İçeriğe atla

Gasmouloi

Gasmouloi (YunancaGrekçeγασμοῦλοι, tekil: γασμοῦλος) ya da Vasmouloi (Yunanca: Grekçeβασμοῦλοι, tekil: βασμοῦλος) Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyıllarında Yunan - Latin (Batı Avrupalı, çok sıklıkla İtalyan) karışımı birlikler. Gasmouloi'ları Bizans donanmasına deniz piyadesi olarak askere Bizans İmparatoru VIII. Mihail (1259-1261 arası hükümdar) almıştır, ancak terim zaman içinde etnik anlamını kaybetmiş ve erken 14. yüzyıldan itibaren askeri hizmet yükümlülüğü olan için kullanılmıştır.

Tarih

Gasmouloi'ları Donanmasına Deniz piyadesi olarak askere alan Bizans İmparatoru VIII. Mihail.

Dördüncü Haçlı Seferi'nin ardından, Latin İmparatorluğu ve diğer Batılı Prenslikler Bizans topraklarında kurulduğu zaman, Yunan - Latin karışımı birlikler çok kısıtlı bir derecede oluştu.[1] Gasmoulos teriminin kendisinin kelime kökeni bilinmemektedir ve ilk defa 13. yüzyılın ikinci yarısı ortaya çıkmıştır. Fakat Latince mulus kelimesi, "katır" ile ilişkisi olasılık dışı değildir.[2] Genellikle bu karma birliklerin çocukları için kullanılmasına rağmen, daha belirli olarak Bizanslı bir anne ile Latin (sıklıkla Venedikli) bir babanın çocuğu için kullanılır.[3] Gasmouloi muğlak kimlikleri nedeniyle sosyal olarak hem Bizanslılar hem de Latinler tarafından dışlanmış ve güvenilmez kabul edilirlerdi. Yaklaşık 1330 yılına ait Fransız bir bilimsel makalenin kelimeleri ile, "Kendilerini Yunanlara Yunan, Latinlere Latin olarak tanıtırlardı, herkese her şey olurlardı...".[4] VIII. Mihail ile Venedikliler arasında imzalanan 1277 tarihli anlaşmada, Venedik mirasının Gasmouloi Venedik vatandaşı kabul edilmiştir,[5] fakat sonraki on yıllarda, birçoğu Bizans bağlılığına dönmüştür.[6] Onların soylarından gelen bazıları tekrar Venedik vatandaşlığı talebinde bulunmuşlardır, Gasmouloi sorunu 1320lere kadar Bizans-Venedik ilişkilerini meşgul etmiştir.[3][7]

1261 yılında VIII. Mihail'in kuvvetleri tarafından Konstantinopolis'in geri alınmasından sonra, Gasmouloi İmparator tarafından paralı askerler olarak işe alınmışlardır. Lakonia'dan toplanan adamlar Lakōnes (Λάκωνες, "Laconians") ile birlikte, Mihail'in güçlü "ulusal" Bizans donanması kurma çabaları çerçevesinde hafif silahlı deniz piyadeleri olarak hizmet etmişlerdir.[8] Gasmoulikon birlikleri 1260lı ve 1270li yıllarda Ege Denizi'nde bulunan adaların geri alınması için yapılan Bizans seferlerinde önemli bir rol oynamışlardır, fakat VIII. Mihail'in ölümünden sonra, ardılı II. Andronikos 1285 yılında donanmayı geniş şekilde dağıtmıştır.[3] İşsiz kalmalarına, imparator tarafından bir şey ödenmemesine rağmen, bazı Gasmouloi imparatorluk hizmetinde kalmıştır, fakat diğer birçoğu Latin ve Türk donanmalarında iş aramış, büyük toprak ağalarına koruma olarak kiralanmış ya da korsanlık yapmaya başlamışlardır.[3][9]

14. yüzyıl başlarında, gasmoulikē douleia ("gasmoulos olarak hizmet etmek") kavramı etnik anlamını kaybetmiş ve sonunda hem denizde hem de karada hizmet veren hafif silahlı asker için kullanılmaya başlanmıştır. Bu şekilde, Gasmouloi Bizans ve Osmanlı'ya 14. yüzyılda, Ege Denizi'nde bulunan Latin Prensliklere (servitio et tenimento vasmulia'nın kalıtsal olduğu yerlerde) ise 15.ve 16. yüzyılda hizmet etmiştir.[3][10] İmparatorluğun son yüzyılında olduğu gibi, Bizans donanması onların hizmetinden yararlanmaya devam etmiştir. Bizans İç Savaşı (1341-1347) sırasında Gasmouloi bir rol oynamış, komutanları Megas doux Aleksios Apokaukos'u VI. İoannis Kantakuzinos'a karşı kuvvetli bir şekilde desteklemişlerdir. Kantakuzinos'un zaferinden sonra, Konstantinopolis'te bulunan birçok Gasmouloi terhis edilmiştir. Kallipoli'da bulunanlar zamanla Osmanlılara katılarak, ilk Osmanlı filosunun mürettebatını oluşturmuşlardır.[11]

