
Helva, Türkiye'de, Balkan ülkelerinde ve pek çok Orta Doğu ülkesinde yaygın bir tatlı. Temel malzemeleri un ya da irmik, yağ, şeker, süt, kaymaktır. Türk mutfağında özellikle un helvası, irmik helvası ve tahin helvası yaygındır. Hindistan ve Bangladeş'te bezelye ve havuçtan mamul koyu kıvamlı bir akıcı tatlı olarak da yapılmaktadır. Türkiye gelenek ve göreneklerine göre doğumlarda, ölümlerde, askere giderken, hac dönüşünde, okula başlayan çocuklar için, yeni bir eve sahip olunca, okul bitince, yağmur dualarında, kuzunun sütten kesilme günü olan "yoğurt bayramı"nda, "çiğdem düğünü"nde çeşitli helvalardan biri yapılır ve eşe dosta dağıtılır. İslam kültüründe, 3 Aylar diye bilinen aylarının ilk gününde ev helvası yapılarak küçük kaseler içerisine konularak kapı atlamadan her komşuya dağıtılır.

Höşmerim ya da Hoşmerim, Marmara başta olmak üzere Ege, İç Anadolu bölgelerinde üretilen bir çeşit irmik helvasının adıdır; Türkiye'nin bazı illerinde ise un helvasına höşmerim denilmektedir. Rize'de ve diğer bazı Doğu Karadeniz yörelerinde de Kaymaklı taze süt süzgeçle süzülerek bir tavaya boşaltılır. Sonrasında tavaya mısır ununun, peynir ve tuzun eklenmesiyle Hoşmerim-Hoşmer (Höşmerim-Höşmer) yapılır. Doğu Karadeniz'de geleneksel olarak güneş duasına çocuklarca çıkıldıktan sonra evlerden toplanılan un, yağ, tuz, süt gibi yiyeceklerden helva ve höşmer yapılıp yenir.

İrmik helvası, irmiğin un, şeker, yağ ve arzuya göre çam fıstığı, su, süt gibi diğer katkılarla kavrulmasıyla elde edilen Türk tatlısıdır. Sıcak veya soğuk yenilebilir. Yüksek kalorili olan irmik helvası lif bakımından zengindir.
Kavut, kavrulmuş ve dövülmüş tahıl ununun şeker ya da tatlı yemişle karışımı şeklinde yapılan helva benzeri tatlı. Doğu Anadolu Bölgesi'nde özellikle Van'da. ve Iğdır'da. yaygın olarak yapılır. Doğu Karadeniz'de orta Trabzon'dan itibaren sahil kesiminde ve yüksek kesimde, aynı zamanda Doğu Karadeniz bölgesi dağlarının güney eteklerindeki şehirlerde ve Kuzey Doğu Anadolu bölgesinde yöresel tatlılardan biri olarak kabul edilir.
Hasıda ya da Hasuda, Doğu Anadolu bölgesinde hesida, hasude ve hasıta gibi adlarla, Bingöl'de ise maliyez olarak bilinen bir tatlı çeşididir. Erzurum mutfağına aittir. Iğdır ve Kars şehirlerinin yöresel helvasıdır. Ayrıca bazı Doğu Anadolu Bölgesi şehirlerinde de mevcuttur.
Met helvası, Eskişehir'in pişmaniye tadını andıran lifli helvasıdır. Met helvasının pişmaniyeden farkı, şekli ve dağılma özelliğidir. Pişmaniye dağılsa da yenir çünkü oluştuğu tel tel bölümler yumuşaktır ancak Met helvası serttir. Dökülürse iki veya daha çok parçaya bölünür ve yere yapışır. Met helvası pişmaniye tadını andırsa da yedikçe ağızda dağılır, dağıldıkça lezzeti artar.

Un helvası, kavrulmuş una, şeker ve suyla hazırlanan şerbet dökülerek hazırlanan bir Türk tatlısıdır.

Nuga, şeker ve bal, yumurta akı, badem, ceviz, fıstık, fındıktan yapılan ve çeşitli tatlar, tarçın, vanilya gibi baharatlar eklenen bir şeker türüdür. Çeşitli formalarda olur. Kıvamı ise türüne göre sert - yumuşak, sakız gibi olabilir. Nuga kelimesi Oksitanca "pan nogat" veya Latince "panis nucatus" sözü olup, 'fındık ekmeği' anlamını verir. Türkçe geleneğinde ise "ballı badem", "koz helvası", helva ve Lokum sözcükleri daha yaygın kullanılır.

Pirinç unu helvası, ana maddeleri pirinç unu, su, tereyağı ve şeker olan, ünlü bir Türk tatlısıdır.

Nişasta helvası, ana maddeleri nişasta, su, tereyağı ve şeker olan, ünlü bir Türk tatlısıdır. Erzurum nişasta tatlısı, boncuk helvası, tık tık helvası, nişasta palızası, tenem helva, sabuniye, kırma helva, hasuda, nişasta pelezesi, kum kum helva, tez pişti, dolu helva, hoşmani, hapısa, palıza, haside, reşadiye, pesude olan çeşitleri vardır.

