Garba

Garba ગરબા
Navratri festivali sırasında garba dansı yapan insanlar. Konum:Vadodara
Ülke	Gujarat, India

Garba (Gujarati : ગરબા), Hindistan'ın Gujarat eyaletinden doğmuş olan bir Gujarati dans şeklidir. Adı Sanskritçe'de Garbha teriminden gelmektedir.^[1] Geleneksel olarak garba dansları, yanan bir lambanın etrafında veya Hindu tanrıçası Durga'nın bir resminin ya da heykelinin etrafında gerçekleştirilir. Garba, adetten dokuz gün süren Hindu festivali Navaratri sırasında yapılır (Gucerat dilinde : નવરાત્રી | નવ dokuz, રાત્રી ise gece anlamına gelir). Bir lamba (Garbha Deep) veya Tanrıça Durga'nın bir görüntüsü (Amba olarak da bilinir), bir saygı göstergesi olarak eş merkezli halkaların ortasına yerleştirilir.

Garba kelimesi Sanskritçe "rahim" kelimesinden türemiştir ve bu nedenle hamileliği, bir anlamıyla yaşamı temsil ve ima eder. Dans genelde, Garbha Deep ("rahim lambası") adı verilen, içinde ışık bulunduran kil bir fenerin etrafında yapılır. Bu fener yaşamı ve rahimdeki fetüsü temsil eder. Dansçılar böylece tanrısallığın dişil formu olan Durga'yı onurlandırırlar.

Garba, Hindu döngüsel zaman inancının bir sembolü olarak daire şeklinde gerçekleştirilir. Hinduizm'de zamanın döngüsel olması gibi, dansçıların halkaları da dairesel halde dönerek döngüsel zaman inancını sembolize eder. Zamanın döngüsü; doğumdan yaşama, ölüme ve yeniden doğuşa bir sonsuz döngü içerisindeyken, sabit kalan tek şey döngünün ortasında sabit kalan Tanrıça'dır. Dans, bu durumda kadınsı formda temsil edilen Tanrı'nın, sürekli değişen bir evrende (jagat) değişmeyen tek şey olduğunu temsil eder.

Garbha Deep'in başka bir yorumu ise ortada sabit duran kil kabın içinde, Tanrıça formundaki Kutsallığın olduğudur. Garba, tüm insanların içlerinde Devi'nin İlahi enerjisine sahip olduğu gerçeğini onurlandırmak için bu sembolün etrafında eda edilir.

Günümüz Garba'sı, Dandiya Raas'tan da (Gujarātī : ડાંડીયા રાસ) büyük ölçüde etkilenmiştir. Dandiya Raas geleneksel olarak erkekler tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu iki dansın birleşmesi günümüzde görülen yüksek tempolu dansı oluşturmuştur.^[2]

Garba ve dandiya dansları yapılırken cinsiyetleri fark etmeksizin dansçılar genelde renkli ve alacalı kıyafetler giyerler. Kızlar ve kadınlar genelde üç parçalı bir elbise olan Chaniya choli'yi giyerler. Chaniya choli şu üç parçadan oluşur: Gittikçe genişleyen ve eteğe benzeyen alt kısım olan Chaniya, renkli ve nakışlı bir bluz olan choli ve geleneksel Gujarati tarzında giyilen dupatta . Chaniya Choliler boncuklar, deniz kabukları, aynalar, yıldızlar, nakış işleri, mati gibi süslerle donatılmıştır. Genelde dans eden kadınlar kendilerini jhumkalar (büyük küpeler), kolyeler, bindi, bajubandh, chudas ve kanganlar, kamarbandh, payal ve mojiris gibi aksesuarlarla süslerler. Erkekler ise dizlerinin üzerinde Ghagra (kısa yuvarlak kurta) bulunan kafni pijamaları ve kafasında bandhini dupatta, kada ve mojiris bulunan pagadi giyerler. Gujarati'de erkeklerin giydiği bu kıyafetlere ' Kediyu ' adı verilir. Yıllar geçtikçe Garba'ya olan ilgi daha da artmıştır. Hindistanlı gençler ve özellikle Gujarati diasporası arasında Garba'ya güçlü bir ilgi duyulmaktadır. Geleneksel olarak, bu dans eş merkezli daire formasyonuyla gerçekleştirilir ve tüm grup, yavaş başlayıp kademeli olarak hızlanan bir senkronize olarak performans sergiler.

Garba ve Dandiya Raas Amerika Birleşik Devletleri'nde de popülerdir. ABD'de her yıl 20'den fazla üniversite, profesyonel koreografilerle Raas/Garba yarışmaları düzenlemektedir. Kuzey Amerika'nın en büyük Garbasına ev sahipliği yapan şehir ise Kanada'nın Toronto şehridir.^[3] Garba ayrıca Gujarati topluluğu arasında da popüler olan ve Birleşik Krallık'ta yer alan bazı Gujarati toplulukları da kendi Garba gecelerini düzenlemektedir.

Garba, dokuz gece süren Navratri kutlamasında eda edilen bir Gujarati halk dansıdır. Garba şarkıları tipik olarak dokuz tanrıçayı konu alır. Garba stilleri Gujarat'ta bölgesel olarak farklılık gösterebilir.

Garba dansçılarının geleneksel kıyafetleri kırmızı, pembe, sarı, turuncu ve parlak renkli chanya, choli veya ghagra choli'dir ; bandhani (batik ) boyalı bir dupatta, kalın Gujarati kenarlıklı veya abhla (büyük aynalı) olurlar. Ayrıca 2-3 kolye, ışıltılı bilezikler, bel kemerleri ve uzun süre oksitlenmiş küpeler gibi ağır takılar da takarlar. Geleneksel olarak erkekler etnik bir kedia ve bir pajama veya oksitlenmiş bir bilezik ve kolye ile bir dhoti giyerler. Dandiya çubukları genelde tahtadır.

2023 yılının Aralık ayında UNESCO Garba'yı Somut Olmayan Kültürel Miras etiketiyle tanıdı.^[4][5]

1. Desai, Anjali (2007). India Guide Gujarat (İngilizce). India Guide Publications. s. 43. ISBN 9780978951702. 
2. Sinha, Aakriti (2006). Let's Know Dances Of India. Star Publications. s. 26. ISBN 9788176500975. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2021. 
3. "North America's Largest Raas-Garba". Toronto Garba. 3 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
4. Unesco declares Gujarat's Garba as Intangible Cultural Heritage
5. A Joyous Swirl: UNESCO Tags Gujarat's Garba An Intangible Cultural Heritage