İşletim sistemi ya da işletim dizgesi, bir bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve uygulama yazılımlarına hizmet sağlayan yazılımların bir bütünüdür. İşletim sistemleri, bilgisayarın donanımı ile uygulama yazılımları arasında bir köprü görevi görerek kullanıcıların sistemle etkileşim kurmasını sağlar. Öne çıkan örnekler arasında Microsoft Windows, macOS, GNU/Linux dağıtımları, Android ve iOS yer alır.
Macintosh, kısaca Mac olarak bilinen ve adını McIntosh Amerikan 1949 ses firmasından alan patent sorunu yaşamamak için Macintosh olarak yazılan, kişisel bilgisayar üreten Apple Computer Inc.'in bir ürünüdür. Ürün yelpazesi 1984 yılında başlamış ve piyasada fare ve grafik arayüz kullanan ilk başarılı bilgisayar serilerinden biri olmuştur. Bu başarıdan dolayı, 1986 yılından itibaren şirketin Lisa, Apple II, Apple III gibi yelpazeleri sonlandırılıp tüm bilgisayarları Macintosh serisi altında toplanmıştır.
GNOME, açık kaynak kodlu, özgür masaüstü ortamı. GNU Tasarısı'na bağlı GNOME Projesi topluluğunca geliştirilmekte olan GNOME, Unix ve BSD tabanlı birçok işletim sistemine kurulabilmektedir.
Solaris, ilk olarak Sun Microsystems tarafından geliştirilmiş, UNIX tabanlı bir işletim sistemidir. 1993 yılında halefi olan SunOS işletim sisteminin yerini almıştır. Ocak 2010'da Oracle firmasının Sun firmasını satın almasıyla Oracle Solaris olarak anılmaya başlanmıştır.
Amarok, KDE projesi kapsamında geliştirilen gelişmiş bir müzik çalar yazılımdır. İlk sürümü Haziran 2003'te yayınlanmıştır. KDE bünyesinde geliştirilmekle birlikte KDE'nin sürüm takviminden ayrı bir takvim izler. Amarok, kelime olarak eskimo dilinde kurt anlamına gelir. Özgür GNU Genel Kamu Lisansı ile lisanslıdır. Sloganı Müziğini yeniden keşfet tir.
Enlightenment, basit, hızlı, sade ve kullanışlı bir masaüstü ortamı yaratmak için başlatılan bir projedir. EFL adı verilen pek çok parçadan oluşmuş bir grup kütüphane üzerine inşa edilmiştir.
Android, Google ve Open Handset Alliance tarafından, cep telefonları, tabletler ve televizyonlar için geliştirilmekte olan, Linux tabanlı, özgür ve ücretsiz bir işletim sistemidir. Sistem açık kaynak kodlu olsa da, kodlarının ufak ama çok önemli bir kısmı Google tarafından kapalı tutulmaktadır. Google tarafından ücretsiz sunulmasının sebebi, sistemin daha hızlı ve çabuk gelişmesi, birçok popüler marka tarafından kullanılması ve bu sayede reklamlarının daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamaktır. Google, Android sistemi üzerinde çalışan Google Play marketteki oyun ve uygulamalar üzerinde aldığı reklamları yayınlayarak para kazanmaktadır. Android'in desteklenen uygulama uzantısı ".apk"dır.
iBooks Apple'ın yayınladığı e-kitap programıdır. iPad sürümü 27 Ocak 2010 tarihinde duyurulmuştur ve 2010'un ortalarında iOS 4 ile iPhone ve iPod Touch versiyonları da yayınlanmıştır.
MATE, GNU/Linux gibi UNIX benzeri işletim sistemleri için GTK+3 araç takımını kullanan özgür bir masaüstü ortamıdır. GNOME 2'den çatallanmıştır ve ismini Latin Amerika'da kafein oranı yüksek olan mate çayının hazırlanmasında kullanılan yerba mate çobanpüskülü bitkisinden alır. İsim değişikliği, GNOME ile çakışmaları önlemek için gerekli olduğundan yapılmıştır.
gedit, GNOME masaüstünün varsayılan metin düzenleyicisidir ve GNOME Çekirdek Uygulamalarının bir parçasıdır. Her amaca uygun, sade ve kolay kullanım için tasarlanmıştır. Kaynak kodu düzenleme ve işaretleme dilleri gibi biçimlendirilmiş metin araçlarını içerir.
Exaile çapraz platform müzik oynatıcı yazılım. Python dili kullanılan Exaile, müzik dosyalarını çözümlemede GStreamer medya çatısını kullanacak şekilde tasarlanmıştır. KDE'den Amarok'a stil ve işlev olarak benzeyen Exaile, Amarok'tan farklı olarak GTK+ kütüphanesi kullanılarak geliştirilmiştir.
