İçeriğe atla

Gazap Üzümleri (film)

Gazap Üzümleri
The Grapes of Wrath
"Gazap Üzümleri" (The Grapes of Wrath) filminin sinema afişi.
YönetmenJohn Ford
YapımcıDarryl F. Zanuck
SenaristNunnally Johnson
John Steinbeck (roman)
OyuncularHenry Fonda
Jane Darwell
John Carradine
MüzikAlfred Newman
Görüntü yönetmeniGregg Toland
KurguRobert L. Simpson
Stüdyo20th Century Fox
Dağıtıcı20th Century Fox
CinsiSinema filmi
RenkSiyah-beyaz
Yapım yılı1940
Çıkış tarih(ler)i24 Ocak 1940
Süre128 dakika
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri ABD
Dilİngilizce
Diğer adlarıGazap Üzümleri (Türkiye)
Les Raisins de la Colère (Fransa)
Furore (İtalya)
Las Uvas de la ira (İspanya)
Früchte des Zorns (Almanya)

Gazap Üzümleri, 1940 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı The Grapes of Wrath'tır. John Steinbeck'in 1939 yılında yazdığı, kendisine Pulitzer Ödülü'nü getiren aynı adlı romanından senaryosunu Nunnally Johnson'ın uyarlayıp yazdığı filmi John Ford yönetmiştir. Yapımcılığını Darryl F. Zanuck'un üstlendiği filmin siyah beyaz görüntüleri Gregg Toland'a aittir. Başlıca rollerinde Henry Fonda, Jane Darwell ve John Carradine oynamışlardır. Filmde 1930'lu yıllarda ABD'de hüküm süren Büyük Ekonomik Buhran sırasında fakirleşen Oklahoma'lı bir ailenin kuraklığın da etkisi ile verimsiz hale gelen topraklarını terkederek mevsimlik işler için Kaliforniya'ya doğru çetin şartlarda yola çıkmaları anlatılmaktadır. Film 1941 yılında 7 dalda aday gösterildiği Oscar ödüllerinden ikisini aldı; En İyi Yönetmen Akademi Ödülü John Ford'a, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülü de Jane Darwell'a verildi. Ayrıca film çeşitli yarışmalarda 5 ödül daha kazanmıştır. Kongre Kütüphanesi'ne bağlı Ulusal Film Arşivi'nin ilk kez olarak 1989 yılında seçmeye başladığı "korunma altına alınması gereken filmler" arasında "Gazap Üzümleri" de vardı.[1] "Gazap Üzümleri" nin John Ford'un en iyi filmi olduğu söylenmektedir. Aynı zamanda uyarlandığı edebiyat eserinden daha üstün olan ender Hollywood filmlerinden biridir, bu fikre romanın yazarı John Steinbeck de katılmaktaydı.[2]

Özet

Tom Joad (Henry Fonda) kasıtsız adam öldürme suçundan girdiği hapishaneden cezasını tamamlayıp henüz çıkmıştır ve otostop yaparak Oklahoma'daki ailesinin çiftliğine doğru gitmektedir. Yolda önceden tanıdığı Casy (John Carradine)'e rastlar. Casy aynı zamanda Tom'u vaftiz eden din adamıdır ancak inancını kaybettiği için vaizliği bırakmıştır. Casy Tom'a kuraklık, kum fırtınaları ve yeni uygulanmaya başlanan tarım ve bankacılık metodlarının bir zamanlar verimli topraklara sahip olan Oklahoma'yı kırıp geçirdiğini anlatır. Birlikte Tom Joad'un çiftliğine ulaştıklarında Joad ailesinin göçe hazırlandıklarını görürler, zira banka onların çiftliğine de el koymuştur. Ertesi gün şafakta on iki kişilik Joad ailesi tüm eşyaları ile birlikte külüstür bir kamyona doluşarak Kaliforniya'ya 'vaadedilmiş topraklar'a doğru yola çıkarlar. Aslında California'dan da çok umutlu değillerdir, çünkü zaman 1930'lardır ve Büyük Ekonomik Buhran tüm ABD'yi etkisi altına almıştır. Yolda umduğunu bulamayıp geriye dönen birçok aile ile karşılaşırlar. İlk durakları sefil bir göçmen kampıdır. Meyve toplayıcılarının barındığı bu kampta şartlar çok acımasız ücretler çok düşüktür, adeta bir esir kampını andıran bu kampta perişan aileler, aç çocuklar, silahlı muhafızlar görürler. Burada fazla kalamayıp ayrılırlar. İkinci durakları ise hükûmete ait bir başka kamptır, ancak burası diğeriyle kıyaslanamayacak kadar rahat, temiz ve sakin bir yerdir,çalışma şartları ve ücretler de iyi olduğu gibi yönetimi de baskıcı değildir zaten yöneticiler kamp sakinlerinin kendi seçtikleri elemanlardan oluşmuştur.

