İçeriğe atla

Gaz tahliye silindiri

Gaz tahliye silindirinin nasıl çalıştığını gösteren bir animasyon dizisi.
Gaz tahliye silindiri.

Gaz tahliye silindiri[1][2] veya duman boşaltma silindiri (İngilizce: Bore evacuator veya Fume extractor), özellikle tanklarda ve kundağı motorlu obüslerde, ateş ettikten sonra zırhlı savaş aracının silahının namlusunda geriye kalan gazları ve havadaki kalıntıları gideren bir aygıttır. Mermi kovanı namludan çıktıktan sonra silindir, namluda bir basınç farkı yaratarak, itici gazların ve yanma artıklarının çoğunun namludan dışarı atılmasına neden olur. Böylece, yeniden doldurma için namlu kaması içeriden açıldığında, bu gazlar ve artıklar mürettebat bölmesine geri gelmez ve mürettebat için tehlike oluşturmaz.[3]

Tanım

M1 Abrams tankının topundaki gaz tahliye silindiri

Tahliye silindiri, genellikle namlu yüzeyine kapatılmış silindirik bir basınç haznesi ile çevrili, namluya açılan bir dizi delik halkasından oluşan pasif bir aygıttır. Silah ateşlendiğinde, yanan itici gazın ürettiği yüksek basınç, mermiyi ileri doğru iter. Mermi silindirden namluya açılan delikleri geçtiğinde, itici gazlar hazneye akmak üzere serbest kalır. Mermi silahtan çıktığında namludaki basınç düşer ve haznede depolanan gaz namluya geri akar. Bu deliklerin ileriye doğru yönlendirilmesiyle, bu akış namludaki itici gazlara onları namludan dışarı çekmeye yetecek kadar ileri yönde momentum kazandırır.[4]

Uygulanan çeşitli tasarımlar, temel konsepti çeşitli şekillerde geliştirmeye çalışmaktadır. Yaygın bir değişiklik, her biri gazı yakalamada veya serbest bırakmada verimli olacak şekilde özel olarak tasarlanmış iki delik seti kullanmaktır. Bu durumda ilerideki delik seti, tek delikli örneğe benzer, ancak yüksek basınçlı gazların içeri girmesine izin vermek, ama tekrar dışarı çıkmasını önlemek için kontrol vanaları (tipik olarak bir çukurdaki bilyalı rulmanlar) kullanılarak arkaya doğru ikinci bir delik seti eklenir. Sistem, gazların kovan ona ulaşmadan önce ilerideki deliklerden kaçmasına izin verecek şekilde düzenlenebilir, bu da kovanın hemen arkasında kısmi bir vakum oluşmasına neden olarak boşaltıma yardımcı olur.[4]

En iyi sonucu elde etmek için, gazların ileri momentumu en yükseğe, yani tepe akışına ulaştığında, doldurma kapağı doğru zamanda açılmalıdır. Bu, kovan çıkarıcıların normalde sadece yarı otomatik veya tam otomatik mekanizmalara sahip silahlarda kullanıldığı anlamına gelir; burada kama kapağı açılır ve mermi geri tepme sürecinin bir parçası olarak dışarı atılır.

Tahliye silindiri, patlayıcı itici gazların tarete geri akıp oksijenle karışarak yanmaya neden olma olasılığını azaltır; ancak silindir aygıtı kötü tasarlanmışsa, bakımı yetersizse veya hasar görmüşse bu tehlikeli durumun gerçekleşmesi yine de olasıdır. Dışarıdan gelen mermi darbelerinden zarar gören korumasız namlu tahliye silindirleri, geçmiş çatışmalarda önemli sorunlara neden olmuş, ancak zırh yükseltme çözümleri bu sorunları çözmüştür.

Namlu gaz tahliye silindirleri çoğu modern tankta ve bazı kundağı motorlu topçu silahlarında ortak bir özelliktir. Fransız Leclerc tankı buna bir karşı örnektir; tahliye silindiri sistemi yerine gazları dışarı doğru itmek için iç bölmeden gelen yüksek basıncı kullanır.[5][6]

Kaynakça

  1. ^ Sönmez, Ufuk (Mak. Müh.) (Haziran 2009). 2.1.3. K/M Obüslerin Silah sistemleri (PDF). Obüs Namlusu Yanma Odasında Atış Esnasında Ortaya Çıkan Gerilmelerin Matematiksel Modellenmesi Ve Analizi (Tez). Sakarya: T.C. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. ss. 5-6. 21 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Mart 2024. 
  2. ^ Akbulut, Murat (Mak. Müh.) (Haziran 2016). Namlu ve Kundak Sistemi. Ağır Silah Namlularında Zorlanmış Konveksiyon İle Soğutmanın Sayısal İncelenmesi (Tez). Ankara: T.C. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. s. 22. Erişim tarihi: 21 Mart 2024. []
  3. ^ Perrett, Bryan (1987). Soviet Armour Since 1945 [1945'ten Bu Yana Sovyet Zırhı]. Londra: Blandford Press. ISBN 0-7137-1735-1. []
  4. ^ a b "Engineering Design Handbook; Guns Series, Muzzle Devices", [tr: "Mühendislik Tasarımı El Kitabı; Silah Serisi, Namlu Aygıtları"] AD838748, ABD Ordusu
  5. ^ "AMX Leclerc MBT (1990)". tank-afv.com. Tanks Encyclopedia. 23 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  6. ^ "European Defence Land Equipment > Main Battle Tanks > Leclerc". armedforces.co.uk. Armed Forces Europe. 1 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 

Konuyla ilgili yayınlar

Wikimedia Commons'ta Gaz tahliye silindiri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  • Woodley, C.R. (Mayıs 2001). Modelling of Fume Extractors [Duman Boşaltıcılarının Modellenmesi] (PDF). 19. Uluslararası Balistik Sempozyumu. Interlaken, İsviçre: RUAG Land Systems. ss. 273-280. Erişim tarihi: 7 Ocak 2014. 
  • Pei, Qing-Xiang; Foo, Richard (Mayıs 2001). Modeling and Simulation of the Gas Charging and Discharging Processes on Gun Bore Evacuator [Top Gaz Tahliye Aygıtında Gaz Doldurma ve Boşaltma İşlemlerinin Modellenmesi ve Simülasyonu] (PDF). 19th International Symposium of Ballistics. Interlaken, İsviçre: RUAG Land Systems. ss. 281-288. Erişim tarihi: 7 Ocak 2014. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İçten yanmalı motor</span> yakıtın yanma odasında oksitleyici ile yandığı motor

İçten yanmalı motorlar, yakıt'ın motor içinde yanma odası adı verilen sınırlı bir alan içinde yakılması ile oluşan basıncın, piston denen parçayı hareket ettirmesi ile oluşan makinelerdir.

Tüfek, hafif ateşli bir silahtır. Omuza dayanarak, elde veya kucakta kullanılır. Kullanıldığı yerlere göre piyade tüfeği, su altı tüfeği, av tüfeği gibi adlar alır. Mekanizma, kundak, dipçik ve namlu olmak üzere dört ana parçadan meydana gelir. Mekanizma ateşlemeyi ve kovanı dışarı atmayı sağlar. Kundağın muhafaza ettiği namlu mermiye yön vermeye, dipçik ise tüfeğin omuza dayanarak tepkisini hafifletmeye yarar. Çeşitli tüfekler bulunur.

Ateşli silahlar, barut gazının itici gücüyle mermi atan bütün silahların genel adıdır. Ateşli silah denince, genellikle bir kişi tarafından taşınabilen küçük çaplı silahlar akla gelse de ateşli silahlar kategorisi; büyük toplardan tüfeklere, av tüfeğine ve tabancaya kadar her türde ve boyuttaki silahları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Tanksavar</span> tank imha etmek üzere tasarlanan tahrip gücü yüksek silah

Tanksavar terimi her ne kadar tank türünü işaret etse de aslında tüm askeri amaçlı ZSA sınıf araçları kapsamaktadır. Bu terim bu türden araçların imhasını veya etkisiz hale getirilmesi için kullanılan tüm silah türlerini kapsar. Bunlar başlıca yüksek namlu çıkış hızına sahip topçu sistemleri, füzeler, değişik otomatik top ve tanksavar mayınlarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Karabarut</span>

Karabarut, kükürt, odun kömürü ve potasyum nitratın bir karışımıdır. Kükürt kullanılmadan yapılabilirse de, bu şekilde yapılan karabarut, kükürt kullanılarak yapılan kadar güçlü olmaz. Çok hızlı yanarak karbondioksit, su ve azottan ibaret sıcak bir gaz hacmi ve potasyum sülfürden oluşan katı bir artık bırakır. Yanma özelliklerinden dolayı ortaya çıkan sıcaklık ve gaz hacmi, barutun ateşli silahlarda itici yakıt ve havai fişeklerde piroteknik bileşim olarak kullanımına yol açmıştır. Modern ateşli silahlarda karabarut yerine dumansız barut kullanılır. Antika ateşli silahlarda çoğunlukla karabarut kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">PzH 2000</span>

PzH 2000, Bundeswehr için Kraus Mafei Wegmann ve Rheinmetal firmaları tarafından tasarlanan Alman yapımı 155mm'lik kundağı motorlu bir öbüstür. En güçlü konvaksiyonel toplardan biri olup L52 155mm'lik obüs topu ana silahıdır. Bu araç tam otomatik dolum mekanizmasıyla donatılmıştır. Dakikada atış adedi 8'dir. Ana silahının maksimum menzili 40 km'dir. Roket destekli mermilerde ise 50 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">M3 Lee</span> Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir tank

M3 Orta Tank Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir tanktır. İngilizler bu tanka general Robert E. Lee ye itafen "General Lee" demiştir. Daha sonra İngilizler tarafından yeni taretli modeline ise general Ulysses S. Grant ye itafen "General Grant" adı verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mermi</span> ateşli silahlarda kullanılan fişeğin atış anında namludan fırlatılan bileşeni

Mermi, ateşli silahlarda kullanılan fişeğin atış anında namludan fırlatılan bileşenidir. Ateşli silahlar tarafından atılan delici, patlayıcı madde, kurşun. Küçük çaplı ateşli silahlar ile ağır ateşli silahların mermileri farklıdır. Tüfek, tabanca gibi küçük silahların mermisi çarpma etkisiyle hedefi deler. Büyük çaplı, ağır ateşli silahlar olan topların mermileri ise hedefi bulduğunda ya da havada patlar.

<span class="mw-page-title-main">152-mm top-obüs M1937 (ML-20)</span>

152-mm obüs-top model 1937 (ML-20), SSCB tarafından geliştirilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan hem obüs ve hem de top olarak kullanılabilen bir silahtı. II. Dünya Savaşı boyunca kullanılan top savaşın ardından uzun süre Kızıl Ordu servisinde kaldı ve 20. yüzyılın ortaları ve sonlarına doğru birçok çatışmada kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">QF 3.7 inç Uçaksavar topu</span> Birleşik Krallık Yapımı Uçaksavar Topu

3.7 inç QF uçaksavar topu Birleşik Krallık tarafından II. Dünya Savaşı sırasında en fazla kullanılan ağır uçaksavar silahıydı. Silah Alman yapımı 88 mm FlaK ile aynı özelliklere sahipti. Az da olsa büyük olan namlusunun çapı namlu çapı 94 mm yi buluyordu. Savaş sonrasında da görev alan silah güdümlü füzelerin ortaya çıkması ile servisten kaldırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ağır silah</span>

Ağır silahlar; hafif silahlardan ve piyade silahlarından daha büyük çaplı, mürettebat tarafından kullanılan büyük top, obüs ve roketatar gibi modern savaş silahlarına verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">.308 Winchester</span> NATO üretimi mermi

.308 Winchester, 30-06 SpringField fişeğinin yerini almak için .300 savage kalibresinden geliştirilmiş bir mermidir. Vuruş gücü ve menzil olarak 30-06 Springfielde benzer ancak kovan boyu kısaltılmıştır. 30-06 SpringField fişeğinin uzun olması nedeniyle yeni nesil otomatik silahlarda tutukluk yaptığı görülmüştür. Sorunun çözümünü araya ABD Winchester firmasıyla T64E3 kod adıyla yapılan ortak çalışmada ilk olarak 1952 senesinde Winchester için özellikle ticari ve sportif/av amaçlı geliştirilmiş fişeğin başarısının ardından 2 sene sonra NATO bünyesinde .308 winchesterın üzerinden NATO'da yaygın olarak kullanılan 7.62x51mm NATO geliştirilmiştir. bu iki mermi birbirinden sade 0.2mm çap farkı gösterip çok küçük kovan yapısı farkına sahipler. Çekirdek çapı 7.82mm(0.308 inç) dir. 30-06 SpringField mermisinin 63mm olan kovan boyu 51mm'ye indirilmiş; kovan hacim kapasitesinde fazla azalma olmaması için kovan çapı yaklaşık 1mm kadar genişletilmiştir. Yani kovan hacmi fazla değişmeme şartıyla boyu kısaltılmış olan fişek görünüm olarak 30-06 Springfield fişeğinden daha kısa ve şişman bir yapıya sahiptir. Winchester o dönemde üretimde olan(ve hala üretimi devam eden) Winchester Model 70'te 308 winchester kalibresini kullanmış ve başarılı modelinin başarısını katlamıştır. bu silah vietnam savaşı döneminde ABD birliklerince keskin nişancı tüfeği olarak kullnılsa da başarısını daha çok Polis özel birliklerinin keskin nişancı tüfeği ve ayrıca çok başarılı bir av silahı olarak göstermiştir. daha önce de belirtildiği gibi .308 winchester askeri kullanımdan ziyade sivil kullanım için üretilen bir kalibredir. ancak onun çok az farklı olan modeli 7.62x51mm NATO, NATO ülkelerinde yaygın olarak kullanılan bir kalibredir ve G3'ten tut birçok keskin nişancı tüfeğine kadar yaygın bir kalibre olarak kullanılmaktadır. sivil kullanıma açık olan .308 winchester kalibre yivli av tüfekleri 7.62x51mm NATOyu kullanabilseler de silah performansı bu tip kullanımda ciddi olarak düşmekte ancak bir tehlike arz etmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ordnance QF 6 pounder</span>