Tahin helva, ana maddeleri tahin, şeker, çöven suyu, vanilya olan, ünlü bir Türk tatlısıdır. Çeşitlerine göre içerisine kakao, antep fıstığı, sakız, bal ve ceviz eklenir. 700 yıl önce Denizli’de Hasan Basri Efendi tarafından keşfedilmiştir. Son yıllarda tahin helva sanayinde şeker yerine glikoz oranı yüksek fruktoz oranı düşük mısır şurupları, yağ ve proteini bağlayıcı çeşitli katkılar kullanılmaktadır.

Mutancana, malzemeleri kuzu eti, arpacık soğan, soyulmuş iç badem, kuru kayısı, razaki üzüm, kurutulmuş mürdüm eriği, kuru incir, tereyağı, bal, tuz, su ve sumak olan et yemeğidir. Osmanlı mutfağında yer alır. Edirne mutfağında yer alır. Kitâbü't-Tabîh (Bağdâdî) mutancana adı ile daha kısa bir tarif olarak yer verilmişken Kitâb-ı Me’kûlât'da butancana daha uzun bir tarif olarak tarifi verilmiştir.

Kavala kurabiyesi, Türk mutfağında yer alan, bir bisküvi veya kurabiye türüdür. Osmanlı mutfağına ait geleneksel bir kurabiye türüdür. Kavala kurabiyesi manda ve inek tereyağı kullanılarak yapılır. Bademler özel olarak seçilir. Osmanlı mutfağı orijinal tarifine uygun olarak Edirne'de üretilmektedir.

Levzine, malzemeleri çekilmiş badem, bal, su, tane badem olan Osmanlı mutfağında olan bir badem unu helvası veya badem ezmesidir. Lûz (لوز), Arapça badem demektir.Lâmiî Çelebi’nin Ferhâd ile Şîrîn Mesnevîsinde adı geçen tatlılardan biridir. Levzine helvasına Osmanlı Sürnameleri’nde adından sıkça bahsedilir. 1539 yılında Kanuni’nin şehzadelerinin Edirne Sarayı’ndaki ziyafet yemeğinde rastlanır. Levzine helvası lokmalık baklava dilimi şeklinde kesilir. Her bir dilimin üzerine yağsız bir tavada kavrulmuş iç badem saplanır.Erbil mutfağında yapılan tatlılardan biridir.
Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Osmanlı'da yazılan ikinci yemek kitabıdır.1856 - 57 yıllarında Ali Eşref Dede, Melceü’t-Tabbâhîn yemek kitabından on iki on üç sene sonra bu kitabını yazmıştır.İçindekiler çorbalar, salata ve turşular, kebaplar, külbastılar, helvalar ve kadayıflar, paluzeler ve dondurmalar, kurabiyeler, revani ve benzerleri, turşular, hamurdan yapılan yemekler, lalanga ve börekler ,dolma çeşitleri, patlıcandan yapılmış paçalar ve mücverler, köfteler, ıspanak ve kabak türü sebze yemekleri, ilik yapımı ve yahniler,pilav çeşitleri, hoşaflar ve kompostolar ve suyu buz dondurmanın yoludur.

Selçuklu mutfağı, Selçuklu dönemindeki mutfak kültürüdür. Selçuklu döneminde mutfak, geleneksel Türk Mutfağının devamı niteliğinde olmuştur. Selçuklu Mutfağı, göçebe yaşamın tabii sonuçları olan et ve süt gibi hayvansal gıdalar ile yerleşik yaşamın temel geçim kaynağını oluşturan tarımsal gıdalardan oluşan sade bir mutfak olmuştur.

Süt helvası, bir çeşit helvadır. Malzemesi çiğ inek sütü, tereyağı, un ve şekerdir. 250 °C sıcaklıktaki fırında üstünün kızartılması suretiyle üretilir. Süt helvası 04.10.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

Özbek helvası, bir çeşit un helvasıdır. Malzemeleri has un, şeker, sadeyağdır.

Badem helvası, bir çeşit un helvasıdır. Anadolu Selçuklu Devleti ve Anadolu beylikleri zamanında düzenlenen tören ve özel günlerde hazırlanan bir helvadır. Malzemeleri badem (kabuksuz), tereyağı, zeytinyağı, un, şeker, gül suyu, sudur. Anadolu Selçuklu Devleti ve Anadolu beylikleri zamanında şeker yerine pekmez daha çok kullanılmıştır. Mevlevi mutfağında hazırlanan tatlılardan biridir. 15. ve 16. yüzyılda Osmanlı saray mutfağında yapılan muhtelif tatlılardan biridir.

Gil helva , Osmanlı döneminde yapılan bir çeşit un helvasıdır. Gil Farsça sıradan demektir. Malzemeleri; un, bal, şırlağan yağı, badem, gül suyu, safrandır. Safran, badem ve gül suyu isteğe göre konulur. Kitâb-ı Me’kûlât'da tarifi verilmiştir.