Oyuncu kadrosu

Henry Fonda filmin bir sahnesinde.
  • Henry Fonda ... Tom Joad
  • Jane Darwell ... Anne Joad
  • John Carradine ... Casy
  • Charley Grapewin ... Büyükbaba
  • Dorris Bowdon ... Rosasharn
  • Russell Simpson ... Baba Joad
  • O.Z. Whitehead ... Al
  • John Qualen ... Muley
  • Eddie Quillan ... Connie
  • Zeffie Tilbury ... Büyükanne
  • Frank Sully ... Noah
  • Frank Darien ... John amca
  • Darryl Hickman ... Winfield
  • Shirley Mills ... Ruth Joad
  • Roger Imhof ... Thomas
  • Ward Bond ... Polis memuru
  • Pat Flaherty ... Şerif yardımcısı

Film hakkında notlar

  • ABD Ulusal Film Arşivi 1989 yılından beri her yıl düzenli olarak koruma altına alıncak "tarihi, kültürel ve estetik açıdan önemli" filmleri belirlemekte ve ilan etmektedir.1989 yılında ilk kez olarak koruma altına alınmasına karar verdiği 25 film arasında "Gazap Üzümleri" de vardı.
  • Filmin çekimleri 7 haftada tamamlanmıştır.
  • Filmin ABD dışında gösterilen kopyalarında, filmin başına Büyük Ekonomik Buhran ve ünlü Oklahoma kuraklığı (Oklahoma Dust Bowl) hakkında açıklayıcı bilgi yazısı eklenmişti.
  • Büyük Ekonomik Buhran, Oklahoma'daki büyük kuraklık ve bunların kırsal insanları üzerine etkileri Amerikalı ünlü belgesel fotoğrafçısı Dorothea Lange (d.1895 - ö.1965) tarafından devlete ait "Çiftçi Güvenlik Kuruluşu" (FSA) tarafından görevlendirildiği 1935-1939 yılları arasında çektiği fotoğraflarla çok iyi belgelenmişti. "Gazap Üzümleri"nin ünlü görüntü yönetmeni Gregg Toland'ın siyah beyaz görüntüleri de Dorothea Lange'ın fotoğraflarındaki belgeselci bakış açısını yakalamayı başarmıştır.
  • Filmin sendika yanlısı duruşu hem romanın yazarı John Steinbeck'in hem yönetmen John Ford 'un McCarthy tarafından komünizm yanlısı eğilimleri olduğu iddiasıyla Kongre'de soruşturmaya uğramalarına yol açmıştı.
  • İronik bir şekilde film Josef Stalin'in emri ile 1940 yılında Sovyetler Birliği'nde de yasaklandı, gerekçesi ise filmde en fakir Amerikalılerin bile araba sahibi olabileceğinin gösteriliyor olmasıydı.[3]
  • Hem film hem roman California'daki banka ve tarım şirketlerinin baskısı ile California dahil ABD'de birçok eyalette yasaklanmıştı. Hatta "Gazap Üzümleri" romanı John Steinbeck'in memleketi olan Salinas, California'da bile 1990 yılına kadar halk kütüphanesine giremedi. Roman ve filmden dolayı hem Steinbeck hem de 20th Century-Fox film şirketi sayısız ölüm tehditleri almışlardı. 20th Century-Fox birçok eyalette boykot edilmişti. Buna karşılık roman ABD'de birçok okulda hâlen okunması zorunlu kitaplar listesindedir.
  • Amerikan Film Enstitüsü filmi "Tüm zamanların en iyi filmleri" arasında 23. sırada ilan etmiştir.

Filmin ödülleri

Kazandığı ödüller

Adaylıkları

Kaynakça

  1. ^ "National Film Registry" (İngilizce). en.wikipedia.org. 14 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2009. 
  2. ^ "The Grapes of Wrath/review" (İngilizce). IMDb. 19 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2010. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2008. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">John Steinbeck</span> Amerikalı yazar (1902 – 1968)

John Steinbeck, Amerikalı gerçekçi yazardır. İrlanda asıllıdır. Eserlerinde genellikle işçi yaşamını ve toplumsal sorunları dile getirdi. Gençliğinde bir zamanlar çalıştığı Salinas Vadisi, onun eserleri için vazgeçilmez bir mekândır. Yazdığı eserlerin her biri kült olmuş, çoğu sinemaya aktarılmıştır. Bir ailenin Oklahoma'dan Kaliforniya'ya göçünü anlattığı Gazap Üzümleri eseri ile Pulitzer ve Ulusal Kitap Ödülü'nü kazandı. Ayrıca edebiyat alanında verdiği katkılardan dolayı 1962'de Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü. Ün kazandığı diğer eserleri arasında Al Midilli, İnci, Fareler ve İnsanlar gibi kitapları yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Henry Fonda</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1905 – 1982)

