İçeriğe atla

Gazne Kalesi

Koordinatlar: 33°32′57″K 68°25′24″D / 33.54917°K 68.42333°D / 33.54917; 68.42333
Gazne Kalesi
Gazne, Afganistan
1939'da kale.
Koordinatlar33°32′57″K 68°25′24″D / 33.54917°K 68.42333°D / 33.54917; 68.42333
Yükseklik45 m
Yapı bilgisi
Halka açık mı?Evet
Bugünkü durumuKısmen yıkık
Yapı tarihçesi
İnşa13. yy
Muharebe/savaşlarGazne Savaşı

Gazne Kalesi, Afganistan'ın doğusunda, Gazne şehrinde bulunan büyük bir Orta Çağ kalesidir. 13. yüzyılda Gazne kasabasını çevreleyen duvarlı bir şehir oluşturmak için inşa edilmiştir. 45 metre yüksekliğindeki kale, ufuk çizgisine hakimdir.[1]

Kale, birden fazla tehdit nedeniyle yıkılma riski altındadır. Kalenin 32 orijinal kulesinin yarısından fazlası, Haziran 2019'da videoya çekilen ve sosyal medyada yaygın olarak paylaşılan bir kulenin çökmesiyle tahrip edildi veya ağır hasar gördü.[2] Kale, şehrin merkezinde ve yakın ana yol üzerinde yer almaktadır. Bölgenin korunmasına yardımcı olacak fon eksikliği, şiddetli yağmurlar ve ülkede devam eden iç savaş, kalenin çöküşünü hızlandırmaktadır.

Tarihi

James Rattray tarafından yapılan resim, 1839-1842 kasabasını ve Gazne Kalesi'ni gösterir.

962'de Samani İmparatorluğu'nun Türk köle komutanı Alp-Tigin, Gazne'ye saldırdı ve kaleyi dört ay boyunca kuşattı. Gazne'yi Loyak hükümdarı Ebubekir Loyak'tan aldı. Bu fetih sırasında Alp Tigin'e Sebük Tegin de eşlik etti.[3]

1839'da kale, İngiliz birliklerinin kaleye saldırıp ele geçirdiği ilk Anglo-Afgan savaşı sırasında Gazne savaşının yapıldığı yerdi. Daha sonraki on yıllarda süren savaşlarda daha fazla hasar gördü.[4]

14 Haziran 2019'da, şiddetli yağmur ve olası hükûmet ihmali nedeniyle bir kule çöktü.[5]

Tehditler

Gazne'nin eski kalesi giderek tahrip olmaktadır. Kalenin birçok kulesi ve duvarı yıkılmaktadır. Afganistan'da onlarca yıldır süren savaş ve devam eden siyasi istikrarsızlık, kalenin yıkılmasını hızlandırdı. Savaş ve kaynak eksikliği restorasyon çabalarını engelledi.[6]

Haziran 2019'da kalenin 32 orijinal kulesinden biri çöktü ve bu videolarla kaydedildi ve sosyal medyada yayınlandı[2] ve Afgan hükûmeti ve uluslararası toplumun ülkenin kültürel mirasını korumak için daha fazlasını yapması için uluslararası çağrılara neden oldu.[7]

Fotoğraf Galerisi

  • 1839'da Birinci Afgan Savaşı sırasında kaleye saldıran İngiliz-Hint birlikleri.
    1839'da Birinci Afgan Savaşı sırasında kaleye saldıran İngiliz-Hint birlikleri.
  • James Atkinson'ın Gazne Minareleri'nin arka planında Gazne Kalesi ile yaptığı resim, 1839.
    James Atkinson'ın Gazne Minareleri'nin arka planında Gazne Kalesi ile yaptığı resim, 1839.
  • Gazne Kalesi Duvarı, 1939–1940.
    Gazne Kalesi Duvarı, 1939–1940.
  • Duvardaki yuvarlak kuleler, 1939–1940.
    Duvardaki yuvarlak kuleler, 1939–1940.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Ghaznī". britannica.com. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018. 
  2. ^ a b "Ancient tower collapse caught on camera in Ghazni in Afghanistan". abc.au. 14 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2019. 
  3. ^ The Cambridge History of Iran, Volume 5. Cambridge University Press. 1968. s. 165. ISBN 9780521069366. 
  4. ^ "Battle of Ghuznee". britishbattles.com. 11 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018. 
  5. ^ "Ghazni's ancient tower collapses in Afghanistan". bbc.com. 14 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2019. 
  6. ^ "In pictures: Ghazni's undiscovered Afghan treasure trove". bbc.com. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018. 
  7. ^ "Ghazni's ancient tower collapses in Afghanistan". bbc.com. 14 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rumeli Hisarı</span> İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında 15. yüzyılda inşa edilmiş Osmanlı kalesi

