İçeriğe atla

Garni Tapınağı

Garni Tapınağı

Garni Tapınağı (Ermenice:Գառնիի տաճար),[1] Gaṙnii tačar, Ermenice telaffuz: [ˈgɑrnii ˈtɑtʃɑʁ])[a], Ermenistan'ın Kotayk vilayetinin Garni bölgesinde, MS.1. yüzyılda Kral I. Tiridatis döneminde, Helenistik mimaride inşa edilmiş bir Pagan tapınağıdır. Ermenistan'ın Hıristiyanlık öncesi sembolüdür.

Tarih öncesi dönemde iskan edildiğine inanılan bölgenin MÖ 8-6 yüzyıllar arasında Urartular tarafından yerleşim yeri olarak kullandığına dair kanıtlar bulunmaktadır. Hakkında çok sayıda tarihi kaynak bulunmamasına rağmen tapınağın MS 70-80 yılları arasında Kral I. Tiridatis'in tarafından yaptırıldığı teorisi tarihçiler arasında yoğun olarak kabul görmektedir.[2]

Mimarisi

Galeri

Notlar

  1. ^ Գառնու/Գառնիի հեթանոսական տաճար Gaṙnu/Gaṙnii het’anosakan tačar olarak da bilinir, lit. "Garni'nin pagan tapınağı".

Kaynakça

  1. ^ Hakobian, T. Kh.; Melik-Bakhshian, St. T.; Barseghian, H. Kh. (1986). "Գառնիի տաճար [Temple of Garni]". Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան [Dictionary of Toponyms of Armenia and Surrounding Regions] Volume I (Ermenice). Yerevan University Press. s. 704. 
  2. ^ "Ermenistan'da Antik Roma Eseri: Garni Tapınağı | | Nereye". 8 Kasım 2019. 8 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ</span> Güney Kafkasyada bölge

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pontus</span> Karadenizin güney kıyısında, günümüz Türkiyesinin Doğu Karadeniz Bölgesinde yer alan bir bölge

Pontus Karadeniz'in güney kıyısında, günümüz Türkiye'sinin Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan bir bölgedir. Bu ad bölgenin kıyıları ve iç kesimlerinde yer alan dağlar için, Arkaik Dönem itibarıyla burayı kolonileştiren Grekler tarafından Karadeniz'in Grekçe ismi olan: Πόντος Εὔξεινος, Pontos Eukseinos 'dan türetilerek verilmiştir. Daha sonra Eshilos'un Persler eseri ve Herodot'un Herodot Tarihi eseri dönemlerinde sadeleşerek Pontos adı kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Krikor</span>

Aziz Krikor (Latince: Gregorius) ya da Krikor Lusavoriç, Hristiyanlığın Ermeniler arasında yayılmasını sağlayan bir aziz. Ermeni Apostolik Kilisesi'nin kurucusu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Krallığı</span>

Ermenistan Krallığı, aynı zamanda Büyük Ermenistan Krallığı, veya basitçe Büyük Ermenistan, bazen Ermeni İmparatorluğu olarak da anılır, Antik Çağ'da bir monarşiydi. Hristiyanlığı devlet dini olarak kabul eden ilk devlettir. MÖ 321'den MS 428'e kadar varlığını sürdürmüştür. Tarihi, üç kraliyet hanedanı tarafından birbirini takip eden saltanatlara bölünmüştür: Orontid, Artaxiad ve Arsacid (52-428).

<span class="mw-page-title-main">Bagratuni Hanedanı</span> 9. yy.dan 11. yy.a kadar hüküm sürmüş eski bir Ermeni hanedanlığı.

Bagratuni Hanedanı, 885-1045 yılları arasında Ermeni Bagratuni Krallığı'nı yönetmiş olan Ermeni hanedanlığı.

<span class="mw-page-title-main">Antakya (antik kent)</span> Türkiyede bir antik kent

Antakya, Asi Nehri kıyısına kurulmuş bir antik kent. Kalıntıları günümüz Antakya şehrinde bulunur ve modern şehre ismini verir.

1679 Erivan depremi, günümüzde Ermenistan'ın başkenti Erivan bölgesi sınırları içinde kalan, Safevî İmparatorluğu'nda 4 Haziran 1679 tarihinde gerçekleşen deprem.

