İçeriğe atla

Gaia BH2

Gaia BH2
Gözlem verisi
Dönem J2000      Ekinoks J2000
TakımyıldızErboğa
Sağ açıklık13sa 50d 16,748s[1]
Dik açıklık-59° 14′ 20,33″[1]
Görünür büyüklük (V)12,711[2]
Özellikler
Kırmızı dev
Evrim aşamasıKırmızı dev
Kara delik
Evrim aşamasıYıldız kaynaklı kara delik
Astrometri
Dikey hız (Rv)-5,04±2,08[1] km/s
Özdevinim (μ) RA: -10,48±0,1 mys/y[3]
Dec.: -4,61±0,06 mys/y[3]
Iraklık açısı (π)0,859 ± 0,018 mys[3]
Uzaklık3.800 ± 80 ly
(1.160 ± 20 pc)
Yörünge[3]
Süre (P)1.276,7 ± 0,6 g
Yarı büyük eksen (a)4,96±0,08 AU
Dış merkezlik (e)0,5176±0,0009
Eğiklik (i)34,87±0,34°
Yükseliş düğüm boylamı (Ω)266,9±0,5°
Enberi dönemi (T)2.457.438,3 ± 1,4
Enberi açısı (ω)
(ikincil)		130,9±0,4°
Yarı-genlik (K1)
(birincil)		25,23±0,04 km/s
Ayrıntılar[3]
Kırmızı dev
Kütle1,07±0,19 M☉
Yarıçap7,77±0,25 R☉
Aydınlatma gücü (bolometrik)24,6±1,6 L☉
Yüzey kütle çekimi (log g)2,71±0,24 cgs
Sıcaklık4.604 ± 87 K
Metallik [Fe/H]-0,22±0,02 dex
Dönüş hızı (v sin i)<1,5 km/s
Kara delik
Kütle8,94±0,34 M☉
Katalog belirtmeleri
Gaia BH2, UCAC4 154-126202, 2MASS J13501675-5914203, Gaia DR3 5870569352746779008
Veritabanı kaynakları
SIMBADveri

Gaia BH2 (Gaia DR3 5870569352746779008), Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 3.800 ışık yılı (1,16 kpc) uzaklıkta bulunan bir kırmızı dev ve büyük olasılıkla yıldız kütleli bir kara delikten oluşan ikili sistemdir. 2023 yılı itibarıyla Dünya'ya bilinen en yakın ikinci kara delik sistemidir. Gaia BH2, Gaia DR3 astrometrik verilerinden keşfedilen ikinci kara deliktir ve Gaia DR3 verilerinden tespit edilebilecek tek kara delik ikilileri büyük ihtimalle Gaia BH1 ve BH2'dir.[3]

Kara delik ve kırmızı dev, sistemin ağırlık merkezi etrafında ortalama 0,518'lik bir dış merkezlikle 1.277 günde veya yaklaşık 3.5 yılda bir dolanır. Kara deliğin kütlesi yaklaşık olarak 8,94 M☉'dir ve bu kütleye göre Schwarzschild yarıçapının yaklaşık 26,4 km (16,4 mi) olması gerekir. Kırmızı devin kütlesi 1,07 M☉ ve yarıçapı 7,77 R☉'dir. Sıcaklığının ise yaklaşık 4604 K (4331 °C; 7827,8 °F) olduğu tahmin edilmektedir.[3]

Keşif

Gaia BH2, ilk olarak 2022 yılında Gaia BH1 ile birlikte Gaia uzay aracı ile yapılan astrometrik gözlemlerle, olası bir kara delik ikili sistem adayı olarak keşfedildi. O zamanlar Gaia BH2'nin kesin olarak bir kara delik barındırıp barındırmadığı belli değildi, fakat Gaia verilerinde Gaia BH1 dışındaki tek makul aday buydu.[4][5] Daha sonra yapılan dikey hız gözlemleri bu kara delik sistemini doğruladı ve yörünge parametrelerinin daha hassas bir şekilde belirlenmesini sağladı.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b c Gaia Collaboration; ve diğerleri. (2023). "Gaia Data Release 3. Summary of the content and survey properties". Astronomy and Astrophysics. 674. arXiv:2208.00211 $2. Bibcode:2023A&A...674A...1G. doi:10.1051/0004-6361/202243940.  VizieR'de bu kaynak için Gaia DR3 kaydı
  2. ^ Zacharias, N.; Finch, C. T.; Girard, T. M.; Henden, A.; Bartlett, J. L.; Monet, D. G.; Zacharias, M. I. (1 Temmuz 2012). "VizieR Online Data Catalog: UCAC4 Catalogue (Zacharias+, 2012)". VizieR Online Data Catalog. ss. I/322A. Bibcode:2012yCat.1322....0Z. 
  3. ^ a b c d e f g El-Badry, Kareem; Rix, Hans-Walter; Cendes, Yvette; Rodriguez, Antonio C.; Conroy, Charlie; Quataert, Eliot; Hawkins, Keith; Zari, Eleonora; Hobson, Melissa; Breivik, Katelyn; Rau, Arne; Berger, Edo; Shahaf, Sahar; Seeburger, Rhys; Burdge, Kevin B. (1 Şubat 2023). "A red giant orbiting a black hole". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 521 (3). ss. 4323-4348. arXiv:2302.07880 $2. Bibcode:2023MNRAS.521.4323E. doi:10.1093/mnras/stad799. 
  4. ^ El-Badry, Kareem; Rix, Hans-Walter; Quataert, Eliot; Howard, Andrew W.; Isaacson, Howard; Fuller, Jim; Hawkins, Keith; Breivik, Katelyn; Wong, Kaze W. K.; Rodriguez, Antonio C.; Conroy, Charlie; Shahaf, Sahar; Mazeh, Tsevi; Arenou, Frédéric; Burdge, Kevin B. (1 Ocak 2023). "A Sun-like star orbiting a black hole". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 518 (1). ss. 1057-1085. arXiv:2209.06833 $2. Bibcode:2023MNRAS.518.1057E. doi:10.1093/mnras/stac3140. ISSN 0035-8711. 
  5. ^ Tanikawa, Ataru; Hattori, Kohei; ve diğerleri. (Eylül 2022). "Search for a Black Hole Binary in Gaia DR3 Astrometric Binary Stars with Spectroscopic Data". The Astrophysical Journal. 946 (2). s. 79. arXiv:2209.05632 $2. Bibcode:2023ApJ...946...79T. doi:10.3847/1538-4357/acbf36. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cepheus (takımyıldız)</span> dünyadan 50 ışık yılı uzakta bir takımyıldızı

Kral takımyıldızı, kuzey gök yüzünün derinliklerinde yer alan ve Yunan mitolojisinde Etiyopya Kralı Kefeos'un adını taşıyan bir takımyıldızdır. İkinci yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan biridir ve günümüzde de 88 modern takımyıldız arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3079</span> gökada

NGC 3079, Büyük Ayı takımyıldızında yaklaşık olarak 56,42 MIy (17,3 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 1 Nisan 1790 tarihinde keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Yerel Grup</span> Samanyolunu da kapsayan ve 35in üzerinde üyesi bulunan gökadalar grubu

Yerel Grup, Samanyolu Gökadası'nı da barındıran bir gökada grubudur. Çapı yaklaşık olarak 3 milyon parsek (10 milyon ışık yılı; 9×1019 kilometre) ve toplam kütlesi ise 2×1012 güneş kütlesi (4×1042 kg) civarındadır. "Dambıl" şeklinde iki gökada topluluğundan oluşur. Samanyolu ve ona bağlı cüce gökadalar bir lobu, Andromeda Gökadası ve ona bağlı cüce gökadalar ise diğer lobu oluşturur. Bu iki topluluk birbirinden yaklaşık 800 kiloparsek (3×10^6 ly; 2×1019 km) uzaklıktadır ve birbirlerine doğru 123 km/s hızla hareket etmektedir. Yerel Grup, daha büyük olan Başak Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve bu da Laniakea Süperkümesi'nin bir parçası olabilir. Samanyolu bazı gökadaları gizlediği için Yerel Grup'taki tam sayı bilinmemekle birlikte, en az 80 üyesi olduğu tahmin edilmektedir ve bunların çoğu cüce gökadalardır.

