İçeriğe atla

Gıda ışınlama

İyonlaştırıcı radyasyonla işlem görmüş yiyecekleri göstermek için kullanılan uluslararası Radura logosu

,

Gıda ışınlaması, gıda ve gıda ambalajlarını iyonlaştırıcı radyasyona maruz bırakma işlemidir. Gama ışınları, röntgen ışınları veya elektron demetlerini kapsayabilen iyonlaştırıcı ışıma, enerji kaynağı ile doğrudan temas etmeyen hedeflenen gıdadaki elektronları atomik bağlarından serbest bırakabilen (iyonlaşma) bir enerjidir.[1][2] Radyasyon kaynağı olarak radyoaktif bir madde veya elektriksel yöntemler kullanılabilir.

Işınlama işlemi, ürünün raf ömrünü uzatarak, gıda kaynaklı hastalık riskini azaltarak, filizlenme veya olgunlaşmayı geciktirerek veya ortadan kaldırarak, gıdaları sterilize ederek ve böcek ve haşereleri kontrol ederek gıda güvenliğini artırmaya yardımcı olur.[3]

Tıbbi etkiler

Işınlanmış Guava

Işınlama ile muamele edilmiş gıdaların tüketici algısı, diğer yollarla işlenmiş daha olumsuz olsa da, insanlar yiyeceğin radyoaktif veya mutasyona uğradığını düşündüğü için,[4] bu düşünceler, ışınlamanın çalıştığı anlaşılan mekanizma ile aynı fikirde değildir. Gıdanın kendisi büyüyen bir canlı olmadığından ötürü ışınlama gıdayı anlamlı şekilde etkilemezken, işlem gıdada yer alan canlı bakterileri öldürür.

Ek olarak, tüm bağımsız araştırmalar, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ve ABD Tarım Bakanlığı (USDA) ışınlanmanın güvenirliğini doğrulamaktadır.[3][5][6][7][8]

Küresel durum

60'tan fazla ülke tarafından gıda ışınlamasına izin verilmektedir ve yılda 500.000 ton gıda ışınlanmaktadır. Yiyeceklerin nasıl ışınlanacağını belirleyen düzenlemeler ve ayrıca ışınlanmasına izin verilen yiyecekler ülkeden ülkeye büyük farklılıklar göstermektedir.

Avusturya, Almanya ve Avrupa Birliği'nin diğer birçok ülkesinde sadece kurutulmuş otlar ve baharatlar ışınlama ile ve sadece belirli bir dozda işlenebilirken, Brezilya'da tüm yiyeceklerin herhangi bir dozda ışınlanmasına izin verilir.[9][9][10][11][12]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Food irradiation : a technique for preserving and improving the safety of food. Geneva Albany, NY: World Health Organization WHO Publications Center USA distributor. 1988. ISBN 978-92-4-154240-1. OCLC 18763813. 
  2. ^ "Food Irradiation" 1 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Canadian Food Inspection Agency. March 22, 2014.
  3. ^ a b Nutrition, Center for Food Safety and Applied. "Irradiated Food & Packaging - Food Irradiation: What You Need to Know". www.fda.gov (İngilizce). 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2018. 
  4. ^ Conley, S.T., What do consumers think about irradiated foods, FSIS Food Safety Review (Fall 1992), 11-15
  5. ^ Diehl, J.F., Safety of irradiated foods, Marcel Dekker, N.Y., 1995 (2. ed.)
  6. ^ World Health Organization. Wholesomeness of irradiated food. Geneva, Technical Report Series No. 659, 1981
  7. ^ World Health Organization. High-Dose Irradiation: Wholesomeness of Food Irradiated With Doses Above 10 kGy. Report of a Joint FAO/IAEA/WHO Study Group. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1999. WHO Technical Report Series No. 890
  8. ^ World Health Organization. Safety and Nutritional Adequacy of Irradiated Food. Geneva, Switzerland: World Health Organization; 1994
  9. ^ a b "Food Irradiation Clearances". Nucleus.iaea.org. 17 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2014. 
  10. ^ Deeley, C.M.; Gao, M.; Hunter, R.; Ehlermann, D.A.E. (2006), "Food Tutorial -The development of food irradiation in the Asia Pacific, the Americas and Europe", Tutorial, Kuala Lumpur, 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 18 Şubat 2010 
  11. ^ Kume, T. et al., Status of food irradiation in the world, Radiat.Phys.Chem. 78(2009), 222-226
  12. ^ Farkas, J. et al., History and future of food irradiation, Trends Food Sci. Technol. 22 (2011), 121-126

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Salmonelloz</span>

Salmonelloz, Salmonella türünden patojenik bakteri'nin neden olduğu bir semptomatik enfeksiyondur. İnsanlarda en yaygın semptomlar ishal, ateş, karın krampları ve kusmadır. Belirtiler tipik olarak maruziyetten 12 saat ila 36 saat sonra ortaya çıkar ve iki ila yedi gün arasında sürer. Bazen daha önemli hastalık dehidrasyon ile sonuçlanabilir. Yaşlı, genç ve bağışıklık sistemi zayıf olan diğerlerinin ciddi hastalık geliştirme olasılığı daha yüksektir. Belirli "Salmonella" türleri, tifo ateşi veya paratifo ateşi ile sonuçlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Gıda katkısı</span>

Gıda katkıları, gıda endüstrisinin gıdanın üretimi, hazırlanması, ambalajlaması ve/veya depolamasında gıdaya dayanıklık, yoğunluk, renk vermek için katılan madde veya madde karışımlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda işleme</span>

Gıda işleme, tarımsal veya hayvani besin hammaddelerinin gıdaya ya da daha evvel tüketilebilir gıda haline getirilmiş maddelerin başka bir gıda maddesine dönüştürülmesidir. Gıda işleme; tahılın öğütülmesinden un yapımına, evde yemek pişirmekten hazır yemek yapmak için kullanılan karmaşık sanayi yöntemlerine kadar gıda işlemesinin pek çok şeklini kapsar. Gıda işlemesiyle hasat edilmiş ekinler ya da kesilmiş hayvansal ürünlerden pazarlanabilir ve görece uzun raf ömrüne sahip yiyecekler yapılır. Hayvan yemi üretiminde de benzer yöntemler uygulanır. Birincil gıda işleme çoğu gıdaları yenilebilir yapmak için gereklidir. İkincil işleme malzemeleri ekmek gibi bilinen gıdalara dönüştürür. Üçüncül gıda işleme, çok şeker ve tuz içerdiği, çok az lifli olduğu, beslenme ihtiyaçları açısından sağlıksız olduğu, beslenmeyi ve obeziteyi artırdığı için eleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">İş sağlığı ve güvenliği</span>

İş sağlığı ve güvenliği, insanların iş yerinde güvenliği, sağlığı ve refahı ile ilgilenen multidisipliner bir alandır. Bir iş sağlığı ve güvenliği programının hedefi, güvenli ve sağlıklı bir iş ortamının oluşturulmasıdır. İSG aynı zamanda iş ortamından etkilenebilecek tüm genel halkı da korur. Küresel olarak, her on beş saniyede bir ölüme tekabül edecek şekilde, yılda 2,78 milyondan fazla insan işyeri kaynaklı kazalar veya hastalıklar sonucunda hayatını kaybetmektedir. İşle ilgili olarak yılda 374 milyon ölümcül olmayan yaralanma meydana gelmektedir. Mesleki yaralanma ve ölümlerin ekonomik yükünün her yıl küresel gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde dördü olduğu tahmin edilmektedir. Ortak hukukunun geçerli olduğu ülkelerde, işverenler çalışanlarının güvenliğine makul ölçüde özen gösterme konusunda teamül hukuku yükümlülüğüne sahiptir. Ayrıca, kanunlar başka genel görevler yükleyebilir, özel görevler getirebilir ve iş güvenliği konularını düzenleme yetkisine sahip hükûmet organları tesis edebilir. Söz konusu hususların ayrıntıları yargıdan yargıya değişiklik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Gıda güvenliği</span>

Gıda güvenliği gıda kaynaklı hastalıkları engelleyerek, gıdaların işlenmesi ve depolanmasını ele alan bilimsel bir disiplin. Bu potansiyel olarak ciddi sağlık tehlikelerini önlemek için takip edilmesi gereken bir dizi rutinleri içerir. Gıda güvenliği tüketicilerin zarar görmelerini engelleme açısından gıda savunması ile örtüşmektedir. Endüstri ve pazar; pazar ve tüketici arasındaki hattın güvenliği de buna dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Kritik kontrol noktası</span>

Kritik kontrol noktası (CCP): standart uygulama işlemlerinde (SOP), çalışmalardan veya müşterilerden kaynaklanan hata noktaları. Bu noktaların tayini ile birlikte alınan önlemler, gıda işleme adımlarıda ve prosedürlerinde uygulanabilir ve gıda güvenlik tehlikelerini önleyebilir, ortadan kaldırabilir ya da kabul edilebilir (kritik) seviyelere indirebilir. Gıda güvenliği yöneticilerinin tayin ettiği en bilinen kritik kontrol noktası pişirmedir.

<span class="mw-page-title-main">Coca-Cola Light Plus</span>

Coca-Cola Light Plus,, The Coca-Cola Company tarafından sunulan vitaminler ve minerallerle takviye edilen Diyet Coca-Cola çeşitidir. ürün aspartam ve asesülfam potasyum karışımı ile tatlandırılmıştır.

Gıda güvenliği risk analizi, sadece yüksek kalitede ürünler üreterek halk sağlığını ve güvenliğini korumak için değil, aynı zamanda ulusal ve uluslararası standartlar ile pazar koşullarına uymak anlamında da önem arz etmektedir.Risk analizi uygulanarak gıda güvenliği ile ilgili sistemlerde risk analizi uygulaması güçlendirilerek gıda temelli hastalıklar azaltılabilir. Gıda güvenliği risk analizi üretim odaklı ilerler Zaman zaman özellikle karmaşık ve tartışmaya açık olan analizlerde bağımsız bir uzmanın görüşünden faydalanılır. Genellikle bir bilinmezlik söz konusu olduğundan, test etmeden sonuç ile ilgili bir neticeye varılamaz. 

<span class="mw-page-title-main">Akrilamid</span> kimyasal bileşik

Akrilamid (ya da akrilik amid) C3H5NO kimyasal formülüne sahip kimyasal bileşik. IUPAC ismi prop-2-enamiddir. Beyaz kokusuz bir kristal katıdır, su, etanol, eter ve kloroform içinde çözünür. Akrilamid asit, baz, oksitleyici ajanlar, demir ve demir tuzlarının bulunduğu ortamda parçalanır. Termal olmayarak bozunması amonyak ve termal bozunması karbon monoksit, karbon dioksit ve azot oksitleri üretir.

Tamiflu markası altında satılan Oseltamivir, influenza A ve influenza B'yi (grip) tedavi etmek ve önlemek için kullanılan antiviral bir ilaçtır. Birçok tıp kuruluşu, komplikasyonları olan veya komplikasyon riski yüksek olan kişilere enfeksiyonun ilk semptomlarından sonraki 48 saat içinde önermektedir. Yüksek risk altında olanlarda enfeksiyonu önlemek için tavsiye edilir, ancak genel popülasyonda tavsiye edilmez. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), klinisyenlerin, enfeksiyonun ilk semptomlarından sonraki 48 saat içinde ortaya çıkan düşük risk altındaki kişileri tedavi etmek için kendi takdirlerini kullanmalarını önermektedir. Hap veya sıvı olarak ağızdan alınır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda boyası</span> Yiyecek veya içeceğe eklendiğinde renk veren madde

Gıda katkı maddeleri, gıdaların rengini, görünüşünü, lezzetini, kokusunu vb. duyusal özelliklerini düzenlemek, besleyici değerlerini korumak, dayanıklılıklarını yani raf ömürlerini artırmak gibi amaçlar doğrultusunda kullanılan kimyasal maddeler olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gıda endüstrisi</span>

Gıda endüstrisi, dünya nüfusu tarafından tüketilen gıdanın çoğunu sağlayan karmaşık, çeşitli işletmelerden oluşan küresel bir ağdır. Gıda endüstrileri terimi, gıda maddelerinin üretimi, dağıtımı, işlenmesi, dönüştürülmesi, hazırlanması, muhafazası, nakliyesi, belgelendirilmesi ve paketlenmesine yönelik bir dizi endüstriyel faaliyeti kapsamaktadır. Günümüzde gıda endüstrisi, büyük ölçüde emek-yoğun olan küçük, geleneksel, aile tarafından yürütülen faaliyetlerden büyük, sermaye-yoğun ve son derece mekanize endüstriyel süreçlere kadar uzanan imalat ile son derece çeşitlenmiştir. Birçok gıda endüstrisi neredeyse tamamen yerel tarıma, ürüne veya balıkçılığa bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">DSÖ'nün Temel İlaçlar Listesi</span> sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içeren, Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan belge; (2022) itibariyle 581 ilaç içerir. (liste üzerinde çalışma dev

Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan WHO Temel İlaçlar Model Listesi herhangi bir sağlık sistemindeki en önemli ihtiyaçları karşılamak için en etkili ve güvenli olduğu düşünülen ilaçları içerir. Liste, aynı zamanda ülkeler tarafından kendi yerel temel ilaç listelerini geliştirmeye yardımcı olmak için de kullanılır. 155'ten fazla ülke, Dünya Sağlık Örgütü'nün model listesine dayalı olarak temel ilaçlara ait ulusal listelerini oluşturmuştur. Buna hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Etosüksimid</span> kimyasal bileşik

Zarontin markası altında satılan Etosüksimid, absans nöbetleri tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır. Tek başına veya valproik asit gibi diğer nöbet önleyici ilaçlarla birlikte kullanılabilir. Etosüksimid ağızdan alınır.

Sodyum tiyopental, hızlı başlangıçlı kısa etkili bir barbitürat genel anesteziktir. Pentobarbitalin tiyobarbiturat analoğudur ve tiyobarbitalin bir analoğudur. Sodyum tiyopental, Dünya Sağlık Örgütü'nün Temel İlaçlar Listesi'nde temel bir ilaçtı, ancak yerini propofol aldı. Buna rağmen, tiyopental, bu ajanların yerel mevcudiyetine ve maliyetine bağlı olarak propofol için kabul edilebilir bir alternatif olarak listelenmiştir. Tiyopentalin kötüye kullanımı bağımlılık riski taşımasına rağmen, eğlence amaçlı kullanımı nadirdir.

Ranitidin, mide asidi üretimini azaltmak için kullanılan bir ilaçtır. Peptik ülser hastalığı, gastroözofageal reflü hastalığı ve Zollinger-Ellison sendromunun tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Ağız yoluyla, kas içine enjeksiyon veya damar içine enjeksiyon yoluyla verilebilir. Eylül 2019'da, bir dizi üreticinin ranitidin ürünlerinde olası kanserojen N -nitrosodimetilamin (NDMA) keşfedilmiş ve bu da geri çağırmalara neden olmuştur. Nisan 2020'de bu endişeler nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri pazarından çekilmiş ve Avrupa Birliği'nde ve Avustralya'da askıya alınmıştır.

Everolimus, organ nakillerinin reddedilmesini önlemek için bir bağışıklık bastırıcı olarak kullanılan bir ilaçtır.

Testosteron bir ilaçtır ve doğal olarak oluşan steroid hormondur. Erkek hipogonadizmi, cinsiyet disforisi ve belirli meme kanseri türlerini tedavi etmek için kullanılır. Doping şeklinde atletik yeteneği artırmak için de kullanılabilir. Andropozda testosteron kullanımının faydalı mı yoksa zararlı mı olduğu belirsizdir. Testosteron, cilde uygulanan bir jel veya yama, kasa enjeksiyon, yanağa yerleştirilen tablet veya ağızdan alınan tablet olarak kullanılabilir.

ABD ve Kanada'da gıda ve diyet takviyesi ürünlerinde beslenme etiketlemesinde kullanılan Referans Günlük Alım (RDI), besin öğesinin günlük alım miktarıdır. RDI, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki her nüfus bölümündeki sağlıklı bireylerin %97-98'inin besin ihtiyacını karşılamada yeterli olmalıdır. ABD nüfusu için geliştirilmiş olsa da, evrensel olarak olmasa da diğer ülkeler tarafından benimsenmiştir.

Budezonid/formoterol, astım veya kronik obstrüktif akciğer hastalığının (KOAH) tedavisinde kullanılan sabit dozlu bir kombinasyon ilaçtır. Bir steroid olan budezonid ve uzun etkili bir <small id="mwHw">β2-</small>agonist (LABA) olan formoterol içerir. Ürün monografisi, aktif bronkospazmın ani kötüleşmesi veya tedavisi için kullanımını desteklememektedir. Ancak 2020 tarihli bir literatür incelemesi bu tür kullanımı desteklemektedir. İlaç solunarak kullanılır.