İçeriğe atla

Güzin Duran

Güzin Duran
Doğum8 Ekim 1898
Süleymaniye, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1981
İstanbul, Türkiye
Defin yeriEdirnekapı Şehitliği, İstanbul
Evlilik(ler)iFeyhaman Duran
AlanıResim, hat sanatı
Etkilendikleriİzlenimcilik
Ünlü yapıtları281 parçalı Karagöz resim serisi

Güzin Duran (d. 8 Ekim 1898, İstanbul - ö. 1981), Türk ressam ve hattat.

İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nin ilk mezunlarındandır. Yağlı boya manzara ve natürmort resimlerin yanı sıra hat levhalar ve yazı-resim türünde çok sayıda eser üretmiştir. Topkapı Sarayı Müzesi Resim Koleksiyonu'nda ikiyüzü aşkın suluboya resmi bulunmaktadır.[1]

Yaşamı

Edirnekapı Sakızağacı Şehitliği'ndeki kabri

1898 yılında İstanbul'da, dedesi hattat Hacı Yahya Hilmi Efendi'nin Süleymaniye'deki evinde doğdu. Babası Divan-ı Temyiz-i Asker Başmüşavirlerinden Naim Bey, annesi Esirgeme Derneği kurucularından Naciye Hanım'dır.[2] Ünlü Türk müzik kuramcısı Rauf Yekta Bey dayısı idi. Hat, süsleme ve musiki sanatları ile uğraşan bir aile çevresinde büyüdü. Küçük yaşlarda müzik, süsleme ve resim dersleri aldı.

I. Dünya Savaşı yıllarında önemli sanatçıları yetiştiren İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi'ne girdi. Mihri Müşfik Hanım'ın öğrencisi oldu. Daha sonra ressam Ömer Adil'den ders aldı. Ayrıca şair Ahmet Haşim'den estetik, Feyhaman'dan pastel dersleri aldı. 1922'de Maarif Vekaleti'nin açtığı Avrupa konkurunu kazanarak öğrenim için yurt dışında gönderilmeyi hak etti ancak o sırada okulda öğretmeni olan İbrahim Feyhaman ile nişanlı olduğu için gitmedi.[2]

İbrahim Feyhaman ile 25 Eylül 1922 tarihinde evlendi. Eşiyle birlikte düzenli olarak Galatasaray ve daha sonra Ankara sergilerine katıldı. 1929 yılında beraber çıktıkları bir aylık Avrupa seyahati sanat anlayışlarına katkı sağladı. İzlenimci anlayışın etkisinde kalan Güzin Duran eşinin de etkisiyle sanat hayatında olgunluğa ulaştı. 1937 yılında kişisel sergisini Güzel Sanatlar Akademisi'nde sergiledi. Ressamlığının yanı sıra 37 yıl resim öğretmenliği yaptı. Beşiktaş Kız Okulu, Atatürk Kız Lisesi, Cağaloğlu Kız Orta Okulu ve İnönü Kız Lisesi'nde çalıştı. Atatürk Kız Lisesi'nde resim öğretmenliğinden emekli oldu.

Eserlerinde hat sanatı ve İstanbul kültlerinin koruyucusu oldu. Eşiyle beraber Çamlıca'nın arka kısımlarında kalan Çakal dağı eteklerindeki bir köşkte yaşamını ve sanatını sürdürdü.[3][4] 1938'de Cumhuriyet Halk Partisi tarafından bir ay süreyle Gaziantep'e gönderilen Feyhaman Duran ile Gaziantep'e gidip resim çalışmaya devam etti.

1943-1947 arasında eşi ile birlikte Topkapı Sarayı'nda çalışma imkânı buldu. Bu dönemde II. Dünya Savaşı nedeniyle müze koleksiyonunun bir bölümü Niğde'ye taşınmış ve saray ziyarete kapatılmıştı.[1] Feyhaman Duran ile birlikte sarayda çalışmak için izin alan sanatçı; İşleme Koleksiyonu'nda yer alan Karagöz ve Hacivat tasvirlerinden başka Baba Himmet, Tiryaki, Beberuhi, Laz, Çelebi, Zenne, Tuzsuz Deli Bekir, Tahir, Zühre, Rum doktor tipi, Arnavut Bekçi, Saraylı Çelebi, Yahudi, Frenk gibi tipleri suluboya tekniği ile çalıştı;[1] Oluşturduğu 281 parçalı bir resim dizisinin yanı sıra bu figürlerden ilham aldığı deri işleri üretti.[5]

Sanatçı, 1981 yılında öldü.

Eserleri ve sergileri

1921'de Çemberlitaş Osmanbey Basımevi'nde “Resim Okulu” adlı atölyenin açılışı nedeniyle düzenlenen sergiye katılan Güzin Duran, okuldan resim öğretmeni Feyhaman Bey ile evlendikten sonra eserlerini eşi Feyhaman Duran ile birlikte kurdukları atölyelerinde üretti. Türk Ressamlar Cemiyeti'nin 1924 yazındaki sergisine, 1925 ve 1927 Galatasaray sergisine katıldı.

