İçeriğe atla

Galápagos Adaları

Koordinatlar: 0°40′G 90°33′B / 0.667°G 90.550°B / -0.667; -90.550
Galapagos Adaları
İspanyolca: Archipiélago de Colón
Harita
Coğrafya
Galapagos Adaları'nın uydu görüntüsü.
Galapagos Adaları'nın uydu görüntüsü.
Galapagos Adaları'nın uydu görüntüsü.
Galapagos Adaları'nın Güney Amerika'daki konumu.
Galapagos Adaları'nın Güney Amerika'daki konumu.
Galapagos Adaları'nın Güney Amerika'daki konumu.
Koordinatlar0°40′G 90°33′B / 0.667°G 90.550°B / -0.667; -90.550
DeniziBüyük Okyanus
Ada sayısı13 büyük, 6 küçük ada ve 107 kaya ve adacık
Siyasi
Adadaki ülke(ler)
İli Galápagos
Galapagos Adaları'nın uydu görüntüsü.
KonumEkvador Ekvador
KriterDoğal: vii, viii, ix, x
Referans1
Tescil1978 (2. oturum)
Uzatma2001 ve 2003
Tehlike2007-2010
BölgeLatin Amerika ve Karayipler
Demografi
Nüfus yoğunluğu3 kişi/km2
Wikimedia Commons'ta Galápagos Adaları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Galapagos Adaları

Galapagos Adaları (İspanyolca: Islas Galápagos, resmi: Archipiélago de Colón), Colón Takımadaları olarak da bilinir, Büyük Okyanusun doğusunda Ekvador'a bağlı takımadalar. Uzak ve izole bir konumda olan adalar, Güney Amerika kıtasının yaklaşık 1000 km batısında yer alır. Galapagos takımadaları toplam 50.000 km² yüzölçüme sahiptir.

Adalar grubu 14 büyük ada, (Isabela, Santa Cruz, San Salvador (Santiago, James), Fernandina, San Cristóbal, Floreana (Santa Maria), Marchena, Española, Pinta, Santa Fe, Genovesa, Pinzón, Darwin ve Wolf), 8 daha küçük ada ve 40 minik adacıktan oluşur. Adalarda, yaklaşık 25.000 kişi (2004) yaşar.

Charles Darwin, evrim kuramı çalışmasına esin kaynağı olan gözlemlerini bu adalardan bazılarında yapmıştır. Volkanik bir yapıya sahip olan ada, içerisinde kendine özgü birçok biyolojik tür barındırmaktadır.

Üst üste binmiş lav akıntılarından oluşan Galapagos Adalarındaki bir bölümü hâlâ etkinliğini sürdüren çok sayıda yanardağ vardır. Yüksek yanardağlar, kraterler ve yarlar, adanın sarp ve engelli yapısını daha da belirginleştirir.

Galapagos Adalarını 1535'te, Peru'ya gitmekte olan Panama piskoposu Tomas de Berlanga keşfetti. Ama İnka çanak çömlekleri üzerindeki resimlerin gösterdiğine göre, İspanyol egemenliği öncesinde Güney Amerika Yerlileri bu adalara uğramıştı. Uzun yıllar boyunca korsanların sığınak olarak kullandığı adalar, ancak 1832'de Ekvador tarafından ilhak edildikten sonra yerleşime açıldı. Charles Darwin'in 1835'te bölgeyi ziyaret etmesi adalara dünya çapında ün kazandırdı. Ayrıca adanın bir kısmının (Isabela'nın kuzey uzantısı) deniz atına benzemesi de turistlerin ilgi kaynaklarından biri olmuştur. Kara kaplumbağalarının adada bulunması birçok turiste ilgi odağı olmuş, avcıların akınlarıyla günümüzde türleri tehlike altındadır. Günümüzde adalarda yaşam gelişmeye açıktır.

Galapagos Adaları UNESCO'nun Dünya Miras Listesi'nde yer alır.

