resmî adıyla Fiji Cumhuriyeti, Okyanusya'da bulunan bir ada ülkesidir. Pasifik okyanusunun güneyinde bulunan bir dizi adadan oluşan ülke, 215'i ıssız olmak üzere toplam 322 adadan ve 522 adacıktan oluşur. İki büyük ada, Viti Levu ve Vanua Levu, yerleşimin %87'sini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Samoa</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Samoa ya da resmî adı ile Bağımsız Samoa Devleti, Güney Büyük Okyanus'unda, Polinezya'da bulunan, adalar topluluğundan oluşan bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Şeria</span> Filistinde bulunan bir bölge

Batı Şeria (Cisürdün) (Arapça: الضفة الغربية‎,, İbranice: הגדה המערבית‎,, Orta Doğu'da batı, kuzey ve güneyinde İsrail, doğusunda ise, Şeria nehri ve Lût Gölü ile çevrili bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Ulusal Yönetimi</span> Batı Şeria ve Gazze Şeridini yöneten bir idari örgüt

Filistin Ulusal Yönetimi, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni yöneten bir idari örgüt ve devlet yapılanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">1948 Arap-İsrail Savaşı</span> İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan ilk savaş

1948 Arap–İsrail Savaşı veya Birinci Arap–İsrail Savaşı, Filistin'de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948'de Tel-Aviv'de toplanan Yahudi Millî Konseyi'nin, İsrail Devleti’nin kurulduğunu ilan etmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği'nin İsrail'e savaş ilanıyla başlayan savaştır. Yeni kurulan devletin sınırlarıyla ilgili, “Eretz İsrail” dışında hiçbir bildiri yoktu. Bunun hemen ardından ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail'i tanıdığını açıkladı. Bu gelişmelerin öncesinde ise İngiliz birlikleri bölgeyi terk etmeye başlamışlardı.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">Gazze</span> Filistinde bir şehir

Gazze, Filistin'in güneybatısında bulunan, Gazze Şeridi'nin en büyük şehri. Akdeniz sahilinden 4 km içeride kurulmuş olan Gazze'nin nüfusu yaklaşık 650 bindir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Yasin</span> Hamasın kurucusu olan Filistinli lider (1937–2004)

Ahmed İsmail Hasan Yasin, doktor Abdülaziz El Rantisi ile birlikte Filistin'in bağımsızlığı için mücadele veren Hamas'ın kurucusudur. İsrail'in düzenlediği bir helikopter saldırısında yoldan geçen birçok sivil ile beraber öldürülmüştür.

İkinci İntifada veya El Aksa İntifadası , Eylül 2000'den 2005 yılına kadar devam eden ikinci Filistin ayaklanmasıdır. İsrail ve Filistin arasındaki çatışmalar Şubat 2005 yılında Ariel Şaron ve Mahmud Abbas'ın katıldığı Sharm ek-Sheikh Zirvesi ile sona ermiş. Ayrıca Oslo Savaşı olarak da bilinir. Toplam ölü sayısı Filistin tarafında 3000 ve İsrail tarafında 1000 i buldu ve ayrıca 64 yabancı da hayatını ayaklanma sürecinde kaybetti. B’Tselem’in raporlarına göre, 30 Nisan 2008 tarihine kadar öldürülen Filistinlilerin 35.2% si ayaklanmalarda aktif bir şekilde rol aldı, 46.4% ü ayaklanmalara katılmadı ve 18.5% inin katılıp katılmadığı bilinmiyor. Yine B’Tselem raporlarına göre, İsrail tarafında ölenlerin 31.7% si güvenlik güçlerinden ve 68.3% ü sivillerdendi. Diğer yandan, İsrail Uluslararası Terörle Mücadele Enstitüsü’nün 2005 tarihli bir çalışmasına göre, Filistinliler arasında yaşamını kaybedenlerin çoğunluğu mücahitti. Enstitü, İsrailli şiddete başvuranların, 22% olduğu ve sivillerin, 78% olduğu sonucuna vardı. Bundan önceki Birinci İntifada 1987 ve 1993 yılları arasında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Devleti</span> Batı Asyada yer alan bir ülke

Filistin, resmî adıyla Filistin Devleti, Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nde belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir. Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır. Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir. Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gazze Savaşı</span> İsrail askeri operasyonu

Gazze Savaşı, İsrail Savunma Kuvvetleri'nin, Hanuka'nın devam ettiği 27 Aralık 2008 tarihinde yerel saatle 09:30 sıralarında Hamas'ın İsrailli sivillere ve askeri birimlere karşı kassam roketli saldırılar yaptığı gerekçesi ile başlattığı savaş. İsrail'in savaşta sadece 3 vatandaşı hayatını kaybederken yaptığı saldırılar nedeniyle Gazze'de 1133 insan ölmüş 4000'den fazla insan yaralanmış ve on binlerce insan evsiz kalmış ve yaşam alanını terk etmek zorunda kalmıştır.

