İçeriğe atla

Gama Cassiopeiae değişeni

Dünyadan görülen en parlak kabuklu yıldız olan Achernar'ın tasviri.

Gama Cassiopeiae değişeni (GCAS) (ayrıca kabuklu yıldız olarak da adlandırılır),[1] yıldızının ekvator çevresinde bir gaz diskine sahip olan değişen yıldız türüdür. Madde çıkışı nedeniyle parlaklıkları düzensiz değişimler gösterir. Mekanizmaları kısmen hızlı döndürücüler olarak açıklansa da, hâlen gizemli olarak kabul edilirler. Bu yıldızlar, O7.5 ile F5 sınıfları arasındadır ancak tayfları çok genişletilmiş soğurma çizgileri ile karakterizedir. Dönme hızları 200–250 km/sn civarındadır ve yıldız yapısının bozulacağı noktadan çok uzak değildir.

Alt türler

Gama Cassiopeiae değişenleri dört kategoriden oluşan alt bölümlere ayrılmıştır:[2]

  • tayf türleri O7.5 ile B2.5 arasında olan erken Be yıldızları,
  • türleri B3 ile B6.5 arasında olan orta Be yıldızları,
  • türleri B7 ile B9.5 arasında olan geç Be yıldızları ve
  • A0 ile F5 arasındaki A-F kabuklu yıldızları.

Örnekler

En parlak örnek Achernar ise de, prototipi kabuklu yıldız Gama Cassiopeiae'dir. Kendine özgü bir yıldız olan HR 2309, küçük ve iyi tanımlanmış bir halka yapısı gösterir. Diğer örnekler:

  • 27 Canis Majoris
  • Beta Canis Minoris
  • Lambda Pavonis
  • Phi Persei[3]
  • Pleione
  • Psi Persei[3]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ vartype.txt[] in Combined General Catalog of Variable Stars GCVS 1 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Samus N.N., Durlevich O.V., et al.
  2. ^ Slettebak, A. (1982). "Spectral types and rotational velocities of the brighter Be stars and A-F type shell stars, sayfa 80". 2 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2009. 
  3. ^ a b Tur, N. S.; Goraya, P. S. (Nisan 1988). "Scanner observations of shell stars Phi Persei and Psi Persei". Astrophysics and Space Science. 143 (1). ss. 99-105. Bibcode:1988Ap&SS.143...99T. doi:10.1007/BF00636758. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yıldız sınıflandırma (astronomi)</span>

Yıldız sınıflandırma, gökbilimde, yıldızların öncelikle sıcaklıklarına göre sınıflandırılıp, diğer nitelikleri ile bu sınıfların arıtılmasıdır. Yıldız sıcaklıkları Wien'in yer değiştirme yasasına göre sınıflandırılabilseler de, uzak yıldızlar ile sorunlar ortaya çıkmaktadır. Yıldız tayfölçümü ise soğurma çizgilerine dayalı bir sınıflandırma yöntemi sunmaktadır. 19. yüzyıla dayanan ve bugünkü yöntemlerin de temelini oluşturan bir sınıflandırma, yıldızları tayfölçüm sayesinde A'dan Q'ya kadar sıralamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">101 Aquarii</span>

101 Aquarii veya b3 Aquarii, Kova takımyıldızı yönünde bulunan ikili yıldızdır. Çiftin 4,71 kadir olan birleşik parlaklığı, onu çıplak gözle gözlenebilir kılmaktadır. Iraklık açısı ölçümlerine dayanarak Dünya'ya olan uzaklığı 290,27 MIy (89 Mpc)olarak hesaplanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mu Andromedae</span> Andromeda takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 136 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemi

Mu Andromedae, Andromeda takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 136 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. Yıldızı ilk kez belirten John Herschel olmuştur. Görünür büyüklüğü 3,87 kadir olan yıldız, çıplak gözle kolayca gözlenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Reticuli</span>

Alfa Reticuli, güney takımyıldızı Ağcık içindedir ve 3,3 görünen büyüklüğü ile takımyıldızının en parlak yıldızıdır. Dünya'dan 162 ışık yılı uzaklıkta olan yıldız, tek yıldız gibi görünmektedir. Çıplak gözle görülebilecek kadar parlak olmasına karşın en kolay güney yarımkürede, yengeç dönencesi altında gözlenebilir.

Upsilon<sup>4</sup> Eridani

Upsilon4 Eridani, Irmak takımyıldızı içinde yer alan ve yaklaşık olarak 178 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. Birincil bileşen, tayf sınıfı B9V olan mavi ana kol yıldızıdır ve görünen parlaklığı +3,54 kadirdir.

<span class="mw-page-title-main">23 Orionis</span> B-tipi mavi altdev yıldızı

23 Orionis, Avcı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 1.200 ışık yılı uzaklıkta bulunan çift yıldızdır. 4,99 kadir görünen büyüklüğüyle çıplak gözle bakıldığında loş, mavi beyaz bir nokta şeklinde gözlenebilir. Orion OB1 Birliği alt grubu üyesi olan bu çift yıldız, 18 km/sn'lik bir hızla Dünya'dan uzaklaşıyor.

<span class="mw-page-title-main">Eta Orionis</span>

Eta Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.113 ışık yılı uzaklıkta bulunan beşli yıldız sistemidir. Geleneksel isimleri arasında; Arapça ﺳﻴﻒ Seyf "kılıç", ﺟﺒﺎﺭ Cebbar (Algjebbah) "zorba, kudretli" ve Latince Ensis "kılıç" sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Gama Ursae Majoris</span>

Gama Ursae Majoris, Büyük Ayı takımyıldızı'nda yer alan bir yıldızdır. Geleneksel adı Pahd veya Phecda'dır. Bu yıldızın tayfı 1943 yılından bu yana diğer yıldızların sınıflandırılmasında kararlı bir örnek olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Beta Pictoris</span>

Beta Pictoris Ressam takımyıldızının en parlak ikinci yıldızıdır. Güneş Sistemi'nden 63,4 ışık yılı uzaklıkta yer alan Beta Pictoris, Güneş'ten 1,75 kat daha büyük ve 8,7 kat daha aydınlıktır. Beta Pictoris sistemi, evriminin anakol aşamasında olmasına rağmen sadece 20 ile 26 milyon yaş aralığında olduğu tahmin edilen çok genç bir sistemdir. Beta Pictoris, uzayda aynı hareketi paylaşan ve aynı yaşta olan genç yıldızların oluşturduğu yıldız birliği Beta Pictoris hareketli grubunun üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mavi üstdev</span>

Mavi üstdev, bilimsel olarak OB üstdevleri olarak adlandırılan sıcak parlak yıldızlardır. Parlaklık sınıfı I ve spektral sınıf B9 veya daha öncekilere sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Epsilon Canis Majoris</span>

Epsilon Canis Majoris veya Adara, Büyük Köpek takımyıldızında bulunan bir ikili yıldızdır. Dünyadan 430 ışık yılı uzaklıkta yer almakta olup Büyük Köpek takımyıldızındaki ikinci en parlak nesnedir ve 1.50 görünen büyüklüğü ile gece gökyüzündeki en parlak yıldızlardan biridir. Yaklaşık 4,7 milyon yıl önce, −3.99 görünen büyüklüğü ile gökyüzündeki en parlak yıldızdı.

<span class="mw-page-title-main">Gamma Ursae Minoris</span>

Gamma Ursae Minoris veya Ferkad, Küçük Ayı takımyıldızında bulunan bir yıldızdır. Dünyadan 487 ışık yılı uzaklıkta yer almakta olup Küçük Ayı takımyıldızının kuzey sınırında yer almaktadır. Beta Ursae Minoris ile birlikte, ayının kuyruğunu oluşturan bir yıldız işareti olan "Küçük Kepçe"'nin kabının sonunu oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">B-tipi ana kol yıldızı</span> yıldız sınıflandırma