<span class="mw-page-title-main">İberya Krallığı</span> Antik Gürcü Krallığı

Greko-Romen Coğrafya'da İberya, Gürcü Kartli Krallığı için bir egzonim idi. Doğu ve Güney Gürcistan’da M.Ö. 4. yüzyıl - M.S. 6. yüzyıl tarihleri arasında 882 yıl var olmuş Gürcü krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mıren Katedrali</span>

Mıren Katedrali veya Ğoşavank, 7. yüzyılında kurulmuş ve Kars 'daki Arpaçay ırmağı'nın 1,5 kilometre yakınında yer almış olan tarihî Ermeni manastırı. Katedral bölgenin en eski yapımlarındandır fakat 1915 Ermeni Göçü'nden beri boş durmaktadır ve harabeye dönmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Bagratuni Krallığı</span> 880lerin başında kurulan bağımsız krallık

Ermeni Bagratuni Krallığı veya Bagratuni Ermenistanı, I. Aşot tarafından, Büyük Ermenistan'ın Arap Emeviler ve Abbasi egemenliği altında yaklaşık iki yüzyıl süren yabancı egemenliğinin ardından 880'lerin başında kurulan bağımsız bir devlettir. Bölgedeki iki çağdaş güç olan Abbasiler ve Bizanslılar, bölgedeki insanlara boyun eğdirmek ve Ermeni nakharar soylu ailelerinin birçoğunu dağıtmak için uğraşırken Aşot, Arapları Ermenistan'dan uzaklaştıracak bir hareketin öncüsü olarak kendini öne sürmeyi başardı.

<span class="mw-page-title-main">Uzuncaburç</span> Mersinde Silifke ilçesinin 30 km kuzeyinde yer alan bir antik kent öreni

Uzuncaburç (Diokaesareia) Mersin ilinde antik dönemden kalan bir kent örenidir.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Satraplığı</span>

Ermenistan Satraplığı Orontid Hanedanı tarafından yönetilen bir bölgeydi. MÖ 6. yüzyılda Ahameniş İmparatorluğu'na bağlı satraplıklıklardan biri olan bölge, daha sonra bağımsız bir krallık olmuştur. Krallığın başkenti sırasıyla Tuşpa ve Erebuni kentleri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Paytakaran</span>

Paytakaran Ermenistan Krallığı'nın en doğudaki vilayeti. Vilayet, Hazar Denizi'ne yakın Kura ve Aras nehirlerinin alt kesimlerinde yer almaktaydı. Bölge günümüzde güneydoğu Azerbaycan ve kuzeybatı İran topraklarında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Agathangelos</span> Ermeni tarihçi

Agathangelos 332 yılında ölen Ermenistan'ın ilk havarisi Krikor'un yazarının takma adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan-İberya Savaşı</span> İberya ve Ermenistan krallıkları arasındaki savaş (MS 50-53)

İberya ve Ermenistan krallıkları arasındaki savaş, esas olarak Tacitus'un Yıllıkları'ndan aktarılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bagavan</span>

Bagavan veya Bağavan, MÖ 321 ile MS 428 yılları arasında hüküm sürmüş Ermenistan Krallığı'nın orta kesimindeki Pakrevand (Üçkilise) bölgesinde yer alan eski bir yerleşim yeri. Bölge, günümüzde Türkiye'nin Ağrı iline bağlı Taşlıçay ilçesinin Taşteker köyü yakınlarında yer almaktadır. Van Gölü'nün kuzeyinde, Npat Dağı'nın eteklerinde Fırat'ın bir kolu üzerinde yer alan Bagavan, Hristiyanlık öncesi Ermenistan'ın önemli tapınaklarından birine sahipti. Ermenistan'ın Hristiyanlaştırılma sürecinden sonra Bagavan, büyük bir kilise ve manastıra ev sahipliği yaptı. 1877'de Kürtler tarafından yağmalanan yerleşim yeri, 1915'ten sonra Ermeni Kırımı sırasında ise tamamen yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">Anahit</span>

Anahit veya Batı Ermenice Anahid Ermeni mitolojisinde doğurganlık, şifa, bilgelik ve su tanrıçasıydı. İlk dönemlerde savaş tanrıçasıydı. MÖ 5. yüzyılda Aramazd ile birlikte Ermenistan'ın ana tanrısıydı. Ermeni tanrıçası Anahit, benzer İran tanrıçası Anahita ile akrabadır. Büyük olasılıkla Med işgali veya erken Ahameniş dönemi sırasında İranlılardan etkilenilen Anahit'e tapınma, Ermenistan'da çok önemliydi. Artaşes, Anahit'in heykellerini dikip ve onlara tapınılması için emirler veriyordu.

<span class="mw-page-title-main">III. Tiridatis (Ermenistan kralı)</span> Ermenistan kralı ve aziz

III. Tiridatis (y. 250ler - y. 330 Büyük Tiridates veya IV. Tiridatis olarak da bilinen, y. 298 ila y. 330 arasında Ermenistan'ın Arşak hanesine mensup kralıydı. 4. yüzyılın başlarında, Tiridatis, Hristiyanlığı Ermenistan'ın resmî dini ilan etti ve böylece Ermeni Krallığı, Hristiyanlığı resmi olarak kabul eden ilk devlet oldu.