İçeriğe atla

GATOR

CBU-89/B
Ana özelliği: 450 kg güçsüz misket muhimmat silahı
Uzunluğu:2.3 m
Çapı:406 mm
Menzili:Serbet düşüş
CBU-78/B
Primary function: 250 kg güçsüz misket muhimmat silahı
Uzunluğu:2.3 m
Çapı:406 mm
Ağırlığı:222 kg
Menzili:Serbet düşüş

GATOR mayın sistemi ABD tarafından 1980'li yıllarda geliştirilen misket bombalarından türetilen havadan bırakılan tanksavar ve anti personel mayını sistemidir. İki farklı dağıtm sistemi kullanır. Deniz Kuvvetleri için üretilen 250 kgluk CBU-78/B ve Hava Kuvvetleri için üretilen 500 kgluk CBU-89/Bdur.Buna ilaveten Volcano mayın sistemi ile kara taşıtları ve helikopterler ile de döşenebilir.

Bombalar 200 ile 700 knot arasındaki hzıl 100 ila 1,200 metre irtifada seyreden uçaklardan atılır. FMU-140B fünye 90 ila 900 metrelik irtifalar arasında dopler menzil radarı veya 1.2 saniye zamanlı olarak 1 ila 10 adet mayını bırakır. Mayın dispanseri açılması ve vanadyum pentoksit bataryaların çalışması ile kurulmaya başlar. Dairesel maınların dikdörtgen plastik şeklinde "havabalistiği" sağlayan bir kutusu bulunur. Yere düşen mayın 1.2 ila 10 saniye arasında çalışır hale gelir.

Mayın 4 veya 15 saat ile 15 gün arasında kendi kendini imha etmek mekanizmaları vardır. 40 gün sonunda patlamayan mayın pillerinin bitmesi ile tamamiyle etkisiz hale gelir. Kendi kendini imha etme sistemi uçak havalanmadan basit bir düğme ile kurulmaktadır. Körfez Savaşı sırasında başarısız olan mayın sayısı önemsizdir. Kuveyt çatışmasında kullanılan 205 BLU-91 ve 841 BLU-92 mayını çalışmamıştır. Körfez Savaşı sırasında kullanılan 89,235 BLU-91 ve 27,535 BLU-93 mayını göz önüne alındığı zaman BLU-91 modeli 0.5 ila %2, BLU-92 ise 6 ila 21% oranında başarısız olmuştur. [1]13 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. İlave olarak CMS mayın tarlalarını temizleyen personelin verdiği rapor doğrultusunda herhangi bir etkiye mağruz kalmadan patlamış halde bulunan GATOR mayınlarının birçoğuna ait fünyenin yüksek çöl sıcaklarına dayanamadığı ve mayını ateşlediği anlaşılmıştır.

GATOR sistemi yüksek hızda taktik savaç uçakları ile çok kısa bir sürede mayın tarlaları yaratabilmektedir. Tipik bir GATOR mayın tarlası 650 metre uzunluğunda 200 metre eninde olup 432 adet tanksavar mayını ve 132 adet anti personel mayınından oluşur. Mayın tarlası hem hareket eden düşman birliklerine karşı bir area denial weapons hem de hareketli doğrudan saldırı silahlarını etkisiz hale getirmektedir. 1. Körfez Savaşı sırasında ABD Hava Kuvvetleri 1,105 adet CBU-89 kullanılmıştır. Raporlara göre bunlardan bir tanesi Irak ordusuna ait bir Scud füzesi fırlatıcısını vurmuştur.

Hava kuvvetleri CBU-89/B

Hava kuvvetleri CBU-89/B 500 kilo ağırlığında olup içerisinde 72 adet tanksavar ve 22 adet anti personel mayını barındırır. Mayınlar SUU-64 Taktiksel Mühimmat Dağıtıcı ve opsiyonel olarak FZU-39 yakınlık algılayıcı sayesinde serpilir. TMD genel olarak CBU-87/B Müşterek Etkili Mühimmat ile aynı özelliklere sahiptir.

CBU-89 modeli üzerine monte edilen Rüzgar Düzeltmeli Mühimmat Dağıtıcı sistemi ile CBU-104 modeli elde edilmiştir.[1]

Deniz Kuvvetleri CBU-78/B

Deniz kuvvetleri CBU-78/B 250 kg ağırlığında 45 adet tanksavar ve 15 adet anti personel mayını barındırır. Hava kuvvetleri için üretilen CBU-89/B modelinde kullanılan Mk7 Rockeye model fünye bu sistemde de kullanılmıştır.

BLU-91/B tanksavar mayını

BLU-91 /B AT mayını GATOR sisteminin kalbini oluşturur. Kısa düz bir silindir ve dışında ise dikdörtgen havabalistiği kabuk bulunur. Mayın üzerinde bulunan manyetik fünye sayesinde hedefini vurabileceği en iyi mesafede infilak eder. Bunun yanında yerinde oynatılması veya bataryasının voltajının en aza indiği noktada kendi kendisini patlatır.

Fünye ateşlendiği zaman çok ufak bir patlama ile mayının kasasının üst kısmını havaya uçurur. Bunu izleyen 30 milisaniye içerisinde ana patlayıcı infilak eder. Misznay-Schardin etkisi ile çalışan mayın 70 mmlik zırhı delebilir. Sahip olduğu patlayıcı günümüzde kullanılan birçok zırhlı aracın zırhlarını delmeye yeterlidir.

Mayının toplam ağırlığı 1.95 kilogram olan mayının çapı 127 milimetredir. Ana patlayıcı olarak 0.58 kilogram RDX/Estane patlayıcı karımı kullanılır. Mayın Irak ve Kuveyt topraklarında bulunmaktadır.

BLU-92/B anti personel mayını

Mayın yere düşer düşmez bir fişek yardımı ile 8 adet tuzaklama telini fırlatır. Bu tellerden bir tanesinin gerginliğinin değişmesi bile mayını harekete geçirmeye yeter. 20 metrelik bir alan içerisinde etkilidir. Üzerinde oynanması durumunda patlamaya ayarlı tuzaklama düzeneği bulunmaktadır.

127 mm çapında ve 1.68 kiloluk bir ağırlığa sahiptir Ana patlayıcı olarak 0.42 kilogram Composition B-4 kullanılmıştır. Mayın Irak ve Kuveyt topraklarında bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Lockheed Martin WCMD (Wind Corrected Munitions Dispenser)". 6 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anti personel mayını</span>

Anti-personel mayını kara mayını sınıfı içerisinde tanksavar mayınları gibi taşıtlara karşı kullanılan türün dışındaki insan hedeflerine karşı geliştirilmiş bir mayın türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Tanksavar mayını</span> tank imha etmek için zemine yerleştirilen patlayıcı

Tanksavar mayını,, bir tür kara mayını olup tank ve zırhlı savaş araçlarına hasar vermek veya imha etmek amacıyla geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">M15 mayını</span>

M15 mayını ABD yapımı geniş dairesel bir basınçlı tanksavar mayınıdır. Daha önce kullanılmakta olan M6A2 tanksavar mayınının daha geniş bir modelidir. Mayın Kore Savaşı sırasında kullanılmıştır. Her ne kadar M19(plastik kılıflı ve minimum metal içeren modern tasarım) mayınları M15 mayınlarının yerini almışsa da, ABD M15'leri güvenilir ve efektif gördüğü için elinde büyük miktarda stok bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TMA-3 (mayın)</span>

TMA-3 eski Yugoslavya yapımı dairesel plastik kasalı az metalli tahripli tanksavar mayınıdır. Görüntü ve ebat olarak TMA-4 modeline benzemektedir. Mayının dış yüzeyi reçine ile güçlendirilmiş dairesel kumaşla kaplı olup içerisinde ateşleme fünyesi ve ana patlayıcı bulunmaktadır. Mayının üst kısmında üç adet UTMA-3 fünyesine bulunur. Bunlar dışında tuzaklama amaçlı fünyede barındırmaktadır. UTMA-3 fünyesi dışında örneğin UPROM-1 tipi tuzaklama teli ile kullanılabilen fünyelerde takılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">TM-65 mayını</span> Fin yapımı dairesel şekilli metalsiz tahripli tanksavar mayını

TM-65 Fin yapımı dairesel şekilli metalsiz tahripli tanksavar mayınıdır. Yapım aşamasında Rus yapımı TM-62 mayınından yararlanılmıştır. Mayının kasasında ince bir zar kalınlığında cam elyafı kullanılmıştır. Bu kasanın içerisinde ana patlayıcı,ateşleyici fünye ve bunun üzerinde baskı tapası bulunmaktadır. İlk üretilen TM-65ler üzerinde SM-65 anti personel mayınında da kullanılan US-65 model fünye bulunmaktadır. Daha sonra üretilen TM-65/77 modelinde ise Rus yapımı MV-5 fünye kullanılmıştır.

APM-1, APM-2, APM-3, APM 19 ve APM 29 Avusturya yapımı parça tesirli yönsel anti personel mayınıdır. Mayın dışbükey yüzlü kalıplanmış plastikten oluşmaktadır. Mayın merkezinde Composition B sınıfı patlayıcı ve bunun etrafında 0.5 gram ağırlığında 5 mm çapındaki çelik bilyelerden oluşur. Genellikle savunma amaçlı kullanılan mayın patladığı zaman 60 derecelik bir yelpaze içerisinde etkili olmaktadır.

AT-8 veya Küba tanksavar mayını adından da anlaşılacağı gibi Küba yapımı dikdörtgen biçiminde yeşil plastik kasalı metalsiz tanksavar mayınıdır. Mayın aslında yine Küba yapımı anti personel mayınının ebatları büyütülmüş bir üst modelidir. Mayın aslında görüntü olarak plastik bir çantaya benzemektedir. Üzerine belirli bir baskı uygulandığı zaman ateşleme fünyesi harekete geçmektedir. Ana patlayıcı olarak 20 adet 400 gramlık TNT kalıbı kullanılmıştır. Mayının ateşlenmesi için MUV veya RO-1 tipinde fünyeler kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">M1 mayını</span> Mayın

M1,M1A1 ve M4 ABD tarafından geliştirilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan çelikten metal kasalı tahripli tanksavar mayınıdır. Mayının Arjantin tarafından üretilen kopyası daha sonra Falkland Savaşı sırasında kullanılmıştır. Başka bir kopyası olan No.4 mayını ise Çinliler tarafından üretilmiştir. Mayına ait bazı modeller hala Çad ve Tunusda kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">GEMSS mayın sistemi</span>

GEMSS mayın sistemi ABD tarafından geliştirilen bir mayın döşeme sistemidir. Volcano mayın sistemi yerine geçmiştir. Mayınlar çekili M128 "Frisbee Flinger" ve M138 "Flipper" model paletli mayın döşeyiciler ile yerleştirilir.

MPP-B "Wierzba" Polonya yapımı dairesel cam elyafından metalsiz tanksavar mayınıdır. Mayın Rus yapımı TM-62 serisi mayınlara çok benzemekte hatta aynı fünyeleri kullanmaktadır. Normal durumlarda zaman ayarlı MWCz-62 model fünye ile çalışır. Bu fünye yine Rus yapımı MVCh-62 fünyenin bir kopyasıdır. Mayının altına yerleştirilen ikinci bir fünye ise tuzaklama amaçlı olup mayının yerinden oynatılması durumunda infilak etmesine neden olur. Bunun haricinde mayının elle patlatma düzeneğide bulunur. Mayında ZMN model elektronik basınçlı ve manyetik etkili fünye kullanılabilir.

PP Mi-D mayını Çekya yapımı olan ve aslı II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından üretilen Schu-mine 42 model tahripli tanksavar mayınının bir kopyasıdır.

Model 52 mayını İsveç yapımı dairesel plywood kasalı tahripli tanksavar mayınıdır. Mayın hala İsveç Ordusu tarafından kullanılmaktadır. Mayın üzerinde birçok farklı fünye ve baskı plakası kullanılabilir. Bunlar içerisinde uzatma çubuklu fünye, altıgen baskı plakasını sayabiliriz.

PRB-111 kare şekilli Belçika yapımı metalsiz tahripli tanksavar mayınıdır. Mayın ana patlayıcı ve onun çevresini kaplayan asfalttan oluşmaktadır. Mayının üst kısmında bulunan plastik baskı tapası altında küçük bir baskı fünyesi bulunur. Kullanılan M5 model baskı fünyesi PRB M35 anti personel mayınında da kullanılmıştır. Mayın üzerinde bulunan ikincil fünyeler tuzaklama amaçlı olup maının açılması veya yerinden oynatılması durumunda patlamaya ayarlıdır.

TMD-1 ve TMD-2 Yugoslavya tarafından geliştirilen ahşap kasaya sahip bir tahripli tanksavar mayınıdır Rus yapımı TMD-B modeline benzemektedir. Mayın ahşap bir kutu ve içerisindeki ana patlayıcı olarak kullanılan TNTden oluşur. Bir yüzünde kayış taşıma sapı bulunur. Baskı plakasının hemen altında fünye bulunur. Plakaya yapılan bir basınç hemen fünyeye iletilmekte o da ana patlatıcıyı infilak ettirmektedir.

