İçeriğe atla

GNOME

GNOME
GNOME 41 masaüstü görüntüsü.
Geliştirici(ler)GNOME geliştiricileri
İlk yayınlanma3 Mart 1999 (25 yıl önce) (1999-03-03)[1]
Güncel sürüm46.2[2] / 30 Mayıs 2024 (4 ay önce) (2024-05-30)
Programlama diliC, C++, Vala, Python, JavaScript[3]
İşletim sistemiUnix tipi (X11 veya Wayland kullanarak)
PlatformWayland ve X11
TürMasaüstü ortamı
LisansGPL ve LGPL
Resmî sitesignome.org
Kod deposu Bunu Vikiveri'de düzenleyin

GNOME (İngilizce GNU Network Object Model Environment, TürkçeGNU Ağ Nesne Modeli Ortamı), açık kaynak kodlu, özgür masaüstü ortamı. GNU Tasarısı'na bağlı GNOME Projesi topluluğunca geliştirilmekte olan GNOME, Unix ve BSD tabanlı birçok işletim sistemine kurulabilmektedir.

Ağustos 1997'de Richard Stallman'ın özgür yazılım öğelerini tam olarak taşıyan bir masaüstü ortamı arayışları doğrultusunda Miguel de Icaza ve Federico Mena tarafından, o sıralar özgür yazılım olmayan QT kütüphanesini kullanan KDE'ye bir başka seçenek olması için geliştirilmeye başlanmış ve günümüzde de KDE ile birlikte en popüler Unix masaüstü ortamı olmuştur. GIMP Toolkit (GTK+) ve kendine ait GNOME kütüphaneleri kullanılarak geliştirilmektedir. Yalnızca kişisel bilgisayarlar için değil, taşınabilir ortamlar için de yavaş yavaş yer edinmeye başlamış ve Nokia'nın ağ (web) tablet ürünleri için kullanıcı arabirimi ortamı olarak kullanılmaktadır. GMEA ile bu platform OpenMoko ve Intel MID ve diğer taşınabilir aygıtlarına da taşınmaktadır. 3.36 sürümü itibarı ile GNOME arayüzü, 38'den fazla dili desteklemektedir. Her bir dilde en az %80 oranında tercüme edilmiştir.[4]

GNOME projesi iki şey sağlamaktadır: GNOME masaüstü ortamı, kullanıcılar için kolay ve etkileyici bir masaüstü ve GNOME geliştirme platformu, uygulama geliştirip masaüstünün kalanıyla birleştirmek için büyük bir framework.

GNOME masaüstü ortamı kullanan bazı Linux dağıtımları

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "GNOME 1.0 Released". The GNOME Project. 3 Mart 1999. 19 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2016. 
  2. ^ "GNOME 46.2 released - Desktop - GNOME Discourse". 31 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2024. 
  3. ^ "GNOME Languages". 26 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2014. 
  4. ^ "GNOME 3.36 Release Notes >> Internationalization". 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2020. 
  5. ^ VanillaOS 19 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ GnomeOS 15 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Linux</span> Bir işletim sistemi çekirdeği

Linux ; Linux çekirdeğine dayalı, açık kaynak kodlu, Unix benzeri bir işletim sistemi ailesidir. GNU Genel Kamu Lisansı versiyon 2 ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir. Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir. Günümüzde süper bilgisayarlarda, akıllı cihazların ve internet altyapısında kullanılan cihazların işletim sistemlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunlardan en popüler olanı Google tarafından geliştirilen Android işletim sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">GNU</span> bilgisayar işletim sistemi

GNU; çekirdeği, sistem araçlarını, açıcılarını, kütüphanelerini ve son kullanıcı yazılımlarını içeren, GNU Tasarısı kapsamında geliştirilen bir işletim sistemidir. İsminin açılımı "GNU's Not Unix" dir. Bu ismi almasındaki sebep de tasarımının Unix'e benzerken kendisinin özgür yazılım olması ve herhangi bir UNIX kodunu içermemesidir.

Linux dağıtımı ; Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">KDE</span> KDE masaüstü ortamı

KDE Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri için geliştirilmiş bir masaüstü ortamıdır. Trolltech' in QT kütüphanesi ve kendine ait KDE kütüphaneleri kullanılarak geliştirilen KDE, GNU/Linux, Solaris, BSD' ler (FreeBSD, NetBSD, OpenBSD vb. Unix ve Unix benzeri işletim sistemleri üzerinde çalışmasının yanı sıra Cygwin aracılığıyla da Microsoft Windows üzerinde de çalışabilmektedir. KDE 4.0.0 sürümü, kullandığı QT 4 kütüphanelerinin Windows'ta doğrudan çalışabilmesi sayesinde Windows üzerinde cygwin katmanı olmadan çalışabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Xfce</span> GNU/Linux ve Unix benzeri sistemlerle uyumlu bir masaüstü ortamı

Xfce ya da XFCE ; GNU/Linux ve Unix benzeri sistemlerle uyumlu bir masaüstü ortamı. GNU/Linux, BSD ve Solaris gibi çekirdeklerle çalışabilir ve düşük hızlardaki makineler için idealdir. Hafif yapısı ve GTK uyumu sayesinde birçok program sorunsuz çalışmaktadır. Ayrıca Xfce geliştirme ortamı sunmaktadır. Kendisi dışında Xfce kütüphanelerini kullanmakta olan Mousepad metin düzenleyici, Xfmedia medya oynatıcısı ve Terminal gibi üçüncü parti yazılımlar bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">GNOME Files</span> GNOME masaüstü ortamının resmî dosya yöneticisi

GNOME Files, önceki adıyla Nautilus, GNOME masaüstü ortamının resmi dosya yöneticisidir.

gOS Ubuntu temelli işletim sistemi

gOS, Debian dağıtımını temel alan Ubuntu dağıtımının, GNOME masaüstü ortamı yerine Enlightenment masaüstü ortamını kullanan bir sürümüdür. gOS aynı zamanda GNU/Linux dağıtımıdır. Ubuntu projesinin bir parçası sayılabilir ve aynı temeli kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Enlightenment</span>

Enlightenment, basit, hızlı, sade ve kullanışlı bir masaüstü ortamı yaratmak için başlatılan bir projedir. EFL adı verilen pek çok parçadan oluşmuş bir grup kütüphane üzerine inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nexenta OS</span>

Nexenta OS OpenSolaris projesi ile Oracle firmasının Solaris'in kaynak kodlarını açmasından sonra ortaya çıkan OpenSolaris dağıtımıdır. Nexenta OS, Solaris (SunOS) çekirdeğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gwenview</span>

Gwenview, Linux ve Unix benzeri sistemler için bir resim görüntüleme yazılımıdır. KDE projesi bünyesinde geliştirilmektedir. Gwenview GNU Genel Kamu Lisansı ile yayınlanan bir özgür yazılımdır.

<span class="mw-page-title-main">Qt (çalışma alanı)</span>

Qt, birden çok platformu destekleyen bir grafiksel kullanıcı arayüzü geliştirme araç takımıdır. Genellikle GUI programları geliştirmek için kullanılsa da gelişmiş kütüphanesi GUI bileşenlerinin dışında birçok araç içermektedir. Qt, en çok KDE masaüstü ortamında, Opera ağ tarayıcısında ve Skype anlık mesajlaşma programlarında kullanılmasıyla bilinir.

<span class="mw-page-title-main">MATE</span> Masaüstü ortamı

MATE, GNU/Linux gibi UNIX benzeri işletim sistemleri için GTK+3 araç takımını kullanan özgür bir masaüstü ortamıdır. GNOME 2'den çatallanmıştır ve ismini Latin Amerika'da kafein oranı yüksek olan mate çayının hazırlanmasında kullanılan yerba mate çobanpüskülü bitkisinden alır. İsim değişikliği, GNOME ile çakışmaları önlemek için gerekli olduğundan yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">BackTrack</span>

BackTrack; GNU/Linux tabanlı CD'den başlatma seçenekli bir güvenlik kontrol işletim sistemi. İçerisindeki araçlar sayesinde birçok alanda güvenlik testi yapmak mümkündür. Masaüstü ortamı olarak KDE ve GNOME kullanılmıştır. Ayrıca 64-bit(x64) ve 32-bit (x86) sürümleri de vardır. BackTrack yapımcıları 2013 yılında daha kararlı ve performanslı çalışabilen Kali Linux'u piyasaya çıkartmıştır.

