İçeriğe atla

Galette

Galette
Otlu galette
Alternatif isimShortbread
Ülke(ler)Fransa, Birleşik Krallık, ABD
TürüHamur işi
TipiTereyağlı
Ana malzemelerTereyağı, un, şeker
ÇeşitleriOtlu, bademli, çikolatalı, meyveli

Galette (İngilizce: shortbread) kırılgan ve kolay ufalanan bir hamur işidir. Pişmiş hamurun kırılgan dokusu soğuk tereyağı parçaları ile hazırlanan hamurundan geliyor. Bu hamur işi birçok mutfakta bulunur.[1] Fransız yemek kitabı Larouse Gastronomique galette hamur işlerinin en eskisi olduğunu iddia ediyor. Neolitik cağında bal ile tatlandırılmış küçük yuvarlak kekler yapılırmış.[2]

Shortbread

Shortbread kurabiyesi

Birleşik Krallık'ın mutfaklarında şeker ve şekerlenmiş karaman kimyonu, badem ve kabuklar ile tatlandırılır. Fransız mutfağında tarçın, rom ve bergamot kullanılır.[1] Yulaf, irmik, pirinç unu ve nişasta ilave ederek farklı dokular ve lezzetleri olan shortbread hamurları hazırlanabilir. Orkney'de geleneksel bannock ekmeği için kullanılan yerel bere arpasindan yapılan ununun da shortbread hamuruna eklendiği oluyor.[1]

İngiliz mutfağında shortcake tarifleri yöreden yöreye değişebiliyor. Derbyshire wakes cakes kuş üzümü, karaman kimyonu ve limon ile yapılır, Lancashire'dan Goosnargh cakes kişniş ve karaman kimyonu ve Shrewsbury cakes baharat ve gül suyu içerir.[1] Ancak shortbread isimin ilk bilinen kullanımı 18. yüzyılın bir İskoç yemek kitabındandır. Bu tarif mayalı bir hamur olduğu için cake (kek) yerine bread (ekmek) kelimesi kullanılmış olabilir. Un, tereyağı ve tatlandırıcı oranları 19. yüzyılından bir tarif 3:2:1 olarak belirliyor. Yuvarlak, oval ve kare şeklinde yapılabilir.[1] Shortbread cookielerin tereyağı-un oranı tereyağlı kurabiye ve şeker kurabiyesinden daha yüksekdir. Tereyağlı kurabiyeler daha fazla un ve şeker içerdiği için shortbread kadar kırılgan olmuyorlar.[3]

Sable kurabiyesi shortbread hamurundan yapılan bir Fransız bisküvisidir.[4] Tereyağı, un, yumurta sarısı ve şeker içerir. İsteğe bağlı vanilya, badem, limon veya çikolata eklenebilir. Sable bisküvisi ile sandviç kurabiyesi yapılabilir.[1]

Galette des Rois

New Orleans'da badem kremalı galette du rois

Galette des Rois Hristiyan geleneğinde Noel'in son gününde kutlanan Epifani Bayramı için kuzey Fransa'da hazırlanan bir tatlıdır. Hamurun içine küçük bir porselen bebek koyuluyor. Bebeği bulan bayramın Krallı oluyor ve Kraliçesini seçiyor.[2] Fransız İhtilâli sırasında roi (kral) pek tutulmadığı için tatlının ismi gâteau de l’egalité olarak değiştirilmişti.[5]

ABD'nin New Orleans eyaletinde King Cake Güney Fransa'da Epifani bayramı için brioche hamuru ile hazırlanan tatlı için kullanıldığı için Kuzey Fransız usulü badem kremalı galette French king cake olarak adlandırılır. New Orleans'de Noel'in on ikinci akşamı başlayan Epifani bayramı yerel Mardi Gras festivali olarak kutlanıyor.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Goldstein, Darra. The Oxford Companion to Sugar and Sweets. Oxford University Press. s. 610. 
  2. ^ a b Sax, Richard (2010). Classic Home Desserts: A Treasury of Heirloom and Contemporary Recipes. Houghton Mifflin. s. 576. 
  3. ^ "Sugar Cookies, Butter Cookies and Shortbread…What's the Difference?". Taste of Home. 14 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2019. 
  4. ^ Escoffier, Auguste (1997). Auguste Escoffier, Memories of My Life. s. 230. 
  5. ^ "Galette des Rois: All you need to know about the French tart for kings". The Local. 14 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2019. 
  6. ^ Byrn, Anne. American Cake: From Colonial Gingerbread to Classic Layer, the Stories and Recipes Behind More Than 125 of Our Best-Loved Cakes. s. 244. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bisküvi</span>

