İçeriğe atla

GAFAM

Logoları
Piyasa değerine göre en büyük 10 şirket
Yüksek teknoloji devlerinin birçoğuna yaptırım uygulayan Avrupa Komisyonu

GAFAM, yahut Facebook Inc.'un yeniden adlandırılmasıyla GAMAM, (İngilizce: Big Tech, Tech Giants, Big Five) ABD merkezli bilgi teknolojisi endüstrisinde önde gelen beş büyük şirketi belirten kısaltma. Bununla Alphabet (Google), Amazon, Meta (Facebook), Apple ve Microsoft kastedilir.[1][2][3][4][5][6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "The Economics of Big Tech". Financial Times (İngilizce). 29 Mart 2018. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2019. 
  2. ^ "How much power does tech 'big four' have?". BBC News (İngilizce). 29 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021. 
  3. ^ "Do the U.S.'s Big Four Tech Companies Have a Vision for the Future?". Harvard Business Review. 24 Temmuz 2020. ISSN 0017-8012. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021. 
  4. ^ Alcantara. "How Big Tech got so big: Hundreds of acquisitions". Washington Post (İngilizce). 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2021. 
  5. ^ "We're Stuck With the Tech Giants. But They're Stuck With Each Other". New York Times (İngilizce). 13 Kasım 2019. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2020. 
  6. ^ "The 'Big Five' Could Destroy the Tech Ecosystem". Bloomberg.com. 15 Kasım 2017. 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bükreş</span> Romanyanın başkenti ve en büyük şehri

Bükreş, Romanya'nın başkentidir. Romanya Ovasının ortasında, Tuna Nehri'nin bir kolu olan Dâmbovița'nın kıyısında kurulmuştur. Nüfusu 2,1 milyon civarındadır (2016).

<span class="mw-page-title-main">Amazon (şirket)</span> Amerikan çok uluslu teknoloji şirketi

Amazon.com, Inc. Seattle, Washington merkezli, e-ticaret, bulut bilişim, dijital akış ve yapay zekâya odaklanan çok uluslu bir Amerikan teknoloji şirketidir. Google, Apple, Microsoft ve Facebook ile birlikte B.D. bilgi teknolojisi endüstrisindeki "En Büyük Beş Şirket" listesinde bulunmaktadır. Şirket, "dünyanın en etkili ekonomik ve kültürel güçlerinden biri" ve "dünyanın en değerli markalarından biri" olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Anlık mesajlaşma</span>

Anlık mesajlaşma, bir yazılım sayesinde, internet üzerinden bir ağ ile üye olarak, listenize eklediğiniz kişilerle gerçek zamanlı olarak sohbet etmeye benzeyen metin tabanlı bir iletişimdir. Canlı ses kaydı veya video içeren gelişmiş modüller içerebilir.. Anlık mesajlaşma yazılımlarında iki kullanıcı arasındaki gecikme oldukça azdır. Yazılımın özelliğine bağlı olarak görüntülü ve sesli görüşme modülleri günümüzde kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">X (sosyal ağ)</span> sosyal ağ hizmeti

X veya yaygın olarak kullanılan eski adıyla Twitter, Amerikan X Corp. şirketi tarafından işletilen çevrimiçi bir sosyal medya ve sosyal ağ hizmetidir. X'te kullanıcılar metin, fotoğraf ve video paylaşabilirler. Kayıtlı kullanıcılar gönderi paylaşabilir, gönderileri beğenebilir, yeniden paylaşabilir ve diğer kayıtlı kullanıcılara doğrudan mesaj (DM) gönderebilirken, kayıtsız kullanıcılar yalnızca herkese açık gönderileri görüntüleyebilir. Amerika Birleşik Devletleri dışındaki X kullanıcılarına yasal olarak İrlanda merkezli Twitter International Unlimited Company tarafından hizmet verilmekte olup, bu durum söz konusu kullanıcıları İrlanda ve Avrupa Birliği veri koruma yasalarına tabi kılmaktadır.