<span class="mw-page-title-main">GNU Projesi</span> Özgür yazılım projesi

GNU Tasarısı, toplu işbirliğini temel alan bir özgür yazılım tasarısıdır. Richard Stallman tarafından Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nde 27 Eylül 1983 tarihinde kamuoyuna duyurulmuştur. Tasarının hedefi işbirliği yoluyla özgür yazılımlar geliştirip dağıtarak bilgisayar kullanıcılarının bilgisayarlarını ve benzeri araçlarını kendi istekleri doğrultusunda özgürce kullanmalarını sağlamaktır. Bu tasarının temelinde kullanıcıların yazılımı çalıştırma, paylaşma, inceleme ve değiştirme konularında özgür olmaları yatar. GNU yazılımları bu özgürlükleri dağıtıldıkları lisans ile yasal olarak güvence altına alır, dolayısıyla GNU yazılımları özgür yazılımlardır.

<span class="mw-page-title-main">Cinnamon</span>

Cinnamon, GNOME 3'ten çatallanmış özgür ve açık kaynaklı bir masaüstü ortamı. Cinnamon, Linux Mint dağıtımının ana masaüstü ortamıdır ve diğer birçok Linux dağıtımı ve Unix benzeri işletim sistemlerinde isteğe bağlı olarak kullanılabilir. Cinnamon, Linux Mint geliştiricileri tarafından geliştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">GNOME Software</span>

GNOME Software, Linux ve Unix benzeri sistemlerde yazılım kurmak, kaldırmak ve güncellemek için kullanılan bir paket yöneticisi önyüzü. GTK+ arayüz aracı ile yazılmıştır. GNOME çekirdek uygulamalarının bir parçası olup ilk sürümü GNOME 3.10 ile birlikte Eylül 2013'te yayınlanmıştır. PackageKit için bir GNOME ön ucudur ve RPM, DEB gibi farklı tabanlı sistemleri destekler.

GNU Parted bölümleri oluşturmada ve silmede kullanılan bir özgür bölüm düzenleyicisidir. Yazılım yeni işletim sistemleri için boşluk oluşturmaya, sabit disk kullanımını yeniden yapılandırmaya, sabit diskler arası veri kopyalamaya ve disk görüntüsü oluşturmada kullanılabilir. Andrew Clausen ve Lennery Buytenhek tarafından yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Solus</span>

Solus Linux tabanlı işletim sistemi. Pardus'un eskiden kullandığı şu anda da Pisi Linux' da kullanılan paket yönetimi sistemi olan PiSi'yi kullanarak geliştirilmekte olan Solus, yuvarlanan sürüm modelini kullanarak yazılım güncellemelerini kullanıcılarına sunmaktadır. Solus, masaüstü ortamı olarak başta Budgie olmak üzere, MATE, KDE Plasma ve GNOME seçenekleri ile sunulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Krusader</span> Krusader alternatifleri ve benzer yazılımları kapsayan güncel bir uygulamadır

Krusader, KDE ve Unix dünyasındaki diğer masaüstleri için gelişmiş bir ortodoks dosya yöneticisidir. Konsol tabanlı GNU Midnight Commander, GNOME masaüstü ortamı için GNOME Commander ve Windows için Total Commander dosya yöneticilerine benzer olup bunların tümünün paradigmatik özellikleri orijinal DOS için Norton Commander'a uzanır. Kapsamlı arşiv işlemleri, bağlı dosya sistemi desteği, FTP, gelişmiş arama, görüntüleyici/düzenleyici, dizin senkronizasyonunu, dosya içeriği karşılaştırmaları, toplu yeniden adlandırma vb. desteklenir.

<span class="mw-page-title-main">Common Desktop Environment</span>

Common Desktop Environment, Unix ve OpenVMS için Motif pencere öğesi araç setini temel alan bir masaüstü ortamıdır. UNIX 98 İş İstasyonu Ürün Standardının bir parçasıydı ve uzun bir süre ticari Unix iş istasyonlarıyla ilişkili Unix masaüstü oldu. Yüzyılın başlangıcından sonra büyük ölçüde CDE'nin yerini alan KDE ve GNOME masaüstü ortamı gibi ardıl projelerin ilk uygulamalarını etkilemeye yardımcı oldu.