İçeriğe atla

Gatafan

Gatafan (Arapça: بنو غطفان Benū Ġatafān), Necid kökenli bir Arap kabilesi.

Başlangıçta Medine'nin kuzeydoğusunda bulunan bir Arap kabile konfederasyonuydu. Gatafan'ın ana kolları Abs, Zubyan ve Eşca kabileleriydi. Muhammed ile etkileşime giren Arap kabilelerinden biriydiler. Hendek Savaşı'nda Kureyş ile ittifak kurmuşlardır.

Gatafan, Hicaz dağları ile Cebel Şammar arasında Necd'in Vadi el-Rumma bölgesinde göçebe halde yaşayan bir Bedevi kabile grubuydu. Arap soyağacı geleneğine göre kabilenin atası Gatafan bin Sa'd bin Kays Aylan'dı. Daha büyük Kays kabilesinin bir koluydular. Gatafan'ın etimolojisi veya anlamı bilinmemektedir.

İslamdan önce Uzza putuna tapınırlardı.

İslam dönemi

Muhammed onları İslama davet edince kabul etmediler ve mücadeleye giriştiler. 624 yılında Medine’ye saldıracaklarını haber alan Muhammed dört yüz elli kişilik bir birlikle Gatafan Seferi'ne çıktı. Ertesi yıl yine aynı niyetle hazırlandıklarını haber alınca Necid Üzerine Zatu’r-Rika Seferi'ni düzenlemiştir. Uzun yıllar Müslümanlarla savaşan ve gücü azalan bu kabile Mekke’nin fethinden önce Müslüman olmuştur. Muhammed’in ölümünden sonra İslamdan çıkan kabile, savaş yoluyla tekrar İslam'ı kabul etmiştir. Sonrasında fazla bir varlık gösteremeyip Arap Yarımadası'ndan ayrıldılar ve güçlü kabileler içinde yok oldular.

Kolları

Gatafan'ın ana kolları şunlardı:

  • Gatafan kabile topraklarının en batı kesiminde yaşayan Eşca kabilesi.
  • Zubyān bin Bağīd bin Rayt bin Gaṭafān'ın soyundan gelen Zubyan. Eşca'nın doğusundaki bölgede yaşıyorlardı ve Mürre, Fezare ve Sa'lebe'nin ana alt kabilelerini içeriyordu.
  • ʿAbs bin Bagīd bin Rayt bin Gaṭafān'ın soyundan gelen Abs, Zubyan'ın doğusundaki bölgede yaşıyordu.
  • Necd'in Kasim bölgesinde yaşayan Anmar.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ebû Bekir</span> İslam Devletinin ilk halifesi, sahabe

Ebû Bekir ya da tam adıyla Ebû Bekir Abdullah bin Ebî Kuhâfe Osmân bin Âmir el-Kureşî et-Teymî, İslam peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve Dört Halife'nin ilki. Muhammed sonrası Müslüman toplumda 632-634 arası liderlik ve yöneticilik yapması, bu sebeple Muhammed'in halefi olması kendisine ilk halife unvanını kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kureyş</span> Muhammedin de mensubu olduğu Arap kabilesi

Kureyş, rivayet kültüründe İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Arap kabilesidir.

Muhammed'in Medine ve çevresinde yaşayan Yahudi kabileleriyle irtibata geçtiği birçok yazılı kaynakta anlatılmaktadır. Bu kaynaklarda Muhammed Yahudiler için Ehl-i Kitap diye hitap ederken Müslümanlarla Yahudilerin arasında bir ittifak kurulamadığından bahsedilir.

Arap Yarımadası'ndaki Yahudi kabileler, İslam'dan önce Arap Yarımadası'nda yaşamını sürdürmüş Mizrahi Yahudi gruplarıydı. Bu kabilelerin atalarının İbrani olup olmadığı yüzde yüz belli değildir. Yahudi geleneğinde Rehabitler gibi göçebe kavimlerin antik zamanlarda Yahudiliğe geçtiğinden bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Ridde Savaşları</span>

Ridde Savaşları, Muhammed'in ölümü sonrasında kitlesel dinden dönme (irtidad) olayları üzerine, ilk halife Ebu Bekir tarafından 632-633 yıllarında yapılan askerî harekât ve savaşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Hazrec</span>

Hazrec, İslâmiyet’ten önce Medine şehrinde yaşayan bir Arap kabilesinin ismi.

