İçeriğe atla

Garabed Ütücüyan

Karabed Ütücüyan
Garabed Ütüciyan
Doğum1823
Kostantiniye, Kostantiniye Vilâyeti Osmanlı imparatorluğu
Ölüm1904
Kostantiniye, Osmanlı imparatorluğu
MeslekÇevirmen, gazeteci ve yazar
MilliyetOsmanlı Ermenisi

Karabed Ütücüyan (Ermenice: Կարապետ Իւթիւճեան; 1823, Kostantiniye, Kostantiniye Vilâyeti – 1904, Konstantiniye) Osmanlı Ermenisi çevirmen, gazeteci ve yazar.[1]

Hayatı

Ütücüyan Konstantiniyye'de (günümüzdeki İstanbul'da) dünyaya geldi. 1840'larda Ütücüyan, Kostantiniyye'deki çeşitli Ermeni okullarında tarih, coğrafya, Klasik Ermenice ve Fransızca dersleri verdi ve iki zengin Ermeni ailenin evlerinde özel ders verdi. 1848'de Paris'e gitti ve École supérieure de commerce'de okudu, burada ekonomi alanında uzmanlaştı ve 1851'de diploma aldı. Paris'te bulunduğu süre boyunca, hem Sorbonne hem de Collège de France'da eleştirmen Saint-Marc Girardin, politik iktisatçı Michel Chevalier ve tarihçi Jules Michelet'in derslerine de katıldı. Ütücüyan, Konstantiyye'ye geri dönmeden önce Londra'ya gitti ve ilk Dünya Fuarı olan Büyük Sergiyi ziyaret etti.

Utudjian'ın Masis dergisinin bir sayısının ön sayfası

1852'de Ütücüyan, uzun süredir devam eden Osmanlı-Ermeni gazetesi Masis'in editörlüğüne atandı. Bir gözünü hastalıktan kaybettikten sonra yazı ve yayın alanındaki tüm çalışmalarını durdurmak zorunda kaldığı 1884 yılına kadar kesintisiz 32 yıl editörlük yaptı. Masis'in editörü olarak Ütücüyan, Osmanlı Ermeni basını için gazetecilik normlarının şekillendirilmesine ve modern Ermenice'nin yazılı bir araç olarak geliştirilmesine yardımcı olmakla tanınır. Gazeteciliğe ve edebiyata uzun süreli hizmetinin onuruna, 1903'te Osmanlı Mecidiye Nişanı (üçüncü sınıf) ile ödüllendirildi.

Ütücüyan, editör olarak çalıştığı süre boyunca, çoğu Masis'te de gösterilen Avrupa dillerinden çeşitli çeviriler yayınladı. Bu çeviriler arasında Joseph Garnier'in Éléments de l'économie politique (1873) gibi okul kitaplarının yanı sıra popüler Avrupa edebi ve politik eserleri bulunmaktadır: Silvio Pellico'nun Le mie prigioni (1862), Oliver Goldsmith'in The Vicar of Wakefield (1863) ve Eugène Sue'nun sekiz ciltlik Le Juif gezgini (1867-1869). Aynı zamanda, Ermeni cemaati yönetim organlarında bir dizi görevde bulundu. Rusinyan gibi, 1853'te Eğitim Konseyi'nin ilk üyesiydi, Ermeni Millet Meclisi'nde vekil olarak görev yaptı ve Osmanlı Ermenileri arasında bir ulusal bilinç duygusu yaymaya çalışan kültürel derneklerin bir parçasıydı. Ayrıca Ermeni mason locası Ser'e (“Aşk”) aitti. Ütücüyan, editörlüğünü bıraktıktan sonra 1885-1895 yılları arasında İstanbul Ermeni Apostolik Patrikhanesi'ne bağlı okulların müfettişi olarak çalıştı.

Ütücüyan, 27 Şubat ve 17 Nisan 1893 tarihleri arasında Masis'te kendi çocukluk anılarını yedi taksitte tefrika etti.[1]

Kaynaklar

Notlar

  1. ^ a b J. Hacikyan, Agop (2005). The Heritage of Armenian Literature From The Eighteenth Century To Modern Times. Detroit: Wayne State Univ Pr. s. 261. ISBN 9780814332214. 22 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Nâzım Paşa</span>

Hüseyin Nâzım Paşa (d. 1854, İstanbul - ö. 1927, İstanbul), Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde valilik mevkilerinde bulunmuş, ayrıca yazarlık ve gazetecilik yönü de bulunan bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Bernard Lewis</span> Amerikalı tarihçi

Bernard Lewis, İngiliz asıllı Amerikalı tarihçidir. Princeton Üniversitesi'nde profesörlük yapmıştır. İslâm tarihi ve İslâm-Batı ilişkisi hakkında uzmanlaşmıştır. Orta Doğu hakkında uzmanlaşmış batılı uzmanlar arasında en çok okunan yazarlardandır. George W. Bush'un danışmanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Andranik Ozanyan</span> Ermeni gerilla ve siyasetçi (1865-1927)

Andranik Toros Ozanyan veya Antranig Paşa veya Voyvoda Antranik, Osmanlı Ermenisi gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı.

Mihran Apikyan Efendi, Türk dili eğitimi hakkında önemli eserler yazmış Ermeni asıllı Osmanlı eğitimci ve yazar.

Mıgırdiç Dadyan Ermeni asıllı Osmanlı yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Eliezer Ben-Yehuda</span> İbranice sözlük bilimci

Eliezer Ben-Yehuda, İbranice için sözlükbilimciliği yapmış ve Modern İbranicenin gelişmesinde en büyük katkıyı sağlamış olan Yahudi gazete editörü. Modern çağda, İbranicenin yeniden canlanmasının arkasındaki en büyük figür oldu.

<span class="mw-page-title-main">Aram Andonyan</span>

Aram Andonyan, Ermeni gazeteci, tarihçi ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Stepan Malhasyants</span>

Stepanos Sargsi Malkhasyants Ermeni bir akademisyen, filolog, dilbilimci ve sözlük yazarıydı. Uzman bir klasik Ermeni edebiyatçısı olarak, Malkhasyants pek çok klasik Ermeni tarihçinin eserini modern Ermeniceye çevirip onlar hakkında incelemeler yazmıştır, hayatının 70 yılını Ermeni dilinin gelişimine adamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Simon Simonyan</span>

Simon Simonyan, Ermeni yazar, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Keğam Parseğyan</span>

Keğam Parseğyan, Osmanlı Ermenisi yazarı, köşe yazarı, öğretmen, editör ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Yervant Odyan</span> Ermeni-Osmanlı şair (1869-1926)

Yervand Odyan, Osmanlı gazeteci, mizah yazarı.

Hayganuş Mark, Türkiye Ermenisi feminist yazar ve dergi editörüdür. Osmanlı kadın hareketinin en uzun soluklu kadın dergisi Hay Gin'in editörlüğünü yaptı.

Vartan Mahohyan deniz resimleriyle tanınan Ermeni ressamdır. Hayatının çoğunu Osmanlı ve Fransa'da geçiren Mohohyan'ın resimleri dünya çapında sergilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Leon Surmelian</span>

Leon Zaven Surmelian Amerikalı Ermeni yazardır. Surmelian 1922'de Amerika'ya taşınmış ve yaşamı boyunca üç ana eser yazmıştır. Ermeni Kırımı'ndan kurtulan Surmelian, ilk İngilizce kitabı Soruyorum Size Hanımlar ve Beyler'i 1945'te yayımlamıştır. Ayrıca Sasonlu Tavit Destanı'nı İngilizceye çevirmesiyle tanınmaktadır.

Atabek Ovanesoviç Hnkoyan Hnko Aper takma adıyla bilinen Ermeni yazar. Çocuk edebiyatı alanında da eserler vermiştir. Ermeni SSC Onurlu Öğretmeni ve Yazarı (1932) unvanına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Minas Çeraz</span> Ermeni yazar

Minas Çeraz Efendi, Osmanlı Ermeni yazar, çevirmen, aktivist ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Arpiar Arpiaryan</span> Ermeni yazar

Arpiar Arpiaryan etkili bir 19. yüzyıl Ermeni yazarı, Ermeni edebiyatında realizmin öncüsü ve siyasi bir aktivisttir.

Arapça, Suriye'nin resmi dilidir ve ülkede en çok konuşulan dildir. Günlük yaşamda, özellikle batıda Levanten ve kuzeydoğuda Mezopotamya olmak üzere birçok modern Arap lehçesi kullanılmaktadır. Arap Dili ve Dilbilin Ansiklopedisine göre, ülkede Arapça'ya ek olarak, konuşmacı sayısına göre şu diller konuşulmaktadır: Kürtçe, Türkçe, Aramice, Çerkesçe, Çeçence, Ermenice ve Yunanca. Bu dillerin hiçbiri resmi statüye sahip değildir.

<span class="mw-page-title-main">Yervant Sırmakeşhanlıyan</span>

Yervant Sırmakeşhanlıyan, Osmanlı Ermenisi yazar, çevirmen ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Zaruhi Bahri</span>

Zaruhi Şahbaz Bahri, önde gelen bir Ermeni yazar, sosyal hizmet uzmanı ve toplum aktivistiydi. 1913'te Konstantinopolis Ermeni Kızılhaçı'nın kurucu üyelerinden biriydi. Ermeni Kırımı'nın ardından, kendisi de birkaç aile üyesini kaybeden Bahri, kurtulanların yardım çabalarına destek olmak için Osmanlı İmparatorluğu'nda kaldı. Sonrasında ise önce Romanya'ya ve nihayetinde 1928'de hayatının geri kalanında yaşadığı Fransa'ya kaçtı. Fransa'dayken altı roman yazdı ve yerel Ermeni cemaatiyle ilişkiler kurmaya devam etti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.