FMK-3 cam elyafı kasaya sahip Arjantin yapımı bir tür basınçlı tanksavar mayınıdır. Mayın Direccion General de Fabricaciones Militares tarafından üretilmiştir. Mayında aslında FMK-1 anti personel mayınına ait fünye kullanılmıştır. FMK-1 modelinde bulunun fünyenin baskı tapası değiştirilmiş ve daha yüksek basınçta çalışır hale getirilmiştir. Arjantin depolarında bulunan FMK-1 anti personel mayınları 2003 yılında geliştirilerek mayının üst kısmında bulunan plastik baskı tapası kaynakla mayına tutturulmuştur. Mayın bu sayede metalsiz mayınlar grubuna girer. İstenilen durumlarda mayın tarayıcılar tarafından bulunması için metal bir daire eklenebilir.

<span class="mw-page-title-main">FFV 028 mayını</span>

FFV 028 çelik kasalı İsveç yapımı elektronik fünyeye sahip bir tür tanksavar mayınıdır. Dairesel şekilli kutusunun altı kısmı ucu kesik bir huniyi andırmaktadır. Bu huni kesim içerisinde ise Misznay Schardin etkisi ile çalışan savaş başlığı bulunmaktadır. Huni içerisinde patlayıcıdan geriye kalan boşlukta ise fünye ve elektronik alıcılar bulunmaktadır. 1970'li yıllarda tasarlanan mayının manyetik etkili fünyesi sayesinde üzerinden geçmekte olan zırhlı araçları alt zırhından vurmaktadır.

P2 Mk2 ve P3 Mk2 Pakistan yapımı plastik kasalı metalsiz bir tür tahripli tanksavar mayınıdır. P2 Mk2 kare şeklinde olup kasasının merkezinde yivli baskı plakası bulunur. P3 modelinin kasası ise dairesel olup yine merkezinde daire şeklinde bir baskı plakası bulunur. Her iki mayında anti personel mayını olarak kullanılabilir. Mayınların üzerinde bulunan baskı plakalarının çıkartılması ile mayınlar çok daha düşük ağırlıklarda harekete geçebilir. Mayının yan yüzeyinde branda kumaşından sarı renkte taşıma sapı bulunur. Her iki modelin alt kısmında yerinden oynatılmaları durumunda patlamaya hazır tuzaklama amaçlı ikincil fünyeler bulunur. GLM-2 model elektronik fünye takılarak bubi tuzağı yapılabilir. Çok az olmakla beraber metal kutulu olarak üretilen modelleri kolaylıkla tespit edilebilir. Ancak ilk olarak 1980 yılında Birleşmiş Milletler tarafından imzaya açılan Klasik Silahlar Anlaşmasının imzalayan Pakistan, II nolu protokolde belirtilen şartlara uygun olarak 1997 yılından itibaren depolarında bulunan plastik kasalı mayınlara çelikten tarama plakaları eklemiştir. Mayın günümüzde Afganistan, Angola, Eritre, Etiyopya, Pakistan, Somali ve Tacikistan'da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">PM-43 ve PM-68 mayını</span>

PM-43 ve PM-68 Fin yapımı bir tür parçalı anti personel mayınılarıdır.

VS-SATM1 İtalyan yapımı serpme usulü ile döşenebilen bir tür tahripli tanksavar mayınıdır. Mayın GRILLO-128 model insan tarafından taşınabilen tek tüplü fılatıcı veya helikopterlere takılabilen VS-MDH model serpme sistemi ile çalışır. Mayına bağlı altı adet dışa doğru açılan fin mayının düz durmasını sağlamaktadır.

P-25 plastik kasalı İtalyan yapımı bir tür kazıklı anti personel mayınıdır. 1970'li yıllarda Misar SpA tarafından daha büyük P-40 mayını ile beraber geliştirilmiş ve 1978 yılında ordu kullanımına girmiştir. Mayın plastik silindir üzerinde çıkıntılı bir fünyeye sahiptir. Her ne kadara kazığa monteli olarak üretilmiş ise de istendiğinde gömülebilir. Tuzaklama kablosu ile fünye içerisindeki tilt hareket ederek patlayıcı düzeneği ateşler.