Gala Éluard Dalí

Gala Éluard Dalí (d. 26 Ağustos / 7 Eylül 1894 – Kazan, Rusya Krallığı, ö. 10 Haziran 1982 – Portlligat, İspanya) 20.yüzyılın ünlü ilham perisi olarak tanınır. Başta sürrealizm akımı sanatçıları dahil olmak üzere, pek çok sanatçıya ilham kaynağı olmuştur. Bahsi geçen sanatçılar içerisinde, eşleri yazar Paul Éluard, ressam ve heykeltraş Salvador Dalí; ve sevgilisi ressam Max Ernst de bulunmaktadır.^[1]

Biyografilerinde doğduğu sene 1883, 1884 veya 1885 gibi farklı farklı verilse de, 1884 en olası doğum yılı olarak görülmektedir. Söz konusu bilinmezliğin sebebiyse, Gala'nın kökenini ve çocukluk yıllarını, aynı şekilde de hayatının ilerleyen dönemlerinde yaşını her daim saklamasından ileri gelmektedir. "Kendisiyle ilgili efsaneyi, asla kendisi hakkında detaylı ve açık şekilde bilgi vermemesiyle, yine kendisi filizlendirdi… Gala hiç kendisiyle ilgili konuşmadı, aksine kendisini sahneledi ve sahnelenmesine izin verdi."

Gala'nın resmi Rusça doğum adı Helena Ivanovna Diakonov'dur. Takma adı olan Gala’nın kökeni ise net olarak açıklığa kavuşmamıştır. İsim, muhtemelen Ukrayna’da yaygın bir ad olan ve bu adın kulağa daha sevimli gelen bir versiyonu olan "Galja" şeklinde kullanılan "Galina" isminin kısaltılmışıdır.

Babası kızına "Jelena" ismini vermekten yanayken, "Galina" isminin kendisine annesi tarafından verildiği tahmin edilmektedir. Ne var ki babası resmi belgelerde kendi istediği ismin kullanılmasını sağlamıştır.

Bazı kaynaklar, bahsi geçen ismin Gala'nın 1912 senesinde kendi kendine verdiği bir isim olduğunu veya ilerleyen dönemlerde eşi olan Paul Eluard tarafından verildiğini tahmin etmektedir.

Kendine verdiği ismiyle "Gala", annesi Antonina Diakonov ve onun epey varlıklı bir avukat olan 2.eşi Dimitri Iljitsch Gomberg'in yanında büyüdü. Gala, biyolojik babası Iwan Diakonov'un 1905 yılında tüm ailesini terk edip altın aramaya gittiği Sibirya'da iyice fakirleşmiş olarak öldüğü açıklamasını yapsa da, esasında babası Tarım Bakanlığında çalışan bir memur olup; Gala 10 yaşındayken Kazan'da ölmüştü.

Gala, küçük kız kardeşi Lidja ve iki büyük erkek kardeşi Nikolai ve Wadim ile birlikte büyüdü. Üvey babasının hem devrimci, hem soylu çevrelerle sürdürdüğü iyi ilişkiler sayesinde ekonomik güvence altında, Moskova'da hali vakti yerinde bir çocukluk geçirdi. "Gala'nın bir liberal olan üvey babası, Diakonov kardeşlere yalnızca ilerici fikirler değil, aynı zamanda bir kültür duygusu da aşılamıştır. Arkadaşları birbirleriyle tarih ve edebiyat hakkındaki bilgilerini paylaşabildikleri avukat meslektaşlarından, profesörlerden, yazarlardan ve eğitimli insanlardan oluşuyordu." Kardeşlerin kapsamlı bir eğitim almasını sağlayan üvey babaları sayesinde Gala nitelikli bir kız koleji olan Brjuchanjanko'da sınıf arkadaşı Marina Tsvetayeva ile beraber lise eğitimini tamamladı. Buna karşın, Rusya Çarlığı'nda üniversite okumak yalnızca erkeklere tanınan bir imtiyaz olduğundan, iyi notlarına rağmen lisans eğitimi alamadı.

Gala, 1912 yılında iyileşmek için İsviçre'nin Clavadel şehri sınırlarında bulunan, temiz havalı bir dinlenme ve tedavi yeri olduğu resmi olarak onaylanmış Davos kasabasındaki bir sanatoryuma gönderildi. Daha henüz gençlik yıllarında tüberküloz teşhisi konmuş Gala, Moskova'daki çeşitli sanatoryumlarda kaldıktan sonra, doktorların iklim değişikliğini tavsiye etmesiyle, İsviçre'ye gelmişti. İsviçre'deki tedavi, geri kalmış olarak gördüğü Moskova'yı terk etmesi için muhteşem bir fırsat sunuyordu.

17 yaşında bir Parisli olan Eugéne-Emile-Paul Grindel, namı diğer Paul Eluard, oraya ondan sadece birkaç gün önce gelmişti. Kendisi gibi akciğer hastalığından muzdarip Eluard, babasının kendisi için öngördüğü geleceğinden -babası onun bir iş adamı olmasını istiyordu- kaçıyordu.

Gala, Clavadel'e geldiği daha ilk zamanlarda Éluard'ın ilgisini çekmişti. Biyografilerinde onu "yeni yeni serpilmiş, servi boylu, ancak öyle alelade değil, alışılagelmişin dışında bir güzelliğe sahip" olarak tanımlıyordu: "Karanlık bakışları ve Rus aksanı egzotik ve büyüleyici."

Birbirlerine olan ilgileri karşılıklı olsa da, Gala'nın ilgisinin sebebi Éluard'ı çok farklı bulmasından ileri gelmiyordu, zira daha on yedi yaşında olan Éluard çocuksu vücut hatlarına sahipti ve kadınlarla ilişki kurma konusunda tecrübesizdi. Fakat Éluard, Gala'yı edebi yetenekleriyle etkiliyordu: "Gala için şairane kabiliyet, dış güzellikten çok daha fazla hayranlık uyandıran, ilahi bir armağandı."

Yazarın aktardıklarına göre Gala, İsviçreli dadısından öğrendiği Fransızcayı oldukça akıcı bir şekilde konuşmasıyla Paris burjuvasını büyülüyordu.

Çiftin 1918'de kızları Cecile dünyaya geldi. Cecile Ağustos 2016 yılında vefat etti.

1929 yılında Salvador Dalí ile tanışınca tamamen ona bağlandı ve Eluard ile olan bağlarını kopardı. Ölümüne değin Dali'yle beraberdi.