İçeriğe atla

Gandalf (mitoloji)

Gandalf (ya da Gandálfr) İskandinav mitolojisinde Şiirsel Edda'dan Völuspá şiirinde ve Nesir Edda'da yer alan 'Cüce Tally' adında bir Dvergr (İskandinav cücesi). Adı Eski İskandinav isimleri "gandr" (sihirli asa) ve "álfr"dan (elf) türemiştir, dolayısıyla büyülü bir asa kullanan koruyucu bir ruh.[1]

Bu isim Heimskringla'da bir İskandinav kralı için de kullanılmıştır.[2]

Kurgusal yazılarında JRR Tolkien, sonunda büyücüsüne Gandalf'a Dvergr'in adını verdi[1] ama başlangıçta cüce partinin başkanının adını kullandı (sonrasında Thorin Oakenshield olarak anılacak)[3]

Kaynakça

  1. ^ a b T. A. Shippey, The Road to Middle-Earth (1992) p. 88
  2. ^ [1] 24 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Harald Fairhair's saga in Heimskringla
  3. ^ J. D. Rateliff, Mr Baggins Pt I (2007) p. 15

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Balrog</span> Orta Dünya Evreninde Kötü Lider

Balrog, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde, ateş ve gölgeden yaratılmış iblisdir. "Güçlü Şeytan" demektir.

<span class="mw-page-title-main">Gandalf</span> J. R. R. Tolkien tarafından yaratılan kurgusal karakter

Gandalf, J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninin önemli bir kesitini anlattığı Yüzüklerin Efendisi adlı fantastik üçlemesindeki önemli karakterlerden biridir.

Kvasir, İskandinav mitolojisi'nde bütün insanlık içinde en bilge insan olduğuna inanılan şairdir. Eğer Suttung denen bir dev, Kvasir'in kanını balla karıştırırsa oluşan likörün içenlere bilgelik vereceğine inanılırdı. Kvasir'in iki rakip tanrı grubu, Æsir ve Vanir tanrılarının kısa bir barış dönemlerinde bir kaba attıkları tükürüklerinden doğduğu rivayet edilirdi. Kvasir her yeri dolaşıp insanlara bilgiler verir, onların sorularını yanıtlardı. Eğitim ve bilgiden nefret eden ve tüm bunlardan usanmış Fjalar ve Galar adlarında iki sihirli cüce, Kvasir'i öldürüp kanını Odhrörir adlı tılsım ve sihirler içeren bir kaba akıtırlar. Kvasir'in bu hazin ölümü, Edda'ların bir bölümünü oluşturan Braga Raedur'da anlatılır.Ama daha sonra bazı hikâyelerde tekrar göründüğünden dirilmiş olması muhtemeldir.

<span class="mw-page-title-main">Snorri Sturluson</span> Saga yazarı

Snorri Sturluson, İzlandalı tarihçi, şair ve politikacıydı. İzlanda parlamentosu, Althing'de iki kez kanun konuşmacısı olmuştur. Prose Edda 'nın yazarıydı ve bu eserde Nors mitolojisi ile ilgili Gylfaginning, şiir dili ile ilgili Skaldskaparmal ve mısra çeşitlerini anlatan Hattatal bulunuyordu. Ayrıca Heimskringla isimli Norveç krallarını İskandinav tarihi doğrultusunda anlatan kitabın da yazarıydı. Metotları ve stili doğrultusunda birçok kez Egill'in Sagası'nın da yazarı olduğu düşünülmüştür.

Hel, İskandinav toplumunda, Ölüler Ülkesi'nin kraliçesidir. Şiirsel Edda'da ve 13. yüzyılda yazılmış Nesir Edda'da kayda geçmiştir. Ayrıca 9 ve 10. yüzyıllarda yazılmış olan Heimskringla ve Egils destanındaki şiirlerde de adı geçmektedir. 12. yüzyılda Saxo Grammaticus tarafından yazılan Latince eser Gesta Danorum'daki bir bölümün genellikle Hel'e atıfta bulunduğu kabul edilir.