Galeri

  • Puerto Ayora
    Puerto Ayora
  • Santa Cruz
    Santa Cruz
  • Santa Cruz Dev Galapagos kaplumbağası
    Santa Cruz Dev Galapagos kaplumbağası
  • Santa Cruz
    Santa Cruz
  • North Seymour
    North Seymour
  • North Seymour Island
    North Seymour Island
  • North Seymour
    North Seymour
  • Tortuga Bay, Santa Cruz
    Tortuga Bay, Santa Cruz
  • Tortuga Bay, Santa Cruz
    Tortuga Bay, Santa Cruz
  • Santa Cruz - Tortuga Bay Yürüyüş yolu Başlat
    Santa Cruz - Tortuga Bay Yürüyüş yolu Başlat
  • Santa Cruz - Görünümünde Pasifik Okyanusu ile Tortuga Bay yolu Yürüyüş
    Santa Cruz - Görünümünde Pasifik Okyanusu ile Tortuga Bay yolu Yürüyüş
  • Santa Cruz Galapagos Adası Tortuga Bay Yürüyüş yolu sonu
    Santa Cruz Galapagos Adası Tortuga Bay Yürüyüş yolu sonu
  • Santa Cruz Galapagos - Tortuga Bay
    Santa Cruz Galapagos - Tortuga Bay
  • Puerto Ayora
    Puerto Ayora

Ayrıca bakınız

Konuyla ilgili yayınlar

  • Black, Juan (1973). Galápagos, Archipiélago del Ecuador. (Quito, Ecuador). Comprehensive monograph by a former officer of Galápagos National Park, financed by the World Wildlife Fund and the Charles Darwin Foundation for the Galápagos Islands
  • Grant, K. Thalia and Estes, Gregory B. (2009). Darwin in Galapagos: Footsteps to a New World. Princeton University Press, Princeton. [1] 25 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  • Heyerdahl, Thor; & Skjolsvold, Arne (1956). Archaeological Evidence of Pre-Spanish Visits to the Galápagos Islands, Memoirs 12, Society for American Archaeology.
  • Müller, Bodo; & Stolt, Matthias (2003). Galápagos Die verwunschenen Inseln. (BLV). ISBN 3-86108-909-2.
  • Quammen, David (1996). The Song of the Dodo. Touchstone, New York.
  • Romero, Simon (4 October 2009). "To Protect Galápagos, Ecuador Limits a Two-Legged Species" 7 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The New York Times.
  • Perry, Roger (1972). The Galapagos Islands. (Dodd, Mead & Company). Short history illustrated with photographs and a map by a former director of Charles Darwin Research Station.
  • Wittmer, Margret (2013). Floreana: A Woman's Pilgrimage to the Galápagos. (Moyer Bell Limited). Memoir written by the matriarch of the first family to successfully inhabit Floreana, after settling there in 1932. 2013 paperback edition ISBN 978-1-55921-399-8 (originally published by the Travel Book Club in 1961)

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Charles Darwin</span> İngiliz biyolog ve doğabilimci (1809-1882)

Charles Robert Darwin evrimsel biyolojiye yaptığı katkılarla tanınan İngiliz doğa bilimci, jeolog ve biyologdur. Tüm yaşam türlerinin ortak bir atadan türediği yönündeki önermesi günümüzde genel kabul görmekte ve bilimde temel bir kavram olarak kabul edilmektedir. Alfred Russel Wallace ile ortak bir yayında, evrimin bu dallanma modelinin, var olma mücadelesinin seçici üremede yer alan yapay seçilime benzer bir etkiye sahip olduğu doğal seçilim adını verdiği bir süreçten kaynaklandığına dair bilimsel teorisini ortaya koymuştur. Darwin insanlık tarihinin en etkili isimlerinden biri olarak tanımlanmış ve Westminster Abbey'e gömülerek onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Adaları</span> Büyük Okyanusta bir ada devleti