Sanatçı, genelde manzara ve natürmortlara ağırlık vermiş, portre ve çalışmaları da yapmıştır. Otoportrelerinde eşi Feyhaman Duran'la birlikte atölye çalışmalarından kesitler sunarak bir anlamda bu anıları belgelemiştir.[6]

1937 yılında kişisel sergisini İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde sergileyen Güzin Duran, 1939'da Güzel Sanatlar Birliğinin 16. Ankara Resim Sergisi’ne katıldı.

Güzin Duran bazı natürmortlarında klasik üslupta denemeler yapmıştır; 1943-1947 yıllarında Topkapı Sarayı’nda çalışırken Osmanlının Batılılaşma döneminden izler taşıyan III. Ahmet Yemiş Odası'ndaki vazodan çıkan çiçek kompozisyonlarını aslına uygun olarak betimledi.[2] Genel anlamda İstanbul, özellikle de Boğaziçi manzaraları eserlerinin temasını oluşturdu. Karagöz çalışmaları ve eski yazı sanatından kopyalar ile gelenekçi değerleri yansıtır.[3][4] Ayrıca hat sanatı ve süslemeler üzerine çalışarak önemli bir porselen koleksiyonu yaratmıştır.

Kültür tarihçisi Taha Toros'un aktardığına göre karma sergiler haricindeki kişisel sergilerini 1937 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'de sergiledi. Uzun yıllar üzerine durduğu "Karagöz" konusu bu sergiden izler taşıyordu. Bu sergisiyle Türk kültür tarihinin derinliklerine girdi en eski karagözcüleri, karagöz kahramanlarını ve evlerini yansıttı.

Kendisinin İstanbul şehrinin en eski eserlerinden olan ve Boğaziçi'nden tuvale aktarılan tabloları müzeci Halûk Y. Şehsuvaroğlu'nun önemli çabalarıyla Topkapı Sarayı Müzesi'nde sergilendi.

Yazı, resim ve hat üzerine oluşturduğu 47 eseri ise 22 Ocak 1971 tarihinde Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Merkezi'nde sergilendi.

Topkapı Müzesi Resim Koleksiyonu'nda ikiyüzü aşkın suluboya resmi bulunmaktadır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Selin, İpek (Ekim-Kasım 2017). "Ressam Feyhaman Duran'ın Topkapı Sarayı'ndaki tabloları". Atlas Tarih, 49. s. 22-25. 
  2. ^ a b c Canikli, İlkay Canan. "Ressam Güzin Duran". İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı yüksek lisans tezi, 2005. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2020. []
  3. ^ a b Toros, Taha (1988). İlk Kadın Ressamlarımız. Akbank. s. 53-56. ISBN 9757630004. 
  4. ^ a b Toros, Taha. "Güzin Duran (çevrimiçi)" (PDF). İstanbul Şehir Üniversitesi e-arşiv Sistemi. 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Mart 2017. 
  5. ^ Göğüş, Zeynep. "Ressamın (Feyhaman Duran) Karısı: Güzin Duran". Sanatatak.com sitesi, 6 Şubat 2017. 16 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2017. 
  6. ^ Okkalı, İlkay Canan. (2018). Güzin Duran:Eşinin Gölgesinde Bir Kadın Ressam. Sanatın Gölgedeki Kadınları. Ayrıntı Yayınları. Nisan 2018. ss. 444-456. ISBN 978-605-314-281-2. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ), merkez kampüsü İstanbul'un Fındıklı semtinde bulunan devlet üniversitesidir. Ağırlıklı olarak görsel sanatlar, mimarlık, sahne sanatları ve müzik alanında eğitim vermektedir.

Fatma Nazlı Ecevit, Türk ressam. TBMM VII. ve VIII. dönem Milletvekili Fahri Ecevit'in eşi ve 16. Türkiye Başbakanı Bülent Ecevit'in annesidir.

<i>Fausto Zonaro</i> İtalyan ressam (1854–1929)

Fausto Zonaro, İtalyan ressam.

<span class="mw-page-title-main">Feyhaman Duran</span> Türk ressam ve hattat

Feyhaman Duran, Türk ressam ve hattat. Türk Resim Sanatı'nda, portre sanatının ilk ve en önemli temsilcisi sayılır. 1914 Çallı Kuşağı ressamlarındandır. Özellikle Atatürk ve İnönü portreleriyle ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Onat</span> Türk ressam

Hikmet Onat, Türk ressam.

Mihri Rasim ya da bilinen ismiyle Mihri Müşfik Hanım, Türk ressam.

<span class="mw-page-title-main">Sami Yetik</span> Türk ressam

Sami Yetik, Türk ressam.