J. R. R. Tolkien'in kurgusal Orta Dünya evreninde Cüceler, Arda'da yaşayan bir ırkın adıdır. Arda, gerçek Dünya'nın kurgusal tarih öncesi dönemindeki adıdır. Bu kurgusal tarihi devirde, Arda'da Orta Dünya, Aman, vd. kıtalar olduğu yazar tarafından hikâye edilir. Cüce ırkı, Orta Dünya kıtasında yaşardı.

<span class="mw-page-title-main">Cüceler</span> Germen mitolojisindeki ırklardan biri

Cüceler Germen mitolojisindeki ırklardandır. İlk dev Ymir'in cesedindeki kurtçuklardan geldikleri anlatılır. Tanrılar bu kurtçuklara insani bir görüntü ve insan zekası başhettiler ve onların toprağa ve madenlere yakın yaşamalarına karar verdiler. Burada madenleri işlemeyi öğrendiler ve bu madenlerden kendilerine paha biçilmez hazineler yarattılar. Dokuz diyardan Nidavellir'de yaşamaktadırlar. En meşhur demircileri arasında cüce İvaldi'nin oğulları ve Brokkr ve Eitri kardeşler yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fólkvangr</span> İskandinav mitolojisinde mitsel bir yer

Fólkvangr İskandinav mitolojisinde tanrıça Freyja'nın yönettiği, kahramanca ölenlerin yarısının kabul edildiği çayır ya da arazi. Manzum Edda ve Snorri Sturluson tarafından yazılan Nazım Edda'da geçer. Nazım Edda'da Freyja'nın salonu olan Sessrúmnir içerisinde yer aldığı belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">Óðr</span>

İskandinav mitolojisinde Óðr ya da Óð, ingilizleştirilmiş haliyle Odr veya Od, ana tanrıça Frejya ile ilişkili olan figürdür. Nesir Edda ve Heimskringla 'nın ikisinde de freyja'nın kocası ve kızları Hnoss'un babası olarak geçmektedir. Heimskringla 'ya göre çiftin ayrıca Gersemi adından bir kızları daha bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gerðr</span>

İskandinav mitolojisinde, Gerðr ; jötunn, tanrıça ve tanrı Freyr'in karısıdır. Gerðr Büyük Edda, Nesir Edda, Heimskringla ve skaldların şiirlerinde yer almaktadır. Gerðr, Gerd ya da Gerth şeklinde ingilizleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gefjon</span> İskandinav mitolojisinde tanrıça

İskandinav mitolojisinde Gefjon ya da Gefjun çift sürmek, Danimarka'nın adası Zealand, efsanevi İsveç kralı Gylfi, efsanevi Danimarka kralı Skjöldr, öngörü ve bakirelik ile ilişkilendirilen tanrıçadır. Gefjon; Büyük Edda, Nesir Edda, Heimskringla, skaldların eserleri ve çeşitli Latince çalışmaların Eski Norsça çevirilerinde yer almaktadır.

İskandinav mitolojisinde Himinbjorg, tanrı Heimdallr'ın evi. Himinbjorg, önceki geleneksel kaynaklardan derlenen Şiirsel Edda'da ve 13. yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Prose Edda ve Heimskringla'da kanıtlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suttungr</span>

İskandinav mitolojisinde Suttungr bir jötunn, Gilling'in oğlu,, Fjalar ve Galar tarafından öldürülmüştü.

<i>Nesir Edda</i> İzlandada yazılmış 13. yüzyıl İskandinav edebiyat eseri

Nesir Edda ya da kısaca Edda, ayrıca Genç Edda, Snorri'nin Edda'sı olarak bilinir, 13. yüzyılın başlarında İzlanda'da yazılmış Eski Norsça edebiyat eseridir. Eserin genellikle bir dereceye kadar İzlandalı bilim insanı, hukukçu ve tarihçi Snorri Sturluson tarafından yaklaşık olarak 1220 yılında yazıldığı veya en azından derlendiği varsayılır. Kuzey Cermen halklarının mitlerinin asıl metni olan İskandinav mitolojisinin modern bilgisi için en eksiksiz ve en ayrıntılı kaynak olarak kabul edilir ve Şiirsel Edda olarak bilinen bir koleksiyonda günümüze ulaşan şiir versiyonları da dahil olmak üzere çok çeşitli kaynaklardan yararlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cüce (folklor)</span> mitolojik varlık

