İçeriğe atla

Gal futbolu

Gal futbolu
2005'te İrlanda'da oynanan bir Gal futbolu maçı
BirlikGAA
İlk oynanış1885
Kulüpler2.500+
Özellikleri
TemasSınırlı
Takım üyeleri15
KategoriTakım sporu
Top sporu
EkipmanTop
AlanSaha
OlimpiyatlarHayır

Gal futbolu, Hurling'le beraber İrlanda'nın millî sporlarından biridir.Hem erkekler hem de kadınlar tarafından oynanan, sertlik ve hız açısından futbol ile ragbi arası bir oyundur. On beşer oyuncudan oluşan 2 takımdan oluşur. Takımların 15 kişiye kadar yedek oyuncu bulundurma hakları vardır. Fakat maç esnasında sadece 5 oyuncu değiştirebilirler.[1][2] Gal futbolunun kökleri çok eskilere gider. Ama ilk kez bir sisteme oturtulması 1885 yılına denk gelir. Kısmen, İrlanda'nın "İngiliz" oyunları olan futbol ve ragbiyi reddetmesinden doğmuştur. Erkeklerin şehir takımlarının final karşılaşmaları televizyon'dan canlı verilir ve 80.000'e kadar izleyici çeker.[3] Gal Atletik Birliği (GAA), 1884'te kurulmuştur. Temel işi Gal futbolu ve Hurling'tir. Oyunda kullanılan top görüntü olarak voleybol topuna benzese de yapılış tarzı ve bazı kullanılan maddeler farklıdır.

Oynanışı ve kuralları

Bir İrlandalı şirket tarafından Gal futbolu için üretilen top.

Oyunda amaç, topu rakibin "H" şeklindeki kalesinin direkleri altından ya da üstünden geçirmektir. Oyuncular, elleri ya da ayaklarıyla pas verebilir. Topu elinde tutan oyuncu, sektirmeden ya da topu kendi eline doğru ayağıyla vurmayan 4 adımdan fazla atamaz.

Topu rakip kale direğinin üstünden geçirmek 1 puan değerindedir. Topu ağlara göndermek ise gol demektir ve 3 puan değerindedir. 2 parça hâlinde kaydedilir.

Oyun hakemin topu orta noktada iki rakip orta saha oyuncusuna atışıyla başlar. Golün ardından kaleci kale alanının köşesinden yapacağı kale vuruşuyla oyunu tekrar başlanır. Eğer top savunma oyuncusundan çıkarsa hücum oyuncusu 45 metre çizgisinin en yakın noktasından topu tekrar oyuna sokar.

Oyun alanı

Oyun alanı ve kaleler hurling oyunundaki gibidir. Fakat hurlingte kullanılan bazı saha çizgileri Gal futbolu karşılaşmalarında kapatılır. Geleneksel olarak oyun sadece çim sahada oynanır. Ama 20. yüzyılın 2. yarısında yapay sahalar kullanılmaya başlanmış ve bugün oldukça yaygın hâle gelmiştir.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • Jack Mahon (2001). A History of Gaelic Football Dublin: Gill & Macmillan. ISBN 0-7171-3279-X

Dipnotlar

  1. ^ "Plenty to give out about for the Dubs". 30 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2008. 
  2. ^ "The odd couple: Soccer and GAA remain bitter enemies". 26 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2008. 
  3. ^ "The Social Significance of Sport" (PDF). 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2008. 

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Futbol</span> çim veya toprak zeminde, on birer oyuncudan oluşan iki taraf arasında topla oynanan takım sporu

Futbol, on birer oyuncudan oluşan iki takım arasında, kendine özgü küresel bir topla oynanan takım sporudur. 21. yüzyıl itibarıyla 200'ün üzerinde ülkede 250 milyonu aşkın oyuncu tarafından oynanmakta olup dünyadaki en popüler spordur.

<span class="mw-page-title-main">Hentbol</span> topla oynanan takım sporu

Hentbol, altısı saha içinde, biri kalede olmak üzere yedi oyuncuyla oynanan bir takım sporudur. Oyun süresi otuz dakikalık iki devreden oluşur. İlk yıllarında futbol stadyumlarında 11 kişilik takımlar halinde çim üzerinde oynanan hentbol, 1950'lerden sonra yaygın bir salon sporu haline dönüşmüştür. Saha hentbolu, plaj hentbolu ve tekerlekli sandalye hentbolu türleri bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tenis</span> raket ile oynanan bir spor

Tenis, raket ve topla iki kişi arasında ya da ikişer kişilik iki takım arasında oynanan olimpik bir spor. Oyuncular raketleri ile içi boş lastik bir tenis topunu ağ (file) üzerinden rakibinin sahasına (kort) atmaya çalışırlar. Kort toprak kort, çim kort ve sert kort türlerinde olur. Kurallar dahilinde en çok puanı alan oyuncu kazanır.

<span class="mw-page-title-main">Kale vuruşu</span>

Kale vuruşu, futbolda oyunu başlatmanın bir metodudur. Kale vuruşu ya da başka bir deyişle aut atışıyla top karşı takımın kalesine girerse gol geçerli sayılır, ancak top kale vuruşunu kullanan takımın kendi kalesine girerse gol sayılmaz, rakip takım köşe vuruşuyla oyunu tekrar başlatır.

<span class="mw-page-title-main">Futsal</span> salon futbolu olarak bilinen ve kendine özgü kuralları olan spor

Futsal, salon futbolu olarak bilinen ve genel olarak futbola benzese dahi kendine özgü kuralları olan spordur. Beşe beş futbol, halı saha futbolu ve mini futbol ile benzerlikleri var.

<span class="mw-page-title-main">Penaltı vuruşu</span> futbolda bir tür direkt serbest vuruş

Penaltı vuruşu, bir oyuncunun yalnızca rakip takımın kalecisi tarafından savunulan kaleye tek bir atış yapmasına izin verilen, federasyon futbolunda oyunu yeniden başlatma yöntemidir. Bir oyuncunun kendi ceza sahasında direkt serbest vuruşla cezalandırılabilecek bir faul yapması veya topa el ile dokunması durumunda hakem tarafından verilir. Şut, kale çizgisine 11 m uzaklıkta olan ve taç çizgileri arasında ortalanmış olan penaltı noktasından yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan futbolu</span> On birer oyuncudan oluşan iki takımın arasında, mekik biçimli bir topla, kendisine özgü bölünmüş oyun alanı bulunan dikdörtgen şeklindeki bir sahada oynanan takım sporudur

Amerikan futbolu ; on birer oyuncudan oluşan iki takımın arasında, mekik biçimli bir topla, kendisine özgü bölünmüş oyun alanı bulunan dikdörtgen şeklindeki bir sahada oynanan bir Kuzey Amerika futbolu çeşididir. Oyundaki temel amaç; belirli kurallar ve mekanikler çerçevesinde daha fazla sayı yapan taraf olmaktır. Bu amaca hücum takımının, topu pas ya da koşu ile ilerletmesi yoluyla ulaşılır. Topun ilerletilmesinde hücum takımının on yardlık mesafeyi geçmek için dört hücum hakkı bulunur ve eğer bu dört hücum hakkı içerisinde on yardlık mesafe geçilirse, hücum takımı yeni dört hücum hakkı kazanır. Savunma takımının amacı ise, hücum takımının ilerlemesine engel olmaktır. Skor kazanmanın temel yolları ise; topun saha sonuna ulaştırılması, yani touchdown ya da topun belirli bir noktadan vurularak sayı direkleri arasından geçirilmesi yani field goal'dır. Bir touchdownun değeri 6 sayıyken, bir field goalın değeri 3 sayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ragbi</span>

Ragbi, iki takım arasında, oval bir topun el ve ayaklarla kontrol edilerek sayı yapılması esasına dayalı olarak oynanan takım oyunu. Ragbi birliği ve ragbi ligi olmak üzere farklı kurallara ve oyuncu sayısına sahip iki türü vardır. Anavatanı İngiltere olan ragbi, sonradan İngiliz sömürgelerine yayılmıştır. Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika, Galler, İrlanda, İskoçya ve Fiji'de çok popüler olan bu oyun diğer eski İngiliz sömürgelerinde ve Dünya'nın genelinde yaygın değildir.

<span class="mw-page-title-main">Gol</span> birçok sporda puanlama yöntemi. futbolda topun kale çizgisini geçmesi ile kazanılan sayı

Gol, futbol, hentbol, hokey ve buz hokeyi gibi spor müsabakalarında, topun kale çizgisini geçmesi ile kazanılan sayının isimdir. Birçok futbol terimi gibi bu sözcük de Türkçeye İngilizceden girmiştir. İngilizce goal kelimesi amaç, hedef, ideal gibi anlamlar da taşır. Türkçede ise gol sadece sporlarda kale çizgisini geçtikten sonraki olaya denir.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya futbolu</span>

Avustralya futbolu, aynı zamanda genellikle futbol ya da Aussie kuralları, günlük konuşma dilinde footy ve tarih bilimi dilinde Avustralasya futbolu ya da Viktorya futbolu olarak geçer, 2 takım ve 18 sporcu arasında açık havada geniş oval şekilli bir çim sahada oynanan bir futbol sporu.

Rounders, en az 6 en fazla 15 oyuncudan oluşan iki takımla oynanan ve takımların vuruş ve sayı turuyla sayı yapmasına dayanan bir spordur. Oyun en çok; Kanada, İngiltere, Galler ve İrlanda'da oynanır. İngiltere'deki Ulusal Rounders Birliği (NRA) ile İrlanda'daki Gal Atletik Birliği (GAA), iki farklı kurallar sistemi koysa da bazı kurallar kesişmektedir ve iki taraf arasında bir maç oynandığında ortak paydalar kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Hurling</span>

Hurling; oldukça hızlı bir spor olmasının yanında esas olarak Gal futbolu'yla beraber İrlanda'nın millî sporudur. Oyuncuları ve izleyicileri arasındaki popülerliği açısından İrlanda'da futbolun arkasından 2. olarak gelir. Ülke nüfusunun yarısından çoğu her yıl düzenlenen Hurling organizasyonunu takip eder. İrlanda dilinde "iomanaichot" veya "iomaint" olarak adlandırılan hurling, herkesin rahatlıkla oynayabileceği bir oyun değildir. Rakibin durdurulması ya da bariz bir şekilde engellenmesi yasaktır.

<span class="mw-page-title-main">Shinty</span>

Shinty, sopa ve topla oynan bir takım sporudur. Shinty oyunun ana vatanı Kuzey İskoçya'dır. En önde gelen shinty mücadelelerinden biri, 1896'dan bu yana oynanan Cammanachd Kupası adlı elemeli turnuvadır. Sadece I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı sırasında oynanmamıştır. Ayrıca İskoçya'da kuzey ve güney olarak ikiye ayrılmış bir lig daha vardır. Bu iki bölümün kazananları ulusal şampiyonluğa ulaşmak için birbirleriyle play-off mücadelesi verirler. Oyunun idari yapısını teşkil eden Camanachd Federasyonu 1893'te kurulmuştur ve oyunu uluslararası bir spor hâline getirmek konusunda çaba göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Netbol</span> yedişer kişiden oluşan ve bir fileli çembere zıplayarak sayı atmayı hedefleyen top sporu

