İçeriğe atla

GUMPS

GUMPS, inişten önce kritik hiçbir şeyin unutulmadığından emin olmak için geri çekilebilir dişli uçak pilotları tarafından bir kontrol listesi olarak kullanılan yaygın bir kısaltmadır. Popülerliği oldukça fazladır ve uçuş öğrencileri müfredatlarında, FAA yayınlarında ve havacılık dergilerinde yer almaktadır.[1][2][3]

İniş sırasındaki dikkat dağınıklığı ve meşguliyet nedeniyle, 1998 ile 2003 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık 100 vites yükseltmeli iniş olayı meydana geldi.[4]

Kontrol listesi

GUMPS şifrelemesinin açılımı şöyledir:[5][6]

  • G – Gaz (Uygun dolulukta yakıt, yakıt pompası açık, pozitif yakıt basıncı)
  • UAlt takım (iniş takımları aşağıda)
  • MKarışım (yakıt karışımı ayarla)
  • PPervane (kanatları ayarla)
  • SEmniyet Kemerleri ve anahtarlar (ışıklar, pitot ısıtma ve benzerleri) [7]

Ayrıca bakınız

  • BUMMMFITCHH - alternatif iniş öncesi kontrollerin şifrelemesi
  • Havacılık anımsatıcılarının listesi

Kaynakça

  1. ^ "Mnemonic Reminders". Feb 2000. 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2017. 
  2. ^ National Transportation Safety Board (February 2002). "NYC02LA061". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2010. 
  3. ^ King Schools (2010). "KwikVote Results". 23 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2010. 
  4. ^ NASA (January 2004). "Checklist Checkup". 31 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2010. 
  5. ^ Stoller, Joel. "Preflight prep" (PDF). Aircraft Owners and Pilot Association. 17 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Aralık 2023. 
  6. ^ Love, Michael Charles (June 1995). Better takeoffs & landings. McGraw-Hill, Inc. s. 53. ISBN 0-07-038805-9. Erişim tarihi: 14 Aralık 2010. 
  7. ^ Thomas P. Turner. "Leading Edge #4: Checklists and Flows". 7 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2011. 

Şablon:Aviation mnemonics

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sikorsky UH-60 Black Hawk</span> Askerî genel maksat helikopteri

Sikorsky UH-60 Black Hawk, Sikorsky Aircraft Corporation tarafından üretilen dört kanatlı, çift motorlu, orta sınıf genel maksatlı askerî helikopterdir. Sikorsky, S-70 tasarımını 1972 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun Yardımcı Taktik Nakliye Uçağı Sistemi (UTTAS) yarışmasına sundu. Ordu, prototipi YUH-60A olarak belirledi ve Boeing Vertol YUH-61 ile yapılan bir uçuş yarışmasının ardından 1976 yılında Black Hawk'ı programın galibi olarak seçti.

<span class="mw-page-title-main">Vecihi Hürkuş</span> Türkiyenin ilk yerli uçağını üreten pilot, mühendis ve girişimci

Vecihi Hürkuş, Türk savaş pilotu, havacılık mühendisi ve havacılık öncüsüdür. Türkiye'nin ilk uçağı VECİHİ K-VI'yı inşa etmiş ve ülkenin ilk sivil uçuş okulunu kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Concorde</span> Yolcu uçağı olarak tasarlanmış hava taşıtı

Concorde, süpersonik yolcu uçağı olarak hazırlanmış bir hava taşıtı. Air France ve British Airways tarafından kullanılmış olup, 26 adet üretilmiştir.

Mayday (/ˈmeɪˌdeɪ/), radyo iletişiminde tehlike sinyali olarak kullanılan acil durum prosedür kelimesidir. Denizdeki veya havadaki bir taşıtın ve onun içindeki kişilerin, yangın, patlama, çatışma, su alma, denge kaybı, karaya oturma, yere çakılma gibi olaylara ve bunların sonuçlarına maruz kalması veya bu olaylarla karşılaşma olasılığı durumlarında yapılan yardım çağrısına Mayday kelimesi ile başlanır.