Germen mitolojisi de dahil olmak üzere Germen folklorunda cüce, dağlarda ve yeryüzünde yaşayan bir varlıktır. Bu varlık; bilgelik, demircilik, madencilik ve zanaatkarlık ile çeşitli şekillerde ilişkilidir. Cüceler bazen kısa ve çirkin olarak tanımlanırken bazı bilim insanları, bunun varlıkların komik tasvirlerinden kaynaklanan daha sonraki bir gelişme olup olmadığını sorgulamıştır. Cüceler; modern popüler kültürde, çeşitli medyada tasvir edilmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dagr</span>

Dagr, İskandinav mitolojisinde gündüzün teşhisidir.

<span class="mw-page-title-main">Vafþrúðnir</span>

Vafþrúðnir, İskandinav mitolojisinde bilge bir jötunn'dur. Adını, dokuma veya dolaşmak anlamına gelen Vaf ile güçlü veya güçlü anlamına gelen thrudnir'den almaktadır. Bazıları bunu "bilmecelerde güçlü" olarak yorumlar. İngilizceleştirilmiş Vafthruthnir veya Vafthrudnir olabilir. Şiirsel Edda şiiri Vafþrúðnismál'da Vafþrúðnir, Vafþrúðnir'in yenilgisiyle sonuçlanan ölümcül bir fikir savaşında Odin'in ev sahibi ve rakibi gibi davranır.

Norðri, Suðri, Austri ve Vestri, İskandinav mitolojisinde, Nesir Edda'nın Gylfaginning bölümünde adı geçen dört cüceledir. Birlikte, jötunn Ymir'in kafatasından yaratılan gök kubbeyi savunurlar. Kozmik ağaç Yggdrasil'in dört geyiğine karşılık gelen dört rüzgarı temsil ederler.

<span class="mw-page-title-main">Hugin ve Munin</span>

İskandinav mitolojisinde, Huginn ve Muninn, Midgard'ın her yerine uçan ve tanrı Odin'e bilgi getiren bir çift kuzgundur. Huginn ve Muninn, 13. yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklar olan Nesir Edda, Heimskringla ve 13. yüzyılda Óláfr Þórðarson tarafından derlenen Üçüncü Dilbilgisi İncelemesi'nden; ve skaldların şiirlerinden derlenen Manzum Edda'da aktarılmıştır. Kuzgunların isimleri bazen Hugin ve Munin olarak İngilizceleştirilir.

İskandinav mitolojisinde Geri ve Freki tanrı Odin'e eşlik ettiği söylenen iki kurttur. 13.yüzyılda daha önceki geleneksel kaynaklardan derlenen bir epik şiir koleksiyonu olan Şiirsel Edda'da,13.yüzyılda Snorri Sturluson tarafından yazılan Düzyazı Edda'da ve Skald ozanlarının şiirlerinde kanıtlanmıştır.Yunan,Roma ve Vedik mitolojisinde bulunan benzer figürlerle karşılaştırıldı.Nesir Edda kitabı Gylfaginning'de, tahtta oturan Yüksek Olan, Odin'in sofrasındaki tüm yiyecekleri kurtları Geri ve Freki'ye verdiğini ve Odin'in yiyecek gerektirmediğini, çünkü şarabın onun için hem et hem de içecek olduğunu açıklar.YÜksek Olan, daha sonra yukarıda belirtilen kıtayı Grímnismál şiirinden destek olarak alıntılar.  Düzyazı Edda kitabı Skáldskaparmál'ın 75.bölümünde, hem Geri hem de Freki'yi içeren, warglar ve kurtlar için bir ad listesi verilmiştir.Şamanların erk hayvanları kurtların esrimeye giren Berserk savaşçılarıyla bağlantılı oldukları düşünülür.