Netbol, yedişer kişiden oluşan ve bir fileli çembere zıplayarak sayı atmayı hedefleyen bir spordur. ABD'de basketbolun kadınlara yönelik bir sürümü olarak ortaya çıkan netbolun amacı, fileli çemberden topu karşı taraftan daha çok geçirmektir. Oyuncular topla ne koşabilir ne de topu çeşitli şekillerde sürebilir. Netbolun uluslararası organizasyonu olan Dünya Netbol Şampiyonası, 4 yılda bir düzenlenmektedir. Genellikle İngiliz Uluslar Topluluğu'nu oluşturan ülkelerde oynanan netbolun, 70'ten fazla ülkede 20 milyon oyuncusu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kaleci (futbol)</span>

Kaleci, futbolda yer alan bir pozisyondur. Spordaki en özelleştirilmiş mevkiidir. Kalecinin asıl görevi rakip takımın gol atmasını engellemektir. Bu, kalecinin topu yakalamak veya kale çizgisinden daha uzağa yönlendirmek için topun yörüngesine doğru hareket etmesiyle gerçekleştirilir. Ceza sahası içinde kalecilerin ellerini kullanmalarına izin verilir, bu da onlara sahada topu elle kontrol etme hakkını verir. Kaleci, takım arkadaşlarından ve rakipten farklı renkte bir forma giymektedir.

<span class="mw-page-title-main">Harpastum</span> Roma imparatorluğunda yaygın ve en popüler takım oyunlarından biri.

Harpastum, Roma İmparatorluğu'nda altıncı yüzyıla kadar yaygın olarak oynanan takım oyunu. Günümüz hentbol, ragbi ve futbol oyunlarına benzerlik göstermektedir. Oyun kuralları hakkında kesin bilgiler mevcut değildir, oyun dikdörtgen şekildeki sahada, 27 şerlik iki takım halinde oynanıp, domuz bağırsağından yapılmış topu karşı takımın kale çizgisinden geçirmek şeklindedir. Oynanış şekli ise günümüz hentbolunda olduğu gibi topu el ile yakalayıp oyuncular arasında paslaşmalar ile ilerletilmesi şeklindedir.

<span class="mw-page-title-main">Futbol sahası</span> doğal veya yapay çimle kaplı, futbol maçlarının oynandığı dikdörtgen şeklindeki alan

Futbol sahası, doğal veya yapay çimle kaplı, futbol maçlarının oynandığı dikdörtgen şeklindeki alandır. Boyutları ve standartları, futbol kurallarının birinci kuralında belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Topun oyunda ve oyun dışı olması</span>

Topun oyunda ve oyun dışı olması, futbolda, topun hangi durumlarda oyunda hangi durumlarda oyun dışında olduğunu belirten futbol kurallarının dokuzuncu kuraldır.

<span class="mw-page-title-main">Saha Sonu (Amerikan futbolu)</span>

Saha sonu, Amerikan futbolu sahasında kullanılan ve sayı bölgesine verilen isimdir. Bölge sayı çizgisinden saha sonu çizgisine kadar uzanır ve saha kenarı çizgileri ile sınırlanır. Sahada mücadele eden her iki takım için birer adet olmak üzere toplamda 2 saha sonu bulunur. Bölgenin 4 köşesinde görüşe yardımcı olması için 4 direk bulunur. Bunun yanında bölgenin 4 kenarı da beyaz bir çizgi yardımıyla işaretlenmiş, sayı çizgisi ve saha sonu çizgisine ek turuncu çizgiler eklenmiştir. Futbol ve buz hokeyinden farklı olarak Amerikan futbolunda sayı yapabilmek için, topun pas ya da koşu yardımıyla tamamının sayı çizgisine sokulması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Skor çizgisi (Amerikan futbolu)</span>

Goal line, Amerikan futbolunda saha sonunu normal sahadan ayırmak için çizilmiş çizginin adıdır. Aynı zamanda bu çizgi, Touchdown yapmak için topun geçmesi gereken çizginin de adıdır.