İçeriğe atla

Gaudiya Vaişnavizmi

Gaudiya Vaişnavizmi
Dinler
Vaişnavizm (Hinduizm)
Kutsal kitaplar
Diller
Çaitanya Mahaprabhu, Gaudiya Vaişnavizmi'nin kurucusu.

Gaudiya Vaişnavizmi (IAST: Gauḍīya Vaiṣṇavasampradāyaḥ) veya Çaitanya Vaişnavizmi,[1][2] Çaitanya Mahaprabhu'nun (1486–1534) öğretisini esas alan bir Vaişnav Hindu mezhebidir. "Gaudiya", Bengal'in Gaura veya Gauḍa bölgesini (bugünkü Batı Bengal'in Malda bölgesi ve Bangladeş'in Rajshahi bölgesi) ifade eder ve Vaişnavizm "Vişnu'ya tapmak" anlamına gelir. Gaudiya Vaişnavizmi Krişnaizm'in, yani Krişna merkezli Vaişnav geleneklerinin bir parçasıdır.[3] Teolojik temeli esas olarak Çaitanya'nın ilk takipçileri olan Sanatana Goswami, Rupa Goswami, Jiva Goswami, Gopala Bhatta Goswami ve birçok farklı figür tarafından yorumlandığı şekliyle Bhagavad Gita ve Bhagavata Purana'ya (gelenek içinde Srimad Bhagavatam olarak bilinir) dayanmaktadır.[4][5]

Felsefi kavramlar

Canlı varlıklar

Gaudiya Vaişnava felsefesine göre bilinç, maddenin bir ürünü değil, ruhun bir sonucudur.[6] Hayvanlar da dahil olmak üzere tüm canlı varlıkların (jivalar) bir ruhu vardır. Bu ruh, onların mevcut fiziksel bedenlerinden farklıdır; ruhun doğası, herhangi bir doğum veya ölüm olmadan ebedi, ezeli, değişmez ve yok edilemezdir.[7] Beden öldüğünde ruh ölmez, fakat yeni bir bedene geçerek yeni bir bedende yeniden doğar.[8] Dünyanın illüzyonel doğasına (Maya) kapılan ruhlar, bu ve diğer gezegenlerdeki çeşitli 8,4 milyon farklı yaşam türü arasında, karma yasalarına ve bireysel arzulara uygun olarak tekrar tekrar yeniden doğarlar. Bu Hindu, Sih ve Budist inançlarında bulunan samsara kavramıyla tutarlıdır.[9][10]

Samsara sürecinden kurtulmanın (moksha olarak bilinir) çeşitli manevi uygulamalarla mümkün olduğuna inanılır ve genel olarak yaşamın nihai amacıdır.[11] Bununla birlikte, Gaudiya Vaişnavizmi'nde, bireyin nihai amacı yeniden doğuş döngüsünden kurtuluştan ziyade Tanrı'ya saf sevgi ve aşka ermektir. Buna bhakti denir.

Yüce Kişi (Tanrı)

Gaudiya Vaişnavizmi'nin önplana çıkan yönlerinden biri, Krişna'ya Tanrı'nın tüm avatar enkarnasyonlarının kaynağı olarak tapınılmasıdır. Bu, Bhagavata Purana'daki " krsnastu bhagavan svayam ", ("Krişna Tanrı'nın Kendisidir") gibi alıntılara dayanmaktadır.[12] Jiva Gosvami bu inancı Gaudiya Vaişnava ekolü teolojisinde "paribhasha-sutra" (kesin kural) ve "mahavakya" (yönetici öneri) olarak tanımlar.[13]

Kaynakça

  1. ^ De 1942.
  2. ^ Sinha 2001.
  3. ^ Hardy 1987.
  4. ^ Bryant 2017.
  5. ^ Holdrege 2017.
  6. ^ Consciousness the Symptom of the Soul 6 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Stephen Knapp
  7. ^ "Bhagavad Gita 2.20". Vedabase.io. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020. 
  8. ^ Hutchinson, Janis-Faye (2009). "Karma, reincarnation, and medicine: Hindu perspectives on biomedical research". Dordrecht: Springer Nature B.V: 110. 
  9. ^ Lochtefeld, James (2002). Hindusm Encyclopedia. 2nd (İngilizce). 29 East 21st Street, New York, NY 10010: The Rosen Publishing Group, Inc. New York. s. 12. ISBN 0-8239-3180-3. 
  10. ^ Lochtefeld, James (2002). Hinduism Encyclopedia. 2nd (İngilizce). 29 East 21st Street, New York, NY 10010: The Rosen Publishing Group, Inc. s. 8. ISBN 0-8239-3180-3. 
  11. ^ Lochtefeld, James (2002). Hinduism Encyclopedia (İngilizce). 29 East 21st Street, New York, NY 10010: The Rosen Publishing Group, Inc. New York. s. 19. ISBN 0-8239-3180-3. 
  12. ^ Bryant, Edwin (2007). "Chapter 4: Krishna in the Tenth Book of the Bhagavata Purana". Edwin, Bryant (Ed.). Krishna : a sourcebook. Oxford: Oxford University Press. ss. 114-117. ISBN 978-0-19-972431-4. OCLC 181731713. 
  13. ^ Dasa, Satyanarayana (2007). "Chapter 16: The Six Sandarbhas of Jiva Gosvami". Bryant, Edwin (Ed.). Krishna : a sourcebook. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-972431-4. OCLC 181731713. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Durga</span>

Durga Hinduizm'de bir Devi, ulu tanrıça, formudur. Bir aslanı süren ve birçok kolunda öldürücü silahlar taşıyan, yüzünde bunların tam tersi barışcı ve güven verici bir ifade taşıyan, elleri mudra şeklinde bir kadın olarak tasvir edilir. Tanrıçanın bu formu dişil ve yaratıcı enerjinin (Şakti) tecessümü yani cismanileşmesi, vücut bulmasıdır.

Krişna Vaişnavizm'de varlığın Nihai Kaynağı ve Dayanağı olarak kabul edilen Yüce Tanrı'dır. Vişnu ve Krişna'nın her ikisi de Yüce Tanrı'ya işaret eder ve aynı tek kişiyi temsil eder, ancak hangi suretin Tanrı'nın esas sureti olduğu Vaişnavalarca tartışılmıştır. Bazı Vaişnava geleneklerinde Krişna Yüce Tanrı'nın dünyadaki sekizinci sureti olduğu kabul edilirken Gaudiya Vaişnavizmi'nde Krişna'nın Yüce Tanrı'nın esas ismi ve sureti olduğu olduğu, Vişnu dahil diğer tüm suretlerin temeli olduğuna inanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aşk</span> aşırı sevgi ve bağlılık duygusu

Aşk, kişilerarası ilişki veya bir başka varlığa duyulan derin sevgidir. Bunun daha derini ise TDK sözlüğüne göre "güçlü sevgi, güçlü aşk" veya aşırı ve güçlü tutku, istek anlamına gelen hem ruhen hem de bedenen aşık olmayı kapsadığı düşünülen "sevda"dır. Bunun umutsuz, güçlü ve insanı hasta edecek derecede saplantılı haline ise "kara sevda" adı verilmektedir. Çeşitli kültürlerde aşk, en yüce erdem veya iyi alışkanlıktan, en derin kişiler arası sevgiden en basit zevke kadar bir dizi güçlü, olumlu duygusal ve zihinsel durumları kapsar. Cinsel veya romantik bir ilişki olursa, partnerlere aşıklar/sevgililer de denir. Bununla birlikte aşk ile ilgili tam bir evrensel tanıma kültürel farklılıklar nedeniyle ulaşılamakta zorlanılmaktadır. En yaygın olarak aşk, güçlü bir çekim ve duygusal bağlanma hissi anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Dinî kozmoloji</span>

Dini kozmoloji, evrenin kökeni, evrimi ve nihai kaderinin dini bir bakış açısıyla açıklanmasıdır. Bu, bir yaratılış miti, müteakip evrim, mevcut organizasyon biçimi, doğa, nihai kader veya kader biçimindeki kökene ilişkin inançları içerebilir. Din veya dini mitolojide, her şeyin nasıl ve neden böyle olduğunu ve önemliliğini öne süren çeşitli hikâyeler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Varahi</span> Hint mitolojisinde domuz başlı ana tanrıça

Varahi Hindu dininde yedi ya da sekiz ana tanrıçanın oluşturduğu Matrikalar grubunun bir üyesidir. Yaban domuzu başlı Varahi, Vişnu'nun yaban domuzu Avatar'ı olan Varaha'nın şaktisidir Nepal'de Barahi adı verilir.

Karma yoga, Hinduizmdeki üç ruhani yoldan biridir, "eylem yogası" olarak da bilinir. Karma yoga için doğru eylem bir dua şeklidir. Hinduların ruhani uygulamalarındaki yollardan biridir, diğerleri Jnana yoga ve Bhakti yogadır. Hinduizmde bu üç yol birbirini dışlamaz, ancak Karma yoga, Jnana yoga ve Bhakti yoga arasındaki görece ağırlık kişiye göre değişir.

Bhakti yoga, herhangi bir kişisel tanrıya karşı sevgi dolu adanmaya odaklanan Hinduizm içindeki ruhsal bir yol veya ruhsal uygulamadır. Hinduizmde Mokşa'ya giden birkaç yoldan biridir, diğer yollar Cnana yoga, Karma yoga ve Kriya yogadır.

<span class="mw-page-title-main">Cnana Yoga</span>

Jnana yoga, Hinduizm'de Moksha'ya götüren üç klasik yoldan (margas) biridir. Jnana yoga "bilginin yolu" veya "kendini gerçekleştirme yolu" olarak bilinir. Diğer ikisi karma yoga ve bhakti yogadır. Daha sonra Hinduizm içindeki yeni hareketler, dördüncü bir manevi yol olarak raja yogayı ekledi, ancak diğer üçünden farklı olarak raja yoga evrensel olarak kabul görmüş değildir.