Kaynakça

Özel
  1. ^ Heurtley 1967, s. 72: "The Frankish occupation has left many traces upon the countryside, in great castles and isolated towers, but it made little mark upon the Greek people and their institutions. Conquerors and the conquered never really amalgamated except to produce some despised half-castes (Gasmoûloi) who usually sided with the Greeks. The new-comers did not come in sufficient numbers to obtain a firm grip on the country, and they remained to the end a series of garrisons in a foreign land. Their conquest became an episode, not a formative factor in the life of Greece. 'New France' was to pass away for ever before the advance of the Turk, leaving behind not much more than archaeological remains to recall the brilliant interlude of western chivalry."
  2. ^ Bartusis 1997, s. 44.
  3. ^ a b c d e Kajdan 1991, s. 823.
  4. ^ Bartusis 1997, ss. 45, 140.
  5. ^ Nicol 1988, ss. 199, 233.
  6. ^ Laiu 1972, s. 65.
  7. ^ Laiu 1972, ss. 271–272, 277.
  8. ^ Bartusis 1997, ss. 44–47.
  9. ^ Bartusis 1997, ss. 68–69; Laiu 1972, s. 75.
  10. ^ Bartusis 1997, ss. 69–70.
  11. ^ Ahrweiler 1966, s. 405.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bizans İmparatorluğu</span> Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğunun devamı şeklinde var olmuş devlet (395–1453)

Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu ya da kısaca Bizans, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ boyunca Roma İmparatorluğu'nun devamı şeklinde var olan ve başkenti Konstantinopolis olan ülke. 5. yüzyılda Batı Roma İmparatorluğu'nun dağılışı ve çöküşü sürecinden sonra ayakta kalan imparatorluk, 1453'te Osmanlı'ya yenik düşünceye kadar yaklaşık bin yıl boyunca var olmaya devam etmiştir. Var olduğu sürenin başı ve ortalarını kapsayan çoğunda, Avrupa'da ekonomik, kültürel ve askerî bakımdan en güçlü ülkeydi. "Bizans İmparatorluğu" ve "Doğu Roma İmparatorluğu" terimleri ülkenin yıkılışından sonraki tarihçiler tarafından yaratılmış olup imparatorluk vatandaşları kendi ülkelerine Roma İmparatorluğu, veya Romania ; kendilerineyse "Romalılar" demekteydi.

I. Mihail Komnenos Doukas ya da Comnenus Ducas, sıklıkla yanlış olarak Mihail Angelos olarak adlandırılır, bu ismi hiçbir zaman kullanmamıştır. Epir Despotluğu'nun kurucusu ve 1205 yılından öldüğü 1215 yılına kadar ilk hükümdarıdır.

Aleksios Komninos Strategopulos, Bizans İmparatoru VIII. Mihail döneminde Megas Domestikos ve Sezar rütbelerine yükselmiş bir generaldir. Aristokrat kökenlidir, 1250'li yılların başlarında zaten ileri yaşlarda olduğu kaynaklarda görülür, Epir'e karşı İznik İmparatorluğu'nun ordularına liderlik etmiştir. Gözden düştükten ve II. Theodoros tarafından hapsedildikten sonra Strategopulos, Mihail Paleologos'un etrafındaki aristokratların tarafını tutmuştur. 1258'de II. Theodoros'un ölümünden sonra Mihail Paleologos'un tahta geçmesini desteklemiştir. Pelagonia seferine 1259 yılında katılmıştır, Epir'i ele geçirmeye devam etmiş, ancak kazanımları ertesi yıl kaybedilmiş ve Epirliler tarafından esir alınmıştır. Birkaç ay sonra serbest bırakılmış, Konstantinopolis'in Latinlerden Temmuz 1261 tarihinde beklenmedik şekilde yeniden alınmasında liderlik etmiş böylece Bizans İmparatorluğu yeniden kurulmuştur. Ertesi yıl Epirliler tarafından tekrar esir alınmış ve serbest kalmadan önce İtalya'da birkaç yıl esir kalmıştır. Kamu hizmetlerinden emekli olmuş ve 1270'li yılların başında ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bizans donanması</span>