<span class="mw-page-title-main">Omega Centauri</span>

Omega Centauri, Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 15.800 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir küresel yıldız kümesidir. Edmond Halley tarafından 1677 yılında keşfedilmiş ve "yıldız olmayan bir cisim" olarak tanımlanmıştır. Omega Centauri, 2000 yıl önce Batlamyus kataloğunda yıldız olarak gösterilmişti. Lacaille, kataloğuna I.5 olarak eklemiştir. İngiliz astronom John William Herschel 1830'larda ilk kez küresel yıldız kümesi olarak tanımladı.

<span class="mw-page-title-main">Messier 87</span> galaksi

Messier 87 Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 72,08 MIy (22,1 Mpc)uzaklıkta bulunan dev bir eliptik gökadadır. Charles Messier tarafından 18 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Messier, gözlem defterine düştüğü notta gökada için "içinde yıldız olmayan bir bulutsu" diyordu. Oysa Messier'in yıldızsız bulutsu sandığı şey, en az birkaç yüz milyar yıldızdan oluşmuş dev bir sistemdi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 151 olarak "Fışkırmalara sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 7674</span> galaksi

NGC 7674 Kanatlıat takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 368,55 MIy (113 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuksuz sarmal gökadadır. John Herschel tarafından 16 Ağustos 1830 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve NGC 7674A ile birlikte Arp 182 olarak "Dar iplikçiklere sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sagittarius A*</span> Samanyolu Galaksisinin merkezinde yer alan süperkütleli kara delik

Sagittarius A*, Samanyolu'nun Galaktik Merkezi'ndeki süper kütleli kara deliktir. Yay ve Akrep takımyıldızlarının sınırında, ekliptiğin yaklaşık 5,6° güneyinde, Kelebek Kümesi (M6) ve Lambda Scorpii'ye görsel olarak yakın bir konumda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız kaynaklı kara delik</span>

Yıldız kaynaklı kara delik, bir yıldızın kütleçekimsel çöküşüyle oluşan bir kara deliktir. Kütleleri yaklaşık 5 ila birkaç on güneş kütlesi arasında değişir. Bunlar süpernova patlamalarının kalıntılarıdır ve bir tür gama ışını patlaması olarak gözlemlenebilirler. Bu kara deliklere ayrıca çökmüş yıldız (collapsar) olarak da atıfta bulunulur.

<span class="mw-page-title-main">WASP-11/HAT-P-10</span>

WASP-11/HAT-P-10, Koç takımyıldızında yaklaşık olarak 424 ışık yılı uzaklıkta bulunan ikili yıldız sistemidir. Sistemin birincil yıldızı, ana kol turuncu cüce, ikincil yıldız ise, yaklaşık 42 AU öngörülen mesafeyle ayrılan M-tipi kırmızı cüce yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Stephenson 2-18</span> Kırmızı üstündev bir yıldız

Stephenson 2-18, Kalkan takımyıldızı'nda yer alan bir kırmızı üstdev veya muhtemelen kırmızı üstündev yıldızdır. Samanyolu'nun Kalkan-Güneyhaçı kolunda Dünya'dan yaklaşık olarak 20.000 ışık yılı uzaklıkta bulunan açık küme Stephenson 2'nin yakınında yer alır ve benzer mesafedeki bir grup yıldızın parçası olduğu varsayılır. Güneş'e göre yaklaşık 10 milyar kat fazla bir hacme karşılık gelen 2.150 kat daha fazla bir olası yarıçapa (R☉) sahip, muhtemelen bilinen en büyük yıldızlardan ve en aydınlık kırmızı üstdevlerden biridir. Güneş Sistemi'nin merkezine yerleştirilirse fotosferi muhtemelen Satürn'ün yörüngesini yutardı.

<span class="mw-page-title-main">NGTS-1</span>

NGTS-1, Güvercin takımyıldızı'nda bulunan kırmızı cüce bir yıldızdır. 15,52 kadir büyüklüğe sahiptir ve gözlemlenebilmesi için güçlü bir teleskop gerekir. Güneş Sistemi'nden 716 ışık yılı uzaklıktadır ve 97,2 km/s gibi yüksek bir dikey hıza sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gaia BH1</span> Yılancı takımyıldızındaki ikili sistem

Gaia BH1, Yılancı takımyıldızında yaklaşık olarak 1.560 ışık yılı (478 pc) uzaklıkta bulunan G-tipi ana kol yıldız ve büyük olasılıkla yıldız kütleli bir kara delikten oluşan ikili sistemdir. 2022 yılı itibarıyla gök bilimcilerin bir kara delik içerdiğinden makul ölçüde emin oldukları bilinen en yakın sistemdir, onu Gaia BH2 ve A0620-00 takip eder.

Bu, Dünya'nın bir parçası olduğu gezegen sistemi olan Güneş Sistemine yakın bilinen kara deliklerin bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">IC 2560</span> galaksi

IC 2560, Pompa takımyıldızında yaklaşık olarak 144,81 MIy (44,4 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. 28 Aralık 1897 tarihinde Lewis Swift tarafından keşfedildi. Yaklaşık 230 gökadadan oluşan Pompa kümesi'ndeki NGC 3223 Grubu'nun bir üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">ESO 444-46</span> süperdev eliptik gökada

ESO 444-46, Erboğa takımyıldızında Abell 3558 gökada kümesinin baskın ve en parlak üyesi olan ve yaklaşık olarak 636 MIy (195 Mpc) uzaklıkta bulunan süperdev bir eliptik gökadadır. En yakın komşu süperkümelerden biri olan devasa Shapley Süperkümesi'nin çekirdeğinde yer alır. Yerel evrendeki en büyük gökadalardan biridir ve muhtemelen bilinen en büyük kara deliklerden birini içermektedir. Kara deliğin kütlesi çok belirsizdir ve tahminler 501 milyon M☉ gibi düşük bir değer ile 77,6 milyar M☉ gibi yüksek bir değer aralığında değişir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Vulpeculae</span> yıldız

Alfa Vulpeculae, Tilkicik takımyıldızındaki en parlak yıldızdır. Dünya'dan yaklaşık olarak 291 ışık yılı uzaklıkta olan Anser, 8 Vulpeculae ile uzak bir optik çift oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Kepler-11</span>

Kepler-11, Kuğu takımyıldızında Dünya'dan yaklaşık 2.110 ışık yılı uzaklıkta bulunan, Güneş'ten biraz daha büyük Güneş benzeri bir yıldızdır. NASA'nın Kepler Görevi kapsamında, yıldızlarının önünden geçiş yapan gezegenleri tespit etmek için kullandığı Kepler uzay aracının görüş alanı içinde yer almaktadır. 2 Şubat 2011'de keşfedildiği duyurulan yıldız sistemi, şimdiye kadar keşfedilen en kompakt ve en düz sistemler arasında yer almaktadır. Altı gezegenin geçiş yaptığı ilk keşfedilen yıldız sistemidir. Sistemde keşfedilen tüm gezegenler Dünya'dan daha büyüktür ve en büyükleri yaklaşık Neptün boyutlarındadır.

<span class="mw-page-title-main">Merope (yıldız)</span> Boğa takımyıldızındaki bir yıldız

Merope Boğa takımyıldızında bulunan ve Ülker açık yıldız kümesi'nin (M45) bir üyesi olan yıldızdır. Yaklaşık olarak 460 ışık yılı (142 pc) uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tau Boötis</span> yıldız

Tau Boötis, Çoban takımyıldızı içinde yer alan ve yaklaşık olarak 51 ışık yılı uzaklıkta bulunan F-tipi ana kol yıldızıdır. İkili yıldız sistemidir ve sistemin ikincil yıldızı bir kırmızı cücedir. 1999 yılında birincil yıldızın yörüngesinde bir ötegezegen tespit edilmiştir.

HD 179949, Yay takımyıldızında bulunan 6. kadirden bir yıldızdır. Güneş'ten daha sıcak ve daha parlak bir yıldız türü olan sarı-beyaz cücedir. Bu yıldız Dünya'dan yaklaşık 90 ışık yılı uzaklıkta yer alır ve teknik yardım almadan deneyimli bir gözlemci tarafından çok iyi gözlem koşulları altında görülebilir; bunun için genellikle dürbün gerekir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.