Vaişnavizm, Şaivizm, Şaktizm ve Smartizm ile birlikte başlıca Hindu mezheplerinden biridir. Vişnu'yu tanrılar dahil tüm ruhların ve varlıkların kaynağı, kökeni ve dayanağı olan Mutlak Şahıs (Paramātman) ve Mutlak Varlık (Parabrahman) olarak betimlediği için Vaişnavizm olarak adlandırılır. Vaişnavizm'in temel metinleri arasında Vedalar, Upanişadlar, Bhagavad Gita, Pancharatra (Agama) metinleri, Naalayira Divya Prabhandham ve Bhagavata Purana yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kapila</span>

Kapila, aynı zamanda Cakradhanus olarak da anılır, Hindu geleneğinde bir bilgedir. Bhagavata Purana'ya göre bilge Kardama ile Svayambhuva Manu'nun kızı Devahuti'nin oğludur. Kardama'nın çok bilgili dokuz kızı vardı. Kızları büyük bilgelerle evliydi. Kapila en çok Hindu felsefesinin Samkhya okulunun kurucusu olarak bilinir. Samkhya sayesinde ünlenen Kapila, MÖ 6. yüzyılda veya MÖ 7. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen bir Vedik bilge olarak kabul edilir.^Evi Mithila'daydı. Buda ve Budizm üzerindeki etkisi uzun zamandır bilimsel çalışmaların konusu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupada</span>

Abhay Çaranaravinda Bhaktivedanta Swami, tanındığı ismiyle Prabhupada, genellikle "Hare Krişna Hareketi" olarak bilinen ISKCON'un Kurucu Açarya'sı olan Hint bir Gaudiya Vaişnava gurusuydu. ISKCON üyeleri Prabhupada'yı Çaitanya Mahaprabhu'nun temsilcisi ve elçisi olarak görürler.

<span class="mw-page-title-main">Çaitanya Mahaprabhu</span>

Çaitanya Mahaprabhu öğrencileri ve çeşitli kutsal metinler tarafından Radha ve Krişna'nın ortak avatarı olarak kabul edilen bir 15. yüzyıl Vaişnava azizi.

<span class="mw-page-title-main">Klasik teizm</span> Tanrıyı Mutlak Varlık ve Mutlak Benlik olarak tanımlayan felsefe

Klasik teizm veya klasik tanrıcılık; Tanrı'nın diğer tüm varlıkların kaynağı ve kökeni olan tekil Mutlak Varlık, Mutlak Benlik ve Nihai Kişi olarak nitelendirildiği teizm biçimidir.

Svayam Bhagavan Hinduizm'de Sanskrit bir kavramdır ve Bhagavan'ın monoteistik ve klasik teistik çerçevede tekil Yüce Tanrı'nın mutlak temsiline atıfta bulunur. Kavram genellikle Vaişnavizm, özellikle Gaudiya Vaişnavizmi'nde kullanılır. Bu bağlamda Krişna Svayam Bhagavan olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hridayananda das Goswami</span>

Hridayananda Das(a) Goswami Amerikalı bir Vaişnavizm dini lideri ve vaizi, Uluslararası Krishna Bilinci Derneği'nin (ISKCON) önde gelen ruhani liderlerinden ve ISKCON kurucusu Bhaktivedanta Swami Prabhupada'nın en seçkin müritlerinden biri, yakın dostu ve bizzat kendisi tarafından görevlendirilen vaiz, guru ve ISKCON Yönetim Kurulunun 1974'ten beri üyesidir.

Bhagavan Dharmî dinlerde devalardan farklı olarak Yüce Tanrı'yı ifade etmek için kullanılan kelimedir. Türkçeye "Rab", "Tanrı" olarak çevirilebilir. Özellikle Vaişnavizm'de Krişna ve Vişnu'yu belirtmek için kullanılır.

Bhagavata Purana veya Srimad Bhagavatam (Śrīmad Bhāgavatam), Srimad Bhagavata Mahapurana veya kısaca Bhagavata (Bhāgavata), Hinduizm'in on sekiz büyük Purana'sından (Mahapuranalar) biridir.

Anlaşılamaz Farklılık ve Özdeşlik, ruhların Tanrı'yla nitel anlamda aynı, nicel anlamda farklı olduğunu savunan Vedantik ekoldür. Sanskrit karşılığı Açintya Bheda Abheda ifadesidir; açintya 'kavranılamaz/anlaşılamaz', bheda 'fark', abheda 'farksız' anlamına gelir.

Hinduizm'de Yüce Tanrı, tanrıların (deva) ve iblislerin (asura) ötesindeki en yüce, Mutlak Varlık (Brahman/Parabrahman) ve Mutlak Benlik olan Nihai Şahıs (Paramatman)'dır.