Ordnance QF 6-pounder 7 cwt ya da 6 pounder, II. Dünya Savaşının ortalarında Birleşik Krallık tarafından kullanılan en önemli 57 mmlik tanksavar topudur. Silah bunun yanında birçok zırhlı araçta ana silah olarak kullanılmıştır. İlk olarak Nisan 1942 tarihinde Kuzey Afrika Cephesinde tanksavar topu olarak kullanılan 2 pounder topu ile yer değiştirilmiştir. Kendinden sonra gelen 25 pounder ile yer değiştirilene kadar bu görevi başarı ile yürütmüştür. Bu silah ABD Kara Kuvvetleri tarafından 57 mm Gun M1 adı altında ana tanksavar silahı olarak da kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Makineli silah</span>

Makineli silah, tam otomatik ve/veya portatif silahtır, genellikle şarjör, mermi kayışı veya büyük kapasiteli magazinlerden mermi alarak ve yine genellikle dakikada birkaç yüz mermi atma oranıyla tasarlanmışlardır. İlk makineli tüfekler bir el kolunun çevrilmesi gibi, manuel olarak kullanılıyordu. Birleşik Devletler kanunlarında terim olarak, özellik kullanılmamak suretiyle tam otomatik silahları tanımlar, örneğin medya haberlerinde veya yasal kodlarda.

<span class="mw-page-title-main">Fişek</span> Bir çeşit mühimmat

Fişek, genel anlamda Türkçede yivsiz av tüfeklerinin kullandığı mühimmata denir. Fişekler yapılarından dolayı ve içerdikleri saçma/tek kurşun veya benzeri katı/gaz atılacak malzemeden dolayı kalibre ile değil gauge ile değerlendirilirler. Ancak başka parametreler de bu fişeklerin yapıları ve kullanım alanlarını etkilemektedir. Fişekler 8ga-36ga arasında çaplarda üretilseler de nadir olarak 10ga modeller de mevcuttur. En çok kullanımda olan 12ga çapı kendi içinde 70–76 mm uzunluğa sahip kovanlarda üretilmektedir. Ayrıca aynı çap fişeğin barut miktarı ve içerdiği saçma miktarı da değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Barut</span> patlayıcı madde

Barut, enerjiyi biriktirmek, taşımak ve harekete geçirmek için kullanılan ilk teknolojilerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Muzzle braker</span>

Muzzle braker, özellikle ağır kalibrelerde namlu ağzına taklılara öncelikle fişeğin ateşlenmesinden doğan yüksek basıncın yaratacağı şiddetli geri tepme gücünü, namlu ağzından saliseler içinde çıkacak gazları daha önceden hesaplanmış yönlere dağıtarak azaltmayı hedefler. İkincil ve bazen en önemli yararı da namlunun gazın dışarı çıkması ve ayrıca geri tepmenin yaratacağı sarsıntı hareketini yine aynı gazları yönlendirerek azaltmak ve ateşlenen merminin transizyonel balistik değerlerini düzeltmektir. Böylece uzak mesafelere yönelik yapılan atışları daha iyi hale getirebilir.

<span class="mw-page-title-main">Otomatik av tüfeği</span>

Bir otomatik av tüfeği, Ateşlenen fişeğin oluşturduğu gaz basıncının tüfeğin mekanizmasını otomatik olarak kurması ve bu sayede arka arkaya sadece tetiğe basarak atış yapma imkânı sunar. Otomatik av tüfeği çok sınırlı bir menzile sahiptir, ancak yakın mesafeden muazzam bir ateş gücü sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Steyr ACR</span>

Steyr ACR, ABD Ordusunun 1989/90 yıllarında Gelişmiş Muharebe Tüfeği Programı (ACR) için üretilmiş, kinetik mermi ateşlemeli bir piyade tüfeği prototipidir. Sunulan silahların çoğunda olduğu gibi Steyr tasarımının prototiplerde etkili olduğu kanıtlanmasına rağmen tüm Gelişmiş Muharebe Tüfeği Programı, katılan kuruluşlardan hiçbirinin başarılı bir ACR silahının temeli olan M16A2'den çok daha iyi bir performans elde edememesiyle sona erdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.