Galagogiller

Galagogiller Yaşadığı dönem aralığı: 33,9-0 myö Oligosen-Günümüz[1]  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Galago senegalensis, Ueno hayvanat bahçeisinde, Tokyo
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Mammalia Takım: Primates Alt takım: Strepsirrhini Üst familya: Lorisoidea Familya: Galagidae Gray 1825[2]
Cinsler
†Galagoides †Paragalago †Progalago †Saharagalago †Sciurocheirus †Wadilemur Otolemur Euoticus Galago

Galagogiller (Galagidae veya Galagonidae),^[3] ağaçlarda yaşayan, noktürnal, iri gözlü, küçük bir nemli burunlu primat familyası. Afrika'da yaşarlar. Ayrıca bushbaby^[a] (çalıbebeği) ve nagapie^[b] (küçük gece maymunu) isimleri ile bilinirler.^[1]

«Galago» veya öbür adıyla «Ojam», Güney ve Ekvator Afrikası'nm sevimli ve çevik bir hayvanıdır. Yerde ve ağaçların üzerinde top gibi zıplar.

Galago'nun uzun ve ince parmaklarının alt ucunda vantuz görevini gören etten çekmenler vardır. Bunlar, hayvanın pençelerini kullanmadan koşa koşa ağaçlara tırmanmasını sağlarlar.

Galago'nun vücudu yünümsü sık tüylü bir kürkle kaplı, tüylü kuyruğu ise vücudundan biraz uzundur. Parlak bir kahverengi olan şaşılacak derecede güzel gözleri vardır. Bu gözlerin garip bir tarafı, galago'nun bunları, bizlerin yaptığımız gibi göz oyuklarının içinde oynatamamasıdır. Düz hat üzerinde olmayan bir cisme bakmak istediği zaman, gözünü değil, başını çevirmesi gerekir. Başını, tam arkasını görebilecek derecede çevirebilmesi ise, bizlerin yoksun bulunduğumuz ve gıpta edebileceğimiz bir başarıdır.

Küçük galago, ekseri maki'ler gibi ağaçların üzerinde yaşar ve gündüzlerini uyumakla geçirir. Arkadaş canlısı olmakla beraber, pek de fazla kalabalıktan hoşlanmaz. Yavrular üçlü, dörtlü gruplar halinde uyur ve bacaklarıyla birbirlerine sarılarak iri bir top meydana getirirler. Bu zamanlarda yuvarlak kafalarındaki geniş, ince ve tüysüz kulaklar arkaya dönmüş ve katlanmıştır. Uyku yeri bir ağaç kovuğu, yahut sık yaprakların arasıdır.

Galago, güneşli saatlerde bir şey yüzünden rahatsız olmadıkça, nadiren insanlara gözükür. Güneş batarken bu küçük hayvanlar canlanır ve aralıklı olarak, bütün gece tekrarlayacakları dokunaklı bir ses çıkarırlar. Bu bağırışlarından ötürü bazı lisanlarda «orman bebeği» diye anılırlar. Otçul olmakla beraber, kuş yumurtası da yiyecekleri arasındadır. Bu çevik mahluklar, orman gecesinin loşluğunda 6 metre ötedeki bir dala tam isabetle sıçrayabilirler. Aralarında çıkan kavga ekseriya ölüme kadar giden bir dövüşle sonuçlanırsa da, terbiye edilmeleri ve gayet uysal birer evcil hayvan olmaları mümkündür.