Henry Jaynes Fonda Oscar ödüllü Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">John Ford</span> Amerikalı film yönetmeni (1894 – 1973)

John Ford, Amerikalı yönetmen. John Ford Western sineması ile özleşmiş ve dönemin sinema dilini en iyi kullanan yönetmenlerinden biriydi. Ford'un filmlerinde mülkiyet ya tarla ya da ev olsun silahla savunma gereklidir. Ortak bir düşmana karşı koymak gerektiğinde ortaya çıkan toplumsal dayanışma ise yönetmenin filmlerindeki ana temalardan biridir. Stagecoach ve The Searchers gibi Western türü filmleriyle tanınır. En iyi yönetmen Oscar'ını, 1935, 1940, 1941 ve 1952 yıllarında kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gregg Toland</span> Amerikalı görüntü yönetmeni (1904 – 1948)

Gregg Toland, Amerikalı görüntü yönetmeni. Film tekniği ve ışık kullanımındaki yenilikçi yaklaşımlarından dolayı, sinema tarihinin en önemli kameramanlarından sayılır. Film ve fotoğrafçılıktaki deep focus ve high key gibi teknikler, onun ismiyle anılır.

<i>Müfreze</i> (film) 1986 ABD yapımı dramatik savaş filmi

Müfreze, yönetmenliğini Oliver Stone'un üstlendiği, 1986 yapımı, Akademi Ödülü sahibi 1986 yılı yapımı ABD yapımı dramatik savaş filmidir. Yönetmenin başyapıtı sayılan filmde, fon müziği olarak Samuel Barber'in Adagio for Strings isimli eseri kullanılmıştır. 4 Akademi Ödülü almış ve bu hariç 3 Oscar adayı da olmuştur. Oliver Stone'un yönettiği ve yazdığı filmin yapımclığını Arnold Koperson yapmaktadır. Filmde Charlie Sheen, Tom Berenger, Willem Dafoe, Forest Whitaker, Kevin Dillon, Keith David, John C. McGinley ve Johnny Depp gibi isimler rol almıştır. Filmin başrolünde oynayan Charlie Sheen'in rolü daha önce Charlie'nin kardeşi Emilio Estevez'e de teklif edilmişti. Rolü Charlie Sheen oynadı ve daha sonra bu film onun kariyerinde daha önemli bir yere geldi. Filmin yardımcı oyuncuları Tom Berenger ve Willem Dafoe En iyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü adayı olmuşlardır. Film en iyi yazıp, yönetilen senaryo ve en iyi görüntü yönetmeni dalında da Akademi Ödülüne aday gösterilmiştir. Kevin Costner'e filmde rol teklif edilmiş ancak filmin türü gereğince filmde rol almamıştır. Filmin ardından Charlie Sheen yine Akademi Ödüllü bir film olan Wall Street de Oliver Stone ile çalıştı ve aynı filmde bir akademi ödülüne layık görüldü. Film dönemin en çok ses getiren filmlerinden biri olarak görülmektedir. Filmin yönetmeni Oliver Stone'un filmde çok kısa bir rolü de vardır.

<i>Eve Dönüş</i> (film, 1978)

Eve Dönüş 1978 yapımı bir drama filmidir. Vietnam Savaşı'nda yaralanan ve sivil hayata alışmakta zorluk çeken bir gazinin hayatını anlatır. Başrollerinde Jane Fonda, Jon Voight, Bruce Dern, Penelope Milford, Robert Carradine ve Robert Ginty oynamaktadır.

<i>Gazap Üzümleri</i> John Steinbeckin yazdığı roman

Gazap Üzümleri, John Steinbeck'in yazdığı roman. Steinbeck, 1939 yılında yayınladığı eseriyle Pulitzer Ödülü'nü kazanmıştır. Bu romanında yazar, Amerika'da 1930'lu yılların ekonomik kriz dönemlerini, insanlığın dramını etkileyici bir dille anlatmaktadır. Joad ailesinin özelinden, genele yansıyan bakış açısıyla emekçi insanları konu alan kitap, dünyanın önde gelen ve en çok okunan klasiklerinden biridir.

<i>Cehennemden Dönüş</i>

Cehennemden Dönüş 1939 ABD yapımı bir Western filmidir. Özgün adı Stagecoach tur. Filmin özgün adının anlamı Posta Arabası dır.

Son Gerçek 1969 ABD yapımı dramatik dönem filmdir. Özgün adı They Shoot Horses, Don't They? olan film 1972 yılında Türkiye'de sinemalarda "Son Gerçek" adıyla gösterime girdikten sonra 1979 yılında TRT Televizyonunda özgün adının çevirisine daha yakın bir Türkçe adla, Atları da Vururlar adı ile de gösterilmişti.

<i>Kahirenin Mor Gülü</i>

Kahire'nin Mor Gülü 1985 ABD yapımı fantastik komedi filmidir. Özgün adı The Purple Rose of Cairo olan film video salgını sırasında Türkiye'ye geldiği için önce Aralık 1985'te VHS ve Betamax formatlarında dağıtımı yapılmış, daha sonra Kasım 1986'da televizyonda gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Jane Darwell</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1879 – 1967)

Jane Darwell Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusudur. 100'ün üzerinde sinema filminde yer almıştır. En bilinen rollerinden biri 1940 yılında En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Akademi Ödülünü kazandığı Gazap Üzümleri filmindeki Ma Joad rolüdür.

Yasaklı kitaplar listesi, farklı ülkelerde çeşitli zamanlarda iktidarda bulunanlar tarafından siyasi, toplumsal, dinî veya ahlaki motivasyonlarla süresiz olarak ya da belirli bir süre için satışına, dağıtımına veya erişimine engel olunmuş, basılıp dağıtılmış olanlarının da toplatılmış olduğu kitapların yer aldığı liste. Birçok durumda yasaklanan bu kitapların yazarları da yargı önüne çıkartılmış ve cezalandırılmışlardır. Bu kitaplardan bir kısmı zaman içinde aklanmış ve yeni baskıları yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Darryl F. Zanuck</span> Amerikalı film yapımcısı (1902 – 1979)

Darryl Francis Zanuck, Akademi ödüllü Amerikalı film yapımcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ben Johnson (oyuncu)</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1918 – 1996)

Francis Benjamin " Ben " Johnson Jr. Amerikalı sinema ve televizyon oyuncusu, dublör ve dünya şampiyonu olmuş bir rodeo kovboyu idi. Uzun ve yapılı Johnson, binicilikteki uzmanlığıyla Western filmlerindeki birçok role özgünlük getirdi.

<i>Drums Along the Mohawk</i>

Mohawk Boyunca Davullar, Amerikalı yazar Walter D. Edmonds'un 1936 tarihli aynı adlı romanına dayanan 1939 Amerikan tarihi drama filmidir. Filmin yapımcılığını Darryl F. Zanuck, yönetmenliğini John Ford üstlendi. Henry Fonda ve Claudette Colbert, Amerikan Devrimi sırasında New York sınırındaki yerleşimcileri tasvir eder. Çift, Devrim sona ermeden ve barış yeniden sağlanmadan önce çiftliklerinde İngiliz, Muhafazakar ve Hint saldırılarına maruz kalır.

<span class="mw-page-title-main">11. Akademi Ödülleri</span>

11. Akademi Ödülleri, 23 Şubat 1939'da Los Angeles, California'daki Biltmore Otel'de yapıldı. Herhangi bir resmi ev sahibi olmadan yapılan ilk Akademi Ödülleri töreniydi. Bu aynı zamanda yabancı dilde bir filmin En İyi Film dalında aday gösterildiği ilk törendi.

13. Akademi Ödülleri, 1940 yılında Amerikan sinemasında gösterilen filmler için verilen ödüllerdir. Bu yıl, kazananların isimlerini gizli tutmak için mühürlü zarfların kullanıldığı ilk yıldı ve bu durum şu cümlenin ünlenmesini yol açtı: "Zarfı alabilir miyim lütfen?". 1939'da Los Angeles Times tarafından oylama sonuçlarının sızdırılması fiyaskosundan sonra, Price Waterhouse muhasebe firması, oyları saymak için tutuldu.

14. Akademi Ödülleri, 1941'de sinemadaki başarılı çalışmaları onurlandırmak için Los Angeles, California'daki Biltmore Hotel'de yapıldı. Tören günümüzde Yurttaş Kane'in En İyi Film ödülünü kazanamadığı ve John Ford'un Vadim O Kadar Yeşildi ki filmine yenildiği yıl olarak özellikle dikkate değer kabul ediliyor. Sonraki yıllarda şimdiye kadar yapılmış en iyi film olarak kabul edilen Citizen Kane, dokuz Akademi Ödülü'ne aday gösterildi, ancak sadece En İyi Orijinal Senaryo dalında ödül kazandı.

Tatlı Perşembe, John Steinbeck'in 1954 tarihli bir romanıdır. Sardalye Sokağı'nın devamı niteliğindedir. II. Dünya Savaşı'nın bitiminden sonraki yıllarda geçer. Steinbeck'e göre "Tatlı Perşembe", Berbat Çarşamba ile Bekleyen Cuma arasındaki gündür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.