Gaz ocağı - Turkipedia

Gaz ocağı ispirto ya da petrol ürünlerini yakıt olarak kullanarak yemek pişirme ateşi sağlayan gereçtir. Büyük metal tüpte basınç altında saklanan veya gaz şebekesiyle evlere dağıtılan bütan, propan veya doğal gaz ile çalışan çeşitleri mutfakta, ispirto, gaz yağı, benzin, dizel veya küçük tüpte bütan / propan kullanan çeşitleri seyyar olarak kullanılır.

Çalışma prensibi

Sıvı yakıt kullanan çeşitleri genellikle pompalayarak basınç altına alınmış yakıtı önce püskürterek sprey haline getirir, spreyi aleve yakın bir haznede ısıtarak buhar haline getirir, ısınmış buharın küçük deliklerden çıkarak havayla buluşmasını ve en verimli bir şekilde yanmasını sağlar. Başlangıçta sprey ısıtma haznesinin duvarları soğuk olacağından ilk ısıtma haznenin az altındaki bir oluğa azıcık ispirto döküp ateşleyerek sağlanır.

Birçok çeşit yakıt kullanabilen çeşitlerinin genellikle her yakıta uygun kolay değiştirilebilen parçaları vardır. Yanlış parça verimsiz yanma ve daha zor temizlemeye sebep olur.

Tehlikeleri

Gaz ocağı kullanımı yanma, patlama ve boğulma tehlikeleri içeren, bu yüzden az da olsa bilgi ve beceri birikimi gerektiren bir alettir.

Gaz yağı ve dizel elbiseye bulaştığında kolay buharlaşmaz ve ateşlenme durumunda elbiseler fazlaca yanıcı, bu yüzden tehlikeli olabilirler. Kendiliğinden ateşlenme de mümkündür. Bu yüzden bir an önce havadar bir yerde açılıp kurutulmalıdırlar.

Ocağı kullanırken ya da alet daha yeteri kadar soğumadan, deposuna ispirto veya benzin doldurulmamalıdır. Bu, patlamaya ve çok tehlikeli yanıklara yol açabilir. Bu yüzden, özellikle söz konusu ispirtolu ocaklar ve çocukların kullanması olduğu durumlar önlenmelidir.

Bütan ve propan, havadan ağır, renksiz ve kokusuzdurlar; bu yüzden bunlara koku eklenir. Boru ya da vanadaki kaçaklardan sızar halde ya da yemekten taşan su yüzünden fark edilmeden sönmüş halde veya açık kalmış ama nedense ateşlenmemiş halde kaldıkları durumlar olabilir. Bu durumlarda yanmamış gaz odada yere yakın birikebilir. Bu gaz bir sonraki ateşleme sırasında patlayabilir. Patlama tehlikeli yanıklara yol açabilir. Patlamaz ise de mekanda uykuda olanları oksijen seviyesi altında bırakıp, boğularak ölmelerine sebep olabilir. Bu yüzden kapalı mekanda kullanılmamalıdırlar.

Gaz ocağının basınç altında sıvı gaz içeren tüpleri, yangın durumunda ısınıp, yıkıcı gücü çok yüksek birer bomba gibi patlayabilirler. Gaz tüplerinin hem ateşten uzakta hem de kolayca daha da uzaklaştırılabilir olmaları gerekir.

Tarihi

İlk basınçlı sıvı yakıt kullanan gaz ocağı 1892 yılında Stockholmda Frans Wilhelm Lindqvist tarafından gaz yağı yakıtlı olarak geliştirilmiş, Nansen ve Amundsenin kutup seyahatlerinde kullanılarak meşhur olmuşlardır.

Gaz ocağı alevi
Mutfak gaz ocağı
2. dünya savaşı sonrası Fuhrmeister primus
Gaz ocağı (Hindistan)
Propan veya bütan gazı yakan primus
Türlü sıvı veya gaz yakıt için Dağcı ocağı

İlgili Araştırma Makaleleri

Helyum, sembolü He ve atom numarası 2 olan kimyasal element. Periyodik cetvelin birinci periyot 8A grubunda yer alan bir gazdır. Kokusuz, renksiz bir gazdır ve yanmaz.

Propan, Parafinlerin (alkanların) metan ve etandan sonra gelen üçüncü üyesi olup, karbon ve hidrojenden meydana gelmiş renksiz bir gazdır.

