Gavurtepe Höyük
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Gavurtepe Höyük |
| il: | Manisa |
| İlçe: | Alaşehir |
| Köy: | Merkez |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | Kaçak kazılar, doğal nedenler[1] |
| Tescil durumu: | Tescilli[1] |
| Tescil No ve derece: | 514 / 1 |
| Tescil tarihi: | 23.09. 2000 |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Gavurtepe Höyük, Manisa İl merkezinin güneydoğusunda, Alaşehir İlçesi'nin güneybatısında, Gediz Ovası'nda Sarıkız Çayı'nın batı yakasında yer alan bir höyüktür. Yamaçları oldukça dik ve sarp bir tepedir.[2] Bulunduğu yer olarak, hem batı kesimindeki yerleşimlerle, hem de Hitit topraklarının batı yerleşimleriyle ulaşım sağlayabilecek konumda görünmektedir. Öte yandan Gediz Vadisi üzerinden Balıkesir ve Denizli ulaşımları üzerindedir.[3]
Kazılar
Höyük'teki kazılar 1987-92 yıllarında Dokuz Eylül Üniversitesi'nden Doç. Dr. Recep Meriç başkanlığında tepenin güneyinde, megaron sahası adı verilen üst kısımda ve kuzey kesimde yapılmıştır. Güney kesimde Erken Tunç Çağı tabakalarına ulaşılmıştır. Daha sonra 2007 yılında E. Akdeniz ve ekibi tarafından yeniden incelenmiştir.[2]
Tabakalanma
Zengin yüzey buluntuları da veren[4] Höyük'teki kazılarda altı yapı katında Kalkolitik Çağ, Erken Tunç Çağı, MÖ 2. binyıl, Helenistik Dönem ve Bizans Dönemi yerleşimleri belirlenmiştir. 5. ve 4. yapı katlarının Erken Tunç Çağı II. ve I. evreye ait olabileceği belirtilmektedir. Üstte Troya III. – V. tabakaları buluntularına benzeyen parçaların bulunmasıyla bu tabaka muhtemelen Erken Tunç Çağı III. evreye aittir.[2]
Buluntular
Höyük'ün tepesindeki kazıda ortaya çıkarılan, büyük taşlardan oluşan bir çevre duvarıyla kuşatılmış megaron tarzındaki anıtsal yapının, yerel bir yöneticiye ait saray yapısı olabileceği öne sürülmektedir. Bu megaron tarzı yapı, civarında bulunan Miken keramiklerinden hareketle yapı MÖ 2. binyılın ortalarına tarihlenmektedir.[3] Bu anıtsal yapı, yerleşmenin önemli yol bağlantıları üzerinde olduğunu, ele geçen gaga ağızlı testiler de Orta Anadolu ile olan ilişkileri göstermektedir.[5]
Bir sunu odası, bir tören mekanı ve bir avlu gibi mimarilerin ortaya çıkarıldığı 5. yapı katının depremler sonucu çöktüğü anlaşılmaktadır. Bu mekanlarda ele geçen buluntulardan Erken Tunç Çağı'na ait olduğu görülmektedir. Sunu odasında üzerinde kazıma ile yapılmış stilize insan ve gamalı haç gibi süslemeler olan bir küp bulunmuştur.[2]
3. ve 4. yapı katlarında ele geçen çanak çömlek buluntuları, küçük, tek kulplu, gaga ağızlı testicikler, üçayaklı, tek kulplu, gaga ağızlı ve yalın kaba mutfak kapları, çift kulplu açkısız küpler ve içe dönük ağızlı kaselerdir. Alt tabakalara doğru siyah açkılı mal buluntuları artmaktadır.[2] Beycesultan Erken Tunç Çağı II tabakaları karakterli çok sayıda kase ele geçmiştir.[6]
Sürtmetaş Kiklad tipinde bir idol Recep Meriç tarafından Troya II dönemine tarihlenmiştir. Kazıların devamında mermer iki idol daha bulunmuştur. Diğer küçük buluntular arasında tunç iğnelerden söz edilmektedir.[2]
Ulaşılan bir küp mezar 4. yapı katının üçüncü evresine aittir. Küpte 12-14 ayılık bir kız çocuğuna ait kemikler bulunmuştur. Gömüt armağanı olarak 89 altın boncuktan oluşan bir gerdanlık, iki altın bilezik, iki altın kulak tıkacı, tunç bilezik, mermer keman biçimli idol, taş mühür ve iki gaga ağızlı testi vardır.[2]
Gavurtepe Höyük çanak çömleğini inceleyen Turan Efe, Erken Tunç Çağı I tabakasında, Akhisar – Manisa bölgesinin karakteristik beyaz boyalı çanak çömleği ile Beycesultan Erken Tunç Çağı I tabakasının karakteristik ince cidarlı çanak çömleğinin bir arada bulunduğunu belirtmektedir.[7]
Dış bağlantılar
- Yakın plan kroki4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Fotoğraflar4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
- ^ a b TAY – Yerleşme Ayrıntıları[]
- ^ a b c d e f g TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları[]
- ^ a b Rabia Özcan, Yazılı Kaynaklar ve Arkeolojik Veriler Işığında M. Ö. 2. Binyıl Batı Anadolu Tarihi Coğrafyası 29 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Ege Üniversitesi, Arkeoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi. Sh.: 108
- ^ 10. Kazı Sonuçları Toplantısı (1988) Cilt 1, Sh.: 231
- ^ Rabia Özcan, Sh.: 109
- ^ Deniz Sarı, İlk Tunç Çağı ve Orta Tunç Çağı'nda Batı Anadolu'nun Kültürel ve Siyasal Gelişimi 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sh.: 158
- ^ Deniz Sarı, Sh.: 158 dipnot