Mac OS X Lion veya Mac OS X 10.7 Lion Mac OS X işletim sisteminin 8. büyük sürümü olup, Macintosh bilgisayarlar için Apple Inc.in masaüstü ve sunucu işletim sistemidir. 11A511 yazılımda yapılmıştır. Bu sürümün temelini Darwin işletim sistemi oluşturur.Sürümün Unamesi "Darwin 11.0"dir. Sürümün ilk önizlemesi "Maca geri dön" sloganı altında Apple Özel Etkinliğinde (Stevenote) 20 Ekim 2010 tarihinde açıldı. Bu, Apple'ın iOS sisteminde yapılan birçok gelişmeler, Mac yüklü uygulamaların kolayca gezilebilir olan ekran gibi yenilikler getiriyor, Mac OS X Snow Leopard sürümündeki gibi, Mac App Store için destek içerir.Sürümün yüklenmesi Apple Software Update aracılığı ile oluyor. 24 Şubat 2011 tarihinde, Lion-un ilk geliştiriciler için önizlemesi (11A390) Apple Developer programına abonelerine serbest bırakıldı. Diğer geliştirici önizlemesi sonra dan WWDC 2011'de serbest bırakıldı. Lion, 1 Temmuz 2011 tarihinde üretim için serbest bırakıldı, 20 Temmuz 2011 tarihinde Mac App Store üzerinden son sürümü ile izledi. İlk günde şirket bir milyon satış olduğunu bildirdi. Ekim 2011 itibarıyla, Mac OS X Lion, dünya çapında altı milyon kopya sattı.
Bu madde OS X için Mac App Store içindir. iOS-dakı App Store ile karıştırılmamalıdır.
tvOS Apple tarafından geliştirilen dördüncü nesil Apple TV dijital medya oynatıcısı için bir işletim sistemidir. Ancak 4.nesil Apple TV-de bulunur. Ondan öncekiler bu sistemi desteklemiyorlar. tvOS sistemi 4. nesil Apple TV ile birlikte, "Apple Eylül 2015" etkinliğinde 9 Eylül 2015 tarihinde ilan edildi. 26 Ekim 2015 günü, 4. nesil Apple TV ön siparişleri başladı ve gönderiler sonraki hafta başladı. tvOS iOS bazında yaratılmıştır. Şu ana kadar Apple TV için ayrıca iOS sürümleri yayınlanırdı, fakat iOS 9 - dan itibaren resmi olarak Apple TV için tvOS tanıtıltı.
macOS Server, Apple tarafından üretilen ve ayrı piyasaya çıkarılan add-on bir işletim ve sunucu sistemidir, macOS işletim sistemi için ek sunucu programları, idaresi ve yönetimi araçları sağlar. Mac OS X Server İngilizce, Japonca, Fransızca, Almanca, Basitleştirilmiş Çince, Hollandaca, İtalyanca, Almanca, İspanyolca ve Geleneksel Çince mevcuttur.
iTunes Remote iOS cihazları için Apple tarafından geliştirilmiş bir yazılım uygulamasıdır. Özel dijital ses kontrol protokolünü (DACP) kullanarak Wi-Fi bağlantısı olan bir alanda Apple TV'nin veya iTunes kütüphanesinin uzaktan kumandasına olanak tanır. Şu anda iPhone, iPod Touch, iPad ve Apple Watch gibi iOS cihazları için App Store'den ücretsiz olarak indirilebilir.
Xcode macOS, iOS, watchOS, tvOS ve visionOS için yazılım geliştirmek için Apple tarafından geliştirilen macOS için entegre bir tümleşik geliştirme ortamıdır. Yazılım geliştirme araçlarını içerir. İlk kez 2003 yılında piyasaya çıkan hizmetin en istikrarlı sürümü, sürüm 8.3.3'tür ve Mac App Store'den macOS Sierra kullanıcıları için ücretsiz olarak sunulmaktadır. Kayıtlı geliştiriciler, Apple Developer web sitesinden paketi önizleme sürümlerini ve önceki sürümlerini indirebilirler. Bununla birlikte, Apple son zamanlarda yazılımın sürüm 9 beta 2'nin beta versiyonunu Apple Developer hesaplarıyla halka açık hale getirdi.
GPE Palmtop Environment bazı Linux çekirdeği tabanlı işletim sistemlerini çalıştıran Palmtop PC ve kişisel dijital yardımcılar (PDA'lar) gibi avuçiçi bilgisayarlar için bir grafik kullanıcı arabirimi ortamıdır. GPE, kişisel bilgi yönetimi (PIM), ses çalma, e-posta ve web tarama gibi görevler için bir Linux avuçiçi kullanmayı mümkün kılan yazılım bileşenleri ve uygulamaları içeren komple bir alandır.
Android-x86, Open Handset Alliance tarafından geliştirilen Android mobil işletim sisteminin RISC tabanlı ARM çipleri yerine x86 işlemcili cihazlarda çalışmasını sağlayan, resmi olmayan bir açık kaynaklı bir projedir.
Pop OS, bilgisayar üreticisi System76 firması tarafından geliştirilen, Ubuntu tabanlı özgür ve açık kaynaklı bir Linux dağıtımıdır. Grafik kullanıcı arayüzü olarak yine System76 tarafından geliştirilen COSMIC masaüstü ortamını kullanmaktadır. Pop! _OS'un hedef kitlesi; bilgisayarı keşfetme ve yaratma aracı olarak kullanan STEM ve yaratıcı profesyoneller olarak belirlenmiştir.
/ 19 Eylül 2024
Wikimedia Commons'ta GStreamer ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur