İçeriğe atla

Galya

MÖ 1. yüzyılda Galya

Galya (Latince: Gallia ; Fransızca: La Gaule), günümüzde başta Fransa olmak üzere Batı Avrupa'nın büyük bir bölümüne tarihte verilen isimdi. Galya'nın sınırları Fransa'nın yanı sıra günümüzdeki Kuzey İtalya, Belçika, İsviçre'nin batısı, Hollanda'nın bazı kısımlarıyla Almanya'daki Ren Nehri'nin batı kıyısındaki bölgeleri de içeriyordu.[1]

Tarihçe

Galya'nın bilinen ilk halkı Keltler'dir. Romalılar bu topraklara Galya, buraya yerleşen Keltlere de Galyalı adını verdi. Galyalılar MÖ I. yüzyılda siteler kurdular ve her site büyük mülk sahibi soylulardan oluşan senatonun denetiminde magistratus'ca yönetilmeye başlandı. Birbirlerinden bağımsız yaşayan Galyalılar arasında birlik ancak dinsel inançlarında görüldü. Dinsel törenlerini druid denen din adamları yönetirdi. Galyalılar hukuk işleriyle çocukların eğitimlerini de bunlara vermişlerdi. Puta tapmazlar ve tapınak kurmazlar, din törenlerini açık havada yaparlardı, kutsal varlık olarak tanıdıkları hayallere tapınırlardı. Galyalıların bu dönemine ilişkin birkaç yazılı tablet dışında heykeller, üzerine soyut biçimler çizilmiş paralar ve üstü yazılı olan çeşitli eşyalar bulundu.[2][3][4]

Galya, on iki yıl süren savaşlar sonunda hemen hemen tümüyle Romalıların eline geçti.[5] Romalılar Latin kültürünü Galya'da yerleştirmek amacıyla okullar açtılar. Latince öğretmeye başladılar. Bunu yaparken Kelt geleneklerine de karşı çıkmıyorlardı. Sonuçta Galyalılar Latin kültürünü benimsediler; Galya - Roman adını verebileceğimiz bir uygarlık doğdu.[6] MS 69'da Batav Civilis'in önayak olduğu ayaklanma sonucunda Galyalılar Galya İmparatorluğu'nu kurdular. Ancak Cermen tehdidi karşısında Roma'ya boyun eğmek zorunda kaldılar. III. yüzyılda Hristiyanlık bu bölgeye yayılmaya başladı ve V. yüzyılda Galya-Romalılar Hristiyanlığı tam olarak kabul ettiler. 406'dan başlayarak Galya başka kavimlerin istilasına uğradı. Son gelen Franklar burada yerleşip öteki kavimlere karıştılar. Batı Roma İmparatorluğu 476'da yıkıldıktan sonra Galya - Romalılar, Frank adını benimsediler. Bugünkü Fransızların ataları oldular ve ülke de Fransa adını aldı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Arrowsmith, Aaron. A Grammar of Ancient Geography,: Compiled for the Use of King's College School. 3 April 2006. Hansard London 1832, p50. 22 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2014. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2018. 
  3. ^ Berresford Ellis, Peter (1998). The Celts: A History. Caroll & Graf. ss. 49-50. ISBN 0-7867-1211-2. 
  4. ^ Archaeologies of Colonialism: Consumption, Entanglement, and Violence in Ancient Mediterranean France by Michael Dietler, 2010, University of California Press, books.google.com[]
  5. ^ "Julius Caesar The Conquest of Gaul". 5 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2015. 
  6. ^ "Helvetti". 24 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2015. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Gaul ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

Kelt mitolojisi en yalın tanımıyla Kelt politeizminin mitolojisidir. Kelt politeizmi Demir Çağı Keltlerinin diniydi. Demir Çağı'ndaki diğer Avrupalılar gibi erken dönem Keltleri de politeistik mitoloji ve dinî yapıyı benimsemişlerdi. Kelt insanlarının içinde, Roma ile yakın iletişimi olan Galyalıların ve İber Yarımadasındaki Keltlerin mitolojileri Roma İmparatorluğu altında devam edememiş, daha sonra ise bu insanlar Hristiyan olmuş ve Kelt(ik) dillerini de kaybetmişlerdir. İronik bir şekilde bu insanların inanç ve geleneklerine dair bilgiler çeşitli Roma ve Hristiyan kaynakları sayesinde bugüne kadar ulaşmıştır. Bir başka açıdan ise, kendi politik veya lenguistik (dilsel) kimliklerini korumuş olan Keltler Demir Çağı'ndaki atalarının mitolojilerinin en azından artakalan küçük bir kısmını iletebilmişlerdir. Bu iletilebilmiş kısım genellikle Orta Çağ'da kaydedilmiş ve yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Keltler</span> antik hint-avrupa kabileler topluluğu

Keltler Tarih öncesi ve İlk Çağ döneminde Avrupa'da yaşayan ve günümüzde altı ulustan oluşan bir halktır. Dört bin yıl kadar önce Keltler, anavatanları olan Orta Avrupa'dan göç ederek özellikle Büyük Britanya Adaları'na, İspanya'ya ve Galya'ya yerleştiler.

<span class="mw-page-title-main">Franklar</span> Roma İmparatorluğunun yıkılmasında büyük rol oynamış bir Cermen boyu

Franklar, Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasında büyük rol oynamış bir Cermen boyudur. 4. yüzyıl sonlarından itibaren Galya eyaletinin kuzeyine Roma müttefiki sıfatıyla sızmaya başlar, 406 tarihinden itibaren ise tam güçle Kuzey Galya'yı istila ederler. 6. yüzyılda Güney Galya'dan Vizigotları kovarak hakimiyetlerini pekiştirirler. Bu tarihten sonra Galya artık Fransiya yani Fransa olarak anılacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Cermenler</span> bugünkü Almanya, Avusturya, Bohemya ve Cermanyada MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaşayan halk

Cermenler, bugünkü Almanya, Avusturya, Bohemya ve Cermanya'da MÖ 3. yüzyıldan 9. yüzyıla kadar yaşayan halk veya bu halktan olan kimse.

<span class="mw-page-title-main">Gallia Narbonensis</span>

Gallia Narbonensis, günümüz Fransa'sının güneyindeki Languedoc ve Provence bölgesinde yer alan antik Roma İmparatorluğu eyaleti.

Arverniler Kelt medeniyetine bağlı Galyalı bir halk olarak biliniyor. Bu Galya halkının en tanınmış ismi Roma işgaline karşı en son büyük ayaklanmayı başlatan ama Alesia'da MÖ 52 yılında yenilen Vercingetorix'tir.

<span class="mw-page-title-main">Galatlar</span> Antik bir ulus

Galatlar, MÖ 280-274 yıllarında Balkanlar ve Batı Anadolu'da yaşadıktan sonra Orta Anadolu'da Ankara ve Çorum, Yozgat yöresine yerleşen Orta Avrupa kökenli Kelt kavmine mensup Galyalılara, Yunanların ve Romalıların verdiği ad. Galatların yerleştiği bölgeye Antik Çağ'da Galatya adı verildi. Aşiret yapısına dayanan Galat krallıkları Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altına girdikleri MÖ 1. yüzyıla kadar bu bölgede varlıklarını sürdürdüler. Orta Anadolu'da Galat dilinin MS 7. yüzyıla dek konuşulduğuna dair belirtiler vardır.

<span class="mw-page-title-main">Cermanya</span> Cermenlerin Kuzey ve Orta Avrupada yerleşim kurdukları tarihsel bölge

Cermanya, antik çağda Cermenler adı verilen boyların Kuzey ve Orta Avrupa'da yerleşim kurdukları tarihsel bölge.

Taştan aletler, bundan yaklaşık 1.8 milyon yıl önce Fransa'da ilkel insanın bulunduğunu kanıtlamaktadır. Bölgede ilk modern insan 40.000 yıl önce ortaya çıkmıştır. Fransa tarihi için ilk yazılı kayıtlar Demir Çağı'ndan itibaren bulunmaktadır. Günümüzdeki Fransa, Galya olarak bilinen bir Roma İmparatorluğu eyaletinin üstüne kuruludur. Romalı tarihçiler, bölgede, dil farkıyla ayrılan üç büyük etnik grubun varlığını ortaya koymuşlardır: Galyalılar, Akuitanlar ve Belgalar. En büyük ve bölgeye en hakim grup olan Galyalılar, Galyaca konuşan Keltlerdi.

<i>Gallia Savaşı</i>

Gallia Savaşı, Jül Sezar'ın Galya'da savaşlarla geçen dokuz yılını üçüncü şahıs ağzından anlatım tekniği ile aktardığı eseridir. İlk Türkçe çevirisi Gallia Savaşı adıyla yapılmış olup zaman zaman Galya Savaşı Hakkında, Galya Savaşı Üzerine ya da Galya'nın Fethi başlığıyla da çevrilir.

<span class="mw-page-title-main">Avaricum Muharebesi</span>

Avaricum Muharebesi, antik Galya'da, günümüzde Bourges olarak bilinen kent yakınlarında yer alan bir tepe-kalesi, oppidumu savunmakta olan Vercingetorix komutasında Bitruglar ve Arveniler Galyalı kabilelerine karşı MÖ 52'de Romalı Galya Valisi Jül Sezar'ın yaptığı, şehir kuşatması ve şehrin Romalılar tarafından fethi. Bu şehir Romalılar eline geçirilince şehirde Romalılara karşı direnen hemen herkes ceza olarak Romalı askerler tarafından öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Galyalılar</span> Kelt kökenli antik bir halk

Galyalılar, günümüzde genel olarak Fransa, Belçika, İsviçre ve İtalya’nın kuzey bölgelerini içeren Galya olarak tanımlanan bölgede Demir Çağından Roma Cumhuriyeti dönemine kadar yaşayan Kelt kökenli bir halktır.

<span class="mw-page-title-main">Galya Savaşları</span> MÖ 58-50, Roma ile Galya kabileleri arasındaki savaşlar

Galya Savaşları çeşitli Galyalı kavimlere karşı Roma valisi Jül Sezar tarafından yürütülen bir seri askerî kampanyalar dizisidir.

<span class="mw-page-title-main">Uxellodunum Muharebesi</span>

Uxellodunum Muharebesi veya Uxellodunum Kuşatması, Galya Savaşları'nin son büyük muharebelesidir. MÖ 51 yılında Uxellodunum kalesinde Lucterius komutasında Cadurclar ve Drappes komutasındaki Senonlar Galyalı kabilelerin, Galya'yı fethih edip Romalılar Galya'y yönetiminde bir bölgeye çevirmek isteyen Jül Sezar'a karşı son direniş muharebesidir. Bu muharebe karar verici olarak bir Romalar galibiyeti ile son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Roma-Galya Savaşları</span>

Roma-Galya savaşları; Antik Roma orduları ve "Galyalı" adı altında toplanan çeşitli boylar arasındaki bir dizi silahlı çatışmaya verilen genel isimdir. Bu etnik gruplardan bazıları Senonlar, İnsübriler, Boiler ve Gesatiler'dir.

<span class="mw-page-title-main">Gallo-Romen kültürü</span>

Gallo-Romen kültürü kavramı Galya'nın Romalılar tarafından fethi sonrası Roma kültürü etkisi altına girmesi ve Galyalıların bu kültüre adapte olmalarının bir sonucu olarak ortaya çıkan kültürü tanımlamak için kullanılan bir kavramdır. Bu dönemde Galyalıların Roma İmparatorluğu'ndan sadece mimari anlamda değil, dil, gelenek, görenek ve yaşam tarzı gibi geniş bir çerçevede etkilendiği gözlemlenebilmektedir.

Günümüz de mitolojiler içinde Fransa'yı kapsayacak mitolojiler arasında Galyalılar, Franks, Normanlar, Bretonlar ve yaşayan diğer halkların mitolojileri sayılabilir. Fransız miti, günümüz İngiltere ve İrlanda'sından Fransız bölgesine göç ettiklerinde, Galyalıların ve Bretonların mitleri ve efsanelerinden etkilenmiştir. Fransız mitolojisinin gelişimindeki diğer küçük etkiler, Franklardan geldi.

Roma Galyası, MÖ 1. yüzyıldan MS 5. yüzyıla kadar Roma yönetimi altında bulunan Galya'yı ifade eder.

Romalılaştırma terimi tarihi ve kültürel anlamlarda, ilk olarak Roma Cumhuriyeti ve daha sonra da Roma İmparatorluğu tarafından Roma egemenliği altına alınan veya Roma'nın çevresinde yaşayan nüfusların Roma kültürüne uyum sağlamasını, entegrasyonunu ve asimilasyonunu içerir. Antik Roma tarihçiliği ve İtalyan tarihçiliği, faşist dönemin sonuna kadar çeşitli süreçleri " barbarların uygarlaşması " olarak adlandırırdı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.