Güzin Duran
| Güzin Duran | |
|---|---|
| Doğum | 8 Ekim 1898 Süleymaniye, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1981 İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Edirnekapı Şehitliği, İstanbul |
| Evlilik(ler)i | Feyhaman Duran |
| Alanı | Resim, hat sanatı |
| Etkilendikleri | İzlenimcilik |
| Ünlü yapıtları | 281 parçalı Karagöz resim serisi |
Güzin Duran (d. 8 Ekim 1898, İstanbul - ö. 1981), Türk ressam ve hattat.
İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nin ilk mezunlarındandır. Yağlı boya manzara ve natürmort resimlerin yanı sıra hat levhalar ve yazı-resim türünde çok sayıda eser üretmiştir. Topkapı Sarayı Müzesi Resim Koleksiyonu'nda ikiyüzü aşkın suluboya resmi bulunmaktadır.[1]
Yaşamı
1898 yılında İstanbul'da, dedesi hattat Hacı Yahya Hilmi Efendi'nin Süleymaniye'deki evinde doğdu. Babası Divan-ı Temyiz-i Asker Başmüşavirlerinden Naim Bey, annesi Esirgeme Derneği kurucularından Naciye Hanım'dır.[2] Ünlü Türk müzik kuramcısı Rauf Yekta Bey dayısı idi. Hat, süsleme ve musiki sanatları ile uğraşan bir aile çevresinde büyüdü. Küçük yaşlarda müzik, süsleme ve resim dersleri aldı.
I. Dünya Savaşı yıllarında önemli sanatçıları yetiştiren İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi'ne girdi. Mihri Müşfik Hanım'ın öğrencisi oldu. Daha sonra ressam Ömer Adil'den ders aldı. Ayrıca şair Ahmet Haşim'den estetik, Feyhaman'dan pastel dersleri aldı. 1922'de Maarif Vekaleti'nin açtığı Avrupa konkurunu kazanarak öğrenim için yurt dışında gönderilmeyi hak etti ancak o sırada okulda öğretmeni olan İbrahim Feyhaman ile nişanlı olduğu için gitmedi.[2]
İbrahim Feyhaman ile 25 Eylül 1922 tarihinde evlendi. Eşiyle birlikte düzenli olarak Galatasaray ve daha sonra Ankara sergilerine katıldı. 1929 yılında beraber çıktıkları bir aylık Avrupa seyahati sanat anlayışlarına katkı sağladı. İzlenimci anlayışın etkisinde kalan Güzin Duran eşinin de etkisiyle sanat hayatında olgunluğa ulaştı. 1937 yılında kişisel sergisini Güzel Sanatlar Akademisi'nde sergiledi. Ressamlığının yanı sıra 37 yıl resim öğretmenliği yaptı. Beşiktaş Kız Okulu, Atatürk Kız Lisesi, Cağaloğlu Kız Orta Okulu ve İnönü Kız Lisesi'nde çalıştı. Atatürk Kız Lisesi'nde resim öğretmenliğinden emekli oldu.
Eserlerinde hat sanatı ve İstanbul kültlerinin koruyucusu oldu. Eşiyle beraber Çamlıca'nın arka kısımlarında kalan Çakal dağı eteklerindeki bir köşkte yaşamını ve sanatını sürdürdü.[3][4] 1938'de Cumhuriyet Halk Partisi tarafından bir ay süreyle Gaziantep'e gönderilen Feyhaman Duran ile Gaziantep'e gidip resim çalışmaya devam etti.
1943-1947 arasında eşi ile birlikte Topkapı Sarayı'nda çalışma imkânı buldu. Bu dönemde II. Dünya Savaşı nedeniyle müze koleksiyonunun bir bölümü Niğde'ye taşınmış ve saray ziyarete kapatılmıştı.[1] Feyhaman Duran ile birlikte sarayda çalışmak için izin alan sanatçı; İşleme Koleksiyonu'nda yer alan Karagöz ve Hacivat tasvirlerinden başka Baba Himmet, Tiryaki, Beberuhi, Laz, Çelebi, Zenne, Tuzsuz Deli Bekir, Tahir, Zühre, Rum doktor tipi, Arnavut Bekçi, Saraylı Çelebi, Yahudi, Frenk gibi tipleri suluboya tekniği ile çalıştı;[1] Oluşturduğu 281 parçalı bir resim dizisinin yanı sıra bu figürlerden ilham aldığı deri işleri üretti.[5]
Sanatçı, 1981 yılında öldü.