B-tipi ana kol yıldızı, tayf tipi B ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Kütleleri Güneş'ten 2 ile 16 kat daha fazla ve yüzey sıcaklıkları 10.000 ile 30.000 K arasındadır. B-tipi yıldızlar son derece parlak ve mavidir. Spektrumları, en çok B2 alt sınıfında ve orta derecede hidrojen çizgilerinde göze çarpan nötr helyuma sahiptir. Örnekler arasında Regulus ve Algol A sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sigma Scorpii</span>

Sigma Scorpii, Akrep takımyıldızında onu gölgede bırakan kırmızı üstdev Antares'in yakınında bulunan çoklu yıldız sisemidir. Bu sistem, +2,88'lik birleşik görünür kadire sahiptir ve bu da onu takımyıldızın en parlak üyelerinden biri yapar. Hipparcos görevi sırasında yapılan ıraklık açısı ölçümlerine göre Sigma Scorpii'nin uzaklığı yaklaşık olarak 696 ışık yılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Cassiopeiae</span>

Alfa Cassiopeiae veya α Cassiopeiae, ayrıca Schedar olarak da adlandırılır, kuzey takımyıldızı Kraliçe'de ikinci kadirden bir yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">F-tipi ana kol yıldızı</span>

F-tipi ana kol yıldızı, tayf tipi F ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Bu tip yıldızlar Güneş'in kütlesinin 1 ila 1,4 katı kütleye ve 6.000 ila 7.600 K arasında yüzey sıcaklığına sahiptir. Bu sıcaklık aralığı F tipi yıldızlara sarı-beyaz bir renk verir. Bir ana kol yıldızı, cüce yıldız olarak da belirtildiği için bu yıldız sınıfı aynı zamanda sarı-beyaz cüce olarak da adlandırılabilir. Kayda değer örnekler arasında; Procyon A, Gama Virginis A ve B ile KIC 8462852 sayılabilir.

Latince adı : Epsilon Aquarii, ekvatoryal zodyak takımyıldızı Kova'da yer alan, Oğlak takımyıldızının batı sınırında bulunan tek bir yıldızdır. Artık IAU tarafından resmi olarak tanınan Albali özel ismine sahiptir. Görsel parlaklığı 3,77 olan, çıplak gözle görülebilen beyaz renkli bir yıldızdır. Hipparcos görevi sırasında alınan paralaks ölçümlerine göre, yaklaşık 208 ışık yılı (64 pc) uzaklıkta yer almaktadır. −0,46 mutlak parlaklığa sahip olan Yıldız Güneş'e -15 km/s dikey hızla yaklaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gama Cassiopeiae</span> Kraliçe takımyıldızındaki bir yıldız

Gama Cassiopeiae, kuzey yarım kürede yer alan Kraliçe takımyıldızı'nın karakteristik "W" asterizminin merkezinde bulunan parlak bir yıldızdır. 1,6 ila 3,0 arasında değişen görünür büyüklüğüyle çıplak gözle rahatlıkla gözlemlenebilen bir yıldız olmasına rağmen geleneksel olarak Arapça veya Latince bir isme sahip değildir. Kimi zaman gayri resmi olarak Navi adıyla da anılan yıldız, tayfında ilk defa 1866 yılında Angelo Secchi tarafından emisyon çizgileri gözlemlenen yıldız olma özelliğini taşır. Günümüzde ise Be yıldızı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gama Cygni</span>

Gama Cygni, kuzey takımyıldızı Kuğu'da yer alan ve Kuzey haçı olarak adlandırılan beş yıldızdan oluşan bir asterizmin kesişim noktasını oluşturan bir yıldızdır. Hipparcos görevi sırasında elde edilen paralaks ölçümlerine göre Güneş'ten yaklaşık olarak 1.800 ışık yılı uzaklıkta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Merope (yıldız)</span> Boğa takımyıldızındaki bir yıldız

Merope Boğa takımyıldızında bulunan ve Ülker açık yıldız kümesi'nin (M45) bir üyesi olan yıldızdır. Yaklaşık olarak 460 ışık yılı (142 pc) uzaklıktadır.