Filistin Otoritesi pasaportu 1993 Oslo Anlaşması kapsamında Filistin Yönetimi'nin 2 Nisan 1995 yılından bu yana uluslararası seyahat amacı ile Filistin topraklarında yaşayan Filistin vatandaşları için Filistin Otoritesi tarafından verilen seyahat belgesidir. Sadece Batı Şeria'daki Filistin vatandaşlarına verilir. Filistin Otoritesi pasaportu, Filistin'de doğduğunu gösteren bir doğum belgesi ibraz eden herkes tarafından kullanılabilir. Kudüs'te yaşayan Filistinliler ancak Ürdün'den alınan geçici pasaport ve İsrail'den geçici alınma seyahat belgesi taşıyabilmektedirler. Filistin dışında doğan Filistinliler için pasaportun geçerli olup olmadığı hâlen net değildir. Bununla birlikte, pasaport verilmesi İsrail hükûmeti tarafından getirilen ek kısıtlamalara tabidir. İsrail, Geçici Anlaşma uyarınca güvenlik ihtiyaçları için gerekli olduğunu kabul etmektedir.

Cibaliye (Arapça:جباليا) Gazze Şeridi'nde Gazze şehrinin 4 kilometre kuzeyinde yer alan bir Filistin şehri. Şehir,Kuzey Gazze valiliği'nin sınırları içerisindedir. Filistin Merkez İstatistik Bürosu'nun 2006 yılı verilerine göre şehrin nüfusu 82,877'dir. Cibaliye Filistinli mülteci kampı şehrin 3 kilometre kuzeyindedir. Şehir günümüzde Hamas'ın idaresindedir.

Han Yunus Mülteci Kampı, Gazze Şeridinde Han Yunus şehrinin doğusunda ve Akdeniz sahilinden 2 km içeride yer alan bir Filistin mülteci kampı.

<span class="mw-page-title-main">Eş-Şati Mülteci Kampı</span>

El Şati Mülteci Kampı Gazze Şeridinde Gazze şehrinin kuzeyinde, Akdeniz sahilinde yer alan bir Filistin mülteci kampı.

Deyr El Balah Mülteci Kampı Gazze Şeridi'nin orta kısmında yer alan bir Filistin mülteci kampı.

Magazi Mülteci Kampı Gazze Şeridi'nin orta kısmında yer alan bir Filistin mülteci kampı.

Filistinli mülteci kampları, 1948 Arap-İsrail Savaşı'ndan sonraki 1948 Filistin göçü sırasında veya 1967'deki Altı Gün Savaşı'nın ardından kaçan veya sınır dışı edilen Birleşmiş Milletler Yardım ve Çalışma Ajansı (UNRWA) tarafından kaydedilen Filistinli mültecileri veya soylarından gelen barındıranÜrdün, Lübnan, Suriye, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'deki kamplardır. 59 Filistinli mülteci kampı var, bunların altısı Altı Gün Savaşı'ndan sonra, diğerleri 1948-1950'lerde kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'in Gazze Şeridi'ne uyguladığı abluka (2023-günümüz)</span>

İsrail, 9 Ekim 2023'te Gazze Şeridi'ne "topyekun kuşatma" uygulayarak Gazze'ye gıda, su, ilaç, yakıt ve elektrik girişini engelledi. Gazze, 2005'ten bu yana İsrail ve Mısır'ın kısmi abluka ve ambargoları altında.

<span class="mw-page-title-main">1948 Filistin Savaşı</span>

1948 Filistin Savaşı, savaşın başlangıcında İngiliz yönetiminde olan Filistin Mandası topraklarında gerçekleşmiştir. İsrail'de Bağımsızlık Savaşı ve Arapçada Nakba 'nın merkezi bir bileşeni olarak anılır. Bu savaş İsrail-Filistin çatışması ve daha geniş kapsamlı Arap-İsrail çatışması'nın ilk savaşıdır. Savaş sırasında, İngilizler Mandası'nı sona erdirdi ve 1917'de Birinci Dünya Savaşı sırasında başlayan bir yönetim dönemini sona erdirerek geri çekildi. Öncesinde bölge Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. Mayıs 1948'de, İsrail Devleti Yahudi Yişuv tarafından kuruldu, kuruluşu Mandanın son gününde ilan edilmişti. Savaş sırasında, yaklaşık 700.000 Filistinli Arap yerinden edildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.