Eserleri ve sergileri
1921'de Çemberlitaş Osmanbey Basımevi'nde “Resim Okulu” adlı atölyenin açılışı nedeniyle düzenlenen sergiye katılan Güzin Duran, okuldan resim öğretmeni Feyhaman Bey ile evlendikten sonra eserlerini eşi Feyhaman Duran ile birlikte kurdukları atölyelerinde üretti. Türk Ressamlar Cemiyeti'nin 1924 yazındaki sergisine, 1925 ve 1927 Galatasaray sergisine katıldı.
Sanatçı, genelde manzara ve natürmortlara ağırlık vermiş, portre ve nü çalışmaları da yapmıştır. Otoportrelerinde eşi Feyhaman Duran'la birlikte atölye çalışmalarından kesitler sunarak bir anlamda bu anıları belgelemiştir.[6]
1937 yılında kişisel sergisini İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde sergileyen Güzin Duran, 1939'da Güzel Sanatlar Birliğinin 16. Ankara Resim Sergisi’ne katıldı.
Güzin Duran bazı natürmortlarında klasik üslupta denemeler yapmıştır; 1943-1947 yıllarında Topkapı Sarayı’nda çalışırken Osmanlının Batılılaşma döneminden izler taşıyan III. Ahmet Yemiş Odası'ndaki vazodan çıkan çiçek kompozisyonlarını aslına uygun olarak betimledi.[2] Genel anlamda İstanbul, özellikle de Boğaziçi manzaraları eserlerinin temasını oluşturdu. Karagöz çalışmaları ve eski yazı sanatından kopyalar ile gelenekçi değerleri yansıtır.[3][4] Ayrıca hat sanatı ve süslemeler üzerine çalışarak önemli bir porselen koleksiyonu yaratmıştır.
Kültür tarihçisi Taha Toros'un aktardığına göre karma sergiler haricindeki kişisel sergilerini 1937 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'de sergiledi. Uzun yıllar üzerine durduğu "Karagöz" konusu bu sergiden izler taşıyordu. Bu sergisiyle Türk kültür tarihinin derinliklerine girdi en eski karagözcüleri, karagöz kahramanlarını ve evlerini yansıttı.
Kendisinin İstanbul şehrinin en eski eserlerinden olan ve Boğaziçi'nden tuvale aktarılan tabloları müzeci Halûk Y. Şehsuvaroğlu'nun önemli çabalarıyla Topkapı Sarayı Müzesi'nde sergilendi.
Yazı, resim ve hat üzerine oluşturduğu 47 eseri ise 22 Ocak 1971 tarihinde Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Merkezi'nde sergilendi.
Topkapı Müzesi Resim Koleksiyonu'nda ikiyüzü aşkın suluboya resmi bulunmaktadır.[1]
Kaynakça
- ^ a b c d Selin, İpek (Ekim-Kasım 2017). "Ressam Feyhaman Duran'ın Topkapı Sarayı'ndaki tabloları". Atlas Tarih, 49. s. 22-25.
- ^ a b c Canikli, İlkay Canan. "Ressam Güzin Duran". İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı yüksek lisans tezi, 2005. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020.[]
- ^ a b Toros, Taha (1988). İlk Kadın Ressamlarımız. Akbank. s. 53-56. ISBN 9757630004.
- ^ a b Toros, Taha. "Güzin Duran (çevrimiçi)" (PDF). İstanbul Şehir Üniversitesi e-arşiv Sistemi. 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Mart 2017.
- ^ Göğüş, Zeynep. "Ressamın (Feyhaman Duran) Karısı: Güzin Duran". Sanatatak.com sitesi, 6 Şubat 2017. 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2017.
- ^ Okkalı, İlkay Canan. (2018). Güzin Duran:Eşinin Gölgesinde Bir Kadın Ressam. Sanatın Gölgedeki Kadınları. Ayrıntı Yayınları. Nisan 2018. ss. 444-456. ISBN 978-605-314-281-2.