Çallı Kuşağı, 1914 Kuşağı veya Türk İzlenimciler, Sanayi-i Nefise Mektebi tarafından düzenlenen Avrupa sınavını kazanarak Paris'e gönderilen, İbrahim Çallı ve kendi olanakları ile giden Namık İsmail, Hüseyin Avni Lifij, Nazmi Ziya Güran gibi ressamlar I. Dünya Savaşı'nın başlaması ile birlikte 1914'te ülkeye geri döndüler. Türk resim tarihinde "1914 Kuşağı", "Çallı Kuşağı" veya "Türk İzlenimcileri" diye adlandırılan bu grubun başlıca üyeleri, İbrahim Çallı, Ruhi Arel, Feyhaman Duran, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, Nazmi Ziya Güran, Namık İsmail, Sami Yetik ve Ali Sami Boyar ve Hasan Vecih Bereketoğlu'dur.

Selim Turan, Azerbaycan kökenli Türk ressam ve heykeltıraş.

<span class="mw-page-title-main">Müfide Kadri</span> Türk ressam

Müfide Kadri Türk ressam, besteci.

<span class="mw-page-title-main">Ali Sami Boyar</span> Osmanlı Türkü ressam

Ali Sami Boyar, Türk ressam ve müzeci.

Sabiha Ziya Hanım, Türk ressam ve heykeltıraş. Sanayi-i Nefise Mektebi'nin heykel bölümünden mezun olan ilk kadın sanatçıdır.

<span class="mw-page-title-main">İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi</span> Osmanlı güzel sanatlar üniversitesi

İnas Sanayi-i Nefise Mektebi, kadınlara güzel sanatlar eğitimi vermek için İstanbul'da 1914 yılında kurulan ve 1920’lerde kız-erkek ayrımının kalkmasına kadar hizmet veren okuldur.

Melek Celal (Sofu) (d. 1896 İstanbul- ö. 1976, Münih) Türk ressam, heykeltıraş, yazardır.

Ali Cemal Ben'im, Türk asker ve ressam.

Belkıs Mustafa İlk Türk kadın ressamlardan biri ve aynı zamanda İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nden diploma alan ilk Türk kadını. İnas Sanâyi-i Nefîse Mektebi'nin 3 numaralı öğrencisi olan Belkıs Mustafa aslen Makedonya kökenli bir aileden gelmektedir. 1896 yılında İstanbul'da doğmuştur ve 1914'te girdiği güzel sanatlar okulundan 1917'de diploma alan ilk Türk kadını olma özelliğine sahiptir. Başarılı ve yetenekli bir öğrenci olmasından dolayı mezun olduğu yıl Maarif Vekâleti tarafından Almanya'ya eğitim için gönderilmiştir. Burada Berlin Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünü tamamlamış ve dönemin önemli isimlerinden Lovis Corinth'in atölyesinde çalışmıştır. İlerleyen dönemlerinde Münih, Amsterdam, Floransa, Roma ve Venedik gibi şehirlerde kalarak Avrupa sanatını yakından incelemiş; Hollandalı Rembrandt'a büyük ilgi duymuştur.

Bedia Güleryüz; Silistre'den İstanbul'a göç eden bir ayan ailesinin kızı olarak 1903 tarihinde İstanbul'da doğmuş ve 1991 yılında 88 yaşındayken ölmüştür. İlk Türk kadın ressamlardan olan Bedia Hanım; kuşaklardır hat sanatına ilgi duymuş ve icra etmiş olan bir aileden geliyor olmasına rağmen resim sanatına yönelmiş ve İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’ne kayıt olarak Feyhaman Duran’dan desen ve pentür, Ahmet Haşim'den sanat tarihi ve Nurettin Ali Bey'den anatomi dersleri almıştır. Burada, izlenimcilik akımında uzmanlaşarak mezun olmuş ve okuldan sonra iki yılı Berlin'de, bir yılı da New York'ta olmak üzere toplam üç sene yurt dışında kalarak incelemelerde bulunmuştur. Berlin’de kaldığı süreç boyunca Arthur Kampf ile çalışan Güleryüz, Türkiye'de ise Güzel Sanatlar Birliği’nin son dönemlerinde Nazlı Ecevit'le beraber sergilere katılmıştır. Bir açık hava ressamı olan Bedia Hanım eserlerine doğada başlayıp ve doğada bitirmiş; Ankara Resim Sergisi'nin 49. yılındaki gösterimine " Boğaziçi Çubuklu", " Eski İstanbul - Zeyrek", " Natürmort" ve " Çiçekler" isimli eserleriyle katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Harika Lifij</span> Türk ressam

Harika Hanım, Türk ressam.

Müzdan Arel, Osmanlı ve cumhuriyet döneminin ilk kadın ressamlarındandır.

Mukaddes (Erol) Saran, Türk ressam ve heykeltraş.