Satranç açılışları ya da satranç açılımları, bir satranç oyununun ilk adımını oluşturan ve oyun ortasındaki pozisyonu belirlemede önemli olan "açılış hamleleri"dir. Tüm açılış dizilimleri beyazın hamlesiyle başlar ve siyahın bu hamleye yanıt vermesiyle biter. Çok sayıda açılış hamlesi ve bir o kadar da varyantları vardır. Bu açılışlar durgun pozisyon oyunlarından vahşi taktik oyunlarına kadar uzanır. Satranç oyunlarında, oyun 3'e ayrılır. "Açılış" oyunun ilk kısmıdır, piyonlarla merkez kuşatılır ve taş geliştirme yapılır, ardından genelde taş değişiminin yapıldığı "oyun ortası" ve son taşların kaldığı maçın kaderinin hemen hemen belirlendiği "oyun sonu" kısmı gelir.
Çoban matı, satrançta bir mat çeşididir. Beyazın şu hamlelerinden sonra oluşur: 1.e4 2.Vh5 3.Fc4 4.Vxf7#. Vezir ve filin f7 karesine birleşik atağına siyahın önlem almaması sonucunda ortaya çıkar. Çoban matı denemesi iyi cevap verilmesi halinde kötüdür. Oyuna erken giren vezir hedef haline gelir. Çoban Matı başlangıç seviyesinde sık denenen bir erken kazanma girişidir.
ECO, satranç açılışlarını sınıflandıran bir kod sistemidir. Aleksandar Matanoviç'in editörü olduğu Yugoslavya'daki Informator Yayınevi tarafından 1966 senesinde geliştirildiğinden bu yana kullanılmaktadır.
Herdem Yeşil Parti, 1852'de Adolf Anderssen ve Jean Dufresne arasında oynanmış ünlü satranç oyunudur.
Ruy Lopez'in en sık kullanılan ve de sağlam olan devam yoludur. 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fb5 a6 4.Fa4 Af6 5.o-o Axe4 6.d4 Ad6 7.Fxc6 dxc 8. dxe Af5 9.Vxd8+ Şxd8 10.Ac3 ... şeklinde devam eden varyanttır.
Fil Açılışı
- 1. e4 e5
- 2. Fc4
Şah Gambiti, şu hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:
- e4 e5
- f4
Max Lange Akını aralarında İki At Savunması, Petrov Savunması, İskoç Gambiti, Fil Açılışı, Merkez Oyunu ve Giuoco Piano'nun da bulunduğu birçok gambitin sonucunda ortaya çıkan bir satranç açılışıdır. En sık karşılaşılan iki hamle dizisi 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.Fc4 Af6 4.d4 exd4 5.0-0 Fc5 6.e5 ve 1.e4 e5 2.Af3 Ac6 3.d4 exd4 4.Fc4 Fc5 5.0-0 Af6 6.e5'tir. Açılış, onu 1854'te ilk kez kullanan Alman usta Max Lange'ye atfedilmiştir.
Petroff Savunması ya da Rus Oyunu olarak da adlandırılan Petrov Savunması aşağıdaki hamle dizisiyle başlayan bir satranç açılışıdır.
- 1. e4 e5
- 2. Af3 Af6
Kuzey Gambiti veya Danimarka Gambiti şu şekilde gerçekleşen bir satranç açılışıdır:
- 1.e4 e5
- 2.d4 exd4
- 3.c3 dxc3
- 4.Fc4 cxb2
- 5.Fxb2
Barnes Açılışı, Beyaz'ın şu şekilde başladığı bir satranç açılışıdır :
- 1. f3
Açık Oyun veya Şahların Piyonu Açılışı, aşağıdaki hamlelerle başlayan bir satranç açılışları ailesi için genel bir terimdir:
- e4 e5
Bir satranç oyununda piyon yapısı, piyon düzeni, piyon iskeleti ya da piyon strüktürü, satranç tahtasındaki piyonların konfigürasyonudur. Piyonlar satranç taşları arasında en az hareketli olanlardan olduğundan, piyon yapısı nispeten statiktir ve dolayısıyla pozisyonun stratejik karakterini belirlemede büyük rol oynar.
Evans Gambiti, aşağıdaki hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:
William Davies Evans, Galli bir denizci, mucit ve satranç oyuncusuydu.
Fil Gambiti, aşağıdaki hamlelerle başlayan nadiren oynanan bir satranç açılışıdır:
- 1. e4 e5
- 2. Af3 d5?!
Damiano Savunması aşağıdaki hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:
- e4 e5
- Af3 f6?
Kapalı Oyun veya Vezirlerin Piyonu Açılışı, şu hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:
- 1. d4 d5
Alehin Savunması şu hamlelerle başlayan bir satranç açılışıdır:
- 1. e4 Af6
Satrançta transpozisyon, farklı bir hamle dizisiyle de ulaşılabilecek bir pozisyonu oluşturan hamleler dizisidir. Transpozisyonlar özellikle açılışlarda yaygındır çünkü belirli bir pozisyona farklı hamle dizileriyle ulaşılabilir. Oyuncular bazen transpozisyonları bilerek kullanırlar: beğenmedikleri varyantlardan kaçınmak, rakiplerini alışık olmadıkları veya rahatsız edici bir duruma çekmek ya da sadece rakiplerini endişelendirmek için. Bir hamle yaparak transpozisyon oluşturmak, “transpoze etmek” olarak adlandırılır.