Bisküvi, tahıl unu veya unları içine kabarmayı sağlayıcı maddeler, şeker, tuz, yağ ve Gıda Katkı Maddeleri Yönetmeliğinde kullanılmasına izin verilen maddelerden biri veya birkaçı katıldıktan sonra su ile yoğurularak tekniğine uygun bir biçimde işlenmesi, şekil verilmesi ve pişirilmesi sonucunda elde olunan bir mamüldür.

<i>Waffle</i> iki desenli, şekilli tabak arasında pişirilen hamur veya hamur bazlı yiyecekler

Waffle, Belçika asıllı bir hamur tatlısıdır. Üzerinde erimiş çikolata (pralin), krem şanti ve taze meyveler ile servis yapılan waffle, Belçika'da "Brüksel usulü" olarak adlandırılır. Yine Belçika'nın bir kenti olan Liège ise waffle hamurunun tek başına fırından çıktığı haliyle yenmesine verilen addır. Hamuru biraz daha altın sarısındadır, kremalize olan şekerin gevrekliği hamurun üstünde tadılabilir. Belçika usulü waffle hamuru dikdörtgen, Liège usulü ise uçları erimiş dikdörtgen görünümündedir. Her ikisi de kare şeklindeki derin çukur gözenekleri ile meşhurdur. Bu gözeneklerin derinlikleri 1 cm'yi bulur.

<span class="mw-page-title-main">Kurabiye</span> Türkiye ve komşu ülkeler mutfaklarına özgü, fırınlanmış tatlı hamur ürünü

Kurabiye un, yağ, badem, fıstık, fındık, kakao gibi malzemelerle yapılan Orta Doğu ve Balkanlar'a özgü bir çeşit bisküvidir.

<span class="mw-page-title-main">Kalburabastı</span> Türk mutfağından şerbetli hamur tatlısı

Kalburabastı, adını hamuru bir kalbura ya da kevgire bastırıldığı için almıştır. Şerbetli bir tatlıdır. Hamur için malzeme olarak margarin, un, yoğurt, sıvı yağ, yumurta, kabartma tozu, ceviz içi kullanılır. Şerbeti için toz şeker, su, limon suyu kullanılır. Yunanistan'da yapılan melomakarono tatlısı kalburabastının ballı ve karanfilli çeşididir. Abhaz mutfağında benzer tatlı hurmitadır.

<span class="mw-page-title-main">Sable kurabiye</span> bir kurabiye çeşidi

Sable kurabiye shortbread hamurundan yapılan bir çeşit kurabiye veya bisküvidir. İlk olarak Aşağı Normandiya Caen de yapılmış olabilir. Sable yapımında en yüksek kalitede tereyağı kullanılır. Tereyağı dışında un, yumurta sarısı ve şeker içerir. İsteğe bağlı vanilya, badem, limon ve ya çikolata eklenebilir. Bu kurabiyelerle sandviç kurabiyesi yapılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Damla çikolatalı kurabiye</span> çikolata parçası içeren kurabiye

Çikolata çikolatalı kurabiye Amerika Birleşik Devletleri kökenli bir çikolatalı kurabiye olup ayırt edici bileşeni olarak damla çikolata parçaları, M&M's veya çikolata şekerleri içerir. 1938 dolaylarında, Ruth Graves Wakefield, Nestlé yarı-tatlı bir çikolata çubuğundan bir kurabiyeye doğranmış parçalar ekledi.