<span class="mw-page-title-main">Airbus A400M Atlas</span> Dört turboprop motorlu askerî kargo uçağı

Airbus A400M Atlas dört turboprop motorlu, Avrupa ülkeleri ordularının askerî havadan taşıma isteklerini karşılayabilmek amacı ile Airbus Military tarafından tasarlanıp geliştirilen bir ulaştırma uçağıdır. Airbus Military tarafından Transall C-160 ve Lockheed C-130 Hercules gibi eski nakliye uçaklarının yerini alacak stratejik yeteneklere sahip bir taktik hava taşıyıcısı olarak tasarlandı. Proje başlangıcından daha sonraki tarihlerde Malezya gibi başka Avrupa dışı ülkeler tarafından da sipariş edilmiştir. A400M, C-130 ve Boeing C-17 Globemaster III arasında boyutlandırılmıştır; C-130'dan daha ağır yükleri taşıyabilir ve toprak pistleri kullanabilir. Taşıma görevinin yanı sıra, A400M uygun ekipmanla donatıldığında havadan yakıt ikmali ve tıbbi tahliye de gerçekleştirebilir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-33</span> Sovyet yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

Suhoy Su-33 Rus firması olan Sukhoi tarafından 1982'de uçak gemileri için üretilmiş bir donanma savaş uçağıdır. Su-27 'Flanker' 'dan türetilmiş bir uçaktır ve Su-27K olarak da bilinir. Su-27'den başlıca farkı, Su-33'ün uçak gemileri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış olmasıdır. Su-27'nin aksine Su-33 havada yakıt ikmali yapabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Samsun Çarşamba Havalimanı</span> Havalimanı

Samsun Çarşamba Havalimanı Samsun'un Çarşamba ilçesinde yer alan sivil kategorideki havalimanıdır. 1994-1998 yılları arasında inşa edilip, 15 Aralık 1998'de Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel ve Başbakan Mesut Yılmaz tarafından resmi açılışı yapılmıştır. Havalimanındaki ilk seferler ise 11 Ocak 1999 tarihinde düzenlenmiştir. Havalimanının pisti beton olup, uzunluğu 3.000 metredir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Anka</span> Türk Havacılık ve Uzay Sanayii tarafından geliştirilen insansız hava aracı

TUSAŞ Anka, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihtiyaçları doğrultusunda Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. tarafından geliştirilen insansız hava aracıdır. Temel Anka-A, orta irtifa uzun ömür (MALE) İHA sınıfındadır. 2000'li yılların başında taktiksel gözetim ve keşif misyonları için tasarlanan Anka, günümüzde sentetik aralıklı radar, hassas silahlar ve uydu iletişimiyle modüler bir platforma dönüşmüştür. İsmini efsanevi mitolojik yaratık olan Anka Kuşu'ndan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zorunlu iniş</span> bir hava aracının normal uçuşuna devam etmesinin mümkün olmadığı koşullarda yaptığı iniş

Zorunlu iniş veya mecburî iniş, bir hava aracının normal uçuşuna devam etmesinin mümkün olmadığı koşullarda yaptığı inişi tanımlamakta kullanılan bir havacılık terimi. Bununla birlikte gündelik konuşmada zaman zaman uçuşa müdahale edilmesi ve pilotun inişe zorlanması durumu için de kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Heliport</span>

Heliport veya helibase, Helikopterlerin iniş, kalkış ve yer hareketlerini tamamen veya kısmen yapabilmelerine elverişli alanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Otomatik pilot</span>

Otomatik pilot, bir hava aracı, deniz aracı veya uzay aracının yolunu bir insan operatör tarafından sürekli manuel kontrol gerektirmeden kontrol etmek için kullanılan bir sistemdir. Otomatik pilotlar operatörlerin yerini almaz. Bunun yerine, otomatik pilot operatörün aracı kontrol etmesine yardımcı olarak operatörün operasyonların daha geniş yönlerine odaklanmasına imkan sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Draco (roket motoru ailesi)</span>

Draco, SpaceX tarafından fırlatma araçlarında ve uzay kapsüllerinde kullanılmak üzere tasarlanmış olan Hipergolik sıvı yakıtlı roket motoru ailesidir. Şimdiye kadar iki çeşidi üretilmiştir : Draco ve SuperDraco.