100 milyondan fazla etkin kullanıcısı olan sanal topluluklar listesi, söz konusu on altı internet sitesi ve uygulamasının derlendiği dizin.

Google, bilgisayar yazılımı ve web arama motoru şirketidir. Şirket 2010 yılından beri ortalama olarak neredeyse her hafta şirket satın alması yapmıştır. Aşağıdaki tablo aksi belirtilmediği sürece ilgili şirketleri tamamen satın almalarının tamamlanmamış bir listesidir. Buradaki satın alma tarihi Google ve ilgili şirketin anlaşma tarihini gösterir. Google merkezi ABD'de olduğundan satın alma bedelleri Amerikan doları cinsinden verilmiştir. Eğer bedel listede yoksa gizli tutulmuş demektir. Satın alınan şirketten bir Google hizmeti türetildiği biliniyorsa o da burada listelenmiştir. Google, 2015 yılında Alphabet olarak bilinen daha büyük bir holding şirketinin bir yan kuruluşu olarak yeniden düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">Google Hangouts</span> Mesajlaşma ve görüntülü görüşme platformu

Google Hangouts ya da kısaca Hangouts, Google tarafından geliştirilen, platformlar arası bir mesajlaşma uygulamasıdır.

Google Wallet, Google tarafından geliştirilen bir dijital cüzdan uygulamasıdır. 11 Mayıs 2022 tarihinde Google I/O etkinliğinde duyurulan uygulama Android ve Wear OS işletim sistemlerinde mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Meta, Inc.</span> Amerikan çok uluslu teknoloji şirketi

Meta Inc. veya eski ismiyle Facebook Inc., Menlo Park, Kaliforniya merkezli bir Amerikan sosyal medya ve medya holdingidir. Mark Zuckerberg, oda arkadaşları ve Harvard Koleji'ndeki Eduardo Saverin, Andrew McCollum, Dustin Moskovitz ve Chris Hughes ile birlikte kuruldu. Facebook, dünyanın en değerli şirketlerinden biridir. Microsoft, Amazon, Apple ve Google ile birlikte en büyük beş teknoloji şirketinden biri olarak kabul edilir.

Diem, Amerikan sosyal medya şirketi Meta, Inc. tarafından önerilen izinli bir blok zinciritabanlı ödeme sistemidir. Plan ayrıca bir kripto para birimi olarak uygulanan özel bir para birimini de içermektedir.

Gözetim kapitalizmi temelinde kar elde etmeyi amaçlayan, kişisel verilerin metalaştırılması üzerine yoğunlaşmış bir ekonomik sistemdir. Kişisel veriler işlenerek alınıp satılacak bir meta haline geldiğinden beri dünyadaki en değerli kaynaklardan biri olmuştur. Gözetim kapitalizminin konsepti, Shoshana Zuboff’un tanımlamasına göre, GoogleAdWords’un liderliğinde yükselen reklam şirketlerinin müşterileri daha net olarak hedef alabilmek için kişisel verilerin kullanımının yaratacağı imkanları görmesi ile ortaya çıkmıştır.

Robert Stanley Crewe Amerikalı söz yazarı, dansçı, şarkıcı ve plak yapımcısıydı.

<span class="mw-page-title-main">Dataizm</span>

Dataizm, Büyük verinin ortaya çıkan öneminin yarattığı zihniyet veya felsefeyi tanımlamak için kullanılan bir terimdir. İlk kez 2013 yılında The New York Times'da David Brooks tarafından kullanıldı. Daha yakın zamanlarda bu terim, sosyal bilimci Yuval Noah Harari'nin ortaya çıkan bir ideoloji veya hatta "bilgi akışı" nın "yüce değer" olduğu yeni bir din biçimi dediği şeyi açıklayacak şekilde genişletildi.

<span class="mw-page-title-main">Küresel gözetleme</span>

Küresel kitle gözetimi, ulusal sınırlar boyunca tüm nüfusun kitlesel gözetimini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">2021 Facebook kesintisi</span> Ekim 2021 yılında yaşanan Facebook, Instagram, WhatsAppa uzun süreli erişim sorunu

Amerikan sosyal ağı Facebook ve onun alt kuruluşları kapsamında olan Messenger, Instagram, WhatsApp, Mapillary ve Oculus gibi platformlar 4 Ekim 2021'de UTC saatiyle 15.40'ta altı saatten daha fazla süre boyunca dünya çapında kullanılamaz hâle geldi. Kesinti, Sınır Geçit Protokolü'ndeki tüm IP adreslerinin kendi kendine barındırılan DNS sunucularına gerilemesinden kaynaklandı. Uygulamalar çöktükten sonra kullanıcılar Twitter, Telegram ve Discord adlı platformlara yöneldiğinde bu uygulamaların sunucularında da kesintiler meydana geldi. Facebook'un DNS hizmetlerine 21.05'te (UTC) erişim sağlanmaya başladı ancak 22.00'de (UTC) Facebook tarafından uygulamaların 6 saatten daha uzun süren bir kesintinin ardından Facebook, WhatsApp ve Instagram'a yeniden erişildiğini bildirildi.

<span class="mw-page-title-main">MetaMask</span> Yazılım kripto para cüzdanı

MetaMask Ethereum blok zinciri ile etkileşim kurmak için kullanılan bir kripto para cüzdanıdır. Kullanıcıların, daha sonra merkeziyetsiz uygulamalarla etkileşim kurmak için kullanılabilecek bir tarayıcı eklentisi veya mobil uygulama aracılığıyla Ethereum cüzdanlarına erişmelerine olanak tanır. MetaMask, Ethereum tabanlı araçlara ve altyapıya odaklanan bir blok zinciri yazılım şirketi olan ConsenSys Software Inc. tarafından geliştirilmiştir.

<i>Doctor Who</i> (2023 özel bölümler)

2023 özel bölümler, İngiliz bilimkurgu dizisi Doctor Who'nun modern serisinin 2022 özel bölümlerinden sonraki üç bölümden oluşmaktadır. On dördüncü sezondan önce yayımlanacak bölümlerin senaristliğini, daha önce 2005-2010 yılları arasında bu görevi yapan Russell T Davies üstlenmiştir. Bölümlerin yayımı 25 Kasım'dan 9 Aralık 2023 tarihine kadar Birleşik Krallık ve İrlanda'da BBC One, uluslararası Disney+ platformunda olmak üzere ayarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Unity Operating System</span>

Unity Operating System, UnionTech tarafından geliştirilmiş ve temeli Debian olan Deepin'e dayalı, bir dağıtımdır. Çin'de, Microsoft Windows gibi yabancı kaynaklı yazılımları yerli ürünlerle değiştirmek için 2019'da başlayan bir hükûmet girişiminin bir parçası olarak kullanılmaktadır.

DeGoogle hareketi, gizlilik savunucularının, şirketle ilgili artan gizlilik endişeleri nedeniyle kullanıcıları Google ürünlerini kullanmayı tamamen bırakmaya çağırmasıyla ortaya çıkan tabandan gelen bir kampanyadır. Terim, Google'ı kişinin hayatından çıkarma eylemini ifade eder. İnternet devinin artan pazar payı, şirket için dijital alanlarda tekelci bir güç yaratırken, artan sayıda gazeteci şirketin ürünlerine alternatif bulmanın zorluğuna dikkat çekmiştir. "ungoogled-chromium" gibi bazı projeler, öncelikle şirketin altyapısına daha az bağımlı olmaları nedeniyle kendilerini Google tarafından temin edilen ürünlerden ayırır. Bazen "techlash" olarak adlandırılan büyük teknoloji şirketlerine karşı daha geniş bir muhalefetin parçası olarak görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Shoshana Zuboff</span>

Shoshana Zuboff Amerikalı bir yazar, Harvard profesörü, sosyal psikolog, filozof ve akademisyendir.