Bizans donanması ya da Doğu Roma donanması, Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu donanma kuvvetidir. Öncülü olan Roma İmparatorluk donanmasının doğrudan devamıdır fakat devletin savunulmasında ve ayakta kalmasında, öncülünden çok daha fazla hayati rol oynamıştır. Birleşik Roma İmparatorluğu'nda deniz filoları daha az tehditle karşılaşmış, lejyonlar prestij sağlayan daha ikincil bir güç olmalarına rağmen Doğu'da bazı tarihçilerin "denizci imparatorluk" olarak adlandıracakları kadar imparatorluğun varlığının çok hayati bir parçası olmuştur.

Kibirreoton, erken 8. yüzyıl ile geç 12. yüzyıl arasında Küçük Asya'nın güney sahilinde Bizans İmparatorluğu theması. Bizans İmparatorluğu'nun ilk ve en önemli denizci theması, Bizans donanması için gemi ve birlik sağlamıştır.

Ege Denizi Theması, 9. yüzyılda Ege Denizi'nin kuzeyinde kurulmuş Bizans İmparatorluğu theması. Bizans İmparatorluğu'nun denizci themalarından biriydi. Bizans donanması için gemi ve birlik sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trabluslu Leon</span>

Trabluslu Leon, Arapça Rashīq al-Wardāmī ve Ghulām Zurāfa olarak bilinir, Müslümanlığa dönmüş Yunan ve erken 10. yüzyılda Abbasi filo komutanıdır. En önemli eylemi Bizans İmparatorluğu'nun ikinci şehri Selanik'in 904 yılında talan edilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Megadük</span> Yüksek Bizans Askeri makamı

Megadük, geç Bizans İmparatorluğu dönemi hiyerarşisinin en yüksek pozisyonu, Bizans donanması komutanının unvanı. Bazen bu unvan yerine yarı Latinleştirilmiş megaduke ya da megaduks ifadeleri de kullanılırdı. Yunanca kelime δούξ, Latince terim dux kelimesinin helenleştirilmiş halidir, lider ya da komutan anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans ordusu</span> ordu

Bizans ordusu veya Doğu Roma ordusu, Bizans donanmasının yanında hizmet veren Bizans silahlı kuvvetlerinin başlıca askeri organıydı.

Karabisianoi, orta 7. yüzyıldan erken 8. yüzyıla kadar Bizans donanması'nın dayanak noktasıdır. Kelime olarak Yunanca "gemiler" için karabos ya da karabis ve "gemiler için insanlar, denizciler" anlamına gelmektedir. Karabisianos, Bizans İmparatorluğu'nun ilk sabit deniz kurumudur, denizde İslam'ın yayılışının önüne geçmek için kurulmuştur. 718-730 arası bir zaman kaldırılmış ve yerine bir dizi denizci thema kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Aleksios Apokaukos</span> Bizanslı politikacı ve askeri lider

Aleksios Apokaukos, Bizanslı devlet adamı ve askerdir. Aleksios, avam sınıfı bir aileden gelmesine rağmen iyi bir eğitim alarak askerlik meziyetleriyle megadük, bürokrasi kabiliyetiyle de parakoimomenos mevkiine kadar yükselmiştir. Yüksek devlet makamlarına gelmesinde İoannis Kantakuzinos'un himayesine girmesinin de etkisi vardır. Torun III. Andronikos ile dede II. Andronikos'un arasında gerçekleşen taht çekişmesinde, İoannis Kantakuzinos ile beraber II. Andronikos'un karşısındaki cephede yer almıştır. Taht kavgasının bittiği 1328 yılında III. Andronikos tek başına imparator olmuş ve yakın arkadaşı Kantakuzinos'u baş saray nazırlığı ile, Aleksios'u ise Kantakuzinos'un boşalttığı yüksek mevkiler ile ödüllendirmiştir. Ancak 1341-1347 yılları arasında çıkan iç savaşta Aleksios, V. İoannis'i destekleyen hizbin liderlerinden olan Patrik XIV. İoannis ile bir olup, hamisi İoannis Kantakuzinos'un karşısında yer almıştır. İç savaşta soylular ve seçkin sınıf genellikle Kantakuzinos'u desteklerken düşük ve orta sınıf şehirliler ile tüccar ve denizciler ağırlıklı olarak Apokaukos'u desteklemişlerdir. Bu anlamda iç savaşın bir tarafı yaşlı ve toprağa bağımlı asillerden oluşurken Apokaukos'un da içinde olduğu diğer taraf ise devlet içerisinde yeni bir değer olarak gelişen batıya dönük radikal değişimi temsil eder. Bir hapishane denetimi sırasında siyasi tutuklular tarafından linç edilerek öldürülmüştür. Öldürülmesi iç savaşın Kantakuzinos'un lehine sonuçlanmasında dönüm noktası olmuştur.

<i>Katepano</i>

Katepánō Kıdemli Bizans İmparatorluğu rütbesi. Kelime Batı dillerine capetanus/catepan şeklinde geçmiştir, anlamı İtalyanca "capitaneus" ile birleşmiş gibi görünmektedir. Bu hibrid terim İngilizcede captain ve diğer dillerde benzer terimlere dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Licario</span>

Licario, Ikarios, Bizanslı vakainüvisler tarafından kaydedilmiş, 13. yüzyıl İtalyan asıllı Bizans donanması amirali. Eğriboz Adası'nın yerel Latin Baronlarının aksine, Bizans İmparatoru VIII. Mihail'in hizmetine girmiştir, 1270'lerde onunla Ege Adaları'nın çoğunu geri almıştır. Bu seferler sonucu, Eğriboz Adası ona yurtluk olarak verilmiş ve megas konostaulos ve megas doux rütbelerine yükseltilen ilk yabancı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sisam (thema)</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Sisam Theması geç 9. yüzyılda Ege Denizi'nin doğusunda kurulmuş Bizans İmparatorluğu theması. Bizans İmparatorluğu'nun denizci themalarından biriydi. Bizans donanması için gemi ve birlik sağlamıştır.

Syrgiannes Paleologos Philanthropenos, Kuman ve Yunan karışımı kökenli Bizans aristokrat ve general. İmparator II. Andronikos ve torunu III. Andronikos arasına gerçekleşen Bizans İç Savaşı'na müdahil olmuştur. Sadece kendisine ve hırslarına sadık kalmış, taraflar arasında defalarca yer değiştirmiştir, en sonunda Bizanslılar tarafından suikasta uğramadan önce Sırp hükümdarı Stefan Dušan adına Makedonya'nın çoğunu fethetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Angeliki Laiu</span> Yunan siyasetçi ve Bizantolog (1941-2008)

Angeliki Laiu, Yunan Bizantologdur.

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (1260)</span>

Konstantinopolis Kuşatması 1260'ta parçalanmış Bizans İmparatorluğu'nun en büyük kalıntısı olan İznik İmparatorluğu'nun Konstantinopolis'i Latin İmparatorluğu'ndan geri alma ve şehri yeniden canlanan bir Bizans İmparatorluğunun siyasi, kültürel ve manevi başkenti olarak yeniden kurma girişimiydi.

<span class="mw-page-title-main">Nymphaeum Antlaşması (1261)</span>

Nymphaeum Antlaşması, 1261'de Nymphaion'da İznik İmparatorluğu ile Ceneviz Cumhuriyeti arasında imzalanan bir ticaret ve savunma paktıdır. Bu antlaşmanın, hem daha sonra restore edilecek Bizans İmparatorluğu hem de Ceneviz Cumhuriyeti üzerinde ertesi yüzyıllarda büyük bir etkisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mesazon</span> Bizans İmparatorluğunun başbakanı olarak hareket eden yüksek makam

Mesazōn Bizans imparatoru'nun başbakanı ve baş yardımcısı olarak hareket eden Bizans İmparatorluğu'nun son yüzyıllarında yüksek bir makam ve görevlisi.

<span class="mw-page-title-main">Bizans Rumları</span> Bizans İmparatorluğundaki Rumlar

Bizans Rumları, Bizans Grekleri veya Bizans Yunanları, Geç Antik Çağ ve Orta Çağ'da Yunanca konuşan Hristiyan Romalılardır. Onlar, Bizans İmparatorluğu, Konstantinopolis ve Küçük Asya, Yunan adaları, Kıbrıs ve güney Balkanların bazı bölgelerinin ana sakinleriydi veya en büyük azınlık ya da çoğunluğu oluşturuyorlardı, Levant ve kuzey Mısır'ın kıyı kent merkezlerinde de mevcutturlar. Tarih boyunca, Bizanslı Yunanlar, kendilerini Romalılar olarak tanımlar, ancak modern tarihçilikte "Bizanslı Yunanlar" olarak adlandırılırlar.