<span class="mw-page-title-main">Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Tehlike Altındaki Dünya Mirasları Listesi, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından 1972 yılında yayımlanan Dünya Mirası Sözleşmesi'nin 11.4 maddesine uygun olarak Dünya Miras Komitesi tarafından Dünya Mirası Alanları'nı belirlemek ve yönetmek amacıyla derlenmiştir. Listelenen alanlar, korunması için büyük operasyonların gerekli olduğu ve "yardım talep edilen" Dünya Mirası Alanları'ndan oluşmaktadır. Listenin amacı uluslararası farkındalığı artırmak ve tehditlere karşı önlemler almaktır. Alana yönelik tehditler arasında yakın zamanlı, gerçekleşmesi kesinleşmiş tehditler veya alanda olumsuz etkilere neden olabilecek potansiyel tehlikeler sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Alrosa'nın 514 sefer sayılı uçuşu</span>

Alrosa'nın 514 sefer sayılı uçuşu 7 Eylül 2010'de bir Tupolev Tu-154M (RA-85684) ile gerçekleştirilen ve Udaçni'den Moskova'ya yapılan bir iç hat uçuşu sırasında elektrik arızası yaşanmasıyla acil iniş gerçekleştirmiştir. Uçaktaki 81 kişiden yaralanan veya ölen olmadı.

<span class="mw-page-title-main">RL10</span>

RL10, itici gazlar olan kriyojenik sıvı hidrojen ve sıvı oksijen yakan, Aerojet Rocketdyne tarafından Amerika Birleşik Devletleri'nde inşa edilen sıvı yakıtlı kriyojenik bir roket motorudur. Modern versiyonlar vakumda motor başına 110 kilonewton (25.000 lbf) kadar itme gücü sağlar. Atlas V'in Centaur üst fazı ve Delta IV'ün DCSS'si için üç RL10 versiyonu üretildi. Uzay Fırlatma Sisteminin Keşif Üst Fazı, OmegA roketinin üst fazı ve Vulcan roketinin Centaur V'i için üç versiyon daha geliştirilmektedir.

Kontrol pilotu, değerlendirmeye tabi tutulan ticari pilotlara güvenlik ve yeterlilik gözetimi yapan bir uçak pilotudur. Kontrol pilotunun görevi, öğrenci veya görevdeki pilotların yeterliliğini kontrol ederek, belli standartların korunmasını sağlamaktır.

<span class="mw-page-title-main">Jet yakıtı</span>

Jet yakıtı veya havacılık türbin yakıtı, gaz türbinli motorlarla çalışan uçaklarda kullanılmak üzere tasarlanmış bir tür havacılık yakıtıdır. Rengi şeffaf ila saman rengindedir. Ticari havacılık için en yaygın kullanılan türleri, standart uluslararası talebe göre üretilen Jet A ve Jet A-1'dir. Sivil türbin motorlu havacılıkta yaygın olarak kullanılan diğer jet yakıtı ise, çoğunlukla yüksek soğuk hava performansı için tercih edilen Jet B'dir.

BUMMMFITCHH, pilotlar tarafından, bir uçak inişe yaklaşırken gereken eylem sırasını hatırlamak için kullanılan bir anımsatıcı biçimidir. Basit uçaklar için şifrelemenin daha kısa versiyonu BMFFH'dir, farklı uçak tipleri için birçok varyasyon mevcuttur.