Solomon Adaları, Okyanusya'da 6 büyük ve 900'den fazla küçük adadan oluşan bir ülkedir. Papua Yeni Gine'nin doğusunda ve Vanuatu'nun kuzeybatısındadır. Yüzölçümü 28.400 km² ve nüfusu 650.000 civarındadır. Başkent Honiara, Guadalcanal adasındadır. Ülke ismini üzerinde bulunduğu Solomon Takımadaları'ndan alır, Melanezya'ya dâhil olan bu takımadalar Solomon Adaları ülkesinin yanı sıra Kuzey Solomon Adaları olarak adlandırılan Papua Yeni Gine'ye bağlı Bougainville'i de içerir. Ancak Solomon Adaları'na bağlı olan Santa Cruz Adaları ile Rennell ve Bellona bu takımadalara dâhil değildir.

<span class="mw-page-title-main">Turks ve Caicos Adaları</span> Karayiplerde Birleşik Krallıkın denizaşırı toprağı

Turks ve Caicos Adaları, Karayipler'de, Kuzey Atlas Okyanusu'nda Britanya Denizaşırı Toprakları olan ve iki takımadadan oluşan adalar grubu. Turks ve Caicos Adaları, Bahamalar ile birlikte Lucayan Adaları'nı oluşturmaktadır.

<i>Türlerin Kökeni</i> Charles Darwinin 1859 tarihli eseri

Türlerin Kökeni, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in 24 Kasım 1859'da yayımlanan kitabıdır. Orijinal adı Doğal Seçilim Yoluyla Türlerin Kökeni ya da Yaşam Mücadelesinde Avantajlı Irkların Korunumu Üzerine idi, ancak 1872'de çıkan 6. baskısında Türlerin Kökeni olarak kısaltıldı. Bilim tarihinin en önemli çalışmalarından biridir ve evrimsel biyolojinin temelini oluşturduğu kabul edilir. Çalışma, Darwin'in HMS Beagle gemisi ile 1831-1836 yılları arasında yaptığı araştırma gezisi sonrasında, özellikle Galápagos Adalarındaki gözlemlerine dayandırarak oluşturduğu biyolojik evrim kuramı üzerinedir.

<span class="mw-page-title-main">Darwinizm</span> doğal seçilim yoluyla gerçekleşen biyolojik evrim kuramı

Darwinizm veya Darwincilik, İngiliz doğa tarihçisi Charles Darwin'in canlıların doğal seçilim yoluyla geliştiğini savunan evrim kuramı. Darwinizm, tüm organizma ve türlerin varoluş sürecini, bireyin birbiriyle rekabeti, yaşamda kalma ve üreme yeteneklerini artıran küçük, kalıtsal varyasyonlarla tetiklenen "doğal seçilim" ile oluştuğu konusunda yoğunlaşmıştır. Darwinizm, türlerin var oluşunu ve yaşamın kaynağını, çeşitli şekilde anlatan diğer açıklamalar gibi, çeşitli varsayım ve ön kabullerden oluşan bir teoridir. 1859 yılında Darwin'in Türlerin Kökeni kitabının yayınlanmasından sonra, kendisinden önceki kuramlar üzerinde genel bilimsel kabul görmüştür. Ayrıca yaratılışçılar tarafından bilimsel bir yaklaşımdan ziyade bir ideolojiymişçesine kullanıldığı iddiası vardır.

<span class="mw-page-title-main">Shetland</span> İskoçyanın kuzeydoğusunda yer alan takımadalar

Shetland, İskoçya'nın 32 idarî yönetim biriminden biridir. Bir takımada olan Shetland, Orkney Adaları'nın ve İskoçya anakarasının kuzeydoğusundadır. Adaların bütünü yaklaşık olarak 1.466 km²dir. Takımadaların en büyüğü olan Mainland, İskoçya'nın en büyük üçüncü adası olduğu gibi Büyük Britanya'yı da çevreleyen en büyük üçüncü adadır. Adalarda toplam 26.000 kişi yaşamaktadır ve nüfus yoğunluğu 15/km²dir.