Bütan, (ya da n-bütan) dört karbon atomu içeren dalsız bir bileşiktir: CH₃CH₂CH₂CH₃. İzobütan (i-bütan, 2-metilpropan) bütanın izomeridir, CH₃CH(CH₃)₂. Normal şartlar altında bütan; aşırı yanıcı, renksiz ve kolay sıvılaşan bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Karbondioksit</span> Renksiz, kokusuz, yoğunluğu 152,0 °Cde ve 36 atmosfer basıncında kolayca sıvılaşan ekşimsi tatta bir gaz (CO2)

Karbondioksit, kovalent bağlı bir karbon ve iki oksijen atomundan oluşan moleküle sahip, normal koşullarda gaz hâlinde bulunan bileşiğin adıdır. Renk ve kokusu yoktur. Kimyasal formülü CO₂ şeklinde olup molekül ağırlığı 44,009 g/mol'dür. Karbon içeren besin maddelerinin metabolize edilmesi sonucu meydana gelen bir son üründür. Küresel ısınmada önemli bir pay sahibidir. Yerden yansıyan güneş ışınlarının atmosferden çıkma oranını azaltır.

Kalorimetre, kalorimetri biliminde kullanılan cihaza veya bir kimyasal reaksiyonda ya da fiziksel değişim'de açığa çıkan ısıyı ve ısı sığasını ölçme işlemine verilen isimdir. Diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC), izotermal titrasyon kalorimetresi (ITC) ve hızlandırılmış oran kalorimetresi en bilinen çeşitleridir.

<span class="mw-page-title-main">Yangın</span> büyük ve yıkıcı ateş

Yangın, maddenin ısı ve oksijenle birleşmesi sonucu oluşan yanma reaksiyonlarının neden olduğu doğal afettir. Yangınların oluştukları coğrafî alanda maddi hasarlara neden olmasından ziyade, orada yaşayan canlılar ve ekolojik denge üzerinde de büyük derece olumsuz etkileri vardır.

Karbüratör, içten yanmalı motorlarda, motorun silindirlerinde yanacak benzin-hava karışımını sağlayan aygıt.

Kazan, yakıtın kimyasal enerjisini yanma yoluyla ısı enerjisine dönüştüren ve bu ısı enerjisini taşıyıcı akışkana aktaran bir basınçlı kaptır.

Aerosol, bir katının veya bir sıvının gaz ortamı içerisinde dağılmasıdır. Duman, sis ve spreyler örnek olarak gösterilebilir. 10 mikrondan daha küçük çaplı sıvı veya katı parçacıklardan oluşan çok fazlı sistem. Son yıllarda aerosoller köpük veya jel şeklinde hazırlanmaktadır. Aerosoller; itici gaz, çözücü ve aerosol kabından oluşur. Aerosol kabı sprey kabı olarak da bilinir. İçindeki sıvıyı bir sis veya köpük hâlinde saçmak üzere düşünülmüş ve genellikle madeni bir kutu veya plastik bir şişe biçimindedir. Eskiden böcek ilaçlarını püskürtmek maksadıyla geliştirilen aerosol, günümüzde çok çeşitli ürünler için kullanılmaktadır. İtici gaz basınç altında tutulan sıvılaştırılmış gaz veya gazlar karışımıdır. Bu gazların kaynama noktası normal ısının altındadır. Bu sebeple itici gaz karışımı atmosfer ile temasa gelir gelmez süratla buharlaşır. Etken madde de saç veya cilt üzerinde kalır. Köpük ve toz aerosoller için de prensip aynıdır. İtici gaz olarak kullanılan maddelerin inert, kokusuz ve renksiz olmasına, toksik ve yanıcı olmamasına dikkat edilir. Bu amaçla fluorokarbonlardan trikloromonofluorometan, diklorodifluorometan çok kullanılmakla birlikte, son yıllarda ozon tabakasına verdiği zararlar sebebiyle terk edilip yerlerine propan, izobütan, n-bütan gibi gazlar veya karışımları kullanılmaktadır. Aerosollerin başlıcaları oda deodorantları ve saç laklarıdır. Aeorosoller yanlış kullanımda tehlikeli olabilir.

Sıvılaştırılmış petrol gazı veya kısaca LPG, ham petrolün rafinerilerde damıtılması esnasında veya petrol yataklarının üzerinde bulunan doğalgazın ayrıştırılması ile elde edilen ve basınç altında sıvılaştırılan, renksiz, kokusuz, havadan ağır ve yanıcı bir gazdır.

<span class="mw-page-title-main">Doğalgaz</span> yanıcı gazlardan oluşan fosil yakıt türü

Doğalgaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Bir petrol türevidir. Yakıt olarak önem sıralamasında ham petrolden sonra ikinci sırayı alır. Doğalgazın büyük bölümü (%70-90'ı), Metan (CH₄) adı verilen hidrokarbon bileşiğinden oluşur. Diğer bileşenleri; etan (C₂H₆), propan (C₃H₈), bütan (C₄H₁₀) gazlarıdır. İçeriğinde eser miktarda karbondioksit (CO₂), azot (N₂), helyum(He) ve hidrojen sülfür (H₂S) de bulunur. Doğalgaz konvansiyoneldir ve konvansiyonel olmayan doğalgaz türleri arasında kaya gazı, kum gazı ve kömür gazı bulunur.