<span class="mw-page-title-main">Bath bun</span>

Bath bun Ingiliz mutfağından bir bun türü ekmektir. Modern Bath bunlar un, tereyağı, şeker ve yumurta içeren mayalı hamurdan yapılmaktadır. Pişikten sonra bunların üzerlerine şeker serpiliyor. Şekerlenmiş kabuk, kuş üzümü ve kuru üzüm de ekleyen bazı tarifler oluyor.

<span class="mw-page-title-main">King cake</span>

King cake Amerikan mutfağında New Orleans eyaletinde Mardi Gras festivalinde hazırlanan bir tatlı hamur işi. Hamuru Fransız mutfağın brioche hamuruna benzer. Mardi Gras'nın resmi renkleri olan mor, yeşil ve altın renginde şeker ile süsleniyor. King cake çeşitleri muz, krem peynir ve fıstık ezmesi ile yapılır. Bu bayram Lentden önce kutlanıyor. İspanyol mutfağında Epifani için halka şeklinde tatlı roscon de reyes ekmeği hazırlanıyor.

<span class="mw-page-title-main">Pithivier</span>

Pithviers Fransız mutfağın tatlı hamur işlerinden biri. Provence tatlısı galette des rois gibi Loire yöresine özgu olan Pithviers Hristiyanların Epifani bayramı için gelenekel olarak milföy hamuru ve crème d'amandes ile yapılır. Modern tariflerde mantar, pırasa, erik ve ravent gibi farklı iç harçları ile yapılıyor.

<span class="mw-page-title-main">Tereyağlı kek</span>

Tereyağlı kek, ana malzemelerinden birinin tereyağı olduğu keklere verilen isim. Tereyağlı kek için temel malzemeler: tereyağı, şeker, yumurta, un ve kabartma tozu veya kabartma tozuna benzer mayalama maddeleri ile pişirilir. Amerikan mutfağının tatları arasında en mükemmel kek çeşitlerinden biri olarak kabul edilir. Amerikan mutfağına mensup bu kek çeşidi İngiliz mutfağındaki pound kek ile benzer malzemeler kullanılarak yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Şekerbura</span>

Şekerbura , un, tereyağı, süt, yumurta, katık, tuz ve şeker ile hazırlanan geleneksel Azeri tatlısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir bombası</span>

İzmir bombası, kısaca bomba veya pralin dolgulu çikolatalı kurabiye , Türk mutfağında yer alan, çikolatalı krema ve türevlerini içeren bir bisküvi türüdür. Tatlı dış kısmında çıtır bir hamur katmanına, içerisinde ise akışkan bir krema dolgusuna sahiptir. Tatlı Türk ve Osmanlı mutfağına geleneksel olan kurabiye içine nutella konularak ilk yapılmıştır. Osmanlı mutfağındaki Murabbalı mecidiye kayısı murabbalı (marmelât) çeşididir. Türk mutfağında içi dolgulu birçok çeşit dolgulu kurabiye bulunmaktadır. Fındık ezmeli çeşidi bunlardan biridir. Kurabiye içerisinden tereyağ yerine sıvı yağın ekonomik nedenlerle eklenmesi ve yumurtanın çıkarılması ile daha ince yapılı kurabiye hamuru elde edilmiştir. Orijinal tarifinde tereyağ ve yumurta vardır. Tatlının Türkiye'de yaygınlaşmasında sosyal medyada paylaşılan fotoğrafların etkisi olduğu düşünülmektedir. Google Trendler'e göre 2020 yılında Türkiye'de aranmış en popüler 6. yemek tarifini İzmir bombasının yapımı oluşturmuştur. Bomba kurabiyesinin ilk kim tarafından yapıldığına ait medyada farklı haberler çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Streuselkuchen</span>

Streuselkuchen, "streusel" olarak anılan tatlı bir kırıntı tepesi ile kaplı mayalı hamurdan yapılan bir pastadır. Kırıntılar için ana malzemeler 1: 1: 2 oranında karıştırılan şeker, tereyağı ve undur. Almanya, Polonya ve Aşkenaz Yahudi mutfaklarında popülerdir. İngilizce konuşulan ülkelerde kırıntılı kek anlamına gelen crumb cake adıyla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Samsa tatlısı</span>

Samsa tatlısı (Yunanca:Σαμουσάδες) bir çeşit şerbetli tatlıdır. Muska biçiminde bir tatlıdır.

Efibadem kurabiyesi, , hamurdan yapılan bir çeşit un kurabiyesidir. Yapımında badem içi, un, tereyağı ve şekerden kullanılır. Gökçeada mutfağında yapılır.Bademli, Gökçeada da yapılan bir kurabiyedir.

<span class="mw-page-title-main">Badem yemekleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, birincil bileşen olarak badem kullanan ve içinde badem bulunduran yiyeceklerin ve yemeklerin bir listesidir. Badem, Orta Doğu ve Güney Asya'ya özgü bir ağaç türüdür. “Badem" aynı zamanda bu ağacın yenilebilir ve yaygın olarak yetiştirilen tohumunun adıdır. Prunus cinsi içinde, tohumu çevreleyen oluklu kabuk ile diğer alt cinslerden ayrılan Amygdalus alt cinsindeki şeftali ile sınıflandırılır. Bademin meyvesi, bir dış kabuk ve içinde tohum bulunan sert bir kabuktan oluşan bir sert çekirdekli meyvedir.

Hatay bayram kömbesi, Hatay iline özgü, özellikle bayramlarda yapılan geleneksel bir kurabiyedir. Bölgenin zengin kültürel mirasının bir parçası olarak bilinen bu kurabiye bayramlar dışında özel günlerde de yapılır. Un, tereyağı veya margarin, şeker, süt, mahlep, kabartma tozu veya karbonat, susam, tarçın, yenibahar ve karanfil gibi baharatlar ile hazırlanır. Ayrıca, bazı tariflerde ceviz veya fındık da eklenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Tart hamuru</span>

Tart hamuru, tart, kiş, turta yapımında kullanılan bir hamur türüdür. Un, tereyağı, su ve yumurta kullanılarak yapılır. Tart hamuru, pürüzsüz ve esnek bir kıvama gelene kadar yoğrulur ardından merdane kullanılarak belirli bir kalınlığa gelene kadar açılır. Hamurun fırında pişerken şişmesini engellemek için çatal veya kürdanla üzerinde delik açılabilir.

<i>Viennoiserie</i>

Viennoiserie, Fransız mutfağına ait hamur işi grubudur. Mayalı hamurdan veya milföy hamurdan yapılabilir. Yumurta, tereyağı, süt, krema ve şeker gibi ilave malzemeler içerirler. Bu özelliklerinden ötürü Fransız ekmeği ve tatlılar arasında bir köprü görevi görürler. Tatlı ve atıştırmalık olarak tüketilebilirler. Genel olarak piştikten sonra dökülen çıtır bir yapıya sahiplerdir. En bilinen Viennoiserie grubu ürünleri; Kruvasan, Pain au chocolat, Brioche ve Danish'tir.

<span class="mw-page-title-main">Broyé poitevin</span>

Broyé poitevin veya Broyé du poitou Fransız mutfağında bulunan ince, çıtır bir yassı kek türüdür. Şeker, un, tereyağı ve yumurta kullanılarak yapılan tart hamurunun 8 cm ile 1 metre arasında bir boyutta yaklaşık 1–2 cm kalınlığa gelecek şekilde açılıp fırınlanmasıyla yapılır. Bazı tariflerde hamurun içerisine badem, portakal çiçeği ve ceviz eklenebilir. Tarihçesi 19. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Fransa'nın Poitou-Charentes bölgesinde kekin hamurunun epifani, düğün, vaftizler, aile kutlamalarında servis edilmesi ve yumrukla kırılarak parçalara ayrılması gibi bir gelenek bulunur Kekin adındaki "broye" kelimesi kekin yumruk ile kırılmasına referans verir. 2004 yılında hamur işi için Confrérie de l’Ordre des Chevaliers de la Grand Goule adında bir kardeşlik kuruldu ve bu kardeşlik, broyé poitevin'i Fransa genelinde tanıtmayı ve geliştirmeyi amaçlamaktadır.