Rumeli Hisarı, İstanbul'un Sarıyer ilçesinde, Boğaziçi'nde bulunan ve bulunduğu semte adını veren hisar. Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un Fethi'nden önce, Karadeniz'den gelebilecek saldırıları engellemek amacıyla İstanbul Boğazı'nın en dar yerine, Anadolu yakasındaki Anadolu Hisarı'nın tam karşısına inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bodrum Kalesi</span> Bodrum ilçesinde tarihi bir yapı

Bodrum Kalesi, Türkiye'nin liman kenti Bodrum'da yer alan ve 1402 yılında St. Jean Şövalyeleri tarafından Aziz Peter Kalesi adıyla inşa edilmiş kale. Bodrum'un simgesi haline gelmiş kale, 1960 yılından beri "Sualtı Arkeoloji Müzesi" olarak kullanılanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ankara Kalesi</span>

Ankara Kalesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan tarihi bir kale. Ne zaman yapıldığı kesin olarak bilinmemekle birlikte M.Ö. 5. yüzyıl başında Galatların Ankara'ya yerleşmeleri sırasında kalenin var olduğu bilinmektedir. Romalılar, Bizanslılar, Selçuklu Hanedanı ve Osmanlılar dönemlerinde birçok kez onarımdan geçmiştir. Ankara Kalesi dışarıdan görümüne göre daha büyüktür. Her yıl çeşitli festivallere de ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Gaznevî</span> Gazne Devleti hükümdarı

Mahmud Gaznevî veya Gazneli Mahmud, , 998-1030 yılları arasında hüküm sürmüş olan Gazne Devleti hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kilitbahir Kalesi</span> Çanakkale Boğazında bulunan kale

Kilitbahir Kalesi, yani "denizin kilidi kalesi", 1462 yılında Çanakkale Boğazı'nın Avrupa kıyısına inşa edilen kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan bayrağı</span> Afganistanın ulusal bayrağı

Afganistan bayrağı, Afganistan'ın ulusal bayrağıdır. Ülke, Hotakîler tarafından kurulduğu 1709 yılındaki ilk bayrağından bu yana 25 bayrağa sahip. Sadece 20. yüzyılda Afganistan, o dönemdeki diğer tüm ülkelerden daha fazla 19 ulusal bayrak kullandı ve bunların çoğu siyah, kırmızı ve yeşil renklere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Londra Kalesi</span>

Londra Kulesi, Londra'nın merkezinde, Thames Nehri'nin kuzey kıyısında bulunan tarihî bir kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Yoros Kalesi</span>

Yoros Kalesi, İstanbul'da Anadolukavağı sırtlarındaki Doğu Roma döneminden kalma kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan İslam Cumhuriyeti</span> Afganistanda hüküm sürmüş eski bir devlet

Afganistan İslam Cumhuriyeti, Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cam Minaresi</span>

Cam Minaresi Batı Afganistan'da yer alan bir UNESCO Dünya Mirası Alanıdır. Gor ilinin Şahrak ilçesi sınırları içinde bulunan yapı, Hari Irmağı'nın hemen yanındadır. Kızarmış taştan yapılmış olan 65 metre yüksekliğindeki minarenin çevresi 2400 m'ye varan dağlarla çevrilidir. Yapı; girintili çıkıntılı taşları, dış kaplaması ile Küfi ve Nesih el yazmaları, geometrik desenler ve Kur'an ayetleriyle süslenmiş taşlarıyla ün yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gazne</span>

Gazne, Afganistan'ın kuzeyinde, Gazni Vilayeti'nin merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Rize Kalesi</span>

Rize Kalesi, sehir merkezinin güneybatısına kurulmuş bir kaledir. İç Kale ve Aşağı Kale olarak iki bölümü vardır. Yoğun yerleşme sebebiyle Aşağı Kale yok olmuştur. Batı tarafından bazı sur parçaları ve kuleleri günümüze gelebilmiştir. Kalenin tarihi tam olarak bilinmese de, Justinyen döneminde (527-565) iç kale kısmının yeniden inşa edildiği bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Foça Kalesi</span> İzmir, Türkiyede bir kale

Foça Kalesi veya Beş Kapılar Kalesi, İzmir'in Foça ilçesindeki bir kaledir. 11. veya 12. yüzyılda inşa edilmiştir. Phocaea antik kentinin etrafındaki sur duvarının tarihi, kaleden de eskidir; MÖ 590-580 yıllarında inşa edilmiştir. Duvarlar Bizans İmparatorluğu döneminde restorasyon görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Emirliği</span>

Afganistan Emirliği, Orta ve Güney Asya'nın arasında yer alan, 1823-1926 yılları arasında hüküm sürmüş, bugünkü Afganistan ve Pakistan'ın bir kısmını oluşturan sınırlar içinde yer alan eski bir tarihi devlet ve emirliktir. Söz konusu devlet Kabil'deki Barakzay Hanedanı'nın kurucusu Dost Muhammed Han'ın Dürrânîler'i ortadan kaldırılmasıyla kuruldu. Emirliğin tarihinde; Orta Asya'da süper güç olma yarışı içinde olan Britanya İmparatorluğu ve Rus İmparatorluğu'nun arasındaki Gölgeler Turnuvası etkili olmuştur. Bu dönem, Afganistan'daki Avrupa etkisi olarak da nitelendirilmiştir. Afganistan Emirliği, daha sonra İngiliz güçleri tarafından Birinci İngiliz-Afgan Savaşı'na yol açan Sih İmparatorluğu ile olan savaşa devam etti. Savaş, İngilizlerin geri çekilip Dost Muhammed Han'ın yeniden tahta geçmesiyle sonuçlandı. Ancak İkinci İngiliz-Afgan Savaşı sırasında Britanyalılar bu sefer Afganları mağlup etmeyi başararak bugün modern Pakistan sınırları içinde yer alan Afgan topraklarını işgal etti ve Afgan dış ilişkilerini kendi himayesine aldı. Bu durum Afganların Üçüncü İngiliz Afgan Savaşını kazandıktan sonra Ravalpindi Antlaşması'nın imzalanması sonucu Emanullah Han'ın kontrolü geri kazanmasıyla son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'da turizm</span>

Afganistan turizm Bilgi ve Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenir. Afganistan'da faaliyet gösteren en az 350 turizm şirketi bulunmaktadır. Turizm, onlarca yıllık savaşın ardından gelen 1978 Sevr Devrimi'nden önce zirvedeydi. Afganistan'a giriş için geçerli bir vize ve pasaport gerekmektedir. 1999'da Birleşmiş Milletler Kabil'de kalmanın günlük maliyetini 70 ABD doları olarak hesapladı.

<span class="mw-page-title-main">Güvercinada</span> Aydın, Türkiyede bir ada

Güvercinada, Türkiye'nin Aydın ilinde bulunan bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Herat'taki Musalla Minareleri</span>

Herat Musalla Minareleri, Afganistan'ın batısındaki Herat şehrinde bulunan beş büyük yıkık minare kulesidir. Minareler ve külliye 1417'de Gevher Şad Begüm tarafından yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gazne Minareleri</span>

Gazne Minareleri, Afganistan'ın merkezindeki Gazne şehrinde bulunan, özenle dekore edilmiş iki minare kulesidir. On ikinci yüzyılın ortalarında inşa edilmişlerdir ve Bahram Şah Camii'nin ayakta kalan tek unsurlarıdır. İki minare birbirinden 600 metre uzaklıktadır ve Gazne şehrinin kuzey-doğusundaki açık bir düzlükte yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammad Camii</span>

Muhammad Camii veya Siniggala Camii, Azerbaycan'ın Bakü kentinin çekirdeği İçerişehir'de 11. yüzyılda inşa edilen camidir. Cami, minaresinin adı olan Siniggala olarak da bilinir. Cami, ikinci ismini 1723 yılında Amiral Matyushkin'in komuta ettiği 15 savaş gemisinden oluşan Rus Ordusu filosunun şehre deniz kenarından yaklaşması ve Rus-İran Savaşı (1722-1723) sırasında teslim olmasını talep etmesiyle almıştır. Rus savaş gemileri teslim olmayı reddettikten sonra şehir bombalanmaya başladı. Rus mermilerinden biri Muhammad Camii'nin minaresine isabet etti ve minareye zarar verdi. Daha sonra fırtınalı bir rüzgar Rus gemilerini denize doğru savurdu. Şehirde yaşayan kişiler rüzgarı, işgalcilere gönderilen ilahi bir bela olarak yorumladı. O zamandan 19. yüzyılın ortalarına kadar caminin minaresi yeniden inşa edilmedi. Kule sanıklarının ısrarı ve cesaretinin bir sembolü olarak kaldı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.