Atomizasyon, sıvı ve gazların bir basınç altında mikron boyutunda küçük zerreciklere ayrılması işlemidir. Atomizasyonu sağlayan basınç yine su veya gazlar kullanılarak üretilir. Yaygın olarak boya uygulama sistemlerinde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kerosen</span> Petrolden elde edilen yanıcı bir hidrokarbon sıvısı

Kerosen, genellikle sanayide kullanılan bir petrol türevidir. Kerosen halk dilinde gazyağı diye geçen maddenin daha gelişmiş ve içerik olarak süzülmüş olanıdır. 150 °C ile 270 °C arasında petrolün çok ince bir şekilde damıtılmasıyla elde edilir. Parlama derecesi 40 °C'dir.

Alev makinesi, yangın çıkarmak amacıyla tasarlanmış ve alev akışını çok uzun bir süre mekanik olarak kontrol edebilen cihaza verilen isimdir. Bu makineler I. Dünya Savaşı sırasında kullanılmasının ardından yaygın şekilde kullanılmaya başlanmıştır.

Roket motoru, genellikle yüksek sıcaklıktaki gaz olan yüksek hızlı itici bir sıvı jeti oluşturmak için tepkime kütlesi olarak depolanmış roket itici gazlarını kullanır. Roket motorları, Newton'un üçüncü yasasına göre kütleyi geriye doğru fırlatarak itme üreten tepki motorlarıdır. Çoğu roket motoru, gerekli enerjiyi sağlamak için reaktif kimyasalların yanmasını kullanır, ancak soğuk gaz iticileri ve nükleer termal roketler gibi yanmayan biçimleri de mevcuttur. Roket motorları tarafından tahrik edilen araçlara genellikle roket denir. Roket araçları, çoğu yanmalı motorun aksine kendi yükseltgen taşır, bu nedenle roket motorları, uzay aracını ve balistik füzeleri itmek için bir boşlukta kullanılabilir.

Ateş (ocak): Konaklama yerinde ısınma ve pişirme için yakılan ocak ateşidir.

<span class="mw-page-title-main">Aerosol sprey</span>

Aerosol sprey, sıvı parçacıkların aerosol buğusunu yaratan bir dağıtım sistemi türüdür. Basınçlı bir yük ve itici sevk maddesi içeren bir teneke kutu veya şişe ile kullanılır. Konteynerin valfi açıldığında, taşıma yükü küçük bir delikten dışarı çıkar ve bir aerosol veya buğu olarak ortaya çıkar. İtici gaz, yükü boşaltmak için genişledikçe, sabit bir basıncı sürdürmek için sadece itici haznenin içinde buharlaşır. Teneke kutunun dışında, itici gaz damlacıkları hızla buharlaşarak yükü çok ince parçacıklar ya da damlacıklar halinde süspanse eder.

Kriyojenik yakıtlar, sıvı halde saklanabilmeleri için aşırı derecede düşük sıcaklıklarda tutulması gereken yakıt çeşitleridir. Bu yakıtlar uzayda çalışması gereken makinelerde kullanılırlar çünkü sıradan yakıtlar, yanmayı destekleyen ortamın yokluğu ve uzayın boşluk olması sebebiyle, kullanılamazlar. Kriyojenik yakıtlar çok sıklıkla, sıvı hidrojen gibi sıvılaştırılmış gazlardan oluşur.

Gemi yakıtları, geminin ilerlemesini sağlayan güç ile ihtiyacı olan elektrik ve ısı enerjisini üretmek için yakıt yakan makinelerde kullanılan katı, sıvı veya gaz halde bulunan yakıtlardır.

RP-1, roket yakıtı olarak kullanılan, görünüm olarak jet yakıtına benzeyen ve çok yüksek düzeyde rafine edilmiş bir kerosen türüdür. RP-1, sıvı hidrojenden daha düşük bir özgül dürtü sağlar, ancak daha ucuzdur, oda sıcaklığında saklanabilir ve patlama tehlikesi çok daha düşüktür. RP-1, özgül enerjisi LH ₂'den daha düşük olsa da, özkütlesi ondan fazla olduğundan daha yüksek bir enerji yoğunluğu sağlar. RP-1'in ayrıca oda sıcaklığında alternatif bir sıvı yakıt olan hidrazin kadar çok toksik ve kanserojen tehlikesi de yoktur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.