<span class="mw-page-title-main">Ryukyu Adaları</span> Doğu Asyada bulunan Tropikal Ada Grubu

Ryukyu Adaları, Japonya'ya ait Büyük Okyanus üzerinde Kyūshū ile Tayvan arasında yer alan takımadalardır. Ryukyu Adaları kuzeyde Amami, ortada Okinawa ile güneyde Sakishima adalarından oluşmaktadır. Bunlardan en büyük olanı ise Okinawa Adası'dır. Ryukyu Adaları idari olarak Kagoshima (Amami) ve Okinawa prefektörlüklerine bağlıdır.

Santa Cruz kutsal haç anlamına gelir; zaman zaman Santacruz șeklinde de yazılır. Şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Adaları</span> Pasifik Okyanusu adalarından oluşan coğrafi bölge

Pasifik Adaları, Pasifik Okyanusu'ndaki adalardır. Üç büyük adalar grubu Polinezya, Mikronezya ve Melanezya'dır.

<span class="mw-page-title-main">Darwin ispinozları</span> tanagerler familyasından kuşlar

Darwin ispinozları veya Galapagos ispinozları (Geospizinae), 14 veya 15 türden oluşan bir ötücü kuşlar grubu. Darwin ispinozlarının hangi kuş ailesine ait oldukları tam olarak açıklık kazanmamış olsa da gerçek İspinozgiller (Fringillidae) ile akraba olmadıkları bilinmektedir. Örnekleri ilk olarak Charles Darwin tarafından, onun HMS Beagle gemisi ile yaptığı ikinci yolculuğu sırasında Galapagos adalarında toplanmıştır. Darwin ispinozları türlerinden on üçü Galapagos adalarında bulunurken bir tanesi de Cocos Adası'nda bulunur.

Galápagos Galapagos Adaları'nın doğa tarihini ve onun Charles Darwin'in evrim kuramı oluşumundaki önemli rolünü incelen üç bölümlük BBC doğa belgeseli dizisidir. Birleşik Krallık'ta ilk defa Eylül 2006'da BBC Two kanalında yayınlandı. Bu belgesel dizisi BBC Doğa Tarihi Birimi'nden Mike Gunton ve Patrick Morris tarafından yüksek çözünürlüklü olarak yapıldı ve aktris Tilda Swinton tarafından seslendirildi. Dizi en önemli görüntü yönetmenleri Paul D. Stewart ve Richard Wollocombe tarafından BBC'ye önerildi.

<span class="mw-page-title-main">Channel Adaları Ulusal Parkı</span> Amerika Birleşik Devletleri ulusal parkı

Channel Adaları Ulusal Parkı Amerika Birleşik Devletleri Kaliforniya eyaletinin güney sahillerinde bulunan 8 adadan 5'ini kapsayan 1 009,94 km² kara yüzölçümünü kapsayan, ABD Ulusal Park Hizmeti tarafından idare edilen bir millî park'tır.

<span class="mw-page-title-main">Galapagos kara iguanası</span>

Galapagos kara iguanası (Conolophus subcristatus), Iguanidae familyasına ait, pullu bir sürüngen türü. Conolophus cinsine mensup üç türden biridir. Öncelikle Fernandina, Isabela, Santa Cruz, North Seymour, Baltra ve South Plaza adaları olmak üzere Galapagos Adalarına özgü endemik canlılardır.

<span class="mw-page-title-main">San Juan Adaları</span>

San Juan Adaları, Amerika Birleşik Devletleri'nin Washington eyaletinin kuzeybatısı ile Kanada'nın Vancouver Adası arasında bulunan bir takımadalardır. Adalar, yaklaşık 400 ada ve kayalıktan oluşmakta olup idari olarak ABD'nin Washington eyaletine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saint Croix, Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları</span>

Saint Croix, Karayip Denizi'nde yer alan bir ada olup Amerika Birleşik Devletleri'nin bağımlı topraklarından Amerika Birleşik Devletleri Virjin Adaları'nın bir parçasıdır. Ülkenin aynı isimli ilçesini oluşturan adaların en büyüğü olan Saint Croix, parçası olduğu Virjin Adaları'nın da 210 km2'lik yüzölçümü ile bu bakımdan en büyüğüdür. 2010 sayımına göre ada nüfusu 50.601'dir. Ada üzerinde, Frederiksted ve Christiansted olmak üzere iki kasaba ve aynı zamanda iki idari birim bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Darwin Adası</span>

Darwin Adası, yalnızca bir kilometrekarelik alanıyla Galapagos Adaları'nın en küçükleri arasındadır. İngiliz bilim insanı Charles Darwin'in onuruna adlandırılmıştır. Hiçbir kuru iniş alanı olmayan Darwin Adası'nın başlıca cazibe merkezleri, zengin biyoçeşitlilik barındıran Büyük Okyanus'ta bulunur. Ada haritalarda işaretlenmiş ve başlangıçta Admiralty haritalarında Culpepper Adası adı verilmiş olmasına rağmen, Darwin Adası'na ilk iniş 1964 yılına kadar helikopterle değildi.

<i>Camarhynchus parvulus</i> kuş türü

Camarhynchus parvulus, Thraupidae'nin Darwin ispinozları grubundaki bir kuş türüdür. Üst sırtı kıvrımlı, kavrayıcı bir gagaya sahiptir. Doğal yaşam alanları, subtropikal veya tropikal kuru ormanlar ve subtropikal veya tropikal kuru çalılıklardır. Üreme mevsimi boyunca, Geospiza fuliginosa ile büyük gruplar oluşturdukları bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Solomon Takımadaları</span>

Solomon Takımadaları, Avustralya'nın kuzeydoğusunda, güney Büyük Okyanus'un batısındaki bir adalar grubudur. Takımadalar, Okyanusya'nın Melanezya alt bölgesinde ve biyolojik bölgesinde yer alır ve Solomon Denizi'nin doğu sınırını oluşturur. Takımadaların birçok adası Papua Yeni Gine ve Solomon Adaları ülkeleri arasında dağılmıştır. Takımadalardaki en büyük ada, Bougainville Özerk Bölgesi'nin bir parçası olan Bougainville Adası, Buka Adası, Nukumanu Adaları ve yakınlardaki birkaç küçük adadır. Geri kalanının çoğu Solomon Adaları topraklarına giriyor ve Ontong Java, Sikaiana atollerini, Bellona ve Rennell'in yükseltilmiş mercan adalarını ve yüksek Choiseul, Guadalcanal, Makira, Malaita, New Georgia, Nggelas, Santa adalarını içeriyor. Isabel ve Shortlands, Santa Cruz Adaları, takımadaların bir parçası değildir.

<span class="mw-page-title-main">Pinta Adası</span>

Pinta Adası, ya da (Abingdon Adası), Güney Amerika'nın batısında, Ekvador'a bağlı Galápagos Adaları'ndan volkanik bir adadır. Adanın alanı 60 km2 (23 sq mi), en yüksek noktası ise 650 metre (2.130 ft) yüksekliğindedir.

Geological Observations on the Volcanic Islands, visited during the Voyage of H.M.S. Beagle, İngiliz doğa bilimci Charles Darwin tarafından yazılmış bir kitap. 1844 yılında yayımlanan kitap, Darwin'in, Robert FitzRoy'un kaptanlığını yaptığı HMS Beagle'ın ikinci yolculuğu sırasındaki gezilerini anlatıyor. Darwin tarafından yazılmış jeoloji kitapları serisinin ikinci kitabıdır. İlk kitap The Structure and Distribution of Coral Reefs 1842 yılında; üçüncü kitap Geological Observations on South America ise 1846 yılında yayımlandı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.