<span class="mw-page-title-main">Arap kabileleri listesi</span>

Arap kabileleri listesi, İslam öncesi ve İslam sonrası Arap kabilelerini alfabetik olarak göstermektedir.

Abdülkays, Bahreyn kökenli bir Arap kabilesidir. Fayda, Mustafa (1988). "ABDÜLKAYS ". İslam Ansiklopedisi. 1. TDV. ss. 248-249. ISBN 978-97-53-89456-2.

Abs, Necid kökenli Arap kabilesi.

Mahzum, Mekke'de yerleşik Kureyş kabilesinin kolu olan Arap kabilesi.

Süleym, İslam öncesi dönemde Hicaz'ın bir bölümüne hakim olan bir Arap kabilesidir. Mekke Kureyş'i ve Medine sakinleriyle yakın bağlar kurdular ve 632'deki ölümünden önce İslam'a geçmeden önce İslam peygamberi Muhammed'e karşı bir dizi savaşta savaştılar. Suriye'nin Müslümanlar tarafından fethine katıldılar ve kabilenin bir kısmı Hicaz'da kalırken Cezire'de kendi yurtlarını kurdular. Erken Müslüman döneminde kabile, Safvan bin Mu'attal, Ebu'l-A'var ve Umayr bin el-Hubab gibi önemli generaller yetiştirdi. Arabistan'da kalanlar büyük ölçüde 9. yüzyıldan itibaren Yemen'deki Beni Harb tarafından asimile edildi, Suriye ve Cezire'dekiler 10. yüzyılın sonlarında Karmatileri destekledikleri için Fatımi Halifeleri tarafından Yukarı Mısır'a sürüldüler. 11. yüzyılın ortalarında, Mısır'da uzun süren bir kıtlık kabileyi Beni Hilal ile birlikte batıya Libya'ya göç etmeye yöneltti. Orada, Süleym ve alt kabileleri kendilerini çoğunlukla Sirenayka'ya yerleştirdiler ve günümüze kadar, o bölgedeki Arap kabilelerinin birçoğu kökenlerini Süleym'e dayandırmaktadır.

Fezare, Orta Arabistan'daki Necid bölgesinde yerleşik bir Arap kabilesi.

Kays Aylân, genellikle sadece Kays olarak anılan, Mudar grubundan ayrılan bir Arap kabile konfederasyonudur. Kabile, İslam öncesi dönemde bir birim olarak işlev görmüş görünmemektedir. Bununla birlikte, Emevi döneminin başlarında (661-750), onu oluşturan aşiretler halifeliğin ana kabile-siyasi hiziplerinden birinde konsolide oldular.

<span class="mw-page-title-main">Medine İslam Devleti</span> İslam peygamberi Muhammedin Medinede kurduğu devlet

Medine İslam Devleti, İslâm peygamberi Muhammed'in ve takipçilerinin Mekke'den Hicret olarak bilinen göçünü takiben Medine şehrine geldiği 622 yılından 632 yılındaki ölümüne kadar Arap Yarımadası'na egemen olan teokratik bir devletti. Medine İslam Devleti, ilk İslâm devleti ve Râşidîn Halifeliği'nin öncüsü olarak kabul edilir.

Beni Evs, Medine'de yerleşik iki ana Arap kabilesinden biriydi. Diğeri ise Hazrec'ti ve ikisi de Hicret'ten sonra Ensar'ı oluşturuyordu.

Beni Bekir bin Va'il veya kısaca Beni Bekir, Adnani kabilelerinin büyüklerinden olan Rebia koluna ait bir Arap kabilesiydi.

Şeyban, Bekir ibn Va'il grubunun bir kolu olan bir Arap kabilesidir.

<span class="mw-page-title-main">Hevazin</span> Arap kabilesi

Hevazin, Batı Necid'de ve Hicaz'daki Taif çevresinde yerleşik bir Arap kabilesiydi.

Temim, Arap Yarımadası'ndaki Necid'de ortaya çıkan bir Arap kabilesidir.

Benu Hemdan Yemen'in kuzeyinde yaşayan kadim, büyük ve